سرفه یک مکانیسم طبیعی بدن برای پاکسازی مجاری تنفسی است؛ اما سرفه مداوم نشانگر وجود مشکل است و نیاز به بررسی و درمان دارد. سرفه‌ها گاهی همراه با خلط هستند که ممکن است به‌دلیل وجود عفونت باشد؛ اما گاهی شاهد سرفه خشک هستیم. علت سرفه خشک می‌تواند وجود بیماری‌های تنفسی مانند آسم یا نوعی عفونت ویروسی یا باکتریایی باشد. در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا به بررسی علت سرفه خشک می‌پردازیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
سرفه خشک چیست؟
سرفه ممکن است خشک باشد که در آن هیچ گونه ترشح و مخاطی وجود ندارد یا همراه با ترشحات مخاطی باشد.
سرفه خشک می‌تواند به‌دلیل آلرژی یا رفلاکس اسید معده باشد. صرف نظر از علت، سرفه مداوم زندگی روزمرة فرد را مختل می‌کند و کیفیت خواب شبانه را کاهش می‌دهد.
۸ علت سرفه خشک
علت سرفه های خشک می‌تواند ناشی از بیمارهای سیستم تنفسی یا آلرژی باشد. شایع‌ترین علل سرفه‌ی خشک عبارت‌اند از:
آسم
در آسم مجاری تنفسی متورم و باریک می‌شوند. سرفه‌های مربوط به آسم می‌تواند خشک یا همراه با ترشحات باشد؛ اما بیشتر مبتلایان آسم سرفه خشک و بدون خلط دارند.
یک گونة سرفه‌ای آسم وجود دارد که علامت مشخصة آن سرفه‌ی خشک و مزمن است. علائم دیگر آسم عبارت‌اند از:
- خس خس سینه
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- اختلال خواب
- صدای سوت مانند هنگام بازدم
دکتر ساینا در مقاله آسم چیست و چه علائمی دارد به طور کامل به بررسی این بیماری پرداخته است.
ریفلاکس مری
یکی دیگر از علت‌های سرفه خشک بازگشت اسید معده به مری یا ریفلاکس معده است. زمانی که اسید معده به‌طور مداوم به مری باز می‌گردد و از مری به سمت حفرة گلو و دهان می‌رود می‌تواند باعث سرفه خشک شود.
علائم ریفلاکس معده عبارت‌اند از:
- سوزش سردل
- درد قفسه سینه
- برگشت غذا یا مایع ترش به گلو
- احساس توده در پشت گلو
- سرفه مزمن
- گلودرد مزمن
- گرفتگی صدا
- اختلال بلع
سرفه به‌دلیل عفونت ویروسی
هنگامی‌که به عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی مبتلا شوید، علائم کوتاه‌مدت بیماری معمولاً کمتر از یک هفته طول می‌کشند؛ بااینحال ممکن است سرفه مدت‌ها بعد از بهبود سایر علائم ادامه یابد.
سرفه‌های پس از سرماخوردگی معمولاً خشک هستند و ممکن است تا دو ماه طول بکشند.
آلاینده‌ها و محرک‌های محیطی
محرک‌هایی که در هوا وجود دارند مانند دود، گردوغبار،کپک، گردة گیاهان، مواد شیمیایی، آلودگی‌ها، دی‌اکسید گوگرد، اکسید نیتریک و … می‌توانند باعث تحریک مجاری تنفسی و سرفه شوند. همچنین هوای بسیار خشک یا سرد نیز می‌تواند باعث سرفه خشک شود.
اگر در آب‌وهوای خشک زندگی می‌کنید با استفاده از دستگاه رطوبت‌ساز کمی هوای محیط کار و منزل خود را مرطوب کنید.
سیاه سرفه
سیاه سرفه یک بیماری مسری است که باعث سرفه‌های خشک و شدید می‌شود. این بیماری در مراحل اولیه ممکن است با سرماخوردگی اشتباه گرفته شود. اما صدای شدید به‌هنگام دم و سرفه‌های غیرقابل کنترل از ویژگی‌های بارز سیاه سرفه است.
سیاه سرفه بیماری شایع دوران کودکی است که خوشبختانه با انجام واکسیناسیون می‌توان از بروز و انتقال آن پیشگیری کرد.
پنوموتوراکس
پنوموتوراکس یا خوابیدن ریه‌ها روی هم وقتی اتفاق می‌افتد که به دنبال آسیب به قفسه سینه یا برخی بیماری‌ها هوای داخل ریه تخلیه می‌شود و ریه‌ها روی هم می‌خوابند.
پنوموتوراکس علاوه بر سرفه با علائمی همچون درد قفسه سینه و تنگی نفس همراه است.
سرطان ریه
در برخی موارد سرفه ممکن است نشانة بیماری جدی مانند سرطان ریه باشد. سرفه مربوط به سرطان ریه معمولاً برطرف نمی‌شود و با گذشت زمان تغییر می‌کند. برای مثال ممکن است شدت درد هنگام سرفه بیشتر شود یا صدای آن تغییر کند.
سایر علائم سرطان ریه عبارت‌اند از:
- تنگی نفس
- سرفه همراه با خون
- خس خس سینه
- درد قفسه سینه
- کاهش وزن بدون دلیل
درصورتی‌که سرفه به‌همراه هر یک از علائم بالا باشد، به ویژه اگر سیگاری هستید یا سابقة خانوادگی سرطان ریه دارید حتماً به متخصص ریه مراجعه کنید.
نارسایی قلبی
زمانی‌که عضلة قلب نتواند خون را به درستی پمپاژ کند نارسایی قلبی رخ می‌دهد. این عارضه بیشتر در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر یا فشارخون بالا ایجاد می‌شود.
سرفه خشک و مداوم یکی از نشانه‌های نارسایی قلبی است. بااینحال سرفه‌ای که به همراه مخاط سفید یا کف صورتی رنگ باشد نیز نشانة نارسایی قلبی است.
دیگر علائم نارسایی قلبی عبارت‌اند از:
- تنگی نفس
- خستگی و ضعف
- ضربان قلب سریع و نامنظم
- تورم در پا و مچ پا
- تورم شکم
- احتباس مایعات در بدن
- بی‌اشتهایی و حالت تهوع
- اختلال تمرکز
تشخیص علت سرفه خشک
برای تشخیص علت سرفه، پزشک در مورد سابقة پزشکی و علائم بیمار سوال می‌پرسد. همچنین معاینة فیزیکی به‌همراه روش‌های تشخیصی دیگر ضروری است.
- تصویربرداری از ریه با اشعه ایکس یا سی‌تی‌اسکن
- اسپیرومتری
- آندوسکوپی جهت بررسی ریفلاکس معده
- برونکوسکوپی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
درصورتی‌که سرفه بهبود پیدا نکند یا همراه خون یا مخاط سبز باشد، باید حتماً به متخصص ریه مراجعه کنید.
چنانچه سرفه به‌همراه علائم زیر باشد باید به پزشک مراجعه شود:
- خس خس سینه
- احساس گیرکردن چیزی در گلو
- تنگی نفس
- مشکلات بلع
کلام آخر دکتر ساینا
بااینکه سرفه یک مکانیسم طبیعی بدن برای پاکسازی ریه است؛ سرفه خشک طولانی یا سرفه‌ای که با علائم دیگر همراه است نشانگر وجود مشکل جدی‌تری است. برای درمان ابتدا باید علت سرفه را بدانید.
دکتر ساینا به شما توصیه می‌کند چنانچه دچار سرفه خشک هستید که مدتی است طول کشیده و بهبود نیافته، یا سرفه شما با علائم دیگری همچون خس‌خس سینه، تنگی نفس یا مشکل بلع همراه است، حتماً از یک پزشک متخصص کمک بگیرید.
برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.
سلام سرفه خشک دارم به همراه سوزش گلو بدون خلط
موقع سرفه گلوم خیلی سوزش داره وحتما باید کمی اب بخورم ولی دوباره در فاصله کوتاهی شروع می شود
سلام وقت بخیر سوالتون چی هست؟
سوالم اینه که علت این سرفه ها چیه
شربت ضد سرفه هم خوردم اما خوب نشدم از سه ماه پیش یهویی شروع شد ووقتی شروع بشه خیلی اذیت میشم حالت خفگی بهم دست میدم وحتما باید اب بخورم تاگلوم خشک نمونه
سلام خسته نباشید من مداوم سرفه خشک می کنم دکتر رفتم واسم ریفلاکس معده داد تا ۲هفته خوب شدم سرفه کم شد الان باز سرفه بیشتر شده مشکل چیه به نظرتون
سلام. تشخیص علت سرفه نیاز به معاینه و درصورت لزوم عکسبرداری داره.
سلام
۴۰سالمه
اون ایام مختصر کرونایی گرفتم بعد اون هر از گاهی سرفه خشکی (بدون هیچ علامت دیگر) میاد سراغم زمستان تابستان
ممکنه اثرات همون باشه یا..؟
تشکر از تیم ساینا
سلام. سرفه خشک می‌تونه دلایل مختلفی داشته باشه و تشخیص علت سرفه نیاز به بررسی دقیق داره. توصیه می‌کنیم با یک متخصص ریه مشورت کنید.
سلام من به مدت یک ماهه ک سرما خوردم بعداز دو هفته تمام علائم سرماخوردگی از بین رفتن به جز سرفه هام نمی دونم چرا سرفه هام تموم نمیشه چون سرفه می کنم گرفتگی صدا هم دارم
سلام. دوست عزیز ابتدا با پزشک مشورت کنید تا مطمئن بشید عفونت شما مزمن نشده. اگر دچار عفونت نباشید، حساس شدن ریه می‌تونه عامل سرفه باشه. در این مورد می‌تونید از داروخانه داروهای ضدسرفه تهیه کنید.