درد زایمان طبیعی چگونه است و برای کنترل آن چه باید کرد؟

درد زایمان طبیعی بخش گریزناپذیر پروسه‌ی بارداری و زایمان طبیعی است؛ بسیاری از خانم‌های باردار می‌خواهند بدانند که شروع درد زایمان چگونه است؟ درد زایمان طبیعی چند ساعت است؟ برای شروع درد زایمان طبیعی چه باید کرد و اصلاً چطور درد زایمان را تشخیص دهیم؟

در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا توضیح می‌دهیم که درد زایمان چگونه شروع می‌شود؛ چگونه است و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد.

درد زایمان طبیعی به چه علت است؟

رحم، دهانه‌ی رحم و واژن زنان توسط مجموعه‌ای از عضلات کنار هم نگه داشته می‌شوند. در زایمان طبیعی معمولاً نوزاد به طریقی در رحم قرار می‌گیرد که سر او روی دهانه‌ی رحم و باسنش به سمت بالای رحم است؛ در هنگام زایمان، عضلات بالای رحم منقبض شده و جنین را به جلو هل می‌دهند. سپس ترشح هورمون‌هایی از جمله اکسی‌توسین منجر به باز شدن دهانه‌ی رحم می‌شوند و از طرف دیگر سر نوزاد نیز به دهانه‌ی رحم فشار آورده و دهانه‌ی رحم به اندازه‌ای باز می‌شود که جنین از آن عبور کرده و وارد مجرای زایمان شود.

با ورود کودک به مجرا، استخوان‌ها و رباط‌های لگنی جابه‌جا و کشیده می‌شوند تا فضای کافی برای جنین فراهم شود. در این مرحله انقباضات طبیعی رحم و فشاری که مادر وارد می‌کند باعث خروج و تولد نوزاد می‌شوند.

نشانه‌های درد زایمان

زایمان معمولاً در هفته‌های ۳۷ تا ۴۲ اتفاق می‌افتد. با نزدیک شدن به زمان تولد، بدن مادر کم‌کم خود را برای زایمان آماده می‌کند. با توجه به تغییرات بدن و نشانه‌هایی که بدنتان به شما می‌دهد، می‌توانید خود را برای زایمان آماده کنید و زمان تقریبی شروع درد زایمان را تخمین بزنید.

پایین آمدن سر جنین

پایین آمدن سر جنین به معنای وارد شدن سر جنین به لگن و نزدیک شدن به زمان زایمان است. ازآنجایی‌که رحم روی مثانه قرار گرفته است، پایین آمدن سر جنین ممکن است منجر به تکرر ادرار شود. همچنین فشار بر معده کمتر شده و تنفس راحت‌تر می‌شود. پایین آمدن سر جنین ممکن است چند هفته تا چند ساعت قبل از شروع درد اتفاق بیفتد.

انقباضات رحم و کمردرد

انقباضات رحم به‌صورت دوره‌ای اتفاق می‌افتند و ماهیچه‌ها بین دو انقباض به حالت استراحت برمی‌گردند. انقباضات برای زنان متفاوت هستند و حتی ممکن است دو بارداری پشت سر هم یک فرد نیز با هم تفاوت داشته باشند. اغلب زنان انقباضات رحم را تجربه‌ای شبیه به دردهای قاعدگی می‌دانند. این انقباضات ممکن است با درد کمر همراه باشند. درد زایمان طبیعی معمولاً بافاصله‌ی کمی از شروع انقباضات رحم آغاز می‌شود.

شروع درد زایمان با انقباضات نامنظم و کوتاه است که به‌مرور منظم و شدیدتر می‌شود. گاهی پیش از زایمان تکان خوردن جنین کم می‌شود و مادر دچار اسهال می‌شود.

دفع مدفوع به‌صورت اسهال

دفع مدفوع به‌صورت اسهال یا مدفوع شل و نرم می‌تواند نشانگر این باشد که درد زایمان به‌زودی و در یک یا دو روز آینده شروع می‌شود.

کم شدن حرکات جنین

در اواخر بارداری حرکات جنین کمتر می‌شوند که معمولاً نشانه‌ی نزدیک بودن زایمان است. البته کم شدن حرکات جنین می‌تواند ناشی از وجود مشکل نیز باشد؛ بنابراین بهتر است حتماً پزشک خود را در جریان قرار بدهید.

مراحل زایمان طبیعی

به‌طورکلی زایمان طبیعی به سه بخش تقسیم می‌شود.

• مرحله‌ی اول: شروع درد زایمان طبیعی است. این مرحله معمولاً طی چند روز یا چند ساعت اتفاق می‌افتد و در آن دهانه‌ی رحم حدود ۳ تا ۴ سانتی‌متر باز می‌شود. انقباضات رحم در این مرحله شروع می‌شوند؛ ولی نظم و شدت مشخصی ندارند. بعضی از زنان علائم دیگری مثل کمردرد و ترشحات موکوسی واژن را نیز تجربه می‌کنند. انقباضات رحم رفته‌رفته شدیدتر می‌شوند؛ به‌طوری‌که در مرحله‌ی زایمان انقباضات هر دو یا سه دقیقه یک‌بار و هربار به مدت ۶۰ تا ۹۰ ثانیه اتفاق می‌افتند.
• مرحله‌ی دوم: مرحله‌ی اصلی زایمان و تولد نوزاد است. در این مرحله نوزاد وارد کانال زایمان شده و با فشارهای مادر مسیر کانال را طی کرده و از واژن خارج می‌شود. مرحله‌ی دوم در مادرانی که در حال زایمان اولین فرزند خود هستند حدود دو ساعت و برای مادرانی که سابقه‌ی قبلی زایمان دارند حدود یک ساعت طول می‌کشد.
• مرحله‌ی سوم: مربوط به خروج جفت از رحم است که حدود پنج تا پانزده دقیقه طول می‌کشد.

دکتر ساینا در مقاله مراحل زایمان طبیعی به طور مفصل هریک از این مراحل را شرح داده است.

اگر درد زایمان شما دیر شده است موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید یا به متخصص یا ماما مراجعه کنید. هرگز توصیه‌های غیرعلمی را برای شروع درد زایمان طبیعی اجرا نکنید.

چطور خودم را برای درد زایمان آماده کنم؟

بخش بزرگی از زایمان طبیعی فشارهایی است که مادر با منقبض کردن ماهیچه‌های خود وارد کرده و نوزاد را به بیرون بدن هل می‌دهد. بنابراین هرچه ماهیچه‌های مادر قوی‌تر و ذهن و بدن مادر برای زایمان آماده‌تر باشد روند زایمان سریع‌تر و آسان‌تر سپری می‌شود و درد زایمان طبیعی کمتر است. مادران باردار می‌توانند با انجام تمرین‌ها و ورزش‌های مخصوص خود را برای درد زایمان آماده کنند.

ورزش‌های مناسب

در مورد ورزش در دوران بارداری با پزشک خود صحبت کنید. سعی کنید ورزش سبک، منظم و روزانه داشته باشید. فعالیت بدنی هم به روند زایمان و کاهش درد زایمان طبیعی کمک می‌کند و هم سلامت شما و فرزندتان را بهبود می‌بخشد.

روش لاماز

این تکنیک به‌صورت گسترده در سراسر دنیا مورداستفاده قرار می‌گیرد. در روش لاماز مادران باردار در مورد قدرت بدن زنان، اهمیت اعتمادبه‌نفس و چگونگی مواجهه با زایمان آموزش می‌بینند. این دوره‌ها معمولاً شامل آموزش تنفس حین بارداری، چگونگی تحمل و کاهش درد زایمان و تکنیک‌های ریلکسیشن هستند.

اگر درد زایمان شب شروع شد چکار کنم؟

شروع درد زایمان ارادی نیست و ممکن است در هر ساعتی از شبانه‌روز شروع شود. همان‌طورکه گفتیم زایمان طبیعی شامل چندین مرحله است. روند زایمان، از شروع انقباضات رحم تا تولد نوزاد و خروج جفت حدود ۱۸ تا ۲۴ ساعت طول می‌کشد.

زایمان فرآیندی طولانی، سخت و طاقت‌فرسا است و مهم است که مادر انرژی و آرامش کافی برای زایمان داشته باشد. بنابراین اگر انقباضات شروع شده‌اند عجله نکنید؛ هنوز چند ساعت تا تولد نوزادتان باقی مانده است. بهتر است که این زمان را به استراحت اختصاص دهید تا برای مرحله‌ی زایمان فعال آمادگی کامل داشته باشید و خسته نباشید.

اگر انقباضات رحم در شب شروع شدند سعی کنید به خوابتان ادامه دهید و خود را برای زایمانی راحت و آسان آماده کنید.

کلام آخر دکترساینا

درد زایمان طبیعی امری اجتناب‌ناپذیر در پروسه‌ي زایمان طبیعی است؛ اما می‌توانید با آماده‌سازی روحی و جسمی خود را برای شروع درد زایمان آماده کنید. به یاد داشته باشید که زایمان چند ساعت پس از شروع اولین انقباض‌ها صورت می‌گیرد. پس اگر در زمان یا مکان نامناسبی اولین انقباض‌های خود را احساس کردید نگران نباشید؛ وقت کافی برای رساندن خود به پزشکتان را دارید. اگر راهنمایی بیشتری نیاز دارید می‌توانید از متخصصان زنان و زایمان دکتر ساینا کمک بگیرید. برای دریافت مشاوره آنلاین یا تلفنی کافی‌ست بر روی لینک زیر کلیک کنید.:

سؤالات متداول

همراهان مجله سلامت دکتر ساینا، شما عزیزان نیز می‌توانید سوالات خود را در رابطه با موضوع این مقاله در بخش نظرات بنویسید. متخصصان ما در تلاش هستند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ دهند.