از علل و علائم سرطان معده تا تشخیص و درمان آن

سرطان معده از جمله بیماری‌هایی است که شنیدن نام آن هم برای خیلی از افراد ترسناک است. در واقع، سرطان معده، ازجمله سرطان‌های جدی است که درمان نشدن به‌­موقع آن جان بیمار را به‌­خطر می­اندازد. خطر بروز این سرطان در برخی افراد بیشتر است. خبر خوب این است که با شناخت عوامل خطرساز و کنترل آن‌ها می‌توان تا حد زیادی از سرطان معده پیشگیری کرد.

علائم سرطان معده در ابتدای بیماری چندان اختصاصی نیستند و ممکن است فرد اصلاً متوجه آن‌ها نشود. به همین دلیل تشخیص زودهنگام و آغاز درمان در پروسه‌ی بهبود سرطان معده نقش حیاتی دارد. اما از کجا بفهمیم سرطان معده داریم؟

 در این مقاله به شرح نشانه های سرطان معده و معرفی مختصر عوامل خطر و روش‌های درمان آن می‌پردازیم. و در انتها به سؤالات شما پاسخ خواهید داد.

سرطان معده چیست؟

سرطان معده به رشد و تقسیم زیاد و خارج از کنترل سلول‌های معده گفته می‌شود ومعمولاً از سلول‌های پوششی معده شروع می‌شود. این سرطان ممکن است هر قسمتی از معده را درگیر کند؛ محل سرطان به پزشکان برای تشخیص و انتخاب نوع درمان کمک می‌کند.

علائم اولیه سرطان معده چندان بارز نیست و ازاین‌روی ممکن است نادیده گرفته شوند. همچنین علائم سرطان معده بدخیم یا پیشرفته شدیدتر می‌شوند. تشخیص دیرهنگام سرطان معده بر درمان و بهبود افراد مبتلا اثر منفی می‌گذارد.

سرطان معده چقدر شایع است؟

سرطان معده پنجمین سرطان شایع در دنیا است. این سرطان چهارمین سرطان شایع بین مردان و هفتمین سرطان شایع بین زنان است. در سال ۲۰۲۰، بیش از یک میلیون نفر در جهان به سرطان معده دچار شده بودند.

طبق آمار مربوط به ابتلا به سرطان در سال ۲۰۲۰، سرطان معده به‌عنوان شایع‌ترین سرطان در بین ایرانی‌ها شناخته می‌شود. ۵/۱۵ درصد موارد ابتلا به سرطان در ایران به سرطان معده مبتلا هستند. (منبع: Cancaer Today)

انواع سرطان معده

سرطان معده انواع مختلفی دارد که «آدنوکارسینوم» شایع‌ترین آن‌ها است. سایر انواع سرطان معده بسیار نادر هستند.

۱. آدنوكارسینوم (Gastric adenocarcinoma)

اکثر سرطان‌های معده از نوع آدنوکارسینوم هستند. این نوع سرطان معده، در سلول‌های غدد داخلی‌ترین لایه معده ایجاد می‌شود. این سرطان معده دو نوع دارد:

• روده‌ای: این نوع سرطان معده، سرعت رشد کمتری دارد و درمان آن هم راحت‌تر است. سلول‌های سرطانی در این حالت معمولاً تغییرات ژنتیکی را ایجاد می‌کنند که درمان‌های دارویی هدف‌مند را امکان‌پذیر می‌کند.
• منتشر: این سرطان معده به‌سرعت پخش می‌شود. سرطان معده منتشر نسبت به سرطان معده از نوع روده‌ای شیوع کمتری دارد و سخت‌تر درمان می‌شود.

۲. تومور استرومال گوارشی (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST))

این نوع سرطان شیوع کمی دارد. تومورهای استرومال گوارشی در اولین مراحل تشکیل نوع خاصی از سلول‌های دیواره معده (سلول‌های کاخال روده‌ای) ایجاد می‌شود. برخی انواع این تومورها ممکن است در بقیه بخش‌های بدن پخش شوند. البته سرطان استرومال گوارشی ممکن است در بقیه بخش‌های دستگاه گوارش هم ایجاد شود؛ اما رایج‌ترین نوع آن در معده است.

۳. ﻟﯿﻮﻣﯿﻮﺳﺎرﮐﻮم (Gastrointestinal Leiomyosarcoma)

این نوع سرطان معده باعث ایجاد تورمورهایی در عضلات نرم می‌شود. این سرطان بسیار نادر است و بیشتر در دهه پنجم و ششم زندگی افراد اتفاق می‌افتد.

۴. تومورهای نورواندوکرین (شامل کارسینوئیدها) Neuroendocrine tumors

تومورهای نورواندوکرین (NETها) در نوع خاصی از سلول‌های معده یا بخش‌های دیگر دستگاه گوارش ایجاد می‌شوند. عملکرد این سلول‌ها در برخی موارد مشابه سلول‌های اعصاب و گاهی مشابه سلول‌های تولیدکننده هورمون‌ها است.

تومورهای NET معمولاً با سرعت اندکی رشد می‌کنند و به بقیه اعضای بدن سرایت نمی‌کنند؛ اما گاهی این امکان هم وجود دارد که رشد سریعی داشته باشند و پخش شوند.

۵. لنفوما (Gastrointestinal lymphoma)

سرطان لنفوم سلول‌های سیستم ایمنی بدن را که «لنفوسیت» نامیده می‌شوند تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. این سرطان ممکن است از هرجایی در بدن – از جمله سلول‌های دیواره معده – شروع شود که در این صورت به آن سرطان لنفوما معده گفته می‌شود. سرطان لنفوما نادر است و فقط ۴ درصد از کل موارد ابتلا به سرطان معده را شامل می‌شود.

سایر سرطان‌ها

سرطان منتشر ارثی نوع نادر دیگری از سرطان معده است. این سرطان ۱ الی ۳ درصد از موارد ابتلا به سرطان را تشکیل می‌دهد. علت ایجاد این سرطان اختلال ژنتیکی است که از والدین به فرزندان منتقل می‌شود.

سرطان معده به علت رشد و تقسیم غیرطبیعی سلول‌ها در بافت‌های معده ایجاد می‌شود. این سرطان انواع مختلفی دارد که شایع‌ترین آن آدنوكارسینوم است.

مراحل سرطان معده

اولین مرحله سرطان معده مرحله صفر نام دارد و بعد از آن به مرحله ۱ الی ۴ پیشرفت می‌کند. هرچه عدد مرحله کمتر باشد، میزان گسترش سرطان در بدن هم کمتر است.

مرحله (اصطلاحاً استیج) سرطان بر اساس تعداد اعضای بدن که تحت‌تاثیر قرار گرفته‌اند و میزان نفوذ سلول‌های بدخیم به لایه‌های مختلف دیواره معده سنجیده می‌شود. این لایه‌ها عبارت‌اند از:

• لایه مخاطی: این لایه اولین و داخلی‌ترین لایه معده است. غدد موجود در این لایه مسئول ترشح مایعاتی هستند که به هضم غذا کمک می‌کنند.
• لایه زیرمخاطی: این لایه از لایه مخاطی محافظت می‌کند. در لایه زیرمخاطی رگ‌های خونی، رگ‌های لنفاوی و اعصاب وجود دارند.
• لایه عضلانی: این لایه از عضلات ضخیمی ایجاد شده است که به ترکیب‌کردن غذاها با مایعات گوارشی کمک می‌کنند.
• لایه زیرغشایی: این لایه از بافت‌های غشای خارجی دیواره معده محافظت می‌کند.
• لایه غشایی: این لایه آخرین و خارجی‌ترین لایه دیواره معده است و اطراف معده را احاطه می­کند.

 در جدول زیر می‌توانید جزئیات بیشتری را درباره مراحل سرطان معده مشاهده کنید.

علت سرطان معده چیست؟

سرطان معده به علت یک جهش ژنتیکی در دی‌ان‌ای سلول‌های معده ایجاد می‌شود. این جهش باعث می‌شود سلول‌ها با سرعت بسیار زیادی رشد کنند و به‌جای اینکه از بین بروند به‌تدریج تبدیل به تومور شوند. در نهایت سلول‌های سرطانی جای سلول‌های سالم را می‌گیرند و در بخش‌های دیگر بدن گسترش می‌­یابند. (متاستاز می‌کنند.)

اینکه دقیقاً چه عاملی باعث این تغییر ژنتیکی می‌شود هنوز برای پزشکان روشن نیست. اما عده زیادی معتقد هستند عوامل خطرسازی که به دیواره داخلی معده آسیب می‌زنند نقش مهمی در بروز بیماری دارند.

به گفته وبسایت American Cancer Society:

عفونت هلیکوباکتر یکی از دلایل اصلی ابتلا به سرطان معده (به‌خصوص سرطان‌های نواحی پایینی معده) است. عفونت طولانی‌مدت معده با هلیکوباکتر می‌تواند باعث التهاب آتروفی معده (التهاب پوشش معده برای مدت طولانی) شود. این مشکل باعث تغییراتی در دیواره داخلی معده می‌شود که زمینه‌ساز سرطان هستند.

آمار ابتلا به سرطان معده در افراد مبتلا به هلیکوباکتر بیشتر است. همچنین این عفونت با برخی از انواع لنفوم معده نیز در ارتباط است. با این‌حال خیلی از افرادی که هلیکوباکتر دارند هیچ‌وقت دچار سرطان معده نمی‌شوند.

عوامل خطرساز سرطان معده

پژوهش‌های علمی نشان داده‌اند که سرطان معده در مردان، سنین بالای ۶۰ سال و افراد با گروه خونی نوع A شیوع بیشتری دارد. جالب است بدانید که در کشور ما سرطان‌های دستگاه گوارش فوقانی (مثل سرطان معده و مری) در شهرهای شمال‌غرب و شمال‌شرق شیوع بیشتری دارد. علت این موضوع مواردی مثل مصرف کمتر میوه و سبزیجات و نوشیدن بیشتر چای داغ است. (منبع: خبرگزاری مهر؛ به‌نقل از دکتر ملک‌زاده، موسس پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران)

برخی دیگر از عواملی که می‌توانند خطر ایجاد سرطان معده را افزایش دهند عبارت‌اند از:

• سابقه ابتلای خانوادگی
• ابتلا به عفونت هلیکوباکتر، رفلاکس مزمن معده یا گاستریت (التهاب بافت مخاطی معده)
• عفونت ویروسی اپشتین بار (EBV)
• سابقه زخم معده و پولیپ معده
• رژیم غذایی ناسالم (مواد غذایی چرب، خیلی شور یا ترش و دودی)
• عدم مصرف میوه و سبزی‌های تازه
• مواجهه دائمی با موادی مثل زغال‌سنگ، فلزات و پلاستیک
• سیگارکشیدن، جویدن تنباکو و ویپ
• مصرف بیش از اندازه الکل
• اضافه ‌وزن
• التهاب معده آتروفی خودایمنی
• برخی مشکلات ژنتیکی مثل سندرم لینچ، که نوعی سندرم مادرزادی است که باعث می‌شود فرد بیشتر از افراد سالم در معرض ابتلا به انواع سرطان قرار بگیرد. و پولیپ‌های آدنوماتوز خانوادگی یا FAP (در روده افراد مبتلا به این بیماری ژنتیکی پولیپ‌های متعددی وجود دارد که معمولاً خوش‌خیم هستند؛ اما ممکن است تبدیل به تومورهای سرطانی شوند.)

افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان معده دارند و افراد مبتلا به عفونت هلیکوباکتر درمان‌نشده بیشتر از بقیه در معرض این نوع سرطان قرار دارند.

علائم سرطان معده چیست؟

علائم سرطان معده عبارت‌اند از:

علائم اولیه سرطان معده

معمولاً سرطان معده در مراحل اولیه هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. حتی علائم اولیه رایج سرطان‌های دیگر (مثل کاهش وزن بی‌دلیل و شکم‌درد) تا وقتی که سرطان پیشرفت نکرده است ظاهر نمی‌شوند.

علائم پیشرفته سرطان معده

• ازدست‌دادن اشتها
• مشکل بلع غذا
• خستگی و ضعف
• استفراغ و حالت تهوع
• کاهش وزن بی‌دلیل
• احساس سوزش سرِ دل یا قلب
• بالاآوردن خون یا مدفوع قیری‌رنگ
• احساس نفخ بعد از غذاخوردن
• شکم‌درد (معمولاً بالای ناف)
• احساس پری، حتی بعد از خوردن مقدار کمی غذا

درصورتی‌که سرطان به سایر بخش‌های بدن متاستاز کند علائم دیگری نیز ظاهر می‌شوند. برای مثال اگر سرطان در گره‌های لنفاوی پخش شده باشد، باعث می‌شود این گره‌ها از روی پوست قابل ‌لمس باشند. متاستاز سرطان به کبد نیز باعث زرد شدن پوست و ناحیه سفید چشم می‌شود. همچنین متاستاز سرطان به شکم باعث آب‌آوردن و ورم آن می‌شود.

کادر هشدار: علائم سرطان معده ممکن است مشابه با علائم سایر بیماری‌ها باشند؛ بنابراین با مشاهده این علائم به‌سرعت نگران نشوید. در این شرایط برای بررسی مشکل زمینه‌ای، دراسرع‌وقت به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص سرطان معده

برای تشخیص سرطان معده پزشک از روش‌های مختلفی کمک می‌گیرد؛ اما قبل از هر چیز شرح‌حال می‌گیرد و درباره سابقه بیماری‌های شما و خانواده‌تان سوالاتی می‌پرسد.

• آندوسکوپی: برای انجام آندوسکوپی پزشک لوله باریکی را که روی آن دوربین ریزی قرار دارد از طریق دهان وارد معده می‌کند. دوربین به پزشک امکان می‌دهد که داخل محیط معده را به‌خوبی مشاهده کند.
• نمونه‌برداری: پزشک در طول آندوسکوپی به کمک ابزارهای مخصوص پزشکی از بافت داخل معده نمونه‌برداری می‌کند. نمونه به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا از نظر وجود سلول‌های سرطانی بررسی شود.
• آزمایشات تصویربرداری: روش‌های تصویربرداری مثل سونوگرافی آندوسکوپی، سی‌تی‌اسکن، بلع باریوم و ام‌آرآی به پزشک در تشخیص تومورهای معده و سایر ناهنجاری‌های مربوط به سرطان کمک می‌کنند. در آزمایش بلع باریوم فرد مایعی را می‌نوشد که دیواره معده را در برابر اشعه ایکس قابل‌مشاهده می‌کند.

بهترین راه تشخیص سرطان معده چیست؟

امروزه آندوسکوپی معده به‌عنوان بهترین روش برای تشخیص سرطان معده شناخته می‌شود.

آیا می‌توان سرطان معده را پیش از شروع علائم تشخیص داد؟

در بخش قبلی این مقاله درباره عوامل خطرساز بروز سرطان معده گفتیم. افرادی که برخی از عوامل خطرسازتر (مثل ابتلا به بیماری‌های ژنتیکی) را دارند، باید آزمایش‌های دوره‌ای مثل اندوسکوپی را انجام دهند. با انجام این آزمایش‌ها پزشک می‌تواند علائم خطرساز بروز سرطان معده را سریع‌تر تشخیص دهد.

تشخیص میزان پیشرفت سرطان معده

اگر پزشک تشخیص دهد که سرطان معده دارید، آزمایش‌های دیگری را برای تشخیص میزان پیشرفت بیماری در بدن انجام می‌دهد. تشخیص مرحله سرطان معده به پزشک در برنامه‌ریزی بهتر روند درمان بیمار کمک می‌کند.

۱. آزمایش خون

آزمایش خون به پزشک کمک می‌کند تا وضعیت کلی سلامت بدن را بهتر بسنجد. برای مثال نتیجه آزمایش‌های کبدی مشخص می‌کنند که آیا سرطان معده به کبد شما آسیبی رسانده است یا نه.

البته نوع دیگری از آزمایش خون به نام‌ «آزمایش DNA تومور گردشی» نیز وجود دارد که در آن سلول‌های سرطانی در خون تشخیص داده می‌شوند. این آزمایش فقط تحت شرایط خاصی درخواست می‌شود. (مثلاً اگر فرد به سرطان پیشرفته معده مبتلا بوده و امکان نمونه‌برداری وجود نداشته باشد.)

۲. سونوگرافی شکم

به کمک سونوگرافی شکم و معده پزشک تصاویری را از محیط معده می‌گیرد. این تصاویر به او کمک می‌کنند تا بفهمد سرطان چقدر در دیواره معده پیش رفته است. سونوگرافی معده به کمک لوله باریکی انجام می‌شود که روی آن یک دوربین کوچک قرار دارد. این لوله از طریق دهان وارد معده می‌شود و تصاویر گرفته‌شده را ارسال می‌کند.

از سونوگرافی برای مشاهده گره‌های لنفاوی نزدیک به معده نیز استفاده می‌شود. در حین سونوگرافی پزشک نمونه‌ای از بافت‌های لنفی را نیز برمی‌دارد. این نمونه‌ها به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند تا از نظر آلوده‌شدن به سلول‌های سرطانی بررسی شوند.

۳. تصویربرداری

روش‌های تصویربرداری مثل سی‌تی‌اسکن و پت اسکن (PET) به پزشک در مشاهده سلول‌های سرطانی در گره‌های لنفاوی نزدیک معده و سایر بخش‌های بدن کمک می‌کنند.

۴. جراحی تشخیصی

گاهی پزشک با استفاده از روش‌های قبلی به نتیجه واضحی نمی‌رسد. در این شرایط مجبور است برای مشاهده بهتر وضعیت درون بدن از جراحی کمک بگیرد. جراحی روش موثری در تشخیص متاستاز سرطان معده به بخش‌های مختلف بدن از جمله کبد و شکم است.

درمان سرطان معده

نوع درمان سرطان به میزان گسترش سلول‌های بدخیم در بدن بستگی دارد. هرچه تشخیص بیماری زودتر انجام شود درمان آن هم ساده‌تر خواهد بود.

۱. شیمی درمانی

شیمی‌درمانی ممکن است قبل از جراحی یا بعد از آن انجام شود. انجام شیمی‌درمانی قبل از جراحی به برداشتن راحت‌تر سلول‌های سرطانی در طول عمل کمک می‌کند. همچنین انجام آن بعد از جراحی به ازبین‌بردن باقی‌مانده سلول‌های بدخیم کمک می‌کند.

معمولاً شیمی‌درمانی در کنار روش‌های دیگر مثل پرتودرمانی یا درمان دارویی هدف‌مند انجام می‌شود.

۲. پرتو درمانی

در پرتودرمانی از اشعه‌هایی مثل اشعه ایکس برای از بین‌ بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این روش در کنار شیمی‌درمانی استفاده می‌شود و به‌تنهایی نمی‌تواند سرطان معده را درمان کند.

۳. ایمونوتراپی

در این روش درمانی، پزشکان به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند تا در تشخیص و ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی بهتر عمل کند. از این روش بیشتر برای افرادی استفاده می‌شود که مبتلا به سرطان پیشرفته هستند یا سرطان آن‌ها بعد از درمان، دوباره برگشته است.

۴. دارو درمانی

در دارودرمانی هدف‌مند، داروهایی تجویز می‌شوند که ژن‌ها، پروتئین‌ها و بافت‌های تاثیرگذار در ایجاد و رشد سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند. این داروها از آسیب‌دیدن بیشتر سلول‌های سالم پیشگیری کرده و رشد و متاستاز سلول‌های بدخیم را متوقف می‌کنند.

از این روش درمانی معمولاً در کنار شیمی‌درمانی و در موارد ابتلا به سرطان پیشرفته استفاده می‌شود.

۵. جراحی

بسته به میزان پیشرفت بیماری، پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن سلول‌های پیش‌سرطانی، تومورها، همه یا بخشی از معده پیشنهاد کند.

• جراحی آندوسکوپی فوقانی: در مراحل ابتدایی سرطان معده، پزشک می‌تواند به کمک آندوسکوپی تومور سرطانی را از دیواره معده جدا کرده و آن را از طریق دهان خارج کند.
• گاسترکتومی (برداشتن معده): اگر سرطان پیشرفت کرده و از دیواره‌های داخلی معده فراتر رفته باشد، جراحی برای برداشتن بخشی از معده یا تمام آن انجام می‌شود. در این جراحی، مری به روده کوچک متصل می‌شود تا امکان غذا خوردن وجود داشته باشد.

درمان سرطان معده با روش‌های مختلفی مثل دارودرمانی و شیمی‌‌درمانی انجام می‌شود. در موارد شدیدتر ممکن است جراحی برای برداشتن قسمت از معده یا کل آن انجام شود.

آیا درمان خانگی سرطان معده امکان‌پذیر است؟

بعضی صفحات مجازی ادعا می‌کنند که با گیاهان دارویی و درمان‌های طب سنتی می‌توانند سرطان معده را درمان کنند؛ اما همان‌طور که گفتیم سرطان باعث بروز تغییراتی در ساختار دی‌ان‌ای سلول‌ها می‌شود. دی‌ان‌ای یک ساختار پیچیده در لایه‌های عمیق سلولی است که صرفاً با مصرف گیاهان دارویی نمی‌توان روی آن تاثیر گذاشت.

پزشکان و متخصصان علم داروسازی سال‌ها به دنبال کشف ترکیبات شیمیایی بوده‌اند که با اثرگذاری روی سلول‌ها سرعت پیشرفت بیماری را کند می‌کنند. در واقع روش‌های درمانی سرطان معده (مثل شیمی‌درمانی و پرتودرمانی) حاصل سال‌ها پژوهش علمی بوده و منجر به نجات انسان‌های زیادی شده است.

مراقبت و تغذیه در سرطان معده

اگرچه سرطان معده با طب سنتی قابل‌درمان نیست، اما مراقبت‌های خانگی و تغذیه سالم می‌توانند به بیمار در بهبود سریع‌تر کمک کنند. برای کمک به بیمار مبتلا به سرطان به نکات زیر توجه کنید:

• وعده‌های غذایی روزانه را در ۵ الی ۶ وعده پخش کنید. سرطان معده یا درمان آن می‌تواند باعث کم‌ شدن ظرفیت معده شود؛ بنابراین با کوچک‌ترکردن هر وعده غذایی و پخش‌کردن آن در طول روز، می‌توانید به بیمار کمک کنید مواد غذایی ضروری برای بدنش را دریافت کند.
• غذاهای نرم را در وعده‌ها بگنجانید. معده فرد سالم به کمک انقباض ماهیچه‌ها و اسیدی که ترشح می‌کند غذاها را نرم می‌کند. در بیمار مبتلا به سرطان، معده نمی‌تواند این وظیفه را به‌درستی انجام دهد. به همین دلیل این افراد باید مواد غذایی نرم مثل میوه و سبزی پخته یا کمپوتی، گوشت ریش‌ریش شده و پوره مخلوط حاوی مواد غذایی سالم مثل لوبیای پخته، ماهی، سیب‌زمینی و غیره مصرف کنند.
• غذا را مرطوب کنید. مرطوب کردن غذا با آب یا سس باعث می‌شود طعم آن در دهان بهتر پخش شده و خوشمزه‌تر شود. همچنین با این کار قورت‌دادن غذا هم راحت‌تر می‌شود.
• از مواد غذایی به‌درستی نگهداری کنید. کاهش اسید معده باعث می‌شود بدن در برابر باکتری‌های مواد غذایی آسیب‌پذیرتر شود. به همین دلیل لازم است در نگهداری از مواد غذایی بیشتر دقت کنید. نگه‌داری نکردن غذا در محیط اتاق، شستن مکرر دست‌ها، بستن درپوش ظرف غذا و استفاده از تخته برش و چاقوی جداگانه برای گوشت و غذاهای خام را فراموش نکنید.

عوارض سرطان معده

سرطان معده و روش‌های درمان آن عوارض مختلفی روی جسم و روان فرد دارند.

عوارض بیماری

سرطان بیماری سختی است؛‌ اما سختی‌های این بیماری فقط به مشکلات جسمی خلاصه نمی‌شود. این بیماری همراه با خود مشکلات روحی متعددی را از جمله اضطراب و افسردگی برای فرد بیمار و اطرافیان او می‌آورد. خیلی از بیماران در این دوران با انبوهی از احساسات منفی مثل احساس تنهایی، ناامیدی یا دورافتادن از اجتماع مواجه می‌شوند.

خانواده و دوستان فرد مبتلا نقش مهمی را در بهبود عوارض روانی سرطان معده دارند. صحبت‌کردن با افراد قابل‌اعتماد، عضویت در جلسات گروه‌درمانی مخصوص بیماران مبتلا به سرطان و مراجعه به روان‌شناس و روانپزشک می‌تواند در کاهش شدت این عوارض موثر باشد.

عوارض روش‌های درمان

هر روش درمانی عوارض خاص خود را دارد و درمان سرطان معده نیز همین­طور است. با اینکه درمان‌هایی مثل شیمی‌درمانی در از بین ‌بردن سلول‌های سرطانی خیلی اثرگذار هستند؛ اما در این بین ممکن است بخشی از سلول‌های سالم بدن را هم از بین ببرند. این مسئله باعث ایجاد عوارضی در بدن می‌شود.

دوز دارو، نوع درمان و مدت‌زمان انجام آن روی شدت و نحوه بروز عوارض اثرگذار است. این باعث می‌شود تجربه هر فرد از این عوارض با فرد دیگر متفاوت باشد. این عوارض معمولاً موقتی هستند و بعد از اتمام دوره درمان کم‌کم از بین می‌روند.

از جمله عوارض روش‌های درمان سرطان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

طول عمر بیماران مبتلا به سرطان معده چقدر است؟

طول عمر افرادی که سرطان معده دارند به مرحله بیماری آن‌ها بستگی دارد. معمولاً افرادی که در مراحل اولیه بیماری‌شان تشخیص داده می‌شود طول عمر بیشتری دارند. امید به‌ زندگی پنج ­ساله (احتمال زنده‌ماندن فرد تا حداقل ۵ سال آینده) طبق جدول زیر است:

پیگیری و مراقبت‌های پس از درمان

بعضی از افراد با درمان به‌موقع سرطان معده آن را به طور کامل شکست می‌دهند؛ اما این بدان معنا نیست که دیگر جای نگرانی وجود ندارد. خیلی اوقات ممکن است سرطان بعد از سال‌ها دوباره برگردد. به همین دلیل انجام مراقبت‌های دوره‌ای بعد از درمان سرطان معده برای همه افراد درمان‌شده ضروری است. اما سرطان معده در برخی دیگر از افراد همیشه به­طور کامل درمان نمی‌شود. این افراد باید تا جای ممکن با گرفتن درمان پیشرفت بیماری خود را کنترل کنند.

به‌هرحال چیزی که بیشترین اهمیت را دارد این است که زندگی معمول فرد بیمار و خانواده او بعد از درمان سرطان باید تغییر کند. در ادامه درباره مراقبت‌های لازم پس از درمان سرطان معده صحبت می‌کنیم.

مراقبت‌های دوره‌ای

حتی بعد از تکمیل درمان سرطان معده لازم است به‌صورت مرتب به پزشک مراجعه کنید. در این ویزیت‌های دوره‌ای، پزشک علائم و تغییرات بدن شما را بررسی می‌کند تا مطمئن شود عوارض ناشی از سرطان معده و درمان آن کنترل شده‌اند. همچنین به کمک آزمایش خون و تست‌هایی مثل آندوسکوپی از اینکه بیماری دوباره برنگشته است اطمینان حاصل می‌کند.

این ویزیت‌های دوره‌ای معمولاً‌ هر ۳ الی ۶ ماه در سال اول برنامه‌ریزی می‌شوند.

مراقبت‌های تغذیه‌ای

در طول درمان سرطان معده و پس از آن، عوارض گوارشی زیادی برای شما ایجاد می‌شود. به‌خصوص اگر برای درمان سرطان معده، جراحی انجام دهید با عوارض مختلفی مواجه خواهید شد. به همین دلیل ممکن است پزشکتان مراقبت‌های تغذیه‌ای خاصی را به شما توصیه کند یا شما را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد.

بعد از جراحی برای سرطان معده، به‌خصوص پس از برداشتن بخش بالایی معده، باید به طور مرتب آزمایش خون بدهید. این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا مقدار ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری را در بدن تحت‌نظر داشته باشد. ممکن است بعد از جراحی لازم باشد همیشه مکمل‌های تغذیه‌ای و ویتامین (به‌خصوص ب۱۲) مصرف کنید. همچنین ممکن است در روده کوچک لوله باریکی قرار داده شود که از طریق آن مواد معدنی لازم وارد بدن می‌شود.

پیشگیری از سرطان معده

برخی از علل سرطان معده مثل سابقه‌ی خانوادگی قابل‌تغییر نیستند؛ ولی می‌توان با برخی روش‌ها احتمال ابتلا به سرطان را کاهش داد و از بروز علائم سرطان معده جلوگیری کرد:

• وزن سالم: اگر دچار اضافه‌وزن هستید با کمک ورزش و رژیم غذایی مناسب وزن خود را به محدوده نرمال نزدیک کنید.
• رژیم غذایی مملو از میوه و سبزیجات: گنجاندن میوه و سبزیجات تازه، غذاهای حاوی ویتامین سی و بتاکاروتن مثل مرکبات، سبزی‌های برگ‌دار و هویج در رژیم غذایی و کاهش مصرف گوشت قرمز، خطر ابتلا به سرطان معده را کم می‌کند.
• کاهش مصرف غذاهای پرچرب و پرنمک: با مصرف کمتر این غذاها احتمال ابتلا به سرطان معده کاهش می‌یابد و سلامت عمومی بهبود پیدا می‌کند.
• ترک سیگار: سیگار احتمال ابتلا به انواع سرطان‌ها ازجمله سرطان معده را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. هرچند ترک سیگار کار دشواری است ولی شما می‌توانید برای انجام این کار از مشاوران و متخصصان کمک بگیرید.
• دریافت کمک از پزشک: از پزشک خود بخواهید شانس ابتلای شما را به سرطان معده برایتان تخمین بزند و شما را با علائم کانسر معده آشنا کند. پزشک با در نظر گرفتن فاکتورهای مختلفی مثل سن، تناسب وزن و سابقه‌ی خانوادگی و همچنین معاینه‌ی معده‌ی شما، آمار دقیق‌تری از احتمال ابتلا ارائه می‌کند.
• به نشانه‌ها توجه کنید: چکاپ‌های دوره‌ای را فراموش نکنید و اگر علائم سرطان معده را در خود مشاهده کردید به متخصص کبد و گوارش مراجعه کنید.
• توجه به بیماری‌ها: اگر به عفونت هلیکوباکتر، زخم معده، التهاب معده و سایر بیماری‌های گوارشی مبتلا هستید حتماً درمان آن را به‌موقع پیگیری کنید.

چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟

اگر دارای ریسک فاکتورهای ابتلا به سرطان معده هستید، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا آزمایش‌های دوره‌ای را برایتان تجویز کند. اگر مشکل خاصی ندارید نیازی نیست آزمایش بدهید؛ اما نسبت به علائم غیرطبیعی بیماری حساس باشید.

در صورت داشتن علائم زیر، برای بررسی بیشتر علت از پزشک کمک بگیرید:

• درد شکم غیرطبیعی
• کاهش وزن غیرطبیعی
• مشکل در غذا خوردن
• حالت تهوع
• اسهال
• مدفوع خونی یا سیاه‌رنگ

چه سوالاتی از پزشک بپرسیم؟

• سرطان چقدر پیشرفت کرده است؟ آیا در این مرحله درمان موفق خواهد بود؟
• سرطان کدام اعضا را درگیر کرده است؟
• چه درمان‌هایی برای بیمار وجود دارد؟ این درمان‌ها چه مزایا یا خطراتی دارند؟
• چه گزینه‌های درمانی دیگری وجود دارد؟
• درمان سرطان چه تاثیری روی زندگی روزمره من خواهد داشت؟
• آیا لازم است به پزشک دیگری مراجعه کنم؟

کلام آخر دکترساینا

اگرچه نام سرطان معده به‌عنوان یکی از کشنده‌ترین سرطان‌ها شناخته شده است، اما خوشبختانه با تشخیص و درمان به‌موقع می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد. افرادی که به بیماری‌های گوارشی، به‌خصوص هلیکوباکتر، التهاب معده، زخم معده و غیره مبتلا هستند، یا دارای سابقه خانوادگی ابتلا به این سرطان هستند باید بیشتر از سایر افراد مراقب سلامت خود باشند. انجام آزمایش‌های دوره‌ای به این افراد کمک می‌کند تا از بروز مشکلات جدی در آینده پیشگیری کنند.

سؤالات متداول

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.