اگر به‌تازگی دچار قرمزی چشم و خارش چشم شده‌اید و یا هنگام کار کردن با کامپیوتر یا موبایل احساس خستگی یا سوزش در چشمهای‌تان می‌کنید، ممکن است دچار خشکی چشم شده باشید. خشکی چشم می تواند منجر به ایجاد خراش هایی در سطح چشم شوده و این خراش ها به مرور عفونی شوند. در این صورت چشم در معرض آسیب های جدی قرار می گیرد.
ما در این مقاله قصد داریم تا شما را با علل و راه‌های درمان خشکی چشم آشنا کنیم. پس با ما همراه باشید. پیش از هر چیز از شما دعوت می‌کنیم نظر یکی از بهترین متخصصین چشم پزشکی دکتر ساینا را درخصوص این بیماری مشاهده کنید.
فهرست آنچه می‌خوانید:
خشکی چشم چیست؟
خشکی چشم (Dry Eye Disease) یک بیماری شایع است و زمانی رخ می‌دهد که تعادلی بین تولید و خروج اشک وجود نداشته باشد. درحقیقت خشکی چشم شرایطی است که در آن چشمان فرد به اندازه‌ی کافی اشک تولید نمی‌کند.(حتما می‌دانید که وجود اشک چشم برای نرم و مرطوب نگه داشتن چشم و تأمین دید واضح لازم و ضروری است.)
خشکی چشم، بسته به علت آن، ممکن است موقت یا مزمن باشد. فاکتورهای زیادی در بروز این عارضه دخیل هستند.
علت خشک شدن چشم چیست؟
بیماری خشکی چشم که به سندرم خشکی چشم (Dry eye syndrome) [۱] نیز شناخته می‌شود در دو حالت رخ می‌دهد: زمانی که چشم‌ها دیگر اشک تولید نمی‌کنند و زمانی که چشم اشک را با کیفیت پایین تولید می‌کند. در ادامه هر یک از این علل را بررسی می‌کنیم:
میزان نامناسب اشک
اشک توسط چندین غده درون پلک و اطراف آن ایجاد می‌شود. تولید اشک با افزایش سن، شرایط پزشکی مختلف و یا به‌عنوان عارضه‌ی جانبی مصرف برخی از داروها کاهش مییابد. همچنین، شرایط محیطی (مانند آبوهوای پرباد یا خشک) نیز میتوانند به دلیل افزایش تبخیر اشک، حجم آن را کاهش دهد. هنگامی که مقدار طبیعی تولید اشک کاهش یافته و یا اشک خیلی سریع از چشم خارج شود، علائم خشکی چشم ظاهر می‌شود.
کیفیت پایین اشک
اشک از سه لایه‌ی روغن، آب و مخاط تشکیل شده‌است. هر یک از این مؤلفه‌ها از سطح جلوی چشم محافظت کرده و آن را تغذیه می‌کنند. لایه‌ی روغنی به جلوگیری از تبخیر لایه‌ی آب کمک می‌کند، در حالی که لایه‌ی مخاط، اشک را به‌طور مساوی روی سطح چشم پخش می‌کند. زمانی که اشک خیلی سریع تبخیر شود یا به دلیل نقص در هریک از سه لایه به‌طور مساوی روی قرنیه پخش نشود، علائم خشکی چشم ظاهر خواهد شد. شایعترین نوع این عارضه چشمی زمانی رخ می‌دهد که لایه‌ی آب ناکافی باشد.
چه عواملی باعث خشکی چشم می‌شوند؟
همانطور که اشاره کردیم خشکی چشم بسته به علت ممکن است موقت یا مزمن باشد. این عارضه میتوانند به دلایل گوناگون رخ دهد که از جمله‌ی آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سن
خشکی چشم می‌تواند هر کسی را در هر سنی گرفتار کند، اما با افزایش سن شایع‌تر است. زیرا در سنین بالا حجم کم‌تری از اشک تولید می‌شود. به همین دلیل عارضه خشکی چشم بخشی از روند طبیعی پیری به شمار میآید و اکثر افراد بالای ۶۵ سال برخی از علائم این بیماری را تجربه می‌کنند.
جنسیت
به‌دلیل تغییرات هورمونی ناشی از بارداری و استفاده از قرصهای ضدبارداری و یائسگی، زنان بیش از مردان در معرض ابتلا به این ناراحتی هستند. در برخی از تحقیقات مشخص شده که افرادی که در محدوده سنی چهل تا هشتاد سالگی هستند بیشتر در معرض خشکی چشم قرار دارند و احتمال ابتلای زنان بیشتر از مردان است. [۳]
داروها
برخی داروهای خاص، از جمله آنتیهیستامینها، ضد احتقان‌ها، داروهای فشار خون، داروهای ضد افسردگی و یا داروهای برطرف‌کننده جوش و آکنه عوارضی مانند خشکی چشم دارند.
شرایط پزشکی
افراد مبتلا به بیمارهای خاص مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید، دیابت، اختلالات تیروئیدی و یا افرادی که کمبود ویتامین A دارند بیش از سایرین در معرض خشکی چشم قرار دارند.
التهاب پلک‌ها
التهاب پلک‌ها یا بلفاریت، التهاب سطح چشم یا چرخش درونی یا بیرونی پلک‌ها از دیگر علل ایجاد خشکی چشم هستند.
شرایط محیطی
قرار گرفتن در معرض دود، باد و آبوهوای خشک باعث افزایش تبخیر اشک و در نتیجه علائم خشکی چشم می‌شود. عدم پلک زدن به‌طور منظم (مانند وقتی که به مدت طولانی به صفحه کامپیوتر نگاه می‌کنید) می‌تواند در خشک شدن چشم نیز نقش داشته باشد.
یادتان باشد که خشکی چشم در موارد حاد می‌تواند به سطح جلوی چشم آسیب جدی وارد کند و بینایی چشم را مختل سازد. پس درصورت مشاهده هر یک از این علائم حتماً در اسرع وقت به چشم‌پزشک مراجعه کنید.
سایر علل
فاکتورهای دیگری نیز در ایجاد خشکی چشم موثر هستند که برخی از آنها عبارتند از:
- استفاده طولانی‌مدت از لنزهای تماسی
- التهاب قرنیه یا کراتیت (keratitis)[۴] (شرایطی که در آن چشم‌ها در طی خواب به‌طور کامل بسته نمی‌شوند)
- جراحیهای انکسار چشم مانند عمل جراحی لیزیک (که در آن خشکی تا شش ماه به طول می‌انجامد)
- آلرژی‌های مرتبط با خشکی چشم
- بیماری پوستی در اطراف ناحیه‌ی چشم
علائم خشکی چشم چیست؟
علائم و نشانه های خشکی چشم معمولاً هر دو چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهند. ممکن است افرادی که به این ناراحتی مبتلا هستند چشمهای حساسی داشته باشند. این افراد همواره گمان می‌کنند که یک شیء خارجی در چشمانشان وجود دارد و خارش و سوزش را نیز تجربه می‌کنند. این مشکل باعث تاری دید نیز می‌شود.
خشکی چشم برای هر فرد علائم مختلفی ایجاد می‌کند. اما علائم کلی خشکی چشم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- احساس سوزش و خارش در چشم
- احساس وجود جسم خارجی یا سنگ‌ریزه در چشم
- وجود مخاط در اطراف یا درون چشم
- حساسیت به نور
- قرمزی چشم
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- مشکل در استفاده از لنزهای تماسی
- مشکل در رانندگی شبانه
- تاری دید یا خستگی چشم
- پلک‌های سنگین
- عدم توانایی گریه (حتی در هنگام تحریک عاطفی)
- خستگی چشم
- اشک بیش از حد بعد از یک دوره خشکی چشم
- تاری دید
عوارض بیماری خشکی چشم
سندرم چشم خشک علاوه بر ناراحت‌کننده و آزاردهنده بودن، در صورت عدم درمان، می‌تواند به‌طور دائمی به بینایی شما آسیب برساند و باعث مشکلاتی نظیر حساسیت به نور و تاری دید شود. گاهی خشکی چشم درصورت درمان نشدن عوارض شدیدتری مانند عفونت چشم، التهاب چشم، سایش سطح قرنیه، زخم قرنیه و مشکلات دید را در پی خواهد داشت.
چشم‌ها در اثر خشکی قرمز، متورم و دچار سوزش می‌شوند. در صورتی که علائم خشکی چشم ماندگار باشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا بتوانید با شروع درمان از آسیب‌های دائمی جلوگیری کنید.
خشکی چشم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
خشکی چشم را می‌توان از طریق معاینه‌ی کامل چشم تشخیص داد. آزمایش‌ها با تأکید بر ارزیابی کمیت و کیفیت اشکهای تولیدشده توسط چشم انجام می‌شوند. این ارزیابیها میتوانند شامل موارد زیر باشد:
بررسی تاریخچه‌ی بیمار
به‌منظور تعیین علت خشکی چشم، پزشک از شما درباره داروها یا عوامل محیطی که ممکن است در بروز این عارضه‌ی چشمی نقش داشته باشند سوال می‌پرسد.
معاینه‌ی خارجی چشم
پزشک با انجام معاینه چشم، ساختار و وضعیت پلک‌ها، میزان پلک زدن و ساختار قرنیه را بررسی می‌کند.
اندازه‌گیری حجم اشک با آزمون شیرمر(Schirmer)
پزشک شما ممکن است به کمک تست شیرمر [۵] نرخ تولید اشک و میزان آن را اندازه‌گیری می‌کند. در این آزمون، نوارهای کاغذی زیر پلک‌های پایین قرار می‌گیرند. بعد از پنج دقیقه، پزشک مقداری از نوار را که توسط اشک شما خیس شده اندازه‌گیری می‌کند.
اندازه‌گیری کیفیت اشک
ممکن است پزشک برای تعیین کیفیت اشک از آزمایش‌های دیگری نیز استفاده کند. در این تست‌ها پزشک از رنگ‌های خاصی درون چشم استفاده می‌کند و به‌دنبال الگوهایی از لکه‌های رنگی بر روی قرنیه می‌گردد تا براساس آن کیفیت اشک را بسنجد.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص چشم پزشکی کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص چشم ارتباط آنلاین با متخصص چشمدرمان پزشکی خشکی چشم
روش درمان خشکی چشم نیز مانند دیگر بیماری‌ها بستگی به شدت و پیشرفت آن دارد. اگر بیماری خشکی چشم در مرحله‌ی اولیه و خفیف باشد، با راهکارهایی ساده قابل درمان است. بسته به این که مشکلات ناشی از بیماری خشکی چشم شما در مراحل مختلف اولیه، متوسطه و پیشرفته قرار داشته باشند، بنا به تشخیص پزشک از روش های درمانی زیر استفاده می‌شود:
استفاده از قطره های اشکی
در درمان خشکی چشم سعی می‌شود که مقدار طبیعی اشک در چشم حفظ شود تا به این ترتیب آسیب این بیماری و عوارض آن به حداقل ممکن برسد. موارد خفیف خشکی چشم اغلب با استفاده از قطره اشک مصنوعی قابل‌درمان و کنترل است. ژل خشکی چشم یا پماد روان‌کننده‌ی چشم نیز به بهبود این عارضه کمک می‌کنند.
درمان با جراحی
زمانی که خشکی چشم با دارو درمان نشود جراحی گزینه بعدی خواهد بود. در این حالت پزشک بنا به شدت بیماری یکی ممکن است یکی از روش‌های جراحی زیر را به‌کار ببرد:
جراحی بستن سوراخ‌های خروج اشک
در این حالت سوراخ‌های خارج‌کننده‌ی اشک در چشم به‌صورت موقت یا دائمی بسته می‌شوند.
جراحی بستن پلک‌ها
این جراحی در مواقعی که بیماری پیشرفت کرده و یا مشکل در سیستم چشمی باشد انجام می‌گیرد. این جراحی زمانی انجام می‌شود که فلج شدن پلک‌ها باعث باز ماندن چشم شده، اشک را تبخیر می‌کند و منجر به بیماری خشکی چشم می‌شود.
درمان خشکی چشم با جراحی پیوند قرنیه
گاهی اوقات خشکی چشم به مرحله‌ی حاد می‌رسد و باعث می‌شود که قرنیه آسیب ببیند. برای درمان خشکی چشم و جراحت‌های وارده بر قرنیه پیوند زدن آخرین راه درمان است و به‌عنوان گزینه آخر تجویز می‌شود.
درمان خانگی خشکی چشم
بعد از تشحیص پزشک مبنی بر جدی نبودن خشکی چشم شما، خود-مراقبتی از خشکی چشم نه‌تنها ناراحتی را برطرف می‌کند، بلکه می‌تواند به شما در جلوگیری از عفونت یا حتی زخم قرنیه کمک کند. درمان‌های خانگی بسیار ساده هستند. روش‌های به کاهش علائم خشکی چشم کمک می‌کنند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
دکتر ساینا به شما توصیه می‌کند که برای روش‌های خود-مراقبتی و درمانی، حتماً با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
شستشوی مکرر
اگر دچار خشکی چشم شده‌اید تمایل زیادی دارید که به آن دست زده و آن را مالش دهید. برای این‌که از التهاب و عفونت بیشتر آن جلوگیری کنید بهتر است که پلک‌های خود را با چند قطره شامپو بچه شستشو دهید.
کمپرس گرم
حداقل روزی دو بار یک پارچه‌ی تمیز و بدون پرز را در آب گرم بشویید، آب اضافی آن را گرفته و فقط ۱۰ دقیقه آن را روی پلک‌های بسته‌ی خود بگذارید. این درمان را تا زمانی‌که علایم خشکی چشم شما کاهش یابد تکرار کنید.
راه‌های پیشگیری از خشکی چشم
برای مقابله با کاهش علائم خشکی چشم این موارد را رعایت کنید:
- از دستگاه رطوبت‌ساز استفاده کنید.
- به جای لنز، از عینک استفاده کنید.
- هنگام خیره شدن به صفحه‌های نمایش رایانه‌ای یا تلویزیون، استراحت‌های مکرر داشته باشید.
- هر شب حداقل هشت ساعت بخوابید.
- از دود سیگار دوری کنید.
- از عینک آفتابی یا کلاه استفاده کنید.
- روزانه حداقل شش لیوان آب بنوشید.
- چشمتان را با دستان تمیز و به‌طور ملایم ماساژ دهید (برای تحریک غدد روغن در حاشیه پلک)
کلام آخر دکترساینا
خشکی چشم در مراحل اولیه می‌تواند با یک شستشوی ساده و قطره‌ی چشمی درمان شود، اما وقتی این عارضه درمان نشود مشکلات زیادی از جمله التهاب یا عفونت‌های چشمی را به همراه خواهد داشت. اگر به‌طور مکرر دچار خشکی چشم می‌شوید قبل از انجام دادن هرگونه درمان خودسرانه، حتما با پزشک مشورت کنید تا علت آن مشخص شود.
علت ناخنک چشم و درمان آن
پیر چشمی علاج داره ؟
علت دقیق ناخنک چشم مشخص نیست. با جراحی قابل درمانه اما تا زمانی که منجر به مشکل بینایی نشده باشه نیاز به درمان نداره.
من خشکی چشم داشت کورم می کرد که فهمیدم ویتامین دی پایین باعث خشکیه چشم میشه شما هم اگه چشم تون خشک میشه قرص ویتامین دی بخورید چون تو ایران دریافت ویتامین دی نداریم آفتاب فایده ای نداشت من امتحان کردم.
بسیار عالی جون خودم این مشکلو داشتم وبا درمانی که خانم دکتر گفتن درمان شدم
دوست عزیز، خیلی خوشحالیم که این مقاله به شما کمک کرده.
بسیار عالی جون خودم این مشکلو داشتم وبا درمانی که خانم دکتر گفتن درمان شدم