هیرسوتیسم یا پرمویی در زنان | از علت تا درمان

پرمویی در زنان که هیرسوتیسم نام دارد معمولاً به علت برهم خوردن تعادل هورمونی بدن و افزایش سطح هورمون‌های مردانه در بدن زنان رخ می‌دهد.  در این مقاله به‌طور مفصل به بررسی علت هیرسوتیسم و راه‌های درمان آن می‌پردازیم و در انتها سوالات شما را پاسخ می‌دهیم. پس با ما همراه باشید.

هیرسوتیسم یا پرمویی چیست؟

هیرسوتیسم عارضه‌ای است که منجر به رشد بیش‌ازحد موهای تیره یا ضخیم در بعضی نقاط بدن مانند صورت، سینه و کمر می‌شود. در هیرسوتیسم، رشد موهای زائد اغلب ناشی از ازدیاد هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها)، خصوصاً تستوسترون در بدن است.

هیرسوتیسم ممکن است مردان و زنان را درگیر کند؛ اما به دلیل اینکه موهای تیره و ضخیم به‌صورت طبیعی نیز بر بدن مردان رشد می‌کنند ممکن است تشخیص این عارضه در مردان دشوار باشد. همچنین ازآنجایی‌که بالا رفتن سطح هورمون‌های مردانه در بدن زنان می‌تواند خطرناک باشد، این عارضه در زنان اهمیت بیشتری دارد.

هیرسوتیسم در ۵ تا ۱۵ درصد از زنان دیده می‌شود.

هیرسوتیسم در کودکان پیش از دوران بلوغ به طور مساوی بین دختران و پسران بروز پیدا می‌کند. هیرسوتیسم معمولاً نشانه‌ی بلوغ زودرس است و ممکن است نشانه یک بیماری زمینه‌ای جدی باشد.

علائم هیرسوتیسم در زنان و مردان

هیرسوتیسم با رشد موهای ضخیم یا تیره بر بدن همراه است. هیرسوتیسم در زنان اغلب در مناطقی از پوست اتفاق می‌افتد که به طور طبیعی بدون مو هستند. رشد موهای زائد اغلب بر صورت، سینه، پایین شکم، کمر و قسمت داخلی ران دیده می‌شود.

سطوح بالای هورمون‌های مردانه به‌مرور سبب بروز علائم دیگری نیز می‌شود:

• عمیق و بم شدن صدا
• طاسی
• آکنه
• کاهش سایز سینه
• افزایش حجم عضلات
• بزرگ‌شدن لابیاها (بخش خارجی واژن)

علت پرمویی در زنان

تغییرات هورمونی

همان‌طور که گفتیم هیرسوتیسم با سطوح بالای هورمون‌های مردانه (آندروژن) مرتبط است. بدن زنان به طور طبیعی هورمون‌های مردانه می‌سازد؛ ولی ازآنجایی‌که سطح این هورمون‌ها بسیار پایین است رشد موهای زائد را تحریک نمی‌کند. زمانی‌که مقادیر آندروژن‌ها بیش‌ازحد زیاد باشد می‌تواند باعث پرمویی در زنان شود.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا تنبلی تخمدان در سنین باروری، یعنی از شروع دوران بلوغ تا یائسگی بروز پیدا می‌کند و باعث عدم تعادل هورمون‌های جنسی می‌شود. با گذشت زمان تنبلی تخمدان ممکن است به‌مرور منجر به رشد موهای زائد، پریودهای نامنظم، چاقی، ناباروری و گاهی اوقات کیست‌های متعدد تخمدان‌ها شود.

سندرم کوشینگ

این سندرم به دنبال بالا بودن سطح کورتیزول در بدن اتفاق می‌افتد. بالا رفتن سطح کورتیزول می‌تواند به دلیل افزایش تولید آن توسط غدد فوق‌کلیوی یا بر اثر مصرف داروهایی مانند پردنیزون در طولانی‌مدت ایجاد شود.

بعضی تومورها

در بعضی موارد نادر وجود یک تومور ترشح‌کننده‌ی آندروژن در تخمدان‌ها یا غدد فوق‌کلیوی می‌تواند باعث هیرسوتیسم شود.

مصرف بعضی داروها

برخی داروها می‌توانند سطح هورمون‌ها را در بدن دستخوش تغییر کنند. موارد زیر از این دسته هستند:

• داروهایی که حاوی هورمون‌اند، مانند استروئیدهای آنابولیک
• داروهایی که رشد مو را تحریک می‌کنند، مانند مینوکسیدیل (Minoxidil)
• دارویی به نام دانازول (Danazol) که در درمان اندومتریوز مؤثر است.

هیپرپلازی مادرزادی آدرنال

این عارضه ارثی و مادرزادی با تولید غیرطبیعی هورمون‌های استروئیدی از جمله کورتیزول و آندروژن توسط غدد فوق‌کلیوی همراه است که منجربه افزایش موهای زائد می‌شود.

عوارض پرمویی زنان

هرچند هیرسوتیسم به‌خودی‌خود عوارض فیزیکی ایجاد نمی‌کند؛ اما این مشکل نشان‌دهنده‌ی برهم‌خوردن تعادل هورمونی است که می‌تواند عوارض مختلفی ایجاد کند.

• یکی از مهم‌ترین عوارض هیرسوتیسم زنان اثر منفی آن بر روحیه و احساسات افراد است. برخی از زنان نسبت به داشتن موهای ناخواسته احساس شرم یا ناراحتی دارند. برخی از زنان نیز دچار افسردگی می‌شوند.
• اگر علاوه‌بر هیرسوتیسم فرد به پریودهای نامنظم دچار شده باشد ممکن است به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک نیز مبتلا باشد. این بیماری با عوارضی از جمله ناباروری همراه است.
• همچنین زنانی که تحت درمان هیرسوتیسم هستند باید از بارداری پرهیز کنند؛ چراکه برخی از داروهای مورد استفاده در درمان پرمویی زنان سبب بروز نقایص مادرزادی می‌شوند.

تشخیص هیرسوتیسم

برای تشخیص علت پرمویی در قدم اول بهتر است به متخصص غدد مراجعه کنید. پزشک برای تشخیص آزمایشات هورمونی را تجویز می‌کند. این آزمایش‌ها میزان هورمون‌های خاصی را در خون اندازه‌گیری می‌کنند. بررسی سطح هورمون‌هایی از جمله تستوسترون یا هورمون‌های مشابه آن به پزشک در تشخیص علت پرمویی در زنان کمک می‌کند.

پزشک همچنین ممکن است با معاینه‌ی شکم و لگن به‌دنبال تومورهایی بگردد که محرک افزایش سطح هورمون‌های مردانه و بروز هیرسوتیسم هستند.

با درمان اختلال یا عدم تعادل هورمونی، پرمویی ناشی از مشکلات هورمونی نیز خودبه‌خود بهبود می‌یابد.

درمان پرمویی زنان

درمان دارویی هیرسوتیسم

ازآنجایی‌که هیرسوتیسم به‌خودی‌خود خطرناک نیست، در بسیاری از موارد پزشکان علت ریشه‌ای که سبب بروز هیرسوتیسم شده است را درمان می‌کند. با این‌کار پرمویی به‌مرور بهبود پیدا می‌کند. بااین‌حال بعضی داروهای دیگر نیز می‌توانند در درمان هیرسوتیسم مؤثر باشند:

• قرص‌های پیشگیری از بارداری: هیرسوتیسم در بسیاری از افراد با افزایش سطح هورمون‌های مردانه همراه است. قرص‌های پیشگیری از بارداری سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون را افزایش می‌دهند و برای کسانی که قصد بارداری ندارند گزینه‌ی درمانی مناسبی هستند. داروهای پیشگیری باید حتماً با تجویز پزشک مصرف شوند.
• داروهای ضدآندروژن: این داروها مانع اثر آندروژن در بدن شده و معمولاً درصورتی تجویز می‌شوند که قرص‌های پیشگیری از بارداری اثربخش نباشند. اسپیرونولاکتون (Spironolactone) یکی از رایج‌ترین داروها در درمان پرمویی بدن زنان است. این دارو اثربخشی آهسته‌ای دارد و حدود ۶ ماه طول می‌کشد تا نتیجه‌ی مصرف این دارو به حد قابل‌توجهی برسد. قاعدگی نامنظم یکی از عوارض مصرف اسپیرونولاکتون است.
• کرم‌های موضعی: کرم افلورنیتین (وانیکا) یکی از داروهای مخصوص کم کردن موهای زائد صورت زنان است. این کرم مانع از رشد موهای جدید می‌شود.

درمان‌های زیبایی

کرم‌های موضعی

کرم‌های موبر حاوی ترکیباتی هستند که باعث حذف موقتی موهای زائد می‌شوند. کرم‌ های موبر ممکن است پوست را تحریک کنند؛ بنابراین توصیه می‌شود قبل از استفاده از این محصولات حساسیت پوست خود را نسبت‌به آن بسنجید.

لیزر

درمان موهای زائد با لیزر یک روش دائمی برای دفع موهای زائد و پیشگیری از رویش مجدد آن‌هاست. البته لیزر با یک جلسه اثرگذار نیست و باید چندین بار تکرار شود. این درمان ریشه مو را هدف قرار می‌دهد، بنابراین دردناک است و می‌تواند به پوست شما آسیب برساند. برای کاهش عوارض جانبی بسیار مهم است که لیزدرمانی توسط پزشک متخصص پوست و مو انجام گیرد.

درمان‌های خانگی هیرسوتیسم

بعضی از درمان‌های خانگی در برطرف کردن پرمویی یا علت بروز آن مؤثرند:

• کاهش وزن: اگر اضافه‌وزن یا چاقی مفرط دارید، کم کردن وزن ممکن است در تنظیم هورمون‌ها به شما کمک کند و هورمون‌های مردانه را کاهش دهد.
• اصلاح موهای زائد: شما می‌توانید با استفاده از انواع روش‌های اصلاح، از جمله دستگاه‌های مخصوص اصلاح یا تیغ‌های اصلاح موهای زائد بدن را اصلاح کنید. البته تمامی این روش‌ها موقتی هستند.
• اپیلاسیون/استفاده از موم‌های موبر: این روش نیز موقتی است، ولی در مقایسه با سایر روش‌های اصلاحی اثربخشی طولانی‌تری دارد. اصلاح موهای زائد با موم می‌تواند باعث تحریک و قرمزی پوست شود.

کلام آخر دکترساینا

هیرسوتیسم یا همان پرمویی زنان به‌خودی‌خود تنها جنبه‌ی زیبایی دارد؛ اما هیرسوتیسم اغلب ناشی از سایر مشکلات و اختلالات هورمونی است و نیاز به بررسی دارد. اگر به این عارضه دچار هستید، در قدم اول از یک پزشک عمومی یا متخصص غدد راهنمایی بگیرید. پزشک وضعیت شما را بررسی می‌کند و آزمایش‌های لازم را برای شما می‌نویسد؛‌ سپس در صورت نیاز شما را به متخصص مربوطه ارجاع می‌دهد.

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.

سؤالات متداول

جدول خلاصه‌ی مشخصات بیماری