علت و علائم ام اس (MS) را بهتر بشناسیم

علائم ام ‌اس (MS) متغیر و غیرقابل پیش‌بینی است، به‌طوری‌که هیچ دو نفر مبتلا به ام اس دقیقاً علائم یکسانی ندارند. حتی نشانه‌ های ام اس در هر فرد با گذشت زمان می‌تواند تغییر یا نوسان کند. 

با این حال شناخت علائم اولیه بیماری ام اس یکی از مؤلفه‌های مهم و اصلی برای جلوگیری از پیشرفت این بیماری است. در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا، به‌طور کامل به علت، علائم و روش های درمان بیماری ام اس می‌پردازیم. پس با ما همراه شوید.

چقدر ام اس را می‌شناسیم؟

خیلی از ما فکر می‌کنیم که ام اس احتمالاً درمان قطعی ندارد و فرد مبتلا را با مشکلات حرکاتی تنها می‌گذارد. اما برخی از بیماران ام اس این تصور ما را به‌ چالش می‌کشند؛ نمونه یکی از این مبتلایان ترور باین است.

ترور باین (Trevor Bayne) که در سال ۲۰۱۱، تنها با ۲۰ سال سن، به‌عنوان جوان‌ترین برنده مسابقات اتوموبیل‌رانی Daytona 500 شناخته شد، اخیراً ابتلای خود به بیماری ام اس را فاش کرده است. این راننده محبوب ۲۹ ساله، علائم ام اس شامل بی‌حسی، تاری دید، حالت تهوع، خستگی و مانند آن را نیز تجربه کرده است؛ اما اعلام کرده که به مسابقات خود ادامه خواهد داد. او در سال ۲۰۱۳ ازدواج کرد و اکنون دارای دو فرزند سالم و زیباست؛ و این نشان می‌دهد که ام اس (MS) همیشه نمی‌تواند مانع یک زندگی خوب، موفق و حتی بهترین بودن باشد.

ام اس شاید یکی از ناشناخته‌ترین بیماری‌های درمان‌نشدنی و محدودکننده باشد، اما در خیلی از موارد با اطلاع از شرایط بیماری خود می‌توانید علاوه بر کنترل علائم آزاردهنده، از پیشرفت آن نیز جلوگیری کنید. ابتلا به تمام انواع ام‌اس‌ به معنای از کار افتادن شما نیست. دکتر ساینا با بررسی تحقیقات علمی و مستند، در این مقاله به آخرین جزئیات و اطلاعات مرتبط با ام اس می‌پردازد.

ام اس چیست؟

مولتیپل اسکلروزیس (Multiple sclerosis) یا MS می‌تواند مغز، نخاع و اعصاب بینایی چشم را تحت تأثیر قرار دهد. این عارضه می‌تواند باعث مشکلات عملکردی مانند بینایی، تعادل، کنترل عضلات و سایر عملکردهای اساسی بدن شود. این تأثیرات اغلب در افراد مختلف مبتلا به بیماری ام اس متفاوت ظاهر می‌شوند. برخی از مبتلایان علائم خفیف دارند، بنابراین نیاز به درمان نخواهند داشت، گروهی حتی در انجام فعالیت‌های روزمره و رفت و آمد هم با مشکل مواجه می شوند. میلین‌ها ترکیبات چربی پوشش‌دهنده فیبرهای عصبی هستند که از اعصاب بدن شما محافظت می‌کنند. زمانی که سیستم ایمنی به این پوسته بیرونی (myelin) حمله کند، ام اس اتفاق می افتد و در این شرایط، احتمال تشکیل بافت اسکار (Scar) یا زخم به‌جای میلین آسیب‌دیده نیز وجود دارد.

منظور از آسیب در بیماری MS این است که مغز توانایی ارسال صحیح سیگنال در سراسر بدن را ندارد. همچنین اعصاب نمی‌توانند وظیفه خود را برای کمک به حرکت کردن یا حس کردن انجام بدهند. نشانه‌ها و علائم ام اس، بسیار گسترده هستند و به میزان آسیب وارده به اعصاب و نوع اعصابی که تحت تأثیر قرار گرفته بستگی دارند. بعضی افراد مبتلا به ام اس شدید، احتمالاً توانایی راه رفتن را بدون کمک گرفتن، یا حتی به‌طور کامل از دست می دهند. این در حالی است که فرد دیگر ممکن است دوره‌های طولانی بهبودی را بدون هیچ‌گونه علائم جدیدی تجربه کند.

انواع بیماری ام اس

چهار نوع اصلی یا دوره برای بیماری ام اس وجود دارد. با شناسایی نوع بیماری مولتیپل اسکلروزیسی که فرد به آن مبتلا شده است، پزشکان یا محققان امکان درمان، بررسی و مطالعات متمرکز و تخصصی را برای دستیابی به نتایج بهتر خواهند داشت.

علائم برای هر نوع از بیماری MS به صورت متفاوت ظاهر شده و پیشرفت خواهد کرد. در برخی از انواع ام اس با ناپدید شدن نشانه‌ها برای مدتی، دوره‌های بهبودی طولانی‌تری مشاهده می‌شود.

سندرم بالینی جدا شده (CIS)

برای تشخیص سندرم بالینی جدا شده (Clinically isolated syndrome یا CIS) که اولین نوع بیماری ام اس است، علائم عصبی ناشی از التهاب یا از دست دادن میلین، باید ۲۴ ساعت به‌طول بینجامند. CIS ممکن است به سایر انواع MS منجر شود؛ اما در برخی افرد هرگز پیشرفت نمی‌کند.

ام اس عودکننده – بهبودیابنده (RRMS)

این نوع از بیماری که رایج‌ترین نوع ام اس می‌باشد، تقریباً ۸۰ تا ۸۵ درصد تشخیص‌های اولیه را در بر می‌گیرد. RRMS شامل دوره‌های بارزِ فعالیت التهابی و بازگشت یا تجدید حملات کاملاً مشخص علائم مرتبط با اعصاب است. فرد مبتلا به RRMS معمولاً بهبودی کامل یا جزئی را در بین مراحل بیماری خود تجربه خواهد کرد. در RRMS، بیماری در فواصل مابین عودها پیشرفت نخواهد کرد.

MS پیش‌رونده اولیه (PPMS)

این نوع از بیماری ام اس رواج کمتری دارد و حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد کل مبتلایان به MS را در بر می‌گیرد. در PPMS عملکرد عصبی مختل شده و با پیشرفت بیماری بدتر می‌شود. افراد مبتلا به ام اس پیش‌رونده اولیه ، گاهی وضعیت‌ ثابتی را در روند پیشرفت بیماری خود تجربه خواهند کرد. علائم ممکن است در طول پیشرفت بیماری به‌طور موقتی و جزئی، بهبودهای غیر قابل برگشتی نیز داشته باشند.

در گذشته، پزشکان دسته‌بندی دیگری برای این نوع MS -که از همان ابتدا با عود‌های واضح و حاد همراه بود- استفاده می‌کردند و به آن عودکننده-پیش­رونده یا (PRMS) می‌گفتند. اما امروزه، به دلیل یکسان بودن الگوی بروز این نوع از ام اس، آن را با نام PPMS می‌شناسند.

MS پیش‌رونده ثانویه (SPMS)

به‌طور معمول SPMS را مرحله بعدی بیماری در افراد مبتلا به PPMS می‌دانند. تقریباً ۵۰ درصد از مبتلایان به ام­اس عودکننده-بهبود یابنده در طی مدت ۱۰ سال دچار ام­اس پیش‌رونده ثانویه می شوند و نزدیک ۹۰% این افراد، پس از ۲۵ سال وارد فاز دوم بیماری یا ام اس پیش‌رونده ثانویه خواهند شد.

SPMS مشابه RRMS می‌باشد اما ممکن است هریک از مراحلِ عود گاه‌به‌گاه، بهبودی‌های جزئی و وضعیت ثابت را شامل شود یا نشود.

طبق اعلام جامعه ملی مولتیپل اسکلروزیس احتمال ابتلای خانم‌ها به MS در حدود ۳ برابر بیشتر از آقایان می‌باشد. این بیماری همچنین می‌تواند باعث علائم ویژه‌ای در بانوان شود. اما به طور کلی خانم‌ها و آقایان در بیشتر نشانه‌های این نوع ام اس مشترک هستند.

علائم اولیه ام اس را جدی بگیرید

همانطور که در ابتدای مطلب اشاره کردیم علائم MS متغیر و غیرقابل پیش‌بینی است و هیچ دو نفر مبتلا به ام اس دقیقاً علائم یکسانی ندارند. با برخی از علائم اولیه ام اس در بسیاری از بیماران مشترک است. در ادامه با شایع‌ترین علائم اولیه ام اس آشنا خواهید شد.

البته یادتان باشد که وجود هریک از این علائم به تنهایی نشان‌دهنده بیماری ام اس نییست، اما بهتر است درصورت مشاهده هر یک از این علائم به پزشک مراجعه کنید تا مورد معاینه تخصصی قرار بگیرید.

کاهش دید همراه با درد در یک چشم

مشکلات بینایی می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد، اما اگر دچار کاهش یا تاری دید دردناک در یک چشم شدید که بیش از ۲ روز طول کشید، حتما علت آن را جویا شوید. بیماران مبتلا به ام اس مشکل دید خود را به این صورت توصیف می‌کنند که انگار در حال تماشا با عینک آفتابی‌ای هستند که یک سمت آن لک شده است.

فلج صورت

وقتی یک طرف صورت شما به‌طور موقت فلج می‌شود یا افتاده به نظر می‌رسد به آن فلج یا از کار افتادگی صورت می‌گویند که این علامت باید جدی گرفته شود.

ضعف یا بی‌حسی مداوم اندام بدن

همه ما بعد از خوابیدن یا نشستن طولانی‌‌مدت در یک وضعیت نامناسب، احساس بی‌حسی یا گزگز در بازو یا پای خود کرده ایم. اگر این حالت پس از گذشت حدود یک ساعت یا کمی بیشتر بهبود یابد احتمالاً جای نگرانی نیست. اما اگر بیش از یک یا دو روز ادامه یافت آنرا نادیده نگیرید!

سرگیجه شدید و مداوم

سرگیجه دلایل زیادی دارد؛ اما سرگیجه ناشی از ام اس به‌طور معمول شدیدتر است و حداقل به مدت ۲ روز ادامه خواهد داشت. حملات سرگیجه ناشی از MS به دلیل ایجاد کاهش شدید در حس تعادل، باعث می‌شود هنگام راه رفتن در یک راهرو دچار مشکل شوید.

شایع‌ترین نشانه‌های ام اس

مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) می‌تواند طیف وسیعی از علائم را در هر قسمتی از بدن ایجاد کند که در هر فرد بسته به شرایط وی، متفاوت است. علائم ام اس غیر قابل پیش‌بینی هستند و در برخی افراد نه تنها با گذشت زمان ادامه می‌یابد، بلکه بدتر هم خواهد شد. در حالی که برای عده‌ای دیگر علائم ظاهر شده و مجدداً از بین خواهند رفت.

دوره‌هایی که در طی آن علائم تشدید می‌شوند «عود یا بازگشت بیماری» و دوره هایی که در طی آن، علائم بهبود یافته یا ناپدید می‌شود، با عنوان “بهبودی” شناخته می‌شوند.

برخی از رایج‌ترین علائم و نشانه‌ های ام اس عبارت‌اند از:

• خستگی
• مشکلات بینایی
• بی‌حسی و گزگز
• اسپاسم، گرفتگی، سفتی یا ضعف عضلانی
• مشکلات حرکتی
• درد
• مشکلات تفکر، یادگیری و برنامه‌ریزی
• اضطراب و افسردگی
• مشکل در ارتباط جنسی
• مشکل مثانه
• مشکلات روده
• مشکلات گفتاری، تکلم و بلعیدن

بیشتر افراد مبتلا به ام اس فقط برخی از این علائم را نشان خواهند داد. اگر بابت احساس برخی علائم اولیه ام اس نگران هستید، به پزشک عمومی خود مراجعه کنید، و به خاطر داشته باشید این علائم می‌توانند ناشی از چندین بیماری دیگر نیز باشند و لزوماً نشان‌دهنده ابتلا به MS نمی‌باشند.

علائم ام اس در زنان

به‌نظر می‌رسد علائم ام اس در زنان در درجه اول تحت تأثیر سطح هورمون‌ها قرار دارد. برخی محققان معتقدند کم بودن مقادیر تستوسترون ممکن است در این پدیده نقش داشته باشد، اما برخی دیگر معتقدند نوسانات هورمون‌های زنانه عامل اثرگذار بر این موضوع است.

از این رو برای پی بردن به علت واقعی این تفاوت در علائم، تحقیقات بیشتری نیاز است. اصلی‌ترین مشکلات ام اس که زنان مبتلا را تحت تأثیر قرار می‌دهند عبارتند از:

ام اس در زنان و مشکلات قاعدگی

تحقیقات نشان داده علائم ام اس در دوره قاعدگی برخی زنان افزایش می یابد که ممکن است با کاهش سطح هورمون استروژن در آن دوران مرتبط باشد. علائمی که برای افراد شرکت‌کننده در این مطالعه شدت بیشتری یافتند شامل ضعف، عدم تعادل، افسردگی و خستگی بودند.

ام اس در زنان و یائسگی

بر طبق برخی تحقیقات، علائم ام اس پس از یائسگی در بعضی خانم‌ها بدتر می‌شود و مانند علائم قاعدگی، این مورد هم ممکن است به کاهش سطح استروژن که در اثر یاسئگی رخ می‌دهد مرتبط باشد.

همچنین مطالعات نشان داده است که درمان جایگزینی هورمون یا HRT به تسکین این علائم در زنان یائسه (که در دوران پسایائسگی هستند و ۱۲ ماه از آخرین پریود آنها می‌­گذرد)  کمک می‌کند.

با این حال، HRT با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان، بیماری‌های قلبی و سکته مغزی نیز ارتباط دارد. بنابراین درمورد مفید بودن این روش درمانی و یافتن پاسخ سؤالات احتمالی خود درباره ام­اس در دوران یائسگی، با پزشک تان مشورت کنید.

دکتر ساینا یادآوری می‌کند که انتخاب روش درمان با پزشک شماست. پزشکان متخصص ما فواید و عوارض هر شیوه درمان را به شما توضیح خواهند داد تا بتوانید بهتر تصمیم را بگیرید. برای دریافت مشاوره آنلاین کافیست بر روی لینک زیر کلیک کنید.

ام اس در زنان و بارداری

تحقیقات نشان داده است که MS تأثیری در باروری ندارد. این بدین معناست که زنان مبتلا به به مولتیپل اسکلروزیس می‌توانند با خیال راحت باردار شوند و فرزند خود را به‌دنیا بیاورند. به‌طور کلی بارداری در دراز مدت تأثیری بر ام اس نمی‌گذارد. اما مشخص شده است که MS بر تصمیم‌گیری برای بارداری اثر می‌گذارد.

علاوه براین، تحقیقات نشان داده است که علائم ام اس در دوران بارداری به‌خصوص در سه ماهه دوم و سوم تثبیت یا بهبود می‌یابد. با این حال، بازگشت آن‌ها پس از زایمان نیز معمول است. 

علت بیماری ام اس 

تا اینجا به علائم بیماری ام اس پرداختیم. اما علت این بیماری خودایمنی چیست؟

علت دقیق بیماری ام اس مشخص نیست. با این حال، پزشکان معتقدند که چهار عامل ممکن است در پیشرفت بیماری نقش داشته باشد.

توجه: بسیاری از مواردی که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم در مراحل تحقیقاتی هستند و هنوز به قطعیت نرسیده‌اند. بنابراین نتیجه‌گیری درباره علت بیماری ام اس، یا نگرانی درباره ابتلا به ام اس به دلیل داشتن برخی از این زمینه‌ها صحیح نیست.

دلیل اول: سیستم ایمنی

ام اس یک بیماری مرتبط با سیستم ایمنی تلقی می‌شود. به این ترتیب که سیستم ایمنی بدن دچار نقص می‌شود و به سیستم عصبی مرکزی (CNS) حمله می‌کند. محققان می دانند که غلاف میلین مستقیماً تحت تأثیر قرار می گیرد؛ اما نمی دانند چه محرکی باعث حمله سیستم ایمنی به میلین می‌شود.

دلیل دوم: ژنتیک

اعتقاد بر این است که چندین ژن در بروز بیماری ام اس نقش دارند. بنابراین اگر یکی از نزدیکان، مانند پدر، مادر، خواهر یا برادر به این بیماری مبتلا باشند، احتمال ابتلای سایر اعضای خانواده به MS کمی بیشتر است. (متاسفانه آمار دقیقی از مبتلایان ایرانی به ام اس در دست نیست)

به گفته انجمن ملی مولتیپل اسکلروزیس، در ایالات متحده اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر مبتلا به ام اس باشند، احتمال ابتلا به این بیماری حدود ۲.۵ تا ۵ درصد تخمین زده می‌شود. پس، شانس یک فرد معمولی به طور متوسط ۰.۱ درصد است.

دانشمندان معتقدند افراد مبتلا به ام اس با حساسیت ژنتیکی متولد می شوند تا به برخی علائم ناشناخته محیطی واکنش نشان دهند. بنابراین زمانی که با این عوامل مواجه می شوند یک واکنش خود ایمنی رخ می‌دهند.

دلیل سوم: محیط

اپیدمیولوژیست‌ها الگویی افزایش‌یافته بیماری ام اس را در کشور‌های واقع در دورترین نقطه از استوا مشاهده کرده‌اند. این همبستگی باعث اعتقاد برخی به تأثیر ویتامین D در بروز این بیماری شده است؛ زیرا ویتامین D عملکرد سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. به عبارت دیگر، افرادی که در نزدیکی استوا زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند و بنابراین بدن آنها ویتامین D بیشتری تولید می‌کند.

هرچه پوست شما بیشتر در معرض نور خورشید باشد بدن به طور طبیعی قادر به تولید میزان بیشتری از ویتامین خواهد بود و از آنجا که MS یک بیماری با واسطه سیستم ایمنی قلمداد می‌شود، احتمالاً ویتامین D و قرار گرفتن در معرض آفتاب ممکن است با آن در ارتباط باشد.

البته فراموش نکنید که هنوز تاثیر ویتامین دی بر ام اس کاملاً اثبات نشده است. بنابراین قبل از استفاده از ویتامین دی حتماً با پزشک معالج خود صحبت کنید. همچنین با انجام آزمایش خون، می توانید از سطح این ویتامین در بدن خود آگاه شوید. (منبع: mstrust)

دلیل چهارم: باکتری‌ها و ویروس‌ها

محققان در حال بررسی احتمال دخالت باکتری‌ها و ویروس‌ها در بروز بیماری ام اس هستند. مشاهده شده است که ویروس‌ها باعث التهاب و تجزیه میلین می‌شوند. بنابراین احتمال اینکه ویروسی محرک ایجاد بیماری MS باشد وجود دارد.

برخی از تحقیقات نشان داده است که ابتلا به ویروس سرخک، هرپس-۶ یا اپشتین‌بار خطر ابتلا به ام اس را بالا می‌برد. البته این موارد هنوز در دست تحقیق هستند و ابتلای شما به این بیماری‌ها دلیلی بر ابتلای قطعی شما به ام اس نیست.

چه بیماری‌های دیگری شبیه ام اس هستند؟

هنگامی که متخصصان مغز و اعصاب MSرا ارزیابی می‌کنند، آن­ها سایر تشخیص‌­ها را نیز در نظر می گیرند. در حالی که ام اس به احتمال زیاد عامل تغییر ماده سفید مغز و بروز علائم در یک جوان سالم است، بیماری‌های دیگری نیز وجود دارند که پزشکان باید آن‌ها را نیز در نظر بگیرند؛ چرا که ممکن است در برخی اشخاص، عامل اصلی علائم مشاهده‌شده یکی از این بیماری‌ها باشد. این موارد شامل کمبود ویتامین B12 -که باعث ایجاد بیماری شبه ام اس و به‌ندرت لوپوس که علائمی مشترک با MS دارد، است. رد سایر اختلالاتی که ممکن است با MS اشتباه گرفته شوند و یا تشخیص بیماری‌های دیگر با آزمایش خون، مایع نخاعی و MRI انجام می‌شود.

بیماری ام اس و ابتلا به افسردگی

برای خیلی از افراد این سوال پیش می‌آید که چرا مبتلایان به مولتیپل اسکلروزیس افسردگی دارند؟ در جواب این سوال باید بدانید که افسردگی در مبتلایان به MS بسیار شایع است. در حقیقت علائم افسردگی در نیمی از افراد مبتلا به ام اس، در برخی مراحل بیماری به حدی شدید است که نیاز به مداخلات پزشکی دارد.

افسردگی می‌تواند نتیجه یک وضعیت دشوار یا استرس باشد. دور از انتظار نیست که بیماری ام اس، با توجه به پتانسیل پیشرفت تا ناتوانی دائمی، منجر به افسردگی فرد مبتلا شود.

همچنین MS ممکن است به دلیل تأثیر بر میلین-که به‌عنوان عایق احاطه‌کننده اعصاب، سیگنال‌های مربوط به خلق و خو را نیز منتقل می‌کند- منجر به افسردگی شود. به‌علاوه افسردگی می‌تواند ناشی از عوارض جانبی برخی داروهای ام اس مانند استروئید‌ها یا اینترفرون نیز باشد.

عوامل زمینه‌ساز ابتلا به ام اس (ریسک فاکتورها)

همان‌طور که پیش­تر گفتیم علت دقیق MS مشخص نیست، اما عواملی هستند که ممکن است احتمال ابتلا به ام اس را  افزایش دهند. موارد زیر جزء فاکتورهایی هستند که ممکن است خطر پیشرفت بیماری مولتیپل اسکلروزیس را افزایش دهند:

• سن: ام اس می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما شروع آن معمولاً در حدود ۲۰ تا ۴۰ سالگی است. با این حال افراد مسن و میان‌سال نیز می‌توانند تحت تأثیر این بیماری قرار گیرند.

• جنسیت: همانطور که در ابتدای مطلب اشاره کردیم زنان بیش از دو تا سه برابر مردان در معرض ابتلا به ام اس عودکننده-بهبودیابنده (RRMS) هستند.

• سابقه خانوادگی:  افرادی که یکی از والدین یا خواهر و برادر آنها به ام اس مبتلا شده باشد بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.

• عوامل عفونی خاص: انواعی از ویروس‌ها مثل اپشتین- بار که عامل مونو نوکلئوز عفونی (infectious mononucleosis) است، می‌توانند به ام اس مرتبط باشند.

• نژاد: سفیدپوستان به ویژه از تبار اروپای شمالی، در معرض بالاترین خطر ابتلا به بیماری MS قرار دارند. همچنین این افراد در مقایسه با افرادی با نژاد آسیایی، آفریقایی یا بومی آمریکایی کمترین میزان ریسکِ ابتلا را دارند.

• اقلیم: بیماری MS در کشور‌های دارای آب و هوای معتدل مانند کانادا، شمال ایالات متحده، نیوزلند، جنوب شرقی استرالیا و اروپا بسیار شیوع دارد.

سایر ریسک فاکتورها

• کمبود ویتامین های D و B: کمبود ویتامین D و عدم قرار گرفتن در معرض نور خورشید احتمالاً با خطر بیشتری برای ابتلا به MS همراه است. همچنین رژیم غذایی با سطوح پایین ویتامین B نیز اثراتی را در ابتلا به ام اس نشان داده است. با این حال تاثیر این ویتامین‌ها بر ام اس در دست بررسی بیشتر است.

• ابتلا به برخی بیماری‌های خود ایمنی دیگر:  اگر سایر اختلالات خود ایمنی مانند بیماری تیروئید، کم‌خونی پرنیشیوس، پسوریازیس، دیابت نوع ۱، بیماری سلیاک (Celiac) و بیماری التهابی روده (IBD) داشته باشید، خطر ابتلا به ام اس نیز کمی بیشتر می‌شود.

• سیگار کشیدن: افراد سیگاری که علائم اولیه MS را تجربه می‌کنند بیشتر از افراد غیر سیگاری دچار روند ثانویه علائم این بیماری که ام اس عود کننده-بهبود یابنده است خواهند شد.

چشم‌انداز پیش روی بیماری کودکان، نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به ام اس

• اکثر افراد مبتلا به RRMS یا ام اس عودکننده-بهبودیابنده به مرحله‌ای می‌رسند که بازگشت یا عود بیماری بسیار کمتر می‌شود؛ اما پیشرفت علائم ناتوان‌کننده در آن‌ها همچنان ادامه می‌یابد. گفتیم که این مرحله جدید بیماری، مولتیپل اسکلروزیس پیش‌رونده ثانویه نامیده می‌شود. علائم این نوع ام اس نامتناوب است و علائم عصبی را بدتر می کند- که می‌تواند به مدت چند روز تا چند هفته تا بازگشت فرد به وضعیت اولیه سلامت باقی بماند. با این حال، در برخی از افراد بعد از چند حمله، ناتوانی‌ها همچنان باقی می‌ماند.
• تعداد مبتلایان به ام اس نوع پیش‌رونده – عودکننده کمتر است. در این نوع از بیماری ام اس، ناتوانی افراد با الگوی مستمری پیشرفت و عود خواهد کرد.

• به‌ندرت افراد مبتلا به ام اس با انواع خاص کاملاً پیش‌رونده این بیماری مانند PPMS مواجه خواهند شد. در این نوع MS، ناتوانی بیماران در غیاب حملات با گذشت زمان افزایش می‌یابد.
• بیماری ms به‌ندرت کشنده خواهد بود، اما ممکن است افرادی که در بستر بیماری هستند به دلیل عوارض ناشی از این بیماری مانند ذات‌الریه یا حملات قلبی جان خود را از دست می‌دهند.
• متوسط امید به زندگی برای مبتلایان به ام اس، ۵ تا ۱۰ سال کمتر از میانگین امید به زندگی در افراد عادی است و با پیشرفت روزافزون علم به‌نظر می‌رسد که این شکاف دائماً در حال کمتر شدن است.

پیشگیری از بیماری ام اس چقدر ممکن است؟

دانشمندان، محققان و پزشکان هنوز نتوانسته‌اند روشی برای بهبود یا پیشگیری از بیماری MS بیابند و یکی از دلایل اصلی این است که علت بیماری ام اس هنوز به طور کامل مشخص نشده است.

کارشناسان معتقدند ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز ام اس نقش دارند. شناسایی این فاکتور‌ها ممکن است روزی به تشخیص علت بیماری کمک کند تا در نهایت دریچه‌ای برای توسعه درمان و گزینه‌های پیشگیری باشد.

درمان ام اس

ام اس درمان قطعی ندارد؛ بلکه تمرکز در درمان این بیماری بر کند کردن روند پیشرفت بیماری، بهبود پس از حمله‌های بیماری و مدیریت علائم بیماری است.

• درمان تسریع بهبود حملات ام اس: هدف این درمان کوتاه‌ کردن طول حملات ام اس است. برای این درمان معمولاً از داروهای استروئیدی خاصی استفاده می‌شود.
• درمان پیشگیرانه: این درمان‌ها تعداد و شدت حملات ام اس را کاهش می‌دهند. داروهای متعددی برای این نوع درمان مورد تأیید قرار گرفته‌اند؛ معمول‌ترین آن‌ها اینترفرون‌های بتا است.
• درمان علامتی: برخی از علائم ناشی از آسیب‌های ام اس موقتی و برخی دائمی هستند. هدف اصلی در درمان علامتی، حفظ استقلال فرد و بهبود کیفیت زندگی است. در این بخش از درمان‌های دارویی در کنار درمان‌های توانبخشی مثل فیزیوتراپی استفاده می‌شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم

هنگامی که فرد برای اولین بار علائم احتمالی ام اس را تجربه می‌کند باید سریع به پزشک مراجعه کند. تشخیص و درمان به‌موقع برای به حداقل رساندن علائم و آسیب‌های طولانی‌مدت حیاتی است.

همچنین اگر فرد دچار علائم ناگهانی شود به‌طوری که به تسکین فوری نیاز باشد یا مشاهده کند که علائم بیماری با سرعت وخیم می‌شوند، باید به دنبال پیگیری و مراقبت پزشکی باشد.

توجه داشته باشید که اگر الگوی پیشرفت دراز‌مدت بیماری تغییر کند پزشک می‌تواند به وسیله راه‌حل‌های کوتاه مدت و تجویز درمان‌­های متفاوت به شما کمک کند.

کلام اخر دکتر ساینا

هرچند بیماری ام اس یک وضعیت چالش‌آور برای زندگی فرد است، اما یادتان باش که این بیماری به‌خودی خود یک بیماری کشنده محسوب نمی‌‌شود و بسیاری از بیماران با تشخیص به‌موقع و شروع درمان، این بیماری را مدیریت می‌کنند. خوشبختانه درمان‌‌های جدید ام اس طی ۲۰ سال گذشته، کیفیت زندگی افراد مبتلا را به میزان قابل‌توجهی بهبود بخشیده و افراد بسیاری در دنیا هستند که توانسته‌اند تاثیر بیماری ام اس را در زندگی خود به‌حداقل برسانند.

چنانچه درخصوص بیماری ام اس و راه‌های درمان آن به مشاوره تخصصی و راهنمایی بیشتری نیاز دارید می‌توانید همین اکنون از طریق سامانه پزشکی دکتر ساینا با بهترین پزشک متخصص مغز و اعصاب در ارتباط باشید. کادر پزشکان دکتر ساینا راهنمای مسیر درمانی شما در جاده سلامتی هستند.

اگر شما یا یکی از عزیزانتان به ام اس مبتلا هستید چگونه با این بیماری کنار آمدید؟ چه‌بسا تجربه‌ها و داستان‌های شما به سایر مبتلایان به ام اس کمک کند تا بتوانند راحت‌تر به این بیماری غلبه کنند. در پایین همین صفحه، منتظر نظرات و تجربیات شما هستیم.

جدول خلاصه‌ی مشخصات بیماری