عفونت واژن | علت، علائم، انواع و درمان عفونت واژن

عفونت واژن یکی از مشکلات شایع در بانوان است که تحت تأثیر عوامل مختلفی رخ می‌دهد. به همین دلیل بسیار مهم است که خانم‌ها با علائم عفونت واژن آشنا باشند، تا درصورت ابتلا سریعاً به پزشک مراجعه کرده و درمان را آغاز کنند. روش‌های مختلفی برای درمان عفونت واژن وجود دارد که انتخاب روش درمانی با توجه به علت و شدت عفونت تعیین می‌شود. در این مطلب انواع عفونت واژینال، علائم و روش‌های درمان آن را شرح می‌دهیم و در انتها سوالات شما را پاسخ می‌دهیم.

علت عفونت واژن چیست؟

عفونت واژن ممکن است از طریق باکتری ها، قارچ ها یا سایر میکروارگانیسم ها ایجاد شود. عفونت واژن مسئله‌ای شایع است و بسیاری از خانم‌ها علی‌رغم مراقبت‌های لازم، حداقل یک بار آن‌را تجربه می‌کنند. اما از طرفی برخی عوامل منجر به افزایش احتمال ابتلا به عفونت واژن می‌شود. علت‌های شایع عفونت واژن عبارت‌اند از:

• کاهش اسیدیته واژن(PH): کاهش اسیدیتة واژن به‌معنای کاهش تعداد باکتری‌های مفید واژن یا لاکتوباسیلوس‌هاست. دراین‌شرایط باکتری‌های بیماری‌زا فرصت رشد پیدا می‌کنند و منجر به التهاب و عفونت می‌شوند.
• عدم رعایت بهداشت: عدم رعایت بهداشت ناحیه‌ی تناسلی خطر ابتدا به عفونت را افزایش می‌دهد.
• پوشیدن لباس زیر تنگ: پوشیدن لباس‌های زیر تنگ با الیاف مصنوعی باعث ایجاد رطوبت می‌شود و محیط مناسبی را برای رشد باکتری‌ها ایجاد می‎کند.
• تحریک شدن بافت واژن: تحریک بافت واژن باعث ایجاد زخم و خراش بافت شده و فرصت ورود باکتری به جریان خون را ایجاد می‌کند.
• آتروفی واژن: آتروفی به دنبال کاهش سطح استروژن و معمولاً در دوران یائسگی ایجاد می‌شود. کاهش سطح استروژن باعث نازک و شکننده شدن دیواره‌ی واژن شده و منجر به خشکی واژن می‌شود. خشکی واژن احتمال التهاب و عفونت واژن را بیشتر می‌کند.
• استفاده از شوینده نامناسب: صابون‌ها، شوینده‌های بدن، عطر و همچنین برخی از روش‎های ضدبارداری واژینال نیز می‌تواند باعث تحریک واژن شود و احتمال عفونت را بالا ببرد.

انواع عفونت واژن

عفونت واژن تحت تأثیر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود و درمان بستگی به نوع عامل بیماری‌زا دارد:

عفونت قارچی واژن

عفونت قارچی از طریق نوعی قارچ مخمر به نام کاندیدا (و معمولاً کاندیدا آلبیکنس) ایجاد می‌شود. زمانی‌که این قارچ به مخاط واژن وارد شود باعث ایجاد پاسخ التهابی و عفونت قارچی می‌شود.

علائم عفونت قارچی عبارت‌اند از: خارش، سوزش واژن، ترشحات سفید رنگ و پنیری شکل، تورم و گرگرفتگی اطراف واژن. گاهی علائم در برخی زنان قبل از شروع پریود تشدید می‌شود.

 واژینوز باکتریایی

واژینیت یا واژینوز باکتریایی یکی از شایع‌ترین علت‌های عفونت واژن است. دسته‌ای از باکتری‌ها به نام لاکتوباسیل‌ها در‌حالت‌عادی در محیط واژن حضور دارند که محیط واژن را کمی اسیدی کرده و از رشد سایر میکروب‌ها جلوگیری می‌کنند. واژینوز باکتریایی در نتیجة عدم تعادل محیط واژن، کاهش تعداد لاکتوباسیل‌ها و رشد بیش‌ازحد باکتری‌های بی‌هوازی ایجاد می‌شود.

علائم واژینیت باکتریایی معمولاً شامل ترشحات رقیق سفید، خاکستری یا کمی سبز، احساس سوزش هنگام دفع ادرار، احساس بوی ماهی گندیده و احساس خارش است. البته گاهی ممکن است عفونت باکتریایی واژن هیچ علائمی نداشته باشد.

واژینوز انگلی

تریکوموناس واژینالیس یک انگل تک‌سلولی است که می‌تواند ایجاد عفونت واژن کند. ابتلا به این انگل جزو بیماری های مقاربتی محسوب می‌شود. علائم این نوع از عفونت واژن نیز معمولاً شامل احساس خارش، سوزش و تورم و قرمزی در ناحیة واژن، ناراحتی هنگام دفع ادرار و تغییر در بو و رنگ ترشحات واژن است. شریک جنسی نیز باید هم‌زمان درمان این نوع از عفونت را دریافت کند. 

علائم عفونت واژن

به‌طور طبیعی واژن دارای ترشحاتی است که به تمیز کردن و پیشگیری از عفونت واژن کمک میکند. این ترشحات بدون بو و رنگ هستند و بسته به زمان سیکل قاعدگی ممکن است از نظر حجم، رنگ و بو کمی متفاوت باشند. درصورتی‌که ترشحات واژن همراه با بوی آزاردهنده و خارش و سوزش باشد باید از نظر ابتلا به عفونت واژن بررسی انجام شود.

شایع‌ترین علائم عفونت واژن عبارت‌اند از:

• درد یا سوزش هنگام دفع ادرار
• ترشحات غیرطبیعی واژن
• سوزش، خارش، تورم اطراف واژن
• تغییر در حجم ترشحات واژن
• درد یا احساس ناراحتی حین رابطه‌ی جنسی

علائم انواع عفونت واژن گاهی به یکدیگر شبیه‌اند. پزشک با گرفتن شرح‌حال و معاینه، علت عفونت را تشخیص می‌دهد و مناسب‌ترین روش درمان عفونت واژن را با توجه به نوعِ عفونت تجویز می‌کند.

درمان عفونت واژینال

مهم‌ترین اقدام در درمان عفونت واژن تشخیص دقیق علت آن است. باید به علائم و نشانه‌های عفونت واژینال مانند رنگ، بو، حجم ترشحات واژن توجه کنید.

• گاهی پزشک با پرسیدن علائم و شرح‌حال شما می‌تواند علت عفونت را تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند.

• گاهی ممکن است نیاز به معاینه و نمونه‌برداری باشد. قبل از معاینه بهتر است از دوش واژینال استفاده نکنید تا نمونه از ترشحات واژن جمع‌آوری شود.

• همچنین گاهی اوقات ممکن است پزشک برقراری رابطه جنسی را ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از معاینه منع کند.

چنانچه عفونت واژن به علت کاهش استروژن باشد پزشک معمولاً برای درمان عفونت واژن از هورمون استروژن استفاده می‌کند. در صورت ابتلا به واژینوز باکتریایی درمان عفونت واژن با آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند کلیندامایسین صورت می‌گیرد.

تجویز قرص و داروی

همان‌طورکه گفتیم درمان عفونت واژن به علت آن بستگی دارد. توجه کنید که هیچ کدام از داروها نباید بدون تجویز پزشک مصرف شوند. شایع‌ترین داروهای عفونت واژن عبارت‌اند از:

• قرص، کرم، ژل مترونیدازول
• کرم یا ژل کلیندامایسین
• کرم یا شیاف های ضد قارچ
• کرم واژینال استروژن

درصورتی‌که بعد از استفاده از دارو، شوینده یا هرگونه ماده‌ی محرک دچار سوزش و خارش و علائم عفونت شده‌اید حتماً به پزشک اطلاع دهید.

پیشگیری از عفونت واژینال

• همان‌طورکه اشاره کردیم یکی از علت‌های عفونت واژن انتقال عفونت‌های آمیزشی است.

• استفاده از کاندوم حین رابطه‌ی جنسی به پیشگیری از بسیاری از بیماری‌های آمیزشی کمک می‌کند.

• پوشیدن لباس زیر نخی به عبور جریان هوا کمک کرده و باعث می‌شود ناحیة تناسلی مرطوب باقی نماند.
• رعایت بهداشت دوران قاعدگی و تعویض به‌موقع پد یا تامپون نیز از عفونت واژن جلوگیری می‌کند.

• برای تمیز کردن ناحیه تناسلی شستشو با آب ساده کافی است و نیازی به دوش واژینال و شستشو با مواد شوینده‌ی معطر نیست.
• هنگام استفاده از سرویس بهداشتی حتماً ناحیه‌ی تناسلی را از سمت جلو به عقب شستشو دهید.
• در صورت حساسیت به لاتکس از کاندوم‌ها و روان‌کننده‌های فاقد لاتکس استفاده کنید.

کلام آخر دکترساینا

انتخاب روش درمان عفونت واژن کاملاً بستگی به عامل ایجاد‌کنندة آن دارد. دکترساینا به شما توصیه می‌کند درصورت مشاهدة علائم عفونت واژن حتماً از پزشک کمک بگیرید و به‌هیچ‌وجه اقدام به خوددرمانی نکنید.

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.

سؤالات متداول