نیستاگموس (nystagmus) نوعی اختلال بینایی است که منجر به حرکت ناگهانی، غیر ارادی و ریتمیک چشم‌ها می‌شود. این حرکات کاملا غیرارادی بوده و ممکن است افقی، عمودی یا چرخشی باشند. بیماری نیستاگموس معمولاً دو چشم را درگیر می‌کند.
اختلال بینایی نیستاگموس باعث از دست دادن کنترل بینایی می‌شود و می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. افراد دارای این مشکل در حفظ تعادل و هماهنگی در حرکت دچار مشکل می‌شوند. با دکتر ساینا همراه شوید تا به‌طور کامل با این اختلال آشنا شوید.
برای مطالعه بخش موردنظر خود می‌توانید بر تیتر آن در فهرست کلیک کنید. اگر در موبایل می‌خوانید، تیتر را لمس کنید.
فهرست آنچه می‌خوانید:
نیستاگموس چیست؟
نیستاگموس اصطلاحی است که برای توصیف حرکات تکراری غیرارادی چشم به کار می‌رود و باعث می‌شود فرد نتواند چشمان خود را بر روی یک شیء خاص، ثابت نگه دارد.
حرکت چشم‌ها در این بیماری دو نوع است:
- نیستاگموس تند و سریع: که چشم‌ها یک حرکت بسیار سریع را در یک جهت و به دنبال آن حرکت کندتری را در جهت مخالف انجام می‌دهند.
- نیستاگموس آویز یا آونگی: که حرکات چشم از هر جهت با سرعت برابر اتفاق می‌افتد.
انواع نیستاگموس
شایع‌ترین انواع بیماری نیستاگموس عبارتند از:
نیستاگموس مادرزادی
نیستاگموس معمولاً مادرزادی است. به این معنی که نوزاد با این مشکل به دنیا می‌آید. در این عارضه چشمان همزمان با نوسان (حرکتی مانند آونگ) با همدیگر حرکت می‌کنند. نوع دیگری از مشکلات چشمی که در کودکان وجود دارد به‌عنوان استرابیسم (Strabismus) یا همان انحراف چشم طبقه‌بندی می‌شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر درخصوص انحراف چشم کودکان کافیست مقاله با انحراف چشم در کودکان بیشتر آشنا شوید را مطالعه کنید.
نیستاگموس اکتسابی
نیستاگموس اکتسابی می‌تواند ناشی از یک بیماری (مولتیپل اسکلروزیس، تومور مغزی، نوروپاتی دیابتی)، تصادف (آسیب دیدگی سر) یا یک مشکل عصبی (مثلاً اثر جانبی دارو) باشد. بیش‌فعالی، وجود نور چشمک‌زن در جلوی یک چشم و نیکوتین نیز در موارد نادر باعث ایجاد نیستاگموس می‌شوند.
برخی از انواع نیستاگموس اکتسابی را می‌توان با دارو یا جراحی درمان کرد. انتخاب نوع درمان توسط پزشک متخصص و بعد از انجام معاینات تخصصی صورت خواهد گرفت.
همه‌ی اشکال نیستاگموس غیرارادی هستند. به این معنی که افراد مبتلا به این بیماری نمی‌توانند چشم خود را کنترل کنند. گاهی اوقات نیستاگموس دوران کودکی به محض رسيدن به سن بلوغ، كمی بهبود می‌يابد. با این حال می‌تواند با خستگی و استرس مجددا عود کند.
مشکلات عصبی و نیستاگموس
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم بیشتر مبتلایان به نیستاگموس با این بیماری به دنیا می‌آیند و یا آن را در اوایل زندگی تجربه می‌کنند. جز در اثر تروما یا بیماری، نیستاگموس در بقیه موارد به‌خاطر مشکلات عصبی ایجاد می‌شود.
شایع‌ترین مشکلات عصبی که باعث این بیماری می‌شوند عبارتند از:
- اپتوکینتیک (مربوط به چشم)
- وستیبولار (مربوط به گوش داخلی)
افرادی که مشکل گوش داخلی دارند می‌توانند به نیستاگموس با حرکات تند و سریع چشم مبتلا شوند. به دلیل حرکت سریع چشم‌ها ممکن است افراد مبتلا به این بیماری حالت تهوع و سرگیجه داشته باشند. این نوع نیستاگموس معمولاً به‌طور موقتی نیز در افراد مبتلا به بیماری اختلال گوش داخلی یا منییر (Meniere’s disease) بروز می‌کند. گاهی اوقات پزشکان برای درمان این نوع نیستاگموس اکتسابی و موقتی، داروی ضد احتقان را تجویز می‌کنند.
مشکلات بیماران
برخی از مبتلایان نیستاگموس برای بهتر دیدن باید سر خود را بچرخانند یا به نقطه‌ای خالی از هر شیء (مثلاً دیوار سفید) نگاه کنند. این مشکل می‌تواند تقریباً در هر جنبه‌ای از زندگی فرد ازجمله نحوه ارتباط، فرصت‌های تحصیلی و کاری فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در چنین شرایطی دریافت مشاوره روانشناسی کمک می‌کند تا فرد بتواند چالش‌های اجتماعی و شخصی ناشی از بیماری را پشت سر بگذارد.
آیا درمان قطعی نیستاگموس امکان‌پذیر است؟
اگر به بیماری نیستاگموس مبتلا هستید اولین اقدامی که باید انجام دهید مراجعه به متخصص چشم‌پزشکی است. پزشک بعد از معاینات تخصصی و تشخیص علت بیماری، مناسب‌ترین درمان را به شما پیشنهاد خواهد داد.
بیماری نیستاگموس غالبا دائمی است و در اکثر موارد درمان قطعی ندارد، اما پزشک با تجویز عینک‌های مخصوص مانند “عینک منشوری” و یا لنز تماسی به شما کمک می‌کند تا دید بهتری داشته باشید.
همچنین تزریق بوتاکس یا داروهایی نظیر باکلوفن (Baclofen) می‌توانند برخی از مشکلات ناشی از نیستاگموس را کاهش دهند، اگرچه نتایج آن‌ها معمولاً موقتی است.
در برخی موارد نیز پزشک ممکن است عمل جراحی را پیشنهاد دهد. جراحی معمولاً وضعیت غیرطبیعی سر را کاهش می‌دهد و زیبایی را بهبود می‌بخشد.
کمک به کودکان مبتلا
معمولاً نیستاگموس در سنین کودکی تشخیص داده می‌شود. در ادامه‌ی این بخش راه‌هایی برای کمک والدین به فرزندانشان آورده شده است. بسیاری از این روش‌ها برای بزرگسالان نیز قابل استفاده است:
- یک چشم‌پزشک متبحر پیدا کرده و روند درمانی را آغاز کنید.
- برای کمک به افزایش دید کودک عینک یا لنزهای تماسی او را به موقع تعویض کنید.
- به معلمان كودک خود كمك كنید تا مشکل نیستاگموس را درک كنند (از جمله این‌كه چگونه این شرایط کودک در دیدن، یادگیری و تعامل او با سایر کودکان تأثیر می‌گذارد).
- با توضیح نیستاگموس به خانواده، دوستان و دیگران که متوجه چرخش چشمان فرزند شما به عقب و جلو می‌شوند محیطی راحت برای کودک ایجاد کنید.
- فرزندتان را ناتوان نبینید. کودکان مبتلا به نیستاگموس می‌توانند یک زندگی عادی داشته باشند، یاد بگیرند و با دوستان خود تعامل داشته باشند.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص چشم پزشکی کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص چشم ارتباط آنلاین با متخصص چشم
سلام برادر من بدون هیچ کاری مبتلا به این شده ۹ سالشه میشه درمان کرد؟میتونه از چی باشه؟یهو چشماش همزمان هر دو میرع به سمت چپ و میاد.
سلام وقت بخیر
مشکلی که ذکر می‌کنید ممکنه لزوما نیستاگموس نباشه و لازمه توسط پزشک بررسی بشه تا علت‌های دیگه مثل تیک، استرابیسم و … هم بررسی بشن. اگر تشخیص نیستاگموس قطعی بشه پزشک به شما در تشخیص علت و درمان کمک می‌کنه. همونطور که گفته شد نیستاگموس در برخی موارد علل مادرزادی و در موارد دیگه علل اکتسابی مثل ضربه به سر، تومور و … داره.
سلام.پسر من از دیشی مبتلا ب نیستاگموس شده،۸سالشه،کاملا سالم بوده.فکر کنم ب دلیل ضربه تی ک با توپ ب سرش خورد این مشکل چشمی براش ب وجود اومده.ایا درمان قطعی داره؟؟؟؟
سلام. دکتر بردینش؟ حتماً سریعتر ببرید تا معاینه و عکس‌برداری انجام بشه.
سلام من نیستاگموس مادر زادی دارم خواستم بدونم راه درمان یا بهبود هست
سلام. نیستاگموس مادرزادی را نمیتوان به طور کامل درمان کرد، اما درمان مناسب میتونه به مدیریت علائم شما کمک کنه. البته دقت کنید که اثربخشی درمان ممکنه از فردی به فرد دیگه متفاوت باشه. مثلا عینک میتونه به بهبود بینایی کمک کنه. برای دریافت درمان مناسب توصیه می‌کنیم با یک متخصص چشم مشورت کنید. ممکنه عینک یا لنزهای تماسی، جراحی عضلات چشم یا بعضی داروها برای بهبود علائم توصیه بشه.