چرا اسهال در پریودی را تجربه می‌کنیم؟ + روش‌های درمان

در دوره پریود و پیش از آن، علائم مختلفی را ممکن است تجربه کنید؛ از درد شکم و کمر گرفته تا نوسان خلق‌وخو. اسهال هم یکی ازعلائم ناخوشایندی است که برخی زن‌ها در این دوره تجربه می‌کنند. اما خبر خوب این است که کارهای زیادی هست که که با انجام آن‌ها می‌توانید به بهبود یا پیشگیری از اسهال دوره پریودی کمک کنید. در متن پیش رو به این سوال پاسخ می‌دهیم که آیا اسهال در پریودی طبیعی است یا خیر؛ در پایان راهکارهایی برای درمان و پیشگیری از آن ارائه می‌کنیم.

آیا اسهال در پریودی طبیعی است؟

بله؛ در کنار علائم دیگر نظیر درد، احساس نفخ و گرفتگی در شکم برخی زنان در زمان قاعدگی یا پیش از آن دچار اسهال می‌شوند. همان هورمون‌هایی که باعث انقباض رحم و ریزش دیواره آن می‌شوند می‌توانند بر روی دستگاه گوارش هم اثر بگذارند.

به‌گفته‌ی وبسایت HealthLine:

برخی زنان به‌طورطبیعی در دوره پریود و قبل از آن دچار اسهال می‌شوند؛ هرچند که این موضوع خوشایند نیست. همان تغییرهای هورمونی که باعث انقباض رحم و ریزش دیواره آن می‌شوند می‌توانند بر روی دستگاه گوارش هم اثر بگذارند. اسهال در پریودی اگرچه مسئله نگران‌کننده‌ای نیست اما کارهایی وجود دارد که می‌توانید با انجام آن‌ها از وقوع آن جلوگیری یا شدتش را کم کنید.

آیا بروز اسهال یک هفته قبل از پریود طبیعی است؟

بله؛ اسهال درکنار سایر علائم گوارشی از قبل نفخ یا حالت تهوع ممکن است تا یک هفته پیش از آغاز پریود، رخ بدهد. اسهال در این‌موارد بخشی از سندروم پیش از قاعدگی یا PMS است که عموماً با نوسان خلق همراهی دارد.

آیا تمام زنان دچار اسهال با پریود می‌شوند؟

خیر؛ تمام زنان در دوره پریود دچار اسهال نمی‌شوند و حتی برخی ممکن است برعکس، دچار یبوست شوند.

چه کسانی در پریود اسهال شدیدتری دارند؟

عوامل زیر می‌توانند احتمال ابتلا به اسهال در پریودی را بیشتر کنند:

• ابتلا به مشکلات روحی ازقبیل اضطراب و افسردگی
• ابتلا به بیماری‌های دستگاه گوارش از جمله بیماری‌های التهابی دستگاه گوارش (IBD) و سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• ابتلا به اندومتریوز

علت اسهال در پریودی چیست؟

علت اصلی بروز اسهال پریودی هنوز کاملاً مشخص نیست؛ بااین‌حال دلایل احتمالی زیر در توضیح این مسئله، مطرح است:

۱. افزایش پروستاگلاندین‌ها

بسیاری از دانشمندان براین عقیده هستند که بروز اسهال در دوران قاعدگی با افزایش سطح موادی در بدن، به نام پروستاگلاندین‌ها مرتبط است که قبل از آغاز پریود ترشح می‌شوند. پروستاگلاندین‌ها باعث انقباض رحم و ریزش دیواره آن می‌شوند. گاهی این مواد باعث انقباض در روده‌ها و طیف وسیعی از علائم گوارشی ازقبیل اسهال نیز می‌شوند.

پروستاگلاندین‌ها همچنین جذب غذا از روده‌ها را کمتر و درنتیجه سرعت دفع آن‌ها را بیشتر می‌کنند. این مواد همچنین با افزایش ترشح الکترولیت‌ها نیز زمینه‌ساز اسهال می‌شوند.

۲. سندرم پیش از قاعدگی

سندرم پیش از قاعدگی یا PMS به مجموعه‌ای از علائم از جمله تغییر خفیف خلق‌وخو گفته می‌شود که از حدود یک هفته قبل از قاعدگی آغاز می‌شوند. اسهال می‌تواند به‌دنبال PMS رخ بدهد.

۳. استرس و اضطراب

مطالعات نشان داده است که زنان مبتلا به اضطراب و افسردگی بیش از سایرین درمعرض علائم گوارشی ازقبیل اسهال در پریودی هستند.

۴. رژیم غذایی نامناسب

برخی مواد غذایی و نوشیدنی‌ها هستند که می‌توانند با تحریک دستگاه گوارش، اسهال را بدتر کنند؛ از جمله:

• قهوه
• الکل
• نوشیدنی‌های گازدار
• غذاهای خیلی گرم یا خیلی سرد
• غذاهای پرچرب
• لبنیات
• تنباکو
• ماری‌جوانا

۵. ابتلا به اندومتریوز

در بیماری اندومتریوز، بافتی مشابه بافت رحم به‌صورت غیرطبیعی در مناطق دیگر بدن ازجمله تخمدان و حتی دستگاه گوارش رشد می‌کند. مطالعات نشان داده که شیوع علائم گوارشی ازجمله اسهال در دوره پریود در مبتلایان به بیماری اندومتریوز به‌مراتب بیشتر است. ازدیگر علائم اندومتریوز می‌توان به درد شدید حین پریود و درد دائمی لگن اشاره کرد.

۶. ابتلا به مشکلات گوارشی مثل سندرم روده تحریک‌پذیر

مطالعات نشان داده است که مبتلایان به بیماری‌های التهابی دستگاه گوارش (IBD) بیشتر از سایرین دچار علائم گوارشی پیش از پریود می‌شوند. بااین‌حال علائم بیماری در دوره قاعدگی تغییر محسوسی نمی‌کند.

درمقابل مبتلایان به سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) ممکن است در دوره قاعدگی دچار تشدید علائم گوارشی ازقبل درد شکم، احساس نفخ و اسهال شوند.

اگرچه علت قطعی اسهال پریودی هنوزمشخص نیست اما دانشمندان حدس می‌زنند که پروستاگلاندین‌ها در بروز آن نقش دارند.

سایر علائم گوارشی در زمان پریود

ممکن است در دوره قاعدگی و پیش از آن، طیف وسیعی از علائم گوارشی را تجربه کنید.

از جمله:

• احساس نفخ و دفع گاز
• یبوست
• افزایش دفعات اجابت‌ مزاج
• تهوع و استفراغ

علائم شما ممکن است ماه به ماه فرق کنند؛ یک بار دچار اسهال شوید و بار دیگر دچار یبوست. اگرچه پروستاگلاندین‌ها نقش اصلی را در این ماجرا ایفا می‌کنند اما رژیم غذایی هم بی‌تاثیر نیست.

درمان اسهال قاعدگی

جلوی پریود و تغییرات هورمونی را نمی‌توانید بگیرید. بااین‌حال راهکارهایی وجود دارد که می‌توانید با انجام آن‌ها به کاهش علائم کمک کنید:

۱. مصرف آب

مهم‌ترین کار برای مقابله با اسهال مصرف آب است. آب بنوشید و به‌ازای هر بار اسهال مصرف آب را بیشتر کنید. این کار به جلوگیری از کم‌آبی یا دهیدراتاسیون بدن کمک می‌کند.

۲. اصلاح رژیم غذایی

غذاهایی سالم و سرشار از فیبر را در اولویت قرار دهید. برای کمک به حرکت‌های روده، مایعات از جمله آب‌میوه را هم به رژیم غذایی اضافه کنید. وعده‌های غذایی کوچک و متعدد را جایگزین وعده‌های غذایی بزرگ‌تر کنید تا به عملکرد بهتر دستگاه گوارش کمک کنید.

فراموش نکنید که اسهال ممکن است تعادل الکترولیت‌های بدن ازجمله سدیم و پتاسیم را به‌هم بزند. مواد حاوی پتاسیم مثل موز و سیب‌زمینی با پوست و نیز غذاهای شور و حاوی سدیم به حفظ تعادل الکترولیت‌ها و بازجذب بهتر آب در بدن کمک می‌کنند.

مواد زیر ممکن است اسهال در پریودی را بدتر کنند:

• شیرین‌کننده‌های مصنوعی
• کافئین
• لبنیات
• غذاهای ادویه‌دار
• غذاهای خیلی شیرین

۳. کاهش استرس

اضطراب بیش‌ازحد می‌تواند علائم پریود نظیر درد و اسهال را تشدید کند. مدیتیشن، انجام ورزش و درنظر گرفتن زمانی برای استراحت بدون حضور موبایل و تلویزیون همگی در کاهش استرس‌های روزانه موثرند. اگر نمی‌توانید اضطرابتان را به‌تنهایی کنترل کنید بهتر است با پزشک مشورت کنید.

۴. اصلاح سبک زندگی

اصلاح سبک زندگی با انجام توصیه‌های زیر، در بهبود اسهال و سایر علائم قاعدگی موثر است:

• انجام منظم ورزش
• کاهش مصرف قند، نمک و کافئین پیش از آغاز پریود
• خواب باکیفیت
• کنترل اضطراب
• ترک سیگار

۵. دارو

در برخی موارد ممکن است به داروهای بدون نسخه (OTC) ازجمله داروی ضداسهال مثل لوپرامید یا مسکن‌هایی ازقبیل ایبوبروفن احتیاج یابید. مصرف ایبوبروفن درست قبل از آغاز پریود، با کاهش سطح پروستاگلاندین‌ها علاوه‌بر کاهش درد، در پیشگیری از اسهال نیز موثر است.

به دستور مصرف دارو و دوز آن دقت کنید.

۶. مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری

درصورتی‌که مشکلات گوارشی ناتوان‌کننده شوند پزشک ممکن است برای کاهش دفعات قاعدگی، داروی ضدبارداری برایتان تجویز کند. گاهی ممکن است پزشک توصیه کند که دارو را قطع نکنید تا دفعات قاعدگی کم شود. بااین‌حال درصورتی‌که علائمی نظیر درد شدید یا خون در مدفوع داشتید لازم است که سریعاً پزشک را درجریان قرار دهید.

پیشگیری و مدیریت اسهال در پریودی

درصورتی‌که به‌صورت مکرر در دوره قاعدگی دچار اسهال می‌شوید کارهایی هست که می‌توانید با انجام آن‌ها خطر اسهال را کم کنید:

• مصرف فیبر: در روزهای پیش از پریود بیشتر فیبر بخورید. فیبر به مدفوع شما حجم می‌دهد و از اسهالی شدن آن جلوگیری می‌کند. نان سبوس‌دار، سبزیجات و میوه‌ها (با پوست) سرشار از فیبرند.
• مصرف پروبیوتیک: خوب است که غذاهای دارای پروبیوتیک نظیر ماست را به رژیم غذایی‌تان اضافه کنید. این مواد به تقویت باکتری‌های سالم در دستگاه گوارش و کاهش علائم اسهال کمک می‌کنند.
• مصرف ایبوبروفن: می‌توانید یک یا دو روز قبل از آغاز پریود ایبوبروفن مصرف کنید؛ این دارو در کاهش تاثیر پروستاگلاندین‌ها در بدن موثر است.

چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟

تجربه اسهال درست قبل از پریود یا حین آن کاملاً طبیعی است. اما اگر در فعالیت‌های روزمره شما تداخلی ایجاد کرد، ممکن است نگران‌کنده باشد.

درصورتی‌که هر یک از شرایط زیر را داشتید لازم است که با پزشک مشورت کنید:

• اسهال یا سایر علائم گوارشی در مدن بیش از دو روز
• دفع مدفوع با مخاط (موکوس) واضح
• درد شدید یا احساس گرفتگی در شکم یا لگن که به‌سختی با مسکن کنترل می‌شود.

این‌ها می‌تواند علامتی از یک مشکل گوارشی زمینه‌ای باشد که در زمان پریود تشدید می‌شود. پزشک به شما در تشخیص و درمان آن کمک می‌کند.

کلام آخر دکترساینا

پریود اغلب با علائم ناخوشایندی همراه است؛ تحمل اسهال درکنار دفع خون مداوم می‌تواند همه چیز را دشوارتر کند. اما رعایت برخی نکات تغذیه‌ای و درمواردی مصرف دارو تاثیر بسزایی در کاهش علائم اسهال در پریودی ایفا خواهد کرد. درصورتی‌که علائم گوارشی طولانی شد یا با درد شدید همراهی بود لازم است که حتماً با پزشک مشورت کنید.

سوالات متداول

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.