با کاهش وزن و ریزش مو چه کنیم؟

کاهش ورزن و ریزش مو معضل شایعی است که بسیاری از ما آن را تجربه کرده‌ایم. نکته‌ی مهم این است که بسیاری از رژیم‌های لاغری باعث کمبود مواد مغذی در بدن شده و آسیب‌های مختلفی به اعضای مختلف بدن می‌رسانند و یکی از عوارض رایج رژیم‌های کاهش وزن، ریزش مو است. در این مقاله به ارتباط کاهش وزن و ریزش مو می‌پردازیم، علل این مشکل را بررسی می‌کنیم و راه‌کارهایی برای پیشگیری از آن ارائه می‌دهیم.

رژیم‌های غیراصولی کاهش وزن و ریزش مو

هرچند وراثت و عوامل ژنتیکی معمول‌ترین علت ریزش مو است؛ اما تغذیه نیز در تشدید ریزش مو نقش مؤثری دارد. عادت‌های غذایی غلط، تغذیه‌ی نامناسب و رژیم‌های غذایی غیراصولی می‌توانند باعث ریزش مو شوند.

سلول‌های فولیکول مو دائم در حال تخریب و تولیدند. کاهش بیش‌ازحد کالری دریافتی، باعث فقر عناصر مختلف مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب ضروری و پروتئین‌ها شده و منجربه ریزش مو، نقص در ساختار مو و تغییر در رنگدانه‌های مو می‌شود.^[۱]

ریزش مو به علت عدم دریافت مواد مغذی

کاهش شدید میزان کالری دریافتی یا محدود کردن تنوع غذایی و رعایت رژیم‌های غیراصولی به معنای عدم دریافت مواد مغذی ضروری مانند پروتئین، اسیدهای چرب، ویتامین‌ها و … است. این کمبودها اگر برای مدتی ادامه پیدا کنند، می‌توانند منجربه ریزش مو شوند. البته موها تنها عضوی نیستند که از رژیم غذایی غیراصولی لطمه می‌بینند؛‌ بلکه عدم دریافت کافی مواد مغذی به اندام‌های مختلف بدن آسیب می‌رساند. در ادامه به رایج‌ترین موارد تأثیر رژیم غذایی بر ریزش مو می‌پردازیم:

• فقر آهن: یکی از کمبودهای تغذیه‌ای شایع و یکی از مهم‌ترین دلایل ریزش مو است. در کمبود آهن، گلبول‌های قرمز خون نمی‌توانند اکسیژن کافی را به سلول‌های بدن برسانند؛ این مسئله منجربه عوارض مختلفی از جمله ریزش مو و شکنندگی ناخن‌ها می‌شود.
• فقر روی: روی یا زینک نقش مهمی در سلامت موها دارد. کاهش سطح زینک در بدن باعث خشکی و شکنندگی موها و ریزش موی تلوژن افلوویوم می‌شود. گیاه‌خواران بیشتر از سایرین در معرض خطر فقر روی هستند.
• کمبود فولیک اسید: ویتامینی است که برای تولید و رشد سلول‌های بافت پوست، ناخن‌ها و مو ضروری است.
• کمبود اسیدهای چرب: امگا ۳ و امگا ۶ به رشد موها کمک می‌کنند. کمبود این اسیدهای چرب منجربه ریزش موهای سر و ابروها و نازک شدن موها می‌شود.
• کمبود ویتامین‌های خانواده ب: این ویتامین‌ها نقش مهمی در رشد و شفافیت موها دارد. ویتامین‌های ب کمپلکس جریان خون را در کف سر بهبود می‌بخشند و ساختار کراتین‌های مو را تقویت می‌کنند. کمبود این ویتامین‌ها منجربه مشکلات مختلفی از جمله ریزش موی الگوی مردانه یا آلوپسیا می‌شود.
• کمبود ویتامین دی: ویتامین دی محرک فولیکول‌های مو است. پاسخ‌های التهابی در بدن می‌توانند منجربه ریزش مو مانند آلوپسیا آره‌آتا و آلوپسیا توتالیس شوند. ویتامین دی ایمنی بدن را تقویت می‌کند و پاسخ‌های التهابی را کاهش می‌دهد و از این راه نیز به سلامت موها کمک می‌کند.
• کمبود سلنیوم: سلنیوم یک ماده‌ی معدنی نادر است که نقش‌های مهمی در بدن ایفا می‌کند. این عنصر خواص آنتی‌اکسیدانی دارد که به تعادل بهتر هورمون‌ها کمک می‌کند. تعادل هورمونی برای حفظ سلامت موها ضروری است.
• کمبود ویتامین E: ویتامین E نیز ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی دارد؛ یعنی می‌تواند مانع آسیب به سلول‌ها و بافت‌ها شود؛ ازجمله جلوی آسیب به فولیکول‌های مو را می‌گیرد. ویتامین E در چرخش اکسیژن در بدن نیز نقش مهمی دارد و به اکسیژن‌رسانی به پوست سر کمک می‌کند.
• کمبود ویتامین A: ویتامین آ فولیکول‌های مو را فعال می‌کند. این ویتامین در ساخت سبوم نیز نقش دارد. سبوم نوعی چربی است که از غدد پوست ترشح می‌شود و به سلامت پوست و مو کمک می‌کند.
• کمبود اسیدهای آمینه و پروتئین‌ها: پروتئین‌ها از اسیدهای آمینه ساخته می‌شوند. کمبود پروتئین منجربه ریزش و نازک شدن موها می‌شود. اسیدهای آمینه در فرآیندهای مختلفی در بدن نقش دارند؛ ازجمله: ترمیم بافت، تنظیم هورمون‌ها، ارتقاء سطح ایمنی و رشد موها.

بدن شما نیاز به تمام گروه‌های غذایی دارد. رژیم‌هایی که گروه‌های غذایی را محدود می‌کنند اغلب اساس علمی ندارند و به بدن شما آسیب می‌زنند.

سایر علل ریزش مو

علاوه بر تغذیه، عوامل مختلفی بر کیفیت موها اثر دارند و می‌توانند منجربه ریزش مو شوند؛ ازجمله:

• ژنتیک
• استرس
• مشکلات سیستم ایمنی و بیماری‌های خودایمنی
• کشش موها (سفت بستن موها برای مدت طولانی)
• عوارض جانبی برخی داروها
• تغییرات هورمونی ناشی از تنبلی تخمدان، بیماری‌های تیروئید، بارداری و زایمان

برای جلوگیری از ریزش مو در رژیم لاغری چه کنیم؟

از متخصص تغذیه کمک بگیرید

هر فردی با توجه به سن، قد، وزن و سایر ویژگی‌ها، نیازهای تغذیه‌ای متفاوتی دارد. رژیم‌های غذایی که در اینترنت پیدا می‌کنید، حتی اگر مطابق با اصول تغذیه طراحی شده باشند، ممکن است برای شما مناسب نباشند. به یاد داشته باشید که نیازهای غذایی هر فردی منحصر به اوست؛‌ برای آغاز هر رژیمی با متخصص تغذیه مشورت کنید.

گروه‌های غذایی را محدود نکنید

• هیچ غذای واحدی تمام مواد مغذی مورد نیاز شما را ندارد. سعی کنید انواع میوه‌ها، سبزی‌ها، آجیل‌ها، حبوبات، محصولات لبنی و پروتئینی را در رژیم غذایی خود بگنجانید. با این روش خطر ابتلا به فقر مواد مغذی را کاهش می‌دهید.
• مطمئن شوید که پروتئین کافی و چربی‌های سالم را دریافت می‌کنید. آهن، ویتامین B12، ویتامین B7 یا بیوتین و روی کافی مصرف کنید.

برای جلوگیری از ریزش مو، مواد غذایی زیر را در رژیم غذایی خود بگنجانید:

• ماهی
• تخم مرغ
• سبزی‌های با برگ سبز
• میوه‌ها
• آجیل‌ها و دانه‌ها (گردو، بادام، دانه چیا، تخم کتان)

برای دریافت مکمل‌ها با پزشک مشورت کنید

اگر گمان می‌کنید ریزش موی شما ناشی از فقر ویتامین‌هاست، به‌هیچ‌وجه خوددرمانی نکنید. مصرف خودسرانه‌ی مکمل‌های موجود در بازار می‌تواند منجربه افزایش بیش‌ازحد برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن شما شوند. این وضعیت خطرناک است و خود می‌تواند منجربه تشدید ریزش مو و همچنین آسیب به سایر اندام‌های بدن شود.

پزشک با توجه به شرح حال شما، آزمایش‌های لازم را تجویز می‌کند و نوع کمبود را تشخیص می‌دهد. همچنین ریزش مو انواع و علل مختلفی دارد و ممکن است شما هم‌زمان بیش از یک نوع ریزش مو را داشته باشید؛ بنابراین تشخیص درست، اولین و مهم‌ترین راه درمان است.

کلام آخر دکترساینا

کاهش وزن و ریزش مو می‌‌توانند ارتباط تنگاتنگی داشته باشند؛ اگر از رژیم‌های غذایی اصولی پیروی نکنید. رژیم‌هایی که به شما وعده‌ی کاهش وزن در بازه‌ی زمانی کوتاه را می‌دهند، رژیم‌هایی که کالری دریافتی شما را بسیار محدود می‌کنند یا رژیم‌هایی که برخی گروه‌های غذایی را به کل حذف می‌کنند پشتوانه‌ی علمی ندارند و علاوه بر موها، به سایر اعضای بدن شما نیز آسیب می‌زنند.

همچنین یادتان باشد که هرفردی نیازهای غذایی خاص خود را دارد. پس اگر قصد آغاز رژیمی را دارید، دکترساینا به شما توصیه می‌کند با یک متخصص تغذیه مشورت کنید و رژیم غذایی اصولی و متناسب با نیازهای خود دریافت کنید.