کور رنگی و درمان آن | آیا کوررنگی مادرزادی است؟

کوررنگی یکی از اختلالات چشم است که فرد مبتلا به آن در تمایز بعضی از رنگ‌ها مشکل دارد. این عارضه انواع و شدت‌های مختلف دارد. برخی از افراد ممکن است تا قبل از انجام تست کوررنگی متوجه مشکل خود نشوند؛‌ اما برخی از افراد ممکن است اصلاً رنگ‌ها را تشخیص ندهند و جهان‌شان کاملاً سیاه‌وسفید باشد. در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا به بررسی انواع، علت و تست تشخیص کوررنگیمی‌پردازیم.

کور رنگی چیست؟

کوررنگی هنگامی رخ می‌دهد که فرد قادر به دیدن رنگ‌ها به صورت عادی نیست. همچنین به‌عنوان نقص رنگ نیز شناخته می‌شود. در کور رنگی معمولاً فرد نمی‌تواند بین رنگ‌های خاص تفاوت قائل شود. این اتفاق در رنگ سبز، قرمز و گاهی آبی شایع است.

در شبکیه‌ی چشم دو نوع سلول مخروطی و استوانه‌ای برای تشخیص نور وجود دارند. سلول‌های استوانه‌ای به نورِ کم حساس هستند و فقط تاریکی و روشنایی را تشخیص می‌دهند.

سلول‌های مخروطی مسئول تشخیص رنگ‌ها هستند و نزدیک مرکز بینایی قرار دارند. سه نوع سلول مخروطی برای دیدن رنگ سبز، قرمز و آبی وجود دارد.

مغز با استفاده از ورودی که این سلول‌ها دریافت می‌کنند رنگ‌ها را تشخیص می‌دهد. زمانی‌که این سلول‌های مخروطی به‌درستی کار نکنند تشخیص رنگ‌ها مشکل می‌شود.

آیا کوررنگی مادرزادی است؟

کوررنگی معمولاً یک بیماری مادرزادی است و در بدو تولد وجود دارد؛ اما گاهی می‌تواند در طی سال‌های بعد نیز ایجاد شود. کوررنگی درجات مختلفی دارد. در نوع خفیف، فرد تنها در نور کم مشکل دارد؛ اما در نوع شدید ممکن است همه‌چیز را خاکستری ببیند.

علت کوررنگی

همان‌طورکه گفتیم معمولاً کور رنگی در بدو تولد وجود دارد و از طریق ژن‌ها از والدین به ارث می‌رسند؛ اما گاهی اوقات علت کوررنگی چیزی غیر از ژن‌هاست. ازجمله:

• آسیب فیزیکی یا شیمیایی به چشم
• آسیب به عصب بینایی
• آب‌مروارید
• افزایش سن
• آسیب به قسمتی از مغز که اطلاعات مربوط به رنگ را دریافت می‌کند.

در کوررنگی فرد توانایی تمایز برخی از رنگ‌ها را از دست می‌دهد. کوررنگی ممکن است خفیف یا شدید باشد.

علائم کوررنگی

گاهی ممکن است فرد متوجه مشکل کوررنگی نشود و تنها زمانی که پشت چراغ راهنمایی قرار دارد یا حین آموزش مطلبی متوجه نقص در تشخیص رنگ‌ها شود.

افراد مبتلا به کوررنگی معمولاً در تشخیص یکی از رنگ‌های زیر مشکل دارند:

• طیف‌های مختلف رنگ سبز و قرمز
• طیف‌های مختلف رنگ آبی و زرد
• همه‌ی رنگ‌ها

شایع‌ترین نوع کوررنگی بین رنگ قرمز و سبز وجود دارد. شدت کوررنگی می‌تواند خفیف، ملایم یا شدید باشد؛ به‌طوری‌که فرد مبتلا به نوع خفیف، رنگ قرمز-سبز، آبی-زرد را کمی سخت‌تر از هم تشخیص می‌دهد و در نوع شدید فرد اصلاً نمی‌تواند این ترکیب رنگ‌ها را از هم تمایز دهد.

انواع کوررنگی

چشم انسان دارای سه نوع سلول مخروطی حساس به نور سبز، قرمز و آبی است. اگر رنگدانه‌های موجود در این سه نوع سلول مخروطی به‌درستی کار نکنند، فرد قادر به تمایز بین رنگ‌ها نیست و دچار کوررنگی می‌شود.

کوررنگی ناشی از یک ژن مغلوب در کروموزوم x است و در مردان شایع‌تر است.

• کوررنگی قرمز- سبز: این نوع از کوررنگی شایع‌ترین نوع این بیماری است. در این نوع کور رنگی فرد تمایزی بین طیف رنگ قرمز و سبز قائل نیست.
• کوررنگی آبی- زرد: این نوع کور رنگی نسبت به نوع قرمز- سبز کمتر دیده می‌شود و در آن فرد قادر به تشخیص طیف رنگ آبی و زرد نیست. ممکن است نوع قرمز-سبز نیز با آن همراه باشد.
• کوررنگی کامل: این نوع از بیماری بسیار نادر است. در این حالت تمام مخروط‌های چشم از بین رفته‌اند یا به‌درستی عمل نمی‌کنند.

تست کوررنگی چشم

کوررنگی با یک آزمایش ساده تشخیص داده می‌شود. تست کور رنگی چشم یک‌سری دایره‌ی رنگی کوچک داخل یک دایره‌ی بزرگ است که در وسط آن‌ها شکل یا عددی با رنگ دیگر وجود دارد.

چشم سالم می‌تواند رنگ و اعداد وسط دایره را تشخیص دهید. چنانچه مبتلا به کوررنگی باشید تشخیص رنگ و اعداد برای‌تان مشکل است و حتی ممکن است اصلاً متوجه هیچ الگویی در تست نشوید.

تشخیص کوررنگی در کودکی مهم است

پی بردن به این موضوع که آیا فرزند شما کور رنگ است یا خیر، می‎تواند تأثیر مهمی در سبک زندگی او داشته باشد. اهمیت این موضوع با شروع تحصیل کودک خود را بیش‌تر نشان خواهد داد.

پزشکان سن مناسب برای شروع آزمایش‌های بینایی را بین ۳ تا ۵ سال می‌دانند. بهتر است قبل از شروع مدرسه و پیش دبستانی کودک‌تان، آزمایش‌های تشخیصی کور رنگی، تنبلی چشم کودکان و دیگر بیماری‌های شایع در کودکان را شروع کنید. از آنجایی که کور رنگی ارثی است، اگر در خانوده سابقه‌ی کور رنگی دارید اهمیت این معاینه دوچندان می‌شود.

مهم‌ترین علامت کوررنگی کودکان

مهم‎ترین نشانه‎‌ی این عارضه، عدم تشخیص رنگ از سوی کودک است. این موضوع را می‎توانید هنگام آشنا شدن کودک با رنگ‎ها مورد بررسی قرار دهید. چنانچه به عدم تشخیص رنگ از سوی او مشکوک شدید، بهتر است برای بررسی بیش‌تر با یک چشم‌پزشک مشورت کنید.

آیا کوررنگی درمان قطعی دارد؟

هنوز درمان قطعی و مناسبی برای اکثر انواع کوررنگی پیدا نشده است. تنها درصورتی‌که کوررنگی ناشی از مصرف دارو یا ماده‌ی خاصی باشد، قطع مصرف دارو می‌تواند سبب بهبودی وضعیت بیماری و برطرف شدن کوررنگی شود.

امروزه عینک‌ها و لنزهای طبی موجودند که در تشخیص بهترِ رنگ‌ها به افراد مبتلا به کوررنگی کمک می‌کنند. این عینک‌ها از فیلترهای رنگی بهره می‌برند که تضاد بین رنگ‌ها را تشدید می‌کند. هرچند عینک‌ها و لنزهای طبی مخصوص کوررنگی تا حدی تأثیرگذار هستند؛ اما نمی‌توانند کور رنگی را به‌طور کامل درمان کنند.

متخصصان سامانه‌ی دکتر ساینا آماده‌ی پاسخگویی به سؤالات شما به‌صورت آنلاین هستند. می‌توانید همین حالا از یکی از بهترین متخصص چشم پزشکی مشاوره آنلاین بگیرید و بدون نیاز به مراجعه‌ی حضوری، ویزیت شوید.

چگونه با کوررنگی زندگی کنیم؟

برخی از عادت‌ها و تکنیک‌ها می‌توانند به شما در مدیریت کور رنگی کمک کنند:

• ترتیب رنگ‌ها را به‌خاطر بسپارید: در مواردی مانند چراغ راهنمایی که رنگ‌ها ترتیب مشخص و ثابتی دارند به خاطر سپردن رنگ‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• از برچسب‌ها استفاده کنید: شما می‌توانید با کمک دوستان و آشنایان خود رنگ لباس‌های موجود در کمد خود را با استفاده از برچسب بنویسید. سپس کمد لباس‌هایتان را با توجه به رنگ لباس‌ها نظم دهید؛ این کار به شما کمک می‌کند بهتر بتوانید لباس‌هایتان را ست کنید.
• از تکنولوژی کمک بگیرید: اپلیکیشن‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند در تشخیص رنگ اجسام یا پارچه‌ها به شما کمک کنند. با نصب چنین برنامه‌هایی می‌توانید از موبایل خود برای تشخیص رنگ استفاده کنید.

کلام آخر دکترساینا

امکان دارد کوررنگی مشکل ثانویه‌ی عارضه‌ای خاص باشد و با رفع عارضه برطرف گردد. همچنین برخی عینک‌های مخصوص کوررنگی بسته به شرایط فرد مبتلا می‌توانند تا حدودی کمک‌کننده باشند. بنابراین بسیار مهم است که درخصوص انتخاب بهترین روش درمان، حتماً با چشم پزشک مشورت کنید.

سؤالات متداول