عرق كردن زياد نشانه چيست؟ علت و درمان تعریق زیاد
تعریق زیاد یا هایپرهیدروزیس اختلالی است که در بسیاری از موارد خطرناک نیست؛ اما میتواند آزاردهنده باشد و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. البته گاهی برخی بیماریها و مشکلات جدی میتوانند علت تعریق زیاد باشند. این موارد نیاز به بررسی و درمان دارد. در این مقاله به بررسی علل تعریق زیاد و راههای مقابله با آن میپردازیم. پیش از هرچیز از شما دعوت میکنیم نظر دکتر زهره خداشناس متخصص پوست، مو و زیبایی از پزشکان دکترساینا را در اینباره مشاهده کنید.
فهرست آنچه میخوانید:
تعریق زیاد یا هایپرهیدروزیس چیست؟
تعریق زیاد یا اختلال هایپرهیدروزیس هنگامی اتفاق میافتد که غدد عرق بیشازحد معمول فعالیت میکنند. عواملی مانند بیماری زمینهای یا احساس اضطراب و … باعث تعریق زیاد میشوند. کنترل تعریق برای افراد مبتلا یک چالش مهم است.
تعریق زیاد میتواند ناشی از استرس، وراثت، عوارض جانبی دارو یا برخی بیماریها باشد.
انواع هایپرهیدروزیس
دو نوع عمدهی تعریق زیاد یا هایپرهیدروزیس شامل هایپرهیدروزیس کانونی و عمومی است؛ که در ادامه به آن اشاره میکنیم.
- هایپرهیدروزیس کانونی: یک اختلال مزمن پوستی است که معمولاً بهصورت ارثی از خانواده منتقل میشود و در اثر جهش ژنی ایجاد شده است. این عارضه اغلب زیر بغل، دستوپا و سر را درگیر میکند و اغلب قبل از ۲۵ سالگی شروع میشود.
- هایپرهیدروزیس عمومی: در این شرایط تعریق زیاد به علت بیماریهای دیگری رخ میدهد. برخی از بیماریها مانند دیابت و پارکینسون باعث تعریق بیشازحد بدن میشوند. همچنین تعریق زیاد میتواند از عوارض جانبی مصرف برخی داروها مانند ناپروکسن یا مکمل روی (زینک) باشد. این نوع تعریق زیاد اغلب در بزرگسالان مشاهده میشود.
با مشورت پزشک و انجام آزمایشهای لازم میتوانید علت تعریق زیاد را پیدا کرده و برای درمان آن اقدام کنید.
علت تعریق زیاد
علت هایپرهیدروزیس اولیه
در گذشته تصور بر این بود که هایپرهیدروزیس اولیه با وضعیت روانی و عاطفی فرد در ارتباط است و اغلب در افراد تحتفشار و استرس روانی مشاهده میشود. بااینحال تحقیقات اخیر این موضوع را که افراد مبتلا به تعریق زیاد از نوع اولیه بیشتر دچار اضطراب و فشار عصبی هستند رد میکند.
نتایج مطالعات نشان میدهند که هایپرهیدروزیس اولیه ناشی از جهش ژنی است و از طریق ژنها به ارث میرسد. اکثر بیماران مبتلا به تعریق زیاد سابقهی خانوادگی این اختلال را دارند.[۱]
علت هایپرهیدروزیس عمومی یا ثانویه
همانطورکه اشاره کردیم تعریق زیاد ثانویه معمولاً به دنبال بیماری زمینهای در فرد ایجاد میشود. برخی بیماریهای شایع که باعث تعریق زیاد میشوند عبارتاند از:
- آسیب طناب نخاعی
- سوءمصرف الکل و مواد
- اضطراب
- دیابت
- نقرس
- بیمارهای قلبی
- چاقی
- پرکاری تیروئید
- مصرف برخی داروها مانند داروهای آلزایمر، گلوکوم و فشار خون
- پارکینسون
- بارداری
- برخی سرطانها مانند هاچکین
- برخی بیماریهای عفونی مانند مالاریا، اچآیوی و سل
گاهی تعریق زیاد نشانهی وجود یک بیماری زمینهای است. برای بررسی این موارد با پزشک عمومی مشورت کنید.
عوارض جانبی تعریق زیاد
تعریق زیاد اگرچه خطرناک نیست؛ اما عوارض ناراحتکنندهای به همراه دارد. تعریق زیاد ممکن است به علت بوی عرق باعث انزوای اجتماعی فرد شود. گاهی ممکن است شدت تعریق به حدی باشد که فرد را از انجام هرگونه فعالیت اجتماعی یا برقراری ارتباط با دیگران منصرف کند.
این اختلال همچنین بر سلامت روان فرد تأثیر منفی میگذارد و زندگی روزمرهی فرد را مختل میکند.
برای مشاهده لیست بهترین پزشک عمومی و داخلی کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با پزشک عمومی ارتباط آنلاین با پزشک عمومیدرمان تعریق زیاد
درصورتیکه بیماری زمینهای علت تعریق زیاد باشد باید ابتدا بیماری درمان شود. اگر علتی برای تعریق زیاد پیدا نشد درمان بر کنترل علائم متمرکز میشود. گاهی ممکن است پزشک برای درمان تعریق زیاد از چندین روش همزمان استفاده کند. درمانهای رایج تعریق زیاد عبارتاند از:
دارودرمانی
انواع مختلفی از دارو برای درمان تعریق زیاد مورداستفاده قرار میگیرد. استفاده از داروهای ضد عرق یکی از روشهای متداول درمان تعریق زیاد است. معمولاً ضدتعریق حاوی کلرید آلومینیم تجویز میشود. این محصول ممکن است باعث تحریک پوست و چشم شود.
کرمهای موضعی حاوی گلایکوپیرولات ممکن است در درمان تعریق زیاد مؤثر باشند. داروهای مسدودکنندهی اعصاب، روش دیگری برای درمان تعریق زیاد است. در این روش پایانههای عصبی مسدود میشوند و باعث کاهش میزان تعریق در فرد میشود.
بعضی از داروهای ضدافسردگی در برخی موارد در درمان تعریق زیاد استفاده میشوند. علاوهبراین، چنین داروهایی با کاهش میزان اضطراب به کنترل علائم تعریق کمک میکنند.
درمان تعریق زیاد با تزریق بوتاکس
تزریق بوتاکس یکی از روشهای مؤثر در درمان تعریق زیاد است. در این روش سم بوتولیسم یا بوتاکس بهطورموقت اعصاب ایجادکنندهی تعریق را مسدود میکند. اثرات مثبت تزریق بوتاکس ۶ تا ۱۲ ماه طول میکشد.
درمان جراحی
- مایکروویودرمانی: در این روش از انرژی مایکروویو برای تخریب غدد عرق استفاده میشود. درمان شامل دو جلسه ۲۰ تا ۳۰ دقیقهای است که به فاصلهی سه ماه انجام میشوند.
- برداشتن غدد عرق: درصورتیکه تعریق بیشازحد در ناحیهی زیر بغل باشد، برداشتن غدد عرق آنجا ممکن است کمککننده باشد.
- جراحی اعصاب (سمپاتکتومی): در این روش جراح، اعصاب نخاعی را که در کف دست وجود دارند قطع میکند یا میسوزاند. البته در برخی افراد این نوع جراحی باعث افزایش تعریق در نقطهای دیگر از بدن میشود.
درمان تعریق زیاد در درجهی اول شامل درمان و حذف عامل تعریق است.
درمان خانگی
برخی تغییرات در فعالیت روزانه و شیوهی زندگی ممکن است به کنترل و بهبود علائم تعریق زیاد کمک کند:
- استفاده از اسپریهای ضدتعریق
- استفاده از محافظها یا پدهای زیر بغل برای محافظت از لباس در برابر تعریق زیاد
- پوشیدن لباس با الیاف طبیعی (نایلون سبب تحریک عرق کردن میشود)
- اجتناب از پوشیدن لباس خیلی تنگ
- استفاده از کفش چرم طبیعی
- پوشیدن جوراب با الیاف طبیعی و ضخامت زیاد
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
تعریق زیاد ممکن است نشاندهندهی یک مسئلهی جدی باشد. در صورت مشاهدهی علائم زیر حتماً به متخصص مراجعه کنید.
- تعریق و کاهش وزن
- عرق کردن زیاد به هنگام خواب
- تعرق به همراه تب، درد قفسه سینه، تنگی نفس یا تپش قلب
- تعرق طولانیمدت
کلام آخر دکتر ساینا
تعریق زیاد در بسیاری از موارد مسئلهی نگرانکنندهای نیست و بیشتر آزاردهنده است؛ اما در برخی موارد تعریق زیاد میتواند ناشی از مشکلات جدی باشد. بنابراین، اولین قدم برای حل این مشکل، مشورت با پزشک، انجام آزمایشهای لازم و شناسایی علت تعریق زیاد است. درصورتیکه مشخص شد به بیماری خاصی دچار نیستید و تعریق شما زمینهی ارثی دارد، میتوانید همینحالا در سامانهی دکترساینا مشاوره آنلاین پزشک عمومی دریافت کنید.
سؤالات متداول
تعریق کف دست اغلب مسئلهی جدی نیست و یک اختلال پوستی محسوب میشود. این مشکل معمولاً در سنین زیر ۲۵ سالگی دیده نمیشود.
تعریق زیاد سروصورت به علت فعالیت بیشازحد غدد عرق است.
بهطورکلی اختلال در عملکرد کبد میتواند منجر به تعریق زیاد، بهخصوص تعریق شبانه شود.
کمبود ویتامین D یکی از دلایل تعریق زیاد است.
مصرف برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی، داروهای میگرن و ضددرد باعث تعریق زیاد میشود.
برای تشخیص علت و درمان تعریق زیاد باید با پزشک عمومی یا فوق تخصص غدد مشورت کنید.
برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانهی دکتر ساینا میتوانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روانشناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.
[۱] Ro, K. M., Cantor, R. M., Lange, K. L., & Ahn, S. S. (2002). Palmar hyperhidrosis: evidence of genetic transmission. Journal of vascular surgery, 35(2), 382–۳۸۶. https://doi.org/10.1067/mva.2002.119507