عفونت واژن در بارداری ممکن است در اثر عوامل مختلفی از جمله قارچ‌ها و باکتری‌ها رخ دهد. به دلیل افزایش استروژن در بارداری و بهم خوردن تعادل قارچ و باکتری‌های موجود در واژن، شما در این دوران بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌های واژن هستید. این عفونت‌ها معمولاً خطرناک نیستند اما در صورت درمان نشدن یا ابتلا به انواع خاصی از آن‌ها، ممکن است شما یا جنین‌تان در معرض خطر قرار بگیرید. در ادامه این متن به انواع عفونت‌های واژن در بارداری، علل و درمان آن‌ها می‌پردازیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
عفونت واژن در بارداری
عفونت و التهاب واژن یک اتفاق بسیار شایع است که همیشه علامت قابل توجهی ایجاد نمی‌کند. انواع رایج عفونت‌های واژن، با بیماری‌های مقاربتی متفاوتند. عفونت واژن در بارداری نیز رایج است. به‌دلیل افزایش استروژن در بدن، تعادل باکتری و قارچ‌های واژن شما به هم می‌ریزد که این موضوع احتمال ایجاد عفونت را بیشتر می‌کند. مطالعات (Springer) نشان داده است که حدود ۳۰-۲۰% از زنان در دوران بارداری دچار عفونت قارچی واژن می‌شوند.
آیا عفونت واژن در بارداری خطرناک است؟
اکثر عفونت‌های واژن در بارداری با اینکه آزاردهنده است، ولی درصورتیکه درمان شوند خطرناک نیست. اگر احتمال بیماری مقاربتی مطرح باشد، یا عفونت واژن به‌صورت درمان نشده باقی بماند، به‌ویژه در اواخر بارداری و نزدیک به زمان زایمان ممکن است برای شما و جنین خطرناک باشد. بنابراین در صورت بروز هرگونه علائم عفونت در بارداری، با پزشک یا ماما مشورت کنید. در ادامه این متن به انواع عفونت‌های واژن، علائم و درمان‌های آن‌ها اشاره می‌کنیم.
به گفته وبسایت Medical News Today، اکثر افراد بارداری که عفونت واژن برایشان رخ می دهد، دچار عارضه‌ای نمی‌شوند؛ اما درمان سریع، احتمال زایمان بدون مشکل و سالم را بیشتر می‌کند.
علائم عفونت واژن در بارداری
عفونت واژن همیشه علامت قابل توجه ایجاد نمی‌کند. اما در صورت بروز علامت، ممکن است علائم زیر را داشته باشید:
- خارش واژن و سوزش واژن
- احساس درد و ناراحتی در ناحیه واژن
- التهاب، برافروختگی و تورم پوست اطراف واژن و فرج
- تغییر در میزان ترشحات واژن
- تغییر در رنگ ترشحات واژن
- درد یا سوزش هنگام ادرار
- درد هنگام رابطه جنسی (دخول)
- خونریزی یا لکه‌بینی
درصورتیکه لکه‌بینی یا خونریزی دارید، فوراً با پزشک خود مشورت کنید. این علامت در تمام دوران بارداری نیاز به بررسی و توجه دارد.
ممکن است فقط یک یا چند علامت از علائم ذکر شده را داشته باشید. برخی از این علائم، به‌ویژه درد و سوزش هنگام ادرار، ممکن است در عفونت ادراری نیز وجود داشته باشند. توجه داشته باشید که هرگونه لکه‌بینی و خونریزی در دوران بارداری باید بررسی شود.
چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
در دوران بارداری، درصورتیکه هر یک از علائم گفته شده را داشتید، برای تشخیص و دریافت درمان مناسب باید به پزشک مراجعه کنید. اما در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر، هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزی یا لکه‌بینی
- ترشح سبز، ترشح زرد یا ترشح خاکستری رنگ واژن
- ترشحات بدبو
- درد هنگام ادرار
- ابتلای شریک جنسی به بیماری مقاربتی
برای مشاهده لیست بهترین متخصص زنان و زایمان کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص زنان ارتباط آنلاین با متخصص زناناقدامات پزشکی برای تشخیص عفونت واژن
تشخیص قطعی عفونت واژن، با معاینه، مشاهده ناحیه تناسلی و واژن و بررسی نمونه ترشحات زیر میکروسکوپ است. اما ممکن است در برخی موارد، پزشک یا ماما تنها با بررسی علائم و شرح‌حال شما، برایتان درمان مناسب را تجویز کند. معاینه واژینال و آزمایش به شرایط شما و تشخیص پزشک‌تان بستگی دارد و در همه موارد ممکن است انجام نشود.
اگر دچار عفونت مکرر می‌شوید، پزشک یا ماما ممکن است درباره موارد زیر از شما بپرسد:
- سابقه عفونت واژن یا سابقه سایر بیماری‌ها
- دوش واژینال یا شستشوی واژن با صابون
- تعداد شرکای جنسی شما
- استفاده از کاندوم در رابطه جنسی
- سایر علائم احتمالی
بسته به علائم و شرایط شما، ممکن است اقدامات زیر نیز مورد نیاز باشد:
- معاینه لگنی برای مشاهده تحریک و التهاب در ناحیه تناسلی
- گرفتن نمونه ترشحات واژن برای بررسی آزمایشگاهی
- گرفتن آزمایش‌های مربوط به بیماری‌های مقاربتی مانند سوزاک و کلامیدیا از دهانه رحم
- درخواست آزمایش ادرار برای بررسی سایر عفونت‌های مقاربتی
علت عفونت واژن در بارداری
نمی‌توان برای ایجاد عفونت واژن در بارداری یک علت مشخص را نام برد، اما موارد زیر ممکن است در ایجاد عفونت مؤثر باشند:
- تغییرات هورمونی
- رابطه جنسی محافظت‌نشده
- دیابت کنترل‌نشده
- مصرف آنتی‌بیوتیک
- دوش و اسپری‌های واژینال
انواع عفونت واژن در بارداری
عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد عفونت واژن در بارداری شوند. انواع عفونت واژن بسته به عوامل ایجادکننده عبارتند از:
- عفونت قارچی واژن
- عفونت باکتریایی واژن: واژینوز باکتریایی؛ عفونت استرپتوکوکی.
- عفونت با انگل تریکوموناس
- عفونت‌های ویروسی
۱. عفونت قارچی واژن در بارداری
قارچی به نام کاندیدا (Candida) عامل عفونت‌های قارچی واژن در بارداری است. شایع‌ترین علت عفونت واژن در بارداری، عفونت قارچی است. مطالعه‌ای (Springer) در سال ۲۰۱۵ نشان داد ۲۰% زنان به عفونت قارچی واژن مبتلا هستند که این میزان در بارداری به ۳۰% می‌رسد. احتمال بروز این عفونت در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری بیشتر است. رایج‌ترین علائم عفونت قارچی واژن عبارتند از:
- خارش اطراف واژن یا فرج
- ترشح غلیظ، ترشح سفید و ترشح پنیری‌شکل
- ترشحات با بویی شبیه بوی مخمر از واژن
- درد یا سوزش داخل یا اطراف واژن
- درد یا سوزش هنگام رابطه جنسی
برای درمان عفونت قارچی واژن می‌توان از داروهای بدون نسخه استفاده کرد، اما این کار در بارداری به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. از طرفی، مهم است که نوع عفونت شما تشخیص داده شده و سپس درمان صورت گیرد. عفونت قارچی واژن ممکن است با سایر انواع عفونت اشتباه شود.
۲. عفونت باکتریایی واژن
- واژینوز باکتریایی: در حالت عادی تعدادی باکتری «خوب» و تعداد کمی باکتری «بد» در محیط واژن وجود دارند که بین این دو گروه تعادل دقیقی وجود دارد. زمانی که این تعادل به هم خورده و رشد باکتری‌های بد واژن بیشتر شود، وضعیتی به نام واژینوز باکتریایی به‌وجود می‌آید. این حالت، یک عفونت بسیار شایع بوده و درمان آن ساده است. اما اگر درمان‌نشده باقی بماند، خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی و ریسک ایجاد عوارض بارداری را بالا می‌برد. علائم این عفونت عبارتند از:
- خارش، سوزش و درد واژن و فرج
- ترشحات با بویی شبیه بوی ماهی از واژن
- بوی بدی که بعد از رابطه جنسی بدتر می‌شود.
- ترشح رقیق و خاکستری‌رنگ فراوان
- عفونت استرپتوکوکی: استرپتوکوک‌های گروه B گروهی از باکتری‌ها هستند که در بدن افراد سالم – بیشتر در واژن و راست‌روده – وجود دارند. آن‌ها معمولاً علامت یا حتی عفونتی ایجاد نمی‌کنند. بااین‌حال، زنانی که هنگام زایمان این باکتری‌ها را در بدن خود دارند، ممکن است آن را به نوزادان خود منتقل کنند. پزشک می‌تواند با گرفتن نمونه ترشحات در هفته ۳۷-۳۶ بارداری و بررسی آزمایشگاهی، از وجود این عفونت آگاه شود.
۳. عفونت با انگل تریکوموناس
یکی از سه عفونت شایع واژن، واژینیت تریکومونایی یا عفونت واژن با انگل تریکوموناس است که به آن «تریکومونیازیس» نیز گفته می‌شود. این عفونت از طریق رابطه جنسی منتقل شده و به‌طور معمول باعث بروز علائم زیر می‌شود:
- خارش، تورم، تحریک و التهاب در واژن و فرج
- ترشحات با بویی شبیه بوی ماهی از واژن
- ترشحات کف‌آلود با رنگ زرد مایل به سبز
- درد هنگام رابطه جنسی
- درد زیر شکم
- درد و سوزش هنگام ادرار
۴. عفونت مجرای ادراری
عفونت مجرای ادراری نیز در بارداری شایع بوده و ممکن است با عفونت واژن اشتباه گرفته شود. عفونت ادراری ممکن است با علائم زیر بروز کند:
- احساس فوریت در ادرار، تکرر ادرار
- سوزش یا ناراحتی هنگام ادرار
- احساس سوزش یا کرامپ در کمر یا شکم
- کدر شدن یا بدبو شدن ادرار
- خون در ادرار که ممکن است باعث رنگ قرمز، صورتی یا سیاه (رنگ نوشابه کولا) ادرار شود.
درصورت بروز علائم و احتمال عفونت ادرار در بارداری، حتماً باید به پزشک مراجعه کرده و درمان مناسب را دریافت کنید. عفونت مجاری ادراری درصورتیکه منجر به عفونت کلیه شود یا درمان نشده بماند، باعث ایجاد عوارض بارداری ازجمله زایمان زودرس می‌شود.
۵. عفونت‌های ویروسی
ویروس‌ها نیز ممکن است باعث ایجاد عفونت در واژن شوند. بیشتر ویروس‌هایی که واژن را تحت تأثیر قرار می‌دهند، از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند. ویروس هرپس یا تبخال یکی از علت‌های شایع عفونت ویروسی واژن است. علائم این عفونت شامل درد ناشی از زخم و ضایعات در ناحیه تناسلی است. زخم‌های روی فرج یا واژن معمولاً قابل مشاهده هستند، اما اگر عفونت در داخل واژن یا دهانه رحم باشد، معاینه لگن توسط متخصص زنان بهترین راه برای تأیید تشخیص است. اگر در دوران بارداری تبخال تناسلی دارید، این خطر وجود دارد که نوزاد شما به یک بیماری جدی به نام تبخال نوزادی مبتلا شود. این بیماری می‌تواند کشنده باشد، اما اکثر نوزادان مبتلا با درمان ضد ویروسی بهبود می‌یابند. اگر قبلاً تبخال تناسلی داشته‌اید، خطر ابتلای نوزاد به تبخال نوزادی کم است. اگر برای اولین بار در ۶ هفته آخر بارداری خود به تبخال تناسلی مبتلا شوید، احتمال ابتلای نوزاد به این بیماری بیشتر است..
عفونت واژن در بارداری ممکن است با عوامل قارچی، باکتری‌ها، ویروس‌ها یا انگل تریکوموناس ایجاد شود. این عفونت‌ها ممکن است علامت اختصاصی نداشته و تشخیص انواع آن‌ها از یکدیگر دشوار باشد. گاهی اوقات عفونت ادراری ممکن است با عفونت واژن اشتباه گرفته شود.
عوارض عفونت واژن در بارداری
عفونت واژن در بارداری درصورتیکه درمان نشود ممکن است عوارض مختلفی را برای مادر و جنین ایجاد کند. برخی عوارض احتمالی عبارتند از:
- زایمان زودرس: برخی عفونت‌های واژن، به‌خصوص واژینوز باکتریایی، ممکن است ریسک زایمان زودرس را افزایش دهند. نوزادانی که نارس متولد می‌شوند ممکن است با چالش‌های متعدد سلامت روبه‌رو شوند.
- وزن کم هنگام تولد: نوزادانی که از مادران مبتلا به عفونت‌های خاص واژن متولد می‌شوند ممکن است وزن کمتری نسبت به نوزادان سالم داشته باشند. وزن کم هنگام تولد، ریسک بروز مشکلات مربوط به سلامت نوزاد را افزایش می‌دهد.
- پارگی زودهنگام کیسه آب (PROM): عفونت ممکن است باعث پاره شدن کیسه آب قبل از شروع روند زایمان شود، که این اتفاق منجر به زایمان زودرس می‌شود.
- اندومتریت (عفونت رحم) پس از زایمان: عفونت پوشش داخلی رحم که ممکن است بعد از زایمان اتفاق بیفتد، مخصوصاً اگر مادر هنگام بارداری مبتلا به واژینوز باکتریایی باشد.
- انتقال عفونت به نوزاد:
- استرپتوکوک گروه B: اگر درمان نشود، ممکن است مادر حین زایمان این عفونت را به نوزادش منتقل کند. این عفونت بالقوه باعث ایجاد عوارض شدیدی در نوزاد از جمله پنومونی (عفونت ریه)، مننژیت و سپسیس (عفونت خون) می‌شود.
- هرپس یا تبخال تناسلی: نوزادانی که در معرض تبخال تناسلی قرار بگیرند ممکن است مبتلا به تبخال نوزادی شوند. این وضعیت می‌تواند منجر به مشکلات عصبی طولانی‌مدت یا مرگ شود.
- افزایش احتمال سزارین: برخی عفونت‌های واژینال، مخصوصاً تبخال تناسلی در زمان زایمان ممکن است باعث شود برای جلوگیری از انتقال عفونت به نوزاد نیاز به انجام سزارین باشد.
- عفونت مجرای ادراری (UTIs): اگر درمان نشود، ممکن است منجر به عفونت کلیه و افزایش ریسک زایمان زودرس شود.
- عفونت‌های مادر و جنین: عفونت‌های درمان نشده واژن ممکن است به سمت رحم بالا رفته و منجر به وضعیتی به نام کوریوآمنیونیت شود که در آن پرده‌های اطراف جنین و مایع درون کیسه آب، عفونی می‌شوند. کوریوآمنیونیت می‌تواند عواقب شدیدی برای مادر و جنین داشته باشد.
- عفونت پس از سقط: عفونت واژن در زنانی که سقط خودبه‌خودی جنین یا سقط درمانی انجام می‌دهند، ریسک عفونت لگنی پس از آن را افزایش می‌دهد.
- افزایش ریسک انتقال HIV: زنانی که مبتلا به انواع خاصی از عفونت‌های واژینال هستند، مخصوصاً عفونت‌هایی که زخم یا التهاب ایجاد می‌کنند، درصورتیکه در معرض HIV قرار بگیرند بیشتر مستعد ابتلا به آن هستند. علاوه‌براین، زنانی که همزمان مبتلا به HIV و یک عفونت واژینال هستند، بیشتر احتمال دارد این ویروس را به شریک جنسی خود منتقل کنند.
برای زنان باردار حیاتی است که چکاپ‌های بارداری خود را به‌صورت منظم انجام داده و هر علامتی که ایجاد می‌شود را به سرعت برطرف کنند.
تشخیص زودهنگام و درمان مناسب عفونت‌های واژن می‌تواند خطر رخ دادن این عوارض را کاهش دهد.
درمان عفونت واژن بسته به علت آن متفاوت است. برای تشخیص علت عفونت و دریافت درمان مناسب آن، حتماً با پزشک یا ماما مشورت کنید و هیچیک از درمان‌ها را خودسرانه مصرف نکنید.
روش‌های درمان عفونت واژن در بارداری
درمان عفونت واژن، بسته به‌علت آن متفاوت است. پزشک ممکن است موارد زیر را برای شما تجویز کند:
- مترونیدازول (قرص، کرم یا ژل واژینال) یا کلیندامایسین (کرم یا ژل واژینال) برای درمان عفونت باکتریایی
- پماد، کرم یا شیاف‌های ضدقارچ برای درمان عفونت قارچی
- قرص مترونیدازول یا تینیدازول برای درمان عفونت تریکومونایی
- قرص آسیکلوویر، والاسیکلوویر و فامسیکلوویر یا پماد آسیکلوویر برای درمان عفونت هرپسی یا تبخال تناسلی
درمان دارویی عفونت واژن در بارداری
| انواع عفونت | داروی تجویزشده |
| عفونت قارچی | پماد کلوتریمازول، پماد یا شیاف واژینال و میکونازول |
| عفونت باکتریایی | پماد یا قرص مترونیدازول، پماد کلیندامایسین و سایر آنتی‌بیوتیک‌ها به تشخیص پزشک |
| عفونت تریکومونایی | قرص مترونیدازول و قرص تینیدازول |
| عفونت ویروسی | قرص آسیکلوویر، والاسیکلوویر و فامسیکلوویر و پماد آسیکلوویر |
با شروع درمان معمولاً علائم عفونت پس از دو تا سه روز بهتر می‌شود. بااین‌حال معمولاً درمان تا یک هفته ادامه می‌یابد. حتماً مصرف داروها را تا زمانی که پزشک توصیه کرده ادامه دهید و دوره درمان را حتی در صورت احساس بهبودی، کامل کنید. مصرف دوره کامل داروها برای جلوگیری از عود عفونت لازم است. درصورتیکه علائم بهتر نشد یا مجدد عود کرد، با پزشک مشورت کنید. در این صورت ممکن است به درمان طولانی‌مدت نیاز داشته باشید.
روش‌های خانگی برای تسکین علائم عفونت واژن در بارداری
برای درمان علائم عفونت واژن در بارداری باید با پزشک مشورت کنید و درمان دارویی مناسب را دریافت کنید. برا تسکین سوزش و خارش واژن می‌توانید از گذاشتن کمپرس یخ روی محل خارش استفاده کنید یا به مدت ۱۰ دقیقه در آب سرد بنشینید.
ایمنی سایر روش‌های خانگی مانند سرکه، جوش شیرین، برخی روغن‌های گیاهی و… در بارداری اثبات نشده و استفاده از آن‌ها توصیه نمی‌شود.
راه‌های پیشگیری از عفونت واژن در بارداری
برای اینکه از بروز عفونت واژن در بارداری پیشگیری کنید، نکات زیر را رعایت کنید:
- لباس زیر نخی و جوراب شلواری با فاق نخی بپوشید تا ناحیه واژن خشک بماند. اجازه بدهید واژن نفس بکشد.
- لباس زیرتان را روزی یک‌بار، یا پس از هربار ورزش و فعالیت، عوض کنید.
- ناحیه تناسلی را از جلو به عقب شسته و خشک کنید.
- خود را تنها با آب بشویید. از شوینده‌هایی که pH واژن را تغییر می‌دهند استفاده نکنید.
- از دوش واژینال استفاده نکنید. دوش واژن تعادل باکتری‌های واژن شما را به هم می‌زند. در اواخر بارداری نیز ممکن است باعث پاره شدن کیسه آب شود.
- از پوشیدن شلوار و ساق‌های تنگ خودداری کنید.
- از دستمال توالت، اسپری‌های زنانه و پدهای معطر استفاده نکنید.
- اگر دیابت دارید، قند خونتان را در محدوده طبیعی کنترل کنید.
- ماست، به‌خصوص ماست پروبیوتیک بخورید.
- هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. استفاده از کاندوم می‌تواند از انتقال عفونت‌های باکتریایی و مقاربتی جلوگیری کند.
کلام آخر دکترساینا
عفونت واژن در بارداری یک اتفاق شایع بوده و ممکن است در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود. عفونت‌های رایج واژن در بارداری معمولاً خطرناک نیستند. اما درصورتیکه در دوران بارداری هر یک از علائم عفونت را دارید باید به پزشک مراجعه کرده و درمان مناسب را دریافت کنید. چرا که درمان نشدن عفونت واژن در بارداری می‌تواند باعث ایجاد عارضه در مادر و جنین شود.
خلاصه مقاله عفونت واژن در بارداری
| نام بیماری | عفونت واژن در بارداری |
| تخصص مربوطه | زنان و زایمان |
| علائم |
|
| عوارض |
|
| علت |
|
| روش‌های تشخیص |
|
| روش‌های درمان |
|
| داروها |
|
| پیشگیری |
|
سوالات متداول
عفونت‌های رایج واژن باعث نازایی و ناباروری نمی‌شوند. ابتلا به برخی عفونت‌های مقاربتی مانند سوزاک و کلامیدیا ممکن است باعث نازایی شود.
عفونت واژن در بارداری معمولاً خطرناک نیست و بهراحتی درمان می‌شود. اما درصورتیکه درمان نشود، ممکن است عوارضی برای مادر و جنین ایجاد کند.
درمان‌های دارویی عفونت واژن در بارداری ایمن بوده و آسیبی به جنین نمیزند. اما درصورت درمان نشدن عفونت، ممکن است برای جنین مشکل ایجاد شود.