علائم هشداردهنده سرطان پوست که باید بشناسید

تکثیر غیرطبیعی سلول‌های پوست را سرطان پوست می‌گویند؛ اما این بیماری چقدر خطرناک است؟ به‌عبارتی آیا سرطان پوست کشنده است؟ پاسخ این سؤال ساده نیست. سرطان پوست انواع مختلفی دارد که هرکدام علائم مخصوص‌به‌خود، روند پیشرفت خود و روش‌های درمانی ویژه‌ی خود را دارند. در این مقاله به بررسی علائم سرطان پوست، انواع آن، روش‌های پیشگیری و درمان و شانس بهبود آن می‌پردازیم.  پیش از هرچیز از شما دعوت می‌کنیم نظر دکتر علی رمضانی متخصص پوست، مو و زیبایی و از پزشکان دکترساینا را در این باره مشاهده کنید.

سرطان پوست چیست؟

سرطان پوست به رشد غیرطبیعی سلول‌های پوست گفته می‌شود که اغلب در اثر مواجهه‌ی طولانی‌مدت با نور خورشید ایجاد می‌شود؛ البته سرطان پوست ممکن است در مناطقی از پوست که در معرض آفتاب نیستند نیز ایجاد شود.

سرطان پوست  سه نوع عمده‌ دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد. کاهش یا اجتناب از قرار گرفتن در معرض آفتاب یکی از روش‌های مؤثر در پیشگیری از ابتلا به سرطان پوست است. تشخیص به‌موقع سرطان پوست موفقیت در روش‌های درمان را بسیار افزایش می‌دهد.

سرطان پوست به دو دسته‌ی کلی ملانومایی و غیرملانومایی یا کارسینوم تقسیم می‌شود.

انواع سرطان پوست

سرطان پوست سلول‌های بازال

کارسینوم یا سرطان سلول‌های بازال شایع‌ترین نوع سرطان پوست است. سرطان سلول‌های بازال به دنبال رشد غیرطبیعی و کنترل‌نشده سلول‌های پایه ایجاد می‌شود. ازآنجاکه این نوع از سرطان پوست رشد آهسته‌ای دارد با تشخیص به‌موقع، قابل درمان است و کمترین میزان آسیب را به همراه دارد.

سرطان سلول‌های سنگفرشی

این نوع سرطان به دنبال رشد غیرطبیعی و کنترل‌نشده‌ی سلول‌های سنگفرشی در بیرونی‌ترین لایه‌ی پوست (اپیدرم) ایجاد می‌شود. این نوع سرطان پوست معمولاً در نواحی در معرض آفتاب مانند گوش‌ها، صورت، دست‌وپا و پوست سر و گردن بروز پیدا می‎کند و این سرطان اغلب با علائم آسیب‌های ناشی از آفتاب مانند چین و چروک و لکه‌های پیری همراه است.

سرطان پوست از نوع سنگفرشی دومین نوع شایع سرطان پوست است و قرار گرفتن طولانی‌مدت در آفتاب یا برنزه کردن پوست از عوامل خطر ابتلا به این سرطان است.

سرطان پوست ملانوما

ملانوما نوعی سرطان پوست است که از سلول‌های تولیدکننده‌ی رنگ پوست (ملانین) ایجاد می‌شوند. ملانوما اغلب شبیه خال است و ممکن است گاهی از خال‎ها ایجاد شوند. این نوع سرطان در تمام نقاط پوست حتی قسمت‌هایی که در معرض آفتاب نیستند ایجاد می‌شود.

علائم سرطان پوست

سرطان پوست انواع مختلفی دارد که همه‌ی آن‌ها علائم یکسانی ندارند و برخی ممکن است علائم زیادی ایجاد نکنند. بااین‌حال تغییرات غیرعادی در پوست می‌تواند یک علامت هشداردهنده برای سرطان پوست باشد. آگاهی در مورد تغییرات پوستی به تشخیص به‌موقع سرطان پوست کمک می‌کند.

برخی از علائم هشداردهنده‌ی سرطان پوست که باید به آن‌ها توجه شود عبارت‌اند از:

• ایجاد ضایعات پوستی: به‌وجودآمدن خال جدید، رشد غیرطبیعی، برآمدگی، زخم، لکه‌های پوسته‌پوسته یا تیره
• عدم تقارن: عدم تقارن در خال یا ضایعه‌ی پوستی
• حاشیه ناهموار: ضایعات پوستی با لبه یا حاشیه‌های ناهموار و نامنظم
• رنگ: ضایعه پوستی یا لک با رنگ غیرطبیعی مانند سفید، صورتی، سیاه، آبی یا قرمز
• اندازه: لکه بزرگ‌تر از نیم سانتی‌متر یا یک پاکن باشد.
• تغییرات اندازه، رنگ یا شکل خال

اگر این ضایعه یا خال مشکوکی روی پوست خود مشاهده کرده‌اید، حتماً با دکتر پوست و مو دراین‌باره مشورت کنید.

مراحل سرطان پوست

همان‌طورکه پیش‌تر گفتیم، سرطان پوست دو نوع ملانومایی و غیرملانومایی دارد. هرکدام از انواع سرطان پوست بر اساس میزان رشد و پیشرفت به مراحل مختلفی تقسیم می‌شوند. تعیین مرحله با توجه به بزرگی تومور، گسترش آن به غدد لنفاوی و سایر نقاط بدن انجام می‌شود.

مراحل سرطان پوست غیرملانومایی

سرطان پوست سلول‌های بازال و سنگفرشی از نوع غیرملانومایی هستند و مراحل آن عبارت‌اند از:

• مرحله صفر: در این مرحله سلول‌های غیرطبیعی به خارج از اپیدرم گسترش پیدا نکرده است.
• مرحله یک: سرطان ممکن است به لایه درم (لایه‌ی میانی پوست) گسترش پیدا کند؛ اما این گسترش بیشتر از ۲ سانتی متر نیست.
• مرحله دو: تومور بیشتر از ۲ سانتی متر است؛ اما به نقاط یا غدد لنفاوی مجاور گسترش پیدا نکرده است.
• مرحله ۳: سرطان از تومور اولیه به سمت استخوان یا بافت مجاور گسترش پیدا کرده است و بزرگتر از ۳ سانتی متر است.
• مرحله۴: سرطان به غدد لنفاوی، استخوان‌ها و بافت‌های بدن گسترش یافته است و اندازه‌ی تومور بیش از ۳ سانتی متر است.

مراحل سرطان پوست ملانومایی

• مرحله۰: در این نوع غیرتهاجمی، سرطان به بافت زیر اپیدرم نفوذ نکرده است.
• مرحله ۱: سرطان ممکن است به لایه میانی پوست (درم) گسترش یافته باشد؛ اما کوچک باقی مانده است.
• مرحله۲: سرطان فراتر از تومور اولیه گسترش پیدا نکرده است؛ اما اندازه‌ی آن بزرگ‌تر است و با علائمی مانند پوسته‌ریزی و خونریزی همراه است.
• مرحله ۳: سرطان به غدد لنفاوی یا پوست و بافت‌های مجاور گسترش پیدا کرده است.
• مرحله۴: این مرحله پیشرفته‌ترین مرحله‌ی سرطان ملانوم پوست است که سرطان به خارج از تومور اولیه گسترش پیدا کرده است و به غدد لنفاوی و بافت‎های و اندام‌های مختلف گسترش یافته است.

علایم سرطان پوست در ابتدا می‌تواند شبیه خال باشد؛ درصورتی‌که خال مشکوکی روی پوست خود مشاهده می‌کنید حتماً با متخصص پوست مشورت کنید.

چه افرادی در معرض سرطان پوست قرار دارند؟

برخی عوامل خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد؛ این عوامل عبارت‌اند از:

• سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پوست
• قرار گرفتن در معرض مواد سرطان‌زا مانند آرسنیک، رادیوم و …
• قرار گرفتن در معرض تشعشات درمانی، به‌عنوان‌مثال برای درمان آکنه یا اگزما
• قرار گرفتن طولانی‌مدت و بدون محافظ در مقابل اشعه‌ی خورشید یا دستگاه‌های برنزه‌کننده‌ی پوست
• سابقه‌ی آفتاب‌سوختگی شدید
• کار و فعالیت در فضای باز
• داشتن خال‎های متعدد و بزرگ
• پوست روشن یا دارای کک و مک
• ضعف سیستم ایمنی مانند ابتلا به HIV
• سابقه‌ی پیوند عضو و مصرف داروهای سرکوب‎کننده‌ی سیستم ایمنی

روش‌های تشخیصی

تشخیص سرطان پوست از طریق معاینه‌ی فیزیکی و بررسی تغییرات پوستی و همچنین نمونه‌برداری از پوست صورت می‌گیرد.

• قبل از هرچیز متخصص پوست تغییرات پوستی را از نظر رنگ، اندازه و شکل ظاهر بررسی می‌کند. همچین ضایعات پوستی از نظر خونریزی، پوسته‌پوسته شدن یا وجود نقاط خشک بر روی پوست ارزیابی می‌شوند.
• بیوپسی و نمونه‌برداری از بافت مشکوک یکی از روش‌های مهم در تشخیص نوع سرطان پوست است.

 در صورت مشاهده‌ی علائم و ضایعات مشکوک پوستی حتماً و در اسرع وقت به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.

ممکن است نشانه های سرطان پوست در معاینه‌ی فیزیکی مشهود نباشد. تشخیص قطعی با انجام نمونه‌برداری و بررسی در آزمایشگاه پاتولوژی صورت می‌گیرد.

درمان سرطان پوست

شانس موفقیت درمان سرطان پوست بستگی به زمان تشخیص و آغاز روند درمان دارد. به‌عنوان‌مثال اگر درمان ملانوما در مرحله‌ای که تومور کانونی است آغاز شود، امیدبه‌زندگی ۵ ساله ۹۹٪ است؛ این مقدار برای سرطانی که در نواحی مجاور گسترش یافته ۶۶٪ و برای سرطان پیشرفته ۲۷٪ است.^[۱] روش‌های مختلفی برای درمان سرطان پوست وجود دارد که با توجه به اندازه، محل، نوع و مرحله‌ی سرطان پوست انتخاب می‌شوند. درمان‎های سرطان پوست عبارت‌اند از: 

• کرایوتراپی یا سرمادرمانی: سلول‌های غیرطبیعی با استفاده از نیتروژن مایع فریز می‌شوند و بافت سرطانی پس از ذوب شدن از بین می‌رود.
• برداشتن بافت: در این روش بافت آسیب‌دیده و قسمتی از پوست سالم اطراف آن برداشته می‎شود.
• جراحی موس: توده به طور لایه‌لایه برداشته می‌شود و هر لایه زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا دیگر سلول سرطانی‌ای باقی نمانده باشد.
• کورتاژ و الکترودسیکشن: با استفاده از یک ابزار قاشق‌مانند سلول‌های سرطانی برداشته می‎شوند و بقایای سلول‌های سرطانی با استفاده از سوزن الکتریکی سوزانده می‌شوند.
• شیمی‌درمانی: در این روش از داروهای شیمی‌درمانی به‌صورت خوراکی، تزریقی یا موضعی برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
• روش فتودینامیک: در این روش با استفاده از نور لیزر و دارو سلول‌های سرطانی را نابود می‌کنند.
• درمان بیولوژیکی: این نوع درمان برای تحریک سیستم ایمنی و ایجاد پاسخ مناسب در برابر سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.

راههای پیشگیری از سرطان پوست

یکی از مهم‌ترین روش‎های پیشگیری از سرطان پوست خودداری از قرار گرفتن بیش‌از‌حد در مقابل اشعه‌ی خورشید است. همچنین اقدامات زیر جهت پیشگیری از سرطان پوست اهمیت دارد:

• از سولاریوم و لامپ‌های برنزه‌کننده استفاده نکنید.
• حداقل ۳۰ دقیقه قبل از خارج شدن از منزل از ضدآفتاب مناسب پوست خود استفاده کنید.
• سعی کنید از بیرون رفتن از منزل در ساعت بین ۱۰ صبح تا ۴ بعد ازظهر (زمان شدیدترین اشعه‌ی خورشید) خودداری کنید.
• حتما از کلاه لبه‌دار و دستکش برای محافظت پوست استفاده کنید.
• از عینک آفتابی مناسب و استاندارد استفاده کنید.

مجاورت مداوم با اشعه‌ی آفتاب یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد سرطان پوست است. هنگامی‌که زیر نور آفتاب قرار دارید از کلاه و کرم ضدآفتاب استفاده کنید.

چه زمانی باید به متخصص مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده‌ی هرگونه تغییرات پوستی مشکوک باید به متخصص پوست و مو مراجعه کنید. توجه کنید که هر گونه تغییر یا ضایعه‌ی پوستی نشان‌دهنده‌ی سرطان نیست؛ اما برای اطمینان نیاز به بررسی دارد.

در صورت مشاهده علائم زیر حتماً به متخصص پوست مراجعه کنید:

• لکه یا ضایعه‌ی پوستی که در مدت ۴ هفته بهبود پیدا نکند.
• لکه یا ضایعه‌ی پوستی که بیش از ۴ هفته با علائمی مانند خارش، پوسته‌پوسته شدن یا خونریزی همراه است.
• زخم پوستی که بیش از ۴ هفته طول بکشد.

کلام آخر دکترساینا

سرطان پوست می‌تواند بسیار خطرناک و کشنده باشد یا به‌راحتی درمان شود؛ موفقیت درمان این بیماری، بستگی به زمان تشخیص دارد. نسبت به علائم سرطان پوست آگاه باشید. توجه کنید که گاهی سرطان پوست تنها با یک ضایعه‌ی شبیه خال آغاز می‌شود؛ بنابراین بهتر است درباره‌ی هر مورد مشکوکی با دکتر پوست و مو مشورت کنید. شما می‌توانید همین‌حالا از بهترین پزشکان متخصص پوست و مو مشاوره‌ آنلاین پزشکی دریافت کنید.

سؤالات متداول

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.

جدول خلاصه‌ی مشخصات بیماری