رژیم غذایی بعد از عمل اسلیو معده: راهنمای کامل و مفصل

پیش از این که تحت عمل اسلیو معده قرار بگیرید باید حتما درباره رژیم غذایی بعد از این جراحی اطلاعات کافی داشته باشید. رژیم غذایی بعد از عمل اسلیو معده یک رژیم غذایی خاص است که برای کمک به بهبودی سریع پس از عمل و پیشگیری از عوارض احتمالی عمل جراحی طراحی شده است. بسیار مهم است که این رژیم غذایی را به خوبی بشناسید و رعایت کنید. 

رژیم غذایی در روز اول عمل اسلیو معده و زمان ریکاوری

بعد از جراحی فقط می‌توانید مقادیر کمی مایعات شفاف بخورید. منظور از مایعات شفاف آب، چای سیاه یا قهوه یا شربت رقیق بدون شکر است. بسیار مهم است که بعد از عمل مایعات کافی بنوشید تا آب مورد نیاز بدن تأمین شود. سعی کنید هر یک ساعت حدود ۲ قاشق غذاخوری مایعات بنوشید. همچنین اگر احساس سیری کردید دیگر چیزی ننوشید؛ نوشیدن مایعات زیاد ممکن است باعث حالت تهوع شود.

زمانی که تیم جراحی اجازه دهد می‌توانید وارد مرحله اول، یعنی مرحله رژیم غذایی مایع شوید.

اکثر افراد در روز اول عمل فقط می‌توانند چند جرعه مایعات بنوشند. احساس درد و ناراحتی و نفخ در روز اول طبیعی است.

مراحل رژیم غذایی بعد از عمل اسلیو معده

تا چهار هفته پس از جراحی اسلیو معده نباید هیچ غذای جامدی خورده شود. دو هفته اول بعد از عمل باید از یک رژیم غذایی مایع پیروی کنید و در دو هفته دوم می‌توانید غذای پوره شده بخورید. تنها بعد از گذشت این چهار هفته می‌توانید غذای جامد را به تدریج اضافه کنید.

اما چرا؟

غذای جامد می‌تواند روی بخیه‌ها فشار وارد کند و باعث کشیدگی معده شود. این حالت معمولا با استفراغ و احساس درد و ناراحتی همراه است. از طرفی موفقیت بلندمدت جراحی اسلیو به پیروی از توصیه‌های غذایی بعد از عمل وابسته است. بنابراین پیروی دقیق از رژیم غذایی بعد از عمل اسلیو بسیار ضروری است.

به گزارش وبسایت Medical News Today:

بعد از عمل اسلیو معده اندازه معده فرد به یک چهارم اندازه قبلی کاهش می‌یابد. برای این که بدن بتواند پس از عمل به خوبی ریکاوری شود و به ظرفیت جدید معده عادت کند، بیمار باید از یک رژیم غذایی سختگیرانه پیروی کند. رژیم غذایی بعد از جراحی اسلیو معده یک رژیم چند مرحله‌ای است که متخصصین آن را برای بهبودی هر چه سریع‌تر بیمار پس از عمل و عادت دادن او به تغذیه سالم طراحی کرده‌اند.

اگر در هر مرحله احساس کردید نمی‌توانید بافت غذاها را تحمل کنید، به مرحله قبلی برگردید و پس از چند روز مجددا امتحان کنید.

هفته ۱ و ۲: رژیم غذایی مایع

در هفته اول و دوم بعد از عمل اسلیو فقط می‌توانید مایعات بخورید. در این دوران باید موارد زیر را رعایت کنید:

• فقط مایعات روان، صاف و بدون قطعه‌های جامد مجاز هستند.
• روزانه ۲ لیتر مایعات بخورید.
• مایعات حاوی پروتئین را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
• هر یک ساعت ۱ تا ۲ فنجان کوچک مایعات بخورید. بین وعده‌های غذایی اصلی، نوشیدنی‌هایی مثل آب، چای، قهوه و نوشیدنی‌های بدون شکر میل کنید.
• با جرعه‌های کوچک شروع کنید.

در این دوران باید بین وعده‌های غذایی اصلی که به صورت مایع و سرشار از پروتئین هستند، مایعاتی مثل آب، چای، قهوه (بدون کافئین) و نوشیدنی‌های رقیق شده بدون شکر بنوشید. هر یک ساعت سعی کنید بین ۱ تا ۲ استکان مایعات بنوشید. حتما در رژیم غذایی خود مایعات پروتئینی داشته باشید. 

نوشیدنی‌های گازدار حتی در حالت رژیمی می‌توانند باعث نفخ شوند و نباید مصرف شوند. مصرف این نوشیدنی‌ها حتی بعد از ریکاوری از جراحی هم باید تا حد ممکن محدود یا حذف شود.

با جرعه‌های کوچک شروع کنید و اگر احساس راحتی کردید، به آرامی میزان جرعه‌ها را بیشتر کنید. مراقب باشید که مایعات را قلپ قلپ ننوشید چون ممکن است دچار حالت تهوع شوید.

به هیچ وجه نوشیدنی‌های حاوی قند و شکر مصرف نکنید چرا که احتمال ابتلا به سندروم دامپینگ را افزایش می‌دهند. این سندروم یکی از عوارض عمل اسلیو است و علائمی مثل تهوع شدید، خستگی شدید، اسهال و حتی استفراغ را به همراه دارد.

در هفته ۱ و ۲ پروتئین کافی بخورید

روزانه باید 60 تا ۸۰ گرم پروتئین بخورید. این پروتئین را می‌توانید از طریق مایعات پروتئین‌دار دریافت کنید. حداقل ۱ تا ۱.۵ لیتر از کل مایعاتی که در روز می‌خورید باید پروتئین بالایی داشته باشند.

می‌توانید از پودرهای پروتئینی جایگزین وعده‌های غذایی استفاده کنید یا پودر پروتئینی را به اسموتی یا نوشیدنی‌هایی که می‌خورید اضافه کنید.

همچنین می‌توانید در رژیم غذایی خود از سوپ رقیق شده خانگی یا اسموتی‌های حاوی میوه یا سبزی استفاده کنید. این غذاها را می‌توانید با شیر، شیر خشک، ماست پروتئینه یا پودر پروتئین مخلوط کنید. 

در این دوره نباید از سوپ‌های آماده استفاده کنید و تنها سوپ خانگی رقیق شده بخورید.

آموزش چند وعده غذایی پروتئینه برای هفته ۱ و ۲ بعد از عمل اسلیو معده

۱. شیر با پودر شیر خشک

مواد لازم:

• ۴ قاشق غذاخوری پودر شیر خشک بدون چربی
• ۱ پیمانه (۵۷۰ میلی لیتر) شیر بدون چربی سرد
• عصاره وانیل یا پودر کاکائو بدون شکر (دلخواه برای طعم)

پودر شیر و عصاره وانیل یا پودر کاکائو را در مقدار کمی شیر مخلوط کنید تا به حالت خمیری دربیاید. سپس خمیر را در باقی شیر حل کنید و میل نمایید.

این مقادیر برای آماده سازی ۳ سهم نوشیدنی هستند. هر سهم از این نوشیدنی ۱۴ گرم پروتئین دارد

۲. اسموتی میوه

مواد لازم:

• نصف پیمانه (۲۸۵ میلی لیتر) شیر با همراه پودر شیر خشک 
• یک چهارم پیمانه (۱۴۰ میلی لیتر) ماست کم چرب
• ۱۰۰ گرم میوه تازه نرم مثل موز، توت، هلو

همه مواد را در مخلوط کن به خوبی مخلوط کنید تا به شکل اسموتی دربیاید. به اندازه کافی شیر یا آب اضافه کنید تا رقیق شود.

این دستور برای آماده سازی ۲ سهم نوشیدنی است (هر سهم حاوی ۱۵ گرم پروتئین است)

۳. نوشیدنی میوه‌ای

مواد لازم:

1. یک سوم پیمانه (۱۷۰ میلی لیتر) شربت میوه‌ای بدون گاز بدون قند
2. ۳۰ گرم پودر شیر خشک بدون چربی
3. ۴ قالب یخ

همه مواد را در مخلوط کن هم بزنید تا یکدست و روان شود. 

هر سهم حاوی ۱۰ گرم پروتئین است.

مصرف کافئین ممکن است باعث رفلاکس اسید و کم آبی بدن شود.

مثالی از یک برنامه غذایی برای رژیم غذایی مایع

هفته ۳ و ۴: رژیم غذایی پوره

در هفته سوم و چهارم بعد از عمل جراحی اسلیو معده باید از رژیم غذایی پوره پیروی کنید. در این رژیم:

• غذای پوره شده بدون قطعات سفت میل کنید. (بافتی شبیه به ماست رقیق)
• روزانه ۴ تا ۶ وعده غذایی پوره شده سبک بخورید.
• هر بار ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری از هر غذا بخورید و کم کم این مقدار را افزایش دهید.
• روزانه ۶۰ تا ۸۰ گرم پروتئین مصرف کنید.
• بین وعده‌های غذایی مقدار کمی نوشیدنی بنوشید. (روزانه حداقل ۱.۵ تا ۲ لیتر)

اوایل با ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری شروع کنید و اگر احساس راحتی کردید آن را به ۴ تا ۶ قاشق افزایش دهید. اگر نمی‌توانید بیشتر از ۴ قاشق غذا بخورید سعی کنید هر ۲ ساعت یک بار چیزی بخورید. 

حتما غذا را به خوبی بجوید و آهسته غذا بخورید. به محض این که احساس سیری کردید از خوردن دست بکشید.

بین وعده‌های غذایی آب یا نوشیدنی‌های کم‌کالری بنوشید اما همراه با وعده غذایی چیزی ننوشید.

شیوه تهیه غذاهای پوره شده

بافت غذا در این مرحله باید کاملا نرم (بدون قطعه‌های سفت) و روان (شبیه ماست رقیق) باشد. می‌توانید برای پوره کردن غذاها از همزن دستی یا غذاساز استفاده کنید. برای این که غذا به اندازه کافی رقیق شود می‌توانید کمی مایعات به آن اضافه کنید؛ بهتر است از آب مرغ و گوشت، یا آب باقی مانده از پختن سبزیجات استفاده کنید. بعد از مخلوط کردن غذا آن را از صافی رد کنید تا تکه‌های سفت جدا شوند.

اگر احساس راحتی می‌کنید می‌توانید کم کم غلظت پوره را بیشتر کنید.

چند نمونه از غذاهای مناسب برای رژیم غذایی پوره

غذایی که در این دوره می‌خورید باید مطابق با رژیم غذایی لاغری باشد یعنی نصف وعده‌ها از پروتئین تشکیل شوند، یک چهارم سبزیجات و میوه و یک چهارم کربوهیدرات.

غذاهای زیر را با مقدار کمی سبزیجات و کربوهیدرات‌های پوره شده مثل پوره سیب‌زمینی نرم ترکیب کنید تا یک وعده غذایی کامل داشته باشید:

• پوره گوشت چرخ کرده گاو، بوقلمون یا سویا به همراه سس گوجه فرنگی یا عصاره گوشت
• پوره گوشت پخته شده یا آب‌پز با عصاره گوشت
• پوره ماهی با سس 
• پوره حبوبات (مثل لوبیای پخته شده)
• پوره عدس یا دال عدس
• پوره تخم‌مرغ
• سوپ‌های مرحله قبلی
• پنیر خامه‌ای کم‌چرب یا پوره پنیر محلی
• ماست پروتئینی رقیق یا موس
• حمص 

مثالی از یک برنامه غذایی برای رژیم غذایی پوره

از هر گروه یک غذا را انتخاب کنید:

هفته ۵ تا ۸: رژیم غذایی نرم

از هفته ۵ تا ۸ بعد از جراحی باید از رژیم غذایی نرم پیروی کنید؛ این مرحله ۴ هفته طول می‌کشد. در رژیم غذایی نرم غذاهایی که می‌خورید باید در حدی نرم باشند که وقتی با قاشق یا چنگال روی آن‌ها فشار وارد می‌کنید از هم جدا شوند. نوع غذاها با چیزی که در مرحله پوره میل می‌کردید یکسان است اما دیگر لازم نیست غذاها را به شکل پوره در بیاورید.

• در طول روز ۳ تا ۴ وعده غذا یا میان‌وعده نرم بخورید.
• پروتئین مصرفی شما در روز باید ۶۰ تا ۸۰ گرم باشد.
• هر روز ۱.۵ تا ۲ لیتر مایعات بنوشید.
• برنامه غذایی منظم داشته باشید و از ریزه‌خواری پرهیز کنید.
• لقمه‌های کوچک بردارید و به خوبی بجوید.
• وقتی احساس سیری کردید غذا خوردن را متوقف کنید.

رژیم غذایی باید متعادل و متناسب با رژیم غذایی لاغری باشد یعنی نصف وعده از پروتئین تشکیل شود، یک چهارم از سبزیجات یا میوه و یک چهارم از کربوهیدرات. 

بهتر است یک غذای پروتئینی انتخاب کنید و مقدار کمی سبزیجات و کربوهیدرات نرم به آن اضافه کنید.

مثالی از یک برنامه غذایی برای رژیم غذایی نرم

از هر گروه یک غذا را انتخاب کنید:

بعد از ۸ هفته: رژیم غذایی معمولی

بعد از هفته هشتم (دو ماه پس از عمل) می‌توانید به رژیم غذایی معمولی خود برگردید. در این مرحله می‌توانید هر نوع غذایی بخورید؛ البته از نوع کم‌چرب و کم‌شکر. 

به یاد داشته باشید که نباید فقط روی کم خوردن و رژیم کم‌کالری برای کاهش وزن تمرکز کنید بلکه باید یک برنامه غذایی سالم و مغذی داشته باشید.

بعد از عمل اسلیو معده از چه غذاهای اجتناب کنیم؟

• برای کاهش وزن موفق مصرف غذاهایی که چربی یا قند بالا دارند را محدود کنید. 
• از هرگونه نوشیدنی گازدار تا جای ممکن پرهیز کنید. این نوشیدنی‌ها می‌توانند باعث فشار به معده و احساس ناراحتی و حتی کشیدگی معده شوند. حتی نوشیدنی‌های گازدار رژیمی مثل نوشابه رژیمی و آب گازدار هم باید حذف شوند.
• بعد از عمل از خوردن غذاهای سفت و خشک که قورت دادن آن‌ها سخت از خودداری کنید.
• غذاها و نوشیدنی‌های پرکالری مثل بستنی، کیک، شکلات و میلک شیک را حذف کنید.
• آدامس نجوید.
• غذاهایی که باعث نفخ می‌شوند مثل نخود را حذف یا بسیار محدود کنید.

میوه‌های ممنوعه در رژیم غذایی بعد از اسلیو معده

میوه‌ها یکی از اجزای مهم یک رژیم غذایی سالم هستند. بعد از جراحی اسلیو معده می‌توانید میوه بخورید اما انتخاب میوه‌های مناسب در این دوران بسیار مهم است:

• بهتر است میوه‌هایی که قند کمتری دارند را انتخاب کنید؛ مثلا موز با وجودی که پتاسیم و فیبر بالایی دارد اما به علت قند بالا انتخاب مناسبی نیست.
• تا سه ماه بعد از عمل از خوردن میوه‌های اسیدی یا مرکبات پرهیز کنید همچون گوجه فرنگی، لیمو، پرتقال و … . 
• بهتر است بعد از جراحی اسلیو معده از خوردن میوه‌ها و سبزیجاتی که فیبر بالایی دارند پرهیز کنید و بعد از بهبودی کم کم آن‌ها را وارد رژیم غذایی خود کنید.
• میوه‌هایی که بافت رشته رشته دارند یا پوست آن‌ها ضخیم است مثل انگور و آناناس هم ممکن است معده را اذیت کنند و باید بعد از بهبودی با احتیاط مصرف شوند.

غذاهایی که خوردن آنها بعد از جراحی دشوارتر است!

بعد از عمل اسلیو معده خوردن بعضی غذاها دشوارتر است حتی اگر آن‌ها را آهسته بخورید و خوب بجوید. افراد با هم متفاوت هستند و برای این که بفهمید کدام غذاها به شما نمی‌سازد باید کمی آزمون و خطا کنید. ممکن است کمی بعد از جراحی خوردن بعضی غذاها برای شما سخت باشد اما در آینده بتوانید این غذاها را بدون مشکل بخورید.

بسیاری از افراد بعد از عمل اسلیو معده با خوردن نان، ماکارونی، برنج، گوشت قرمز و سفید و برخی میوه‌ها و سبزیجات مشکل دارند. اگر شما این مشکل را دارید می‌توانید:

• نان تست، پیتا و نان‌های ترد را امتحان کنید.
• انواع مختلف ماکارونی یا برنج را تست کنید.
• قسمت‌های نرم گوشت و مرغ را انتخاب کنید و برای پختن آن‌ها از آرام پز (یا پخت آهسته) استفاده کنید.
• سبزیجات یا میوه‌ها را ریز کنید یا چرخ کنید و پوست آن‌ها را بکنید.

غذا‌هایی که بعد از اسلیو معده بهتر است بخورید!

بعد از اسلیو معده بهتر است یک رژیم غذایی سالم با پروتئین بالا و کالری کم را در پیش بگیرید. بعد از عمل اسلیو معده اندازه وعده‌های غذایی محدود می‌شوند بنابراین پروتئین دریافتی شما کاهش خواهد یافت. بنابراین بسیار مهم است که در رژیم غذایی بعد از عمل مراقب میزان پروتئین دریافتی باشید و اطمینان حاصل کنید که هر روز پروتئین مورد نیاز بدنتان را دریافت می‌کنید.

چند نمونه از غذاهای پروتئینی سالم عبارتند از:

• شیر بدون چربی یا کم چرب
• اضافه کردن شیر خشک به شیر یا سس 
• ماست و دوغ رژیمی
• دسرهای رژیمی با قند پایین
• پنیر کم‌چرب و محلی
• تخم‌مرغ
• گوشت 
• ماهی
• پودر پروتئین

روزانه ۲ تا ۳ سهم از این غذاها را در برنامه غذایی خود بگنجانید.

آیا قبل از عمل اسلیو معده باید رژیم بگیریم؟

بله؛ قبل از عمل اسلیو معده نیز عموما جراح یک رژیم غذایی خاص را به شما توصیه می‌کند. هدف اصلی رژیم قبل از عمل اسلیو کاهش اندازه کبد است. در افرادی که دچار چاقی هستند، کبد به احتمال زیاد به دلیل تجمع سلول‌های چربی داخل و اطرافش بزرگتر از اندازه نرمال می‌شود.

کبد دقیقا کنار معده قرار دارد. اگر کبد خیلی بزرگ باشد، جراح نمی‌تواند به راحتی عمل اسلیو را انجام دهد و خطر جراحی بیشتر می‌شود.

به همین دلیل از دو هفته قبل از تاریخ عمل، پزشک به شما یک رژیم می‌دهد که باید آن را رعایت کنید. این رژیم سختگیرانه است و میزان کالری و کربوهیدرات (مثل شیرینی، سیب‌زمینی و ماکارونی) دریافتی شما را کاهش می‌دهد. در این رژیم غذایی باید بیشتر غذاهای پروتئینی بدون چربی، سبزیجات و مایعات بدون کالری یا کم‌کالری بخورید. ممکن است پزشک یک محدودیت کالری خاص برای شما در نظر بگیرد.

از دو روز قبل از جراحی باید فقط مایعات بخورید. علاوه بر آب، می‌توانید شیک پروتئین بدون شکر، سوپ آبکی، قهوه بدون کافئین یا چای، بستنی یخی بدون شکر، و ژله هم بخورید. 

قبل از عمل جراحی اسلیو معده از نوشیدنی‌های گازدار و کافئین دار پرهیز کنید.

کلام آخر دکترساینا

عمل جراحی اسلیو معده یک نوع جراحی لاغری است که می‌تواند شروع دوباره‌ای به سوی سلامت و تناسب اندام باشد. یک عمل جراحی اسلیو موفقیت‌آمیز مستلزم رعایت دقیق رژیم غذایی قبل و بعد از عمل است. رعایت دستورات پزشک و نکاتی که در این مقاله به آن‌ها اشاره شد به بهبودی سریع و راحت بعد از عمل و جلوگیری از عوارض ناخوشایند احتمالی کمک قابل توجهی می‌کند.

اگر بعد از مطالعه این مقاله هنوز هم سوالاتی درباره رژیم غذایی بعد از عمل اسلیو ذهن شما را درگیر کرده یا احساس می‌کنید به کمک بیشتری نیاز دارید، حتما از پزشک جراح لاغری یا متخصص تغذیه کمک بگیرید.

سوالات متداول