تبخال تناسلی یک بیماری مقاربتی ویروسی است که در اثر آلودگی به یک ویروس از خانواده هرپس‌ها طی رابطه جنسی ایجاد می‌شود. هر چند این ویروس می‌تواند هر دو جنس را درگیر کند، اما ممکن است تبخال تناسلی در مردان تفاوت‌هایی را با زنان داشته باشد. در این مقاله به بررسی علت تبخال تناسلی در مردان، راه‌های انتقال و روش‌های پیشگیری و درمان آن می‌پردازیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
- تبخال تناسلی مردان چیست؟
- انتقال هرپس تناسلی به چه صورت است؟
- علائم تبخال تناسلی مردان
- عوامل محرک عود تبخال تناسلی در مردان
- عوارض و خطرات مرتبط با هرپس تناسلی
- تست‌ها و آزمایش‌های تشخیص تبخال تناسلی در مردان
- درمان هرپس تناسلی مردان
- مقایسه تبخال تناسلی با سایر عفونت‌های مقاربتی
- چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
- پیشگیری از تبخال تناسلی مردان: اقداماتی برای کاهش خطر
- کلام آخر دکترساینا
تبخال تناسلی مردان چیست؟
تبخال تناسلی یک عفونت مقاربتی ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس (herpes simplex virus) است. این ویروس عامل ایجاد بثورات پوستی یا تبخال‌های عودکننده در مخاط دهان، بینی و ناحیه تناسلی است. دو نوع از این ویروس وجود دارد: نوع ۱ و نوع ۲. تبخال دهانی اغلب ناشی از نوع ۱ این ویروس و تبخال تناسلی اغلب ناشی از نوع ۲ این ویروس است.
تبخال تناسلی معمولاً از طریق تماس پوست با پوست حین رابطه جنسی منتقل می‌شود.
به گفته وبسایت Medical News Today، تبخال تناسلی یک بیماری شایع است که می‌تواند باعث ایجاد برجستگی‌های قرمز رنگ در اطراف ناحیه تناسلی از جمله آلت تناسلی، کیسه بیضه و مقعد شود. هیچ درمانی برای تبخال تناسلی وجود ندارد، اما برخی از داروهای ضد ویروسی می‌توانند طول مدت علائم را کوتاه کرده و از بروز آن در آینده جلوگیری کنند.
تبخال تناسلی در مردان چقدر شایع است؟
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، حدود ۳.۷ میلیارد نفر از افراد کمتر از ۵۰ سال به ویروس نوع ۱ تبخال تناسلی مبتلا بوده و ۴۹۱ میلیون نفر در سنین ۱۵ تا ۴۹ سال به نوع ۲ مبتلا هستند.
تبخال تناسلی در مردان کمتر از زنان شایع است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های واگیر در آمریکا (CDC) تخمین می‌زند که سالانه حدود ۱۶% از زنان و ۸% از مردان 14 تا ۴۹ ساله به این عفونت مبتلا می‌شوند.
انتقال هرپس تناسلی به چه صورت است؟
معمولاً ویروس تبخال تناسلی طی فعالیت جنسی از جمله تماس مستقیم دهانی و تناسلی منتقل می‌شود. برای مثال، ممکن است فردی با داشتن رابطه جنسی دهانی با فرد مبتلا به تبخال، ویروس را دریافت کند. معمولاً ویروس هرپس نوع ۱ با لمس کردن و بوسیدن و ویروس نوع ۲ با نزدیکی جنسی منتقل می‌شود.
ویروس هرپس سیمپلکس در طول رابطه جنسی از مرد به زن راحت‌تر منتقل می‌شود، این مسئله می‌تواند علت تفاوت شیوع تبخال تناسلی در مردان و زنان را توضیح دهد. این ویروس همچنین از طریق رابطه مقعدی نیز منتقل می‌شود.
دقت کنید که ممکن است شما یا شریک جنسی‌تان هیچ تاول یا ضایعه‌ای نداشته باشد؛ اما ناقل ویروس باشد و آن را به شما منتقل کند.
عوامل خطر ابتلا به هرپس تناسلی در مردان
بعضی عوامل می‌توانند شانس ابتلا به این ویروس را افزایش دهند:
- رابطه جنسی محافظت‌نشده
- شرکای جنسی متعدد
- ابتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی
- ضعف سیستم ایمنی
علائم تبخال تناسلی مردان
- بدون علامت: رایج‌ترین علامت تبخال تناسلی در مردان، «بی‌علامتی» است! طبق آمار استرالیا، از هر ۸ نفر در این کشور، ۱ نفر مبتلا به تبخال تناسلی بوده اما بسیاری از این افراد از ابتلای خود اطلاع ندارند. در مواردی که علائم وجود دارد، معمولاً حدود ۲ روز تا ۲ هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس، بروز می‌کنند. پس از یک دوره بروز علائم تبخال، ویروس در بدن شما نهفته باقی می‌ماند. این به معنی آن است که شما همیشه آن را دارید، حتی اگر هیچ علامت قابل مشاهده‌ای وجود نداشته باشد.
- جوش، برآمدگی و بثورات پوستی: اگر علائم قابل مشاهده‌ای از تبخال داشته باشید، اغلب بسیار خفیف بوده و ممکن است با مواردی مثل موهای رشد نکرده یا لکه اشتباه گرفته شوند. جوش‌ها و برجستگی‌های تبخال ممکن است به شکل زخم، جوش قرمز، تاول سفید و دَلَمه به نظر برسند. تبخال از طریق تماس پوست با پوست منتقل می‌شود، بنابراین علائم در مردان معمولاً در باسن، ران‌ها، اطراف مقعد، داخل یا اطراف دهان، در مجرای ادرار (آلت تناسلی) یا کیسه بیضه ظاهر می‌شود.
- بدن‌درد، تب، سردرد و خستگی: برخی از افراد ممکن است علائمی شبیه آنفولانزا مانند بدن‌درد و تب داشته باشند. هرچند احتمال بروز این علائم کمتر از زخم‌های قابل مشاهده (و البته بی‌علامتی) است. همچنین ممکن است غدد لنفاوی متورم شوند. این علائم شبیه آنفولانزا معمولاً در اولین نوبت بروز علائم تبخال رخ می‌دهد.
- خارش یا درد: اگر زخم یا ضایعه قابل مشاهده‌ای دارید ممکن است تا زمانی که عفونت برطرف شود با درد، خارش یا حساسیت همراه باشد. همچنین ممکن است احساس سوزن سوزن شدن به عنوان یک علامت هشدار اولیه قبل از بروز ضایعات وجود داشته باشد. اگر احساس خارش داشتید، سعی کنید محل را نخارانید چون باعث بدتر شدن آن می‌شود.
- درد هنگام ادرار کردن: اگر جوش‌ها و ضایعات به زخم تبدیل شوند ممکن است باعث درد هنگام ادرار شوند. برخی از این زخم‌ها ممکن است درون مجرای ادراری پنهان باشند. ممکن است حتی ادرار کردن برای شما دشوار باشد.
علائم چقدر بعد از ابتلا بروز پیدا می‌کنند؟
علائم در صورت بروز، معمولاً دو روز تا دو هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس به طور ناگهانی ظاهر می‌شوند. پس از بهبود علائم در عفونت اولیه، ممکن است در طول عمرتان گهگاه دوباره علائم آن را تجربه کنید.
عوامل محرک عود تبخال تناسلی در مردان
بیماری، استرس و تغییرات هورمونی می‌توانند محرک‌های عود تبخال تناسلی باشند. وقتی یک بار به ویروس هرپس آلوده شدید، ویروس به سلول‌های عصبی نزدیک ستون فقرات رفته و در آن‌جا می‌ماند. وقتی ویروس دوباره فعال شود، زخم و ضایعات مجدداً بروز می‌یابند. این اتفاق معمولاً در مواقعی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما توان کمتری برای سرکوب ویروس و جلوگیری از فعال شدن آن دارد. برخی موقعیت‌های محرک عبارتند از:
- خستگی
- بیماری
- رابطه جنسی
- پریود
- استرس
- جراحی
- تروما (ضربه و آسیب)
عوارض و خطرات مرتبط با هرپس تناسلی
عوارض احتمالی مرتبط با هرپس تناسلی شامل موارد زیر است:
- سایر عفونت‌های مقاربتی: افرادی که زخم فعال تبخال تناسلی دارند، شانس بیشتری برای انتقال یا ابتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی مانند HIV دارند.
- مننژیت: در موارد نادر، عفونت با ویروس هرپس سیمپلکس ممکن است باعث التهاب پرده‌های اطراف مغز و نخاع یا مننژیت شود.
- پروکتیت: این به معنی عفونت مخاط راست‌روده است و معمولاً در مردانی که با هم‌جنسان خود رابطه جنسی دارند دیده می‌شود.
تست‌ها و آزمایش‌های تشخیص تبخال تناسلی در مردان
تبخال تناسلی را می‌توان با معاینه فیزیکی، نمونه‌برداری از ضایعات و آزمایش نمونه و بررسی سابقه پزشکی شما (از جمله تماس‌های جنسی اخیر) تشخیص داد.
برای برداشتن نمونه از سلول‌های ضایعات از یک سواب استفاده می‌شود که پاتولوژیست می‌تواند با استفاده از تست‌های آزمایشگاهی مانند موارد زیر، آن را بررسی کند:
- کشت ویروسی: در این روش، نمونه‌ای از بافت یا مایعات بدن را به یک‌سری سلول در محیط کشت اضافه می‌کنیم تا ببینیم ویروس مورد نظر ما رشد و تکثیر می‌یابد یا نه.
- تست تکثیر اسید نوکلئیک (NAAT): این تکنیک می‌تواند ویروس‌های خاصی مانند HSV-1 یا HSV-2 را با تکثیر ماده ژنتیکی ویروس شناسایی کند.
- آزمایش خون شناسایی آنتی‌بادی: می‌توان با برخی آزمایش‌های خون که الایزا (ELISA) نام دارند، آنتی‌بادی اختصاصی HSV-1 و HSV-2 را شناسایی کرد. انجام این آزمایش‌ها زمانی مفید است که فکر می‌کنید طی رابطه جنسی در معرض ویروس هرپس تناسلی قرار گرفته‌اید ولی هیچ علامتی ندارید.
افتراق HSV-1 از HSV-2 ممکن است به مدیریت برنامه درمانی کمک کند؛ زیرا تبخال تناسلی ناشی از HSV-2 نسبت به تبخال تناسلی ناشی از HSV-1 احتمال عود بیشتری دارد.
بررسی‌ها و تست‌های آزمایشگاهی می‌تواند به افتراق هرپس تناسلی از سایر بیماری‌ها با علائم مشابه کمک کند.
درمان هرپس تناسلی مردان
درمان و بهبودی قطعی برای هرپس تناسلی وجود ندارد. درمان شامل سه داروی خوراکی ضد ویروسی آسیکلوویر، والاسیکلوویر و فامسیکلوویر است.
داروهای ضد ویروسی فقط می‌توانند از بروز یک دوره علائم جلوگیری کرده، دوره علائم را کوتاه کنند یا شدت آن را کاهش دهند. اگر این داروها را ظرف ۷۲ ساعت پس از ظهور ضایعات مصرف کنید، بهترین اثر را دارند.
دوز و مدت زمان مصرف دارو بسته به اینکه آن را برای اولین نوبت ابتلا به عفونت مصرف می‌کنید یا عود علائم آن، متفاوت است:
- اولین عفونت: داروی ضد ویروسی دو یا سه بار در روز به مدت ۷ تا ۱۰ روز مصرف می‌شود.
- عود عفونت: دوز داروی ضد ویروسی به طور کلی کمتر بوده و مدت زمان آن از ۱ تا ۵ روز متغیر است.
برای تسکین درد و خارش، سعی کنید دستگاه تناسلی خود را تا حد امکان تمیز و خشک نگه دارید. همچنین می‌توانید چند بار در روز از کیسه یخ استفاده کنید.
پس از اتمام دوره عود بیماری، جوش‌ها به طور کامل از بین می‌روند.
تداوم درمان برای عودهای مکرر
اگر دچار عودهای مکرر تبخال تناسلی می‌شوید، پزشک شما ممکن است درمان‌های سرکوبگری را توصیه کند که در آن داروهای ضد ویروسی با دوزهای پایین به صورت روزانه برای جلوگیری از عود مصرف می شود.
چطور از انتقال تبخال تناسلی به دیگران پیشگیری کنم؟
مطالعات نشان داده‌اند که درمان سرکوب‌کننده HSV-2 می‌تواند تعداد دفعات بروز علائم تبخال تناسلی را ۷۰ تا ۸۰ درصد کاهش داده و در عین حال خطر انتقال آن به شرکای جنسی را کمتر کند.
تبخال تناسلی معمولاً بدون علامت است. ممکن است فرد مبتلا هیچ علامتی از این عفونت نداشته باشد، ولی باعث انتقال آن شود.
مقایسه تبخال تناسلی با سایر عفونت‌های مقاربتی
تبخال تناسلی به دلیل علائم مشابه، ممکن است با برخی عفونت‌ها اشتباه گرفته شود، از جمله:
- سیفلیس: سیفلیس یک عفونت مقاربتی رایج که توسط باکتری ترپونما پالیدوم (Treponema pallidum) ایجاد می‌شود. در این بیماری معمولاً یک زخم منفرد و بدون درد در ناحیه تناسلی یا راست‌روده وجود دارد.
- زونا: زونا عفونت ویروسی است که در اثر فعال شدن مجدد آبله مرغان ایجاد می شود. ویروس باعث ایجاد تاول‌های دردناک مشابه تبخال تناسلی می‌شود. البته بروز زونا در اندام تناسلی بسیار نادر است.
- برفک آلت تناسلی: این عفونت به عنوان عفونت کاندیدایی آلت تناسلی نیز شناخته می‌شود. این عفونت قارچی اغلب در زیر پوست ختنه گاه ایجاد شده و می‌تواند باعث قرمزی، تاول و بالانیت (درد و التهاب در سر آلت تناسلی) شود.
تبخال تناسلی با زگیل تناسلی متفاوت است. در این جدول می‌توانید تفاوت‌های این دو بیماری را بخوانید:
مقایسه تبخال تناسلی و زگیل تناسلی
| تبخال تناسلی | زگیل تناسلی | |
| شکل ظاهری | زخم یا تاول‌های پر از مایع قرمز رنگ است. | برآمدگی‌های ریز، بدون زخم باز و همرنگ پوست است. |
| عامل | ویروس HSV-1 و HSV-2 | ویروس HPV |
| سایر علائم | معمولاً همراه با خارش، درد یا علائم دیگر | معمولاً بدون درد و سوزش |
چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
از آنجایی که داروهای ضد ویروسی در ۷۲ ساعت اول پس از شروع علائم مؤثرترند، بهتر است مراجعه به پزشک را بیشتر از ۲۴ ساعت به تعویق نیندازید. حتی می‌توانید درمان را در فاز ابتدایی عفونت که هنوز ضایعات پدیدار نشده‌اند شروع کنید. علائم این فاز ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خارش یا احساس سوزن سوزن شدن در ناحیه‌ای که ضایعات قرار است بروز کنند.
- درد یا تیر کشیدن پشت پاها یا باسن
- سردرد یا کسالت (احساس ناخوشی)
برای مشاهده لیست بهترین متخصصان بهداشت و سلامت جنسی کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص سلامت جنسی ارتباط آنلاین با متخصص سلامت جنسیپیشگیری از تبخال تناسلی مردان: اقداماتی برای کاهش خطر
در حال حاضر هیچ واکسنی برای جلوگیری از ابتلا به ویروس تبخال تناسلی وجود ندارد؛ بااین‌حال، می‌توانید با انجام اقدامات جنسی ایمن، مانند موارد زیر، خطر ابتلا یا انتقال تبخال تناسلی را کاهش دهید:
- پرهیز از فعالیت‌های جنسی در زمان داشتن علائم تبخال تناسلی
- استفاده از کاندوم
- محدود کردن تعداد شرکای جنسی جدید
- مشورت با پزشک در مورد روش‌های درمانی برای جلوگیری از عود علائم در آینده
این اقدامات می‌تواند خطر ابتلا به تبخال تناسلی را کاهش دهد، اما نمی‌تواند از تشدید علائم جلوگیری کند.
همچنین توجه به این نکته ضروری است که اگر مایع زخم‌های تبخال یا خود زخم‌ها را لمس کنید، می‌توانید تبخال را به قسمت دیگری از بدن مانند چشم منتقل کنید.
بنابراین، برای جلوگیری از انتشار تبخال به نقاط دیگر بدن، تا حد امکان از دست زدن به ضایعات خودداری کنید. همچنین در صورت لمس زخم‌ها یا مایع درون آن، باید دست‌های خود را به طور کامل بشویید.
کلام آخر دکترساینا
تبخال تناسلی یک بیماری ویروسی است که طی معمولاً تماس جنسی منتقل می‌شود. هرچند تبخال تناسلی در زنان شایع‌تر از مردان است، اما در صورت بروز در مردان نیز با اقدام به موقع و درمان می‌توان شدن و مدت علائم را کوتاه کرده و احتمال انتقال آن به دیگران را کاهش داد. درصورتی‌که علائم مشکوک به تبخال تناسلی را دارید یا احتمال می‌دهید طی رابطه جنسی این ویروس به شما منتقل شده باشد، با پزشک مشورت کنید.
| نام بیماری | تبخال تناسلی در مردان |
| تخصص مربوطه | عفونی – پوست و مو – اورولوژی |
| علائم |
|
| عوارض |
|
| علت | ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱ و ۲ |
| موارد ریسک بالای ابتلا | داشتن چند شریک جنسی |
| روش‌های تشخیص |
|
| روش‌های درمان |
|
| داروها |
|
| میزان شیوع | ۸.۲% از مردان ۱۴ تا ۴۹ ساله |
بله. بیشتر افراد مبتلا به تبخال تناسلی هیچ علامتی از عفونت ندارند.
خیر. تبخال تناسلی درمان قطعی ندارد؛ اما می‌توان با درمان از عود علائم جلوگیری کرده و یا شدت علائم را کمتر کرد. درمان همچنین می‌تواند خطر انتقال عفونت به دیگران را کاهش دهد.