کاندوم زنانه: نحوه استفاده، عوارض و فواید

کاندوم‌ها وسایلی برای پیشگیری از بارداری هستند که درعین‌حال می‌توانند خطر انتقال بیماری‌های عفونی مقاربتی را نیز کاهش دهند. کاندوم زنانه یا کاندوم داخلی یکی از انواع کاندوم است که توسط خانم‌ها در ناحیه واژن استفاده می‌شود. ازآنجاکه این نوع کاندوم به‌خصوص در ایران چندان شناخته‌شده نیست، اکثر افراد در اثربخشی آن در پیشگیری از بارداری یا ابتلا به بیماری‌ها شک دارند. در این مقاله قصد داریم درباره کاندوم‌های زنانه، میزان تاثیرگذاری آن‌ها در پیشگیری از بارداری نسبت به سایر روش‌ها و نحوه استفاده از آن‌ها بپردازیم.

کاندوم زنانه یا کاندوم داخلی چیست؟

کاندوم زنانه یا کاندوم داخلی یکی از انواع روش‌های پیشگیری از بارداری است که می‌تواند از ابتلای افراد به عفونت‌های مقاربتی هم جلوگیری کند. شاید برایتان سوال باشد که کاندوم زنانه چه شکلی است؟ این وسیله کمی شبیه کاندوم مردانه اما بزرگ‌تر است، از ماده لاتکس یا مواد مشابه ساخته می‌شود، در ابتدا و انتهایش دو حلقه دارد، قبل از شروع رابطه داخل واژن قرار می‌گیرد و بعد از اتمام آن بیرون آورده می‌شود.

به گفته‌ی وبسایت Planned Parenthood:

بهترین راه برای افزایش اثربخشی کاندوم زنانه، استفاده درست از آن‌ها در هر بار رابطه جنسی مقعدی و واژینال است. استفاده درست یعنی پوشیدن کاندوم پیش از برقراری هرگونه تماس آلت‌های تناسلی با هم و خارج‌نکردن آن در تمام مدت زمانی که رابطه جنسی ادامه دارد.
با استفاده از کاندوم زنانه در کنار سایر روش‌های پیشگیری مثل قرص‌های ضدبارداری و IUD می‌توانید اثربخشی آن را بهبود ببخشید. در این صورت هم از خود در برابر بیماری‌های مقاربتی محافظت کرده‌اید و هم احتمال پیشگیری از بارداری را چند برابر کرده‌اید.

کاندوم های زنانه چگونه کار می‌کنند؟

وقتی از کاندوم زنانه استفاده می‌کنید، آلت تناسلی مردانه به جای اینکه به‌طورمستقیم با محیط داخلی واژن در تماس باشد، وارد کاندوم می‌شود. کاندوم زنانه مانع از ورود اسپرم‌ها به رحم و بارور شدن تخمک‌ها می‌شود. همچنین عدم تماس مستقیم آلت تناسلی با یواژن باعث می‌شود بیماری‌های عفونی مقاربتی هم از طریق مایع منی بین افراد منتقل نشوند.

کاندوم زنانه داخل واژن قرار می‌گیرد و از این طریق جلوی رسیدن اسپرم‌های مایع منی به رحم را می‌گیرد.

کاربرد کاندوم زنانه

کاندوم داخلی یا زنانه برای رابطه واژینال و رابطه مقعدی قابل استفاده است. چرا برخی افراد استفاده از کاندوم زنانه را به کاندوم مردانه ترجیح می‌دهند؟ در این بخش به این سوال پاسخ می‌دهیم.

کاندوم های زنانه برای چه کسانی مناسب است؟

از جمله افرادی که بیشتر از سایرین نیاز به استفاده از کاندوم زنانه دارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زوج‌هایی که نمی‌توانند کاندوم‌ مردانه با سایز مناسب را در بازار پیدا کنند.
• آقایانی که اختلال نعوظ دارند و استفاده درست از کاندوم مردانه برای آن‌ها امکان‌پذیر نیست.
• آقایانی که به دلیل مشکل جسمی قادر نیستند به‌سادگی کاندوم مردانه را بپوشند.

کاندوم های زنانه برای چه کسانی مناسب نیست؟

استفاده از این نوع کاندوم هیچ محدودیتی ندارد؛ بااین‌حال، افرادی که به لاتکس موجود در کاندوم زنانه حساسیت دارند بهتر است کاندومی استفاده کنند که از جنسی به جز لاتکس ساخته شده باشد.
همچنین لازم است بدانید که کاندوم زنانه علاوه بر رابطه واژینال، در رابطه مقعدی نیز کاربرد دارد؛ اما برای حفظ بهداشت جنسی در رابطه دهانی باید از انواع دیگر کاندوم مثل سد دهانی و کاندوم مردانه استفاده کنید.

انواع کاندوم‌های زنانه

انواع کاندوم‌های زنانه موجود در بازارهای دنیا عبارت‌اند از:

کاندوم FC1

کاندوم FC1 یکی از کاندوم‌های زنانه موردتایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) است. این کاندوم که از پلاستیک (پلی‌اورتان) ساخته می‌شد، تولید آن متوقف شده است.

کاندوم FC2

این کاندوم طراحی مشابه Fc1 دارد؛ اما از لاتکس مصنوعی ساخته شده و برای افرادی که به لاتکس طبیعی حساسیت دارند مناسب‌تر است. در کاندوم‌های FC2 نوعی روان‌کننده سیلیکونی نیز به کار رفته است.

کاندوم بیکینی

کاندوم‌های بیکینی شبیه به لباس زیر هستند و کاندوم داخل محفظه‌ای ساک‌مانند روی آن قرار گرفته است. هنگام برقراری رابطه جنسی، آلت تناسلی مرد از طریق این محفظه (کاندوم) ‌وارد واژن می‌شود.

مزایای کاندوم زنانه

کاندوم‌های زنانه به دلایل مختلفی طرف‌داران خاص خود را دارند. از جمله مزایای استفاده از کاندوم زنانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. پیشگیری از بارداری

کاندوم زنانه برخلاف روش‌های دیگر پیشگیری (مثل قرص‌های ضدبارداری) تاثیری روی میزان هورمون‌های شما ندارد. همچنین کاندوم زنانه برخلاف روش‌هایی مثل توبکتومی و وازکتومی، یک راهکار موقتی است و هرزمان که قصد باردارشدن داشته باشید می‌توانید استفاده از آن را متوقف کنید.

۲. جلوگیری از بیماری های مقاربتی

کاندوم‌ها علاوه بر جلوگیری از بارداری می‌توانند به پیشگیری از انتقال شما به بیماری‌های مقاربتی نیز که از طریق ترشحات ناحیه تناسلی قابل‌انتقال هستند کمک کنند.

۳. جلوگیری از عفونت‌های واژن

عفونت‌های غیر مقاربتی واژن (مثل عفونت قارچی و باکتریایی) معمولاً به دلیل به‌هم‌خوردن تعادل میزان باکتری‌ها و قارچ‌های مفید ناحیه واژن ایجاد می‌شوند. مایع منی یکی از عواملی است که می‌تواند این تعادل را به هم بزند. با استفاده از کاندوم‌های زنانه، می‌توانید از ورود مایع منی و باکتری‌ها به محیط واژن پیشگیری کنید.

۴. جلوگیری از اچ آی وی

اچ آی وی (HIV) ویروسی است که سیستم ایمنی بدن را مورد حمله قرار می‌دهد و در صورت عدم درمان، به بیماری ایدز تبدیل می‌شود. یکی از مهم‌ترین راه‌های انتقال این ویروس، برقراری رابطه جنسی است؛ بنابراین با استفاده از کاندوم زنانه می‌توانید از ابتلا به آن پیشگیری کنید.

کاندوم‌های زنانه در عین پیشگیری از بارداری و ابتلا به انواع عفونت‌های مقاربتی و غیر مقاربتی، برای افراد مبتلا به اختلال نعوظ نیز گزینه مناسبی هستند.

۵. افزایش لذت جنسی

یکی از عواملی که خیلی از افراد را تشویق به استفاده از کاندوم زنانه می‌کند، افزایش لذت جنسی است. این کاندوم‌ها را می‌توان مدتی قبل از شروع رابطه جنسی (حداکثر ۸ ساعت) وارد واژن کرد؛ به همین دلیل بازه زمانی که باید صرف پوشیدن آن‌ها کنید، باعث ازبین‌رفتن شوق جنسی اولیه شما نخواهد شد.
همچنین بعضی از کاندوم‌های زنانه حاوی مواد رسانای گرما هستند که به افزایش لذت جنسی شما در طول رابطه کمک می‌کنند. در نهایت حلقه‌ای که انتهای این کاندوم‌ها قرار دارد می‌تواند به تحریک جنسی کلیتوریس نیز کمک کند.

۶. کنترل سلامت رابطه توسط زنان

برخی از آقایان به دلایل مختلف از استفاده از کاندوم اجتناب می‌کنند یا به‌صورت منظم از آن استفاده نمی‌کنند. عدم استفاده از کاندوم می‌تواند سلامت دو طرف رابطه را تهدید کند؛ اما خانم‌ها به دلیل احتمال بارداری ناخواسته و ابتلا به عفونت‌های باکتریایی و قارچی واژن، بیشتر از مردان در معرض خطرات ناشی از رابطه بدون کاندوم هستند. با استفاده از کاندوم زنانه، مدیریت حفظ سلامت رابطه در اختیار خانم‌ها قرار می‌گیرد.

سایر مزایای کاندوم زنانه

• مانند سایر روش‌های پیشگیری (قرص ضدبارداری یا بستن لوله‌ها) نیاز به تجویز پزشک ندارد.
• قبل از استفاده از آن نیازی نیست آلت تناسلی مرد در حالت نعوظ باشد.
• برخلاف کاندوم مردانه، بعد از انزال نیازی به خارج‌کردن سریع کاندوم نیست.
• عوارض جانبی چندانی ندارد.

معایب کاندوم زنانه

از جمله معایب استفاده از کاندوم زنانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. احتمال حساسیت به لاتکس

برخی افراد به لاتکسی که در کاندوم به کار رفته است حساسیت دارند و ممکن است دچار خارش، سوزش و درد شوند.

۲. پارگی یا جا ماندن کاندوم در واژن

استفاده نادرست از کاندوم زنانه می‌تواند باعث پاره شدن و جا ماندن آن در واژن شود. در صورت پارگی کاندوم، احتمال بارداری و ابتلا به عفونت‌های مقاربتی نیز وجود دارد.

۳. اثربخشی کمتر در پیشگیری از بارداری

طبق گفته Medical News Today اثربخشی کاندوم زنانه در پیشگیری از بارداری حدود ۹۵ درصد است؛ این در حالی است که کاندوم‌های مردانه اثربخشی نزدیک به ۹۸ درصد دارند.

۴. دسترسی کمتر و هزینه بیشتر

کاندوم‌های زنانه نسبت به کاندوم‌های مردانه کمتر در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند؛ دسترسی کمتر به این نوع کاندوم‌ها باعث شده است هزینه تهیه آن‌ها نیز بیشتر باشد.

۵. احساس ناراحتی موقع استفاده

واردکردن کاندوم زنانه در واژن برای برخی افراد سخت است. همچنین استفاده از کاندوم داخل واژن می‌تواند برای برخی افراد احساس ناخوشایندی ایجاد کند.

۶. احتمال عفونت ادراری

اگر کاندوم زنانه مدت طولانی داخل واژن بماند، احتمال ابتلا به عفونت مجاری ادراری وجود دارد.

۷. تنوع کم طرح و سایز

کاندوم‌های زنانه برخلاف کاندوم مردانه در سایزبندی یا طرح‌های متنوعی تولید نمی‌شوند.

۸. عدم پیشگیری از همه انواع بیماری‌های مقاربتی

کاندوم زنانه از انتقال بیماری‌های مقاربتی که از راه تماس پوستی منتقل می‌شوند (مثل زگیل تناسلی، هرپس تناسلی و سفلیس) به طور کامل پیشگیری نمی‌کند.

در صورت مشاهده علائم پوستی زگیل و هرپس تناسلی، از برقراری رابطه جنسی پرهیز کنید.

نحوه‌ی استفاده از کاندوم زنانه

در بخش‌های قبل درباره مزایای کاندوم زنانه و اثربخشی آن‌ها در پیشگیری از بارداری صحبت کردیم. نکته مهمی که باید بدانید این است که این اعداد مربوط به وقتی هستند که از کاندوم‌ها به‌درستی استفاده شود؛ یعنی در صورت استفاده نادرست، اثربخشی کاندوم‌های زنانه در پیشگیری از بارداری نیز کمتر می‌شود و به حدود ۷۹ درصد می‌رسد.
در این بخش به نحوه استفاده درست از کاندوم زنانه اشاره می‌کنیم.

نحوه قرار دادن و خارج کردن کاندوم زنانه

• کاندوم را بادقت از بسته‌بندی آن خارج کنید. استفاده از اشیای نوک‌تیز یا ناخن و دندان برای پاره‌کردن بسته‌بندی می‌تواند به کاندوم آسیب بزند.
• کاندوم را در جهت مناسب نگه دارید. حلقه داخلی و ضخیم‌تری که در قسمت انتهای بسته کاندوم قرار دارد، برای قرارگرفتن داخل واژن و ثابت‌کردن آن است. حلقه خارجی که نازک‌تر است، خارج از واژن می‌ماند و دهانه آن را می‌پوشاند.
• در یک پوزیشن راحت قرار بگیرید. درحالی‌که قسمت بسته انتهای کاندوم را با دست نگه داشته‌اید، دو طرف حلقه را فشار دهید. سپس به کمک انگشت شست و اشاره آن را وارد واژن کنید.
• به کمک انگشت، حلقه داخلی کاندوم را به سمت بالا هل دهید تا به دهانه رحم برسد. در این مرحله کاندوم خودبه‌خود باز می‌شود.
• دقت کنید کاندوم پیچ‌خورده نباشد. حلقه خارجی و نازک آن باید بیرون از واژن باقی بماند.
• برای شروع رابطه، آلت تناسلی مرد را به قسمت ورودی کاندوم هدایت کنید. اگر احساس کردید آلت تناسلی بین کاندوم و دیواره واژن قرار می‌گیرد یا حلقه خارجی آن وارد واژن شده است، رابطه را متوقف کنید.
• برای خارج کردن کاندوم زنانه، حلقه خارجی آن را بپیچانید و آن را از واژن بیرون بکشید.

با یادگیری نحوه پوشیدن درست کاندوم زنانه، می‌توانید اثرگذاری آن را در پیشگیری از بارداری ناخواسته تا ۹۵ درصد افزایش دهید.

استفاده از ژل لوبریکانت

کاندوم‌های زنانه معمولاً خود دارای روان‌کننده یا لوبریکانت هستند؛ اما برای اینکه اصطکاک بین آلت تناسلی و کاندوم زنانه کمتر شود، می‌توانید از لوبریکانت اضافی هم استفاده کنید. دقت کنید که هر ژل لوبریکانتی با همه انواع کاندوم‌ها سازگار نیست. برای مثال استفاده از محصولات روغنی یا روغن‌های خوراکی، کرم مرطوب‌کننده و لوسیون بچه روی کاندوم‌های لاتکس باعث خرابی آن‌ها می‌شود.
اگر نیاز به روان‌کننده یا لوبریکانت دارید، بهتر است از ژل‌های بر پایه آب یا سیلیکون استفاده کنید. قبل از استفاده از هر نوع ژل لوبریکانت، توضیحات روی بسته‌بندی کاندوم را بخوانید.

آیا می‌توان از کاندوم زنانه دو‌بار استفاده کرد؟

کاندوم‌ها وسایلی یک‌بارمصرف هستند؛ بنابراین بعد از اتمام رابطه جنسی، کاندوم زنانه را در سطل زباله بیندازید و دوباره از آن استفاده نکنید.

چرا استفاده از کاندوم‌های زنانه رایج نیست؟

این کاندوم‌ها کمتر از کاندوم‌های مردانه در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند و گران‌تر هم هستند. ازاین‌گذشته به دلیل معایبی که در بخش قبل ذکر کردیم و مهم‌ترین آن‌ها اثربخشی کمتر در پیشگیری از بارداری است، استفاده از آن‌ها رواج کمتری دارد.

کاندوم زنانه در مقایسه با سایر روش‌های پیشگیری

امروزه روش‌های پیشگیری از بارداری متعددی توسط خانم‌ها و آقایان استفاده می‌شود. این روش‌ها به دو دسته موقت و غیرموقت تقسیم می‌شوند:

• روش‌های موقت (از جمله انواع کاندوم مردانه و زنانه، قرص، IUD و دیافراگم):‌ این روش‌ها یا با دست‌کاری میزان هورمون‌های جنسی یا با قراردادن مانع بین آلت تناسلی و واژن و جلوگیری از ورود اسپرم به رحم عمل می‌کنند.
• روش‌های دائمی (از جمله عمل‌های جراحی توبکتومی و وازکتومی): این روش‌ها عقیم‌ساز هستند و با بستن لوله‌ها در مردان و زنان، فرد را به طور دائمی نابارور می‌کنند.

در جدول زیر به بررسی مزایا و معایب روش‌های پیشگیری موقت پرداخته‌ایم:

خرید کاندوم زنانه

برای خرید کاندوم زنانه باید به نکات مهمی توجه کنید که در این بخش به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

از کجا می‌توان کاندوم زنانه تهیه کرد؟

اولین نکته مهم در خرید کاندوم زنانه، معتبر بودن فروشگاه است. این روزها همه داروخانه‌ها و اکثر فروشگاه‌های زنجیره‌ای در بخش لوازم بهداشتی خود انواع کاندوم را نیز می‌فروشند. بااین‌حال، به دلیل تقاضای کمتر برای کاندوم زنانه، ممکن است همه این فروشگاه‌ها این نوع کاندوم را نفروشند.
برای دسترسی و خرید ساده‌تر این کاندوم‌ها می‌توانید از طریق فروشگاه‌های اینترنتی معتبر هم اقدام کنید.

موقع خرید به چه نکاتی دقت کنیم؟

هنگام خرید کاندوم به نکات زیر دقت کنید:

• معتبر بودن برند کاندوم
• تاریخ انقضای کاندوم
• سالم‌بودن بسته‌بندی کاندوم
• جنس کاندوم (در صورت حساسیت به لاتکس)

برند‌های معتبر کاندوم‌های زنانه

از جمله برندهای معتبری که کاندوم زنانه تولید می‌کنند و در ایران قابل‌تهیه هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• FC2 Internal Condom (تنها برند با تاییدی FDA)
• کاندوم زنانه Femmex (ایرانی)

هنگام خرید کاندوم زنانه به تاریخ انقضا، سالم‌بودن بسته‌بندی، حساسیت نداشتن به مواد به‌کاررفته در آن و معتبر بودن برند تولیدکننده دقت کنید.

هنگام استفاده از کاندوم زنانه چه زمانی باید از پزشک کمک گرفت؟

اگر کاندوم زنانه به‌صورت اتفاقی در طول رابطه پاره شده یا در واژن جا مانده باشد یا در اثر استفاده نادرست، آلت تناسلی مرد و مایع منی با واژن در تماس باشد، ممکن است نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشید.

۱. نگرانی بابت بارداری ناخواسته

احتمال بارداری در اثر پارگی یا جا ماندن کاندوم وجود دارد و در این صورت برای پیشگیری از بارداری لازم است قرص اورژانسی مصرف کنید. برای اینکه قرص‌های اورژانسی ضدبارداری اثرگذاری خوبی داشته باشند باید حداکثر طی ۷۲ ساعت بعد از رابطه مصرف شوند.

۲. نگرانی بابت ابتلا به بیماری‌های مقاربتی

درصورتی‌که احتمال می‌دهید خودتان یا شریک جنسی‌تان به دلیل این اتفاق به بیماری‌های مقاربتی مبتلا شوید، لازم است به پزشک مراجعه کنید تا آزمایش‌ها و داروهای لازم را در سریع‌ترین زمان ممکن برایتان تجویز کند.

۳. نگرانی بابت ابتلا به ایدز

اگر یکی از شرکای جنسی به HIV مبتلا باشد، احتمال ابتلای فرد دیگر نیز به این ویروس وجود دارد. خوشبختانه درصورتی‌که در زمان طلایی بعد از مواجهه اتفاقی با ویروس (یعنی حداکثر ۷۲ ساعت) به پزشک یا مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری شهرتان مراجعه کرده و داروهای مخصوص پیشگیری از ایدز را دریافت کنید، به این بیماری مبتلا نخواهید شد.

۴. امکان‌پذیر نبودن خارج کردن کاندوم از واژن

در نهایت ممکن است به دلایلی مثل هل‌دادن بیش‌ازحد کاندوم در واژن یا پارگی، خارج کردن باقی‌مانده آن از واژن توسط خود شخص ساده نباشد. در این صورت باید به پزشک مراجعه کنید تا آن را از واژن خارج کند.

کلام آخر دکتر‌ساینا

خیلی از افراد به دلایلی مثل کاهش لذت جنسی یا اختلال نعوظ، برای استفاده از کاندوم‌های معمولی با چالش مواجه می‌شوند. کاندوم زنانه یا کاندوم داخلی، یک جایگزین مناسب برای این افراد است که می‌تواند چنین مشکلاتی را برطرف کند. کاندوم زنانه به زوج‌ها کمک می‌کند تا هم از ابتلا به بیماری‌های مقاربتی و هم از بارداری ناخواسته پیشگیری کنند. یادگیری نحوه استفاده درست و خرید از برندها و فروشگاه‌های معتبر می‌تواند اثرگذاری کاندوم زنانه را افزایش دهد.

سوالات متداول

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.