پماد کلیندامایسین یکی از شناخته‌شده‌ترین پمادهایی است که برای درمان آکنه و عفونت‌های پوستی استفاده می‌شود. درگیر آکنه یا مشکلات دیگر پوستی هستید و می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره این پماد کسب کنید؟ در این مقاله درباره کاربردها، نحوه استفاده، عوارض جانبی و سؤالات رایج درباره این پماد پرکاربرد می‌گوییم. با ما همراه باشید.
فهرست آنچه می‌خوانید:
- پماد کلیندامایسین در یک نگاه
- پماد کلیندامایسین چیست؟
- کاربرد پماد کلیندامایسین
- عملکرد پماد کلیندامایسین
- نحوه مصرف پماد یا کرم کلیندامایسین
- عوارض جانبی پماد کلیندامایسین
- منع مصرف پماد کلیندامایسین
- تداخلات دارویی پماد کلیندامایسین
- پماد کلیندامایسین در بارداری و شیردهی
- هشدارهای مهم درباره پماد کلیندامایسین
- شرایط نگهداری پماد کلیندامایسین
- نکاتی درباره خرید پماد کلیندامایسین
- کلام آخر دکترساینا
- سؤالات متداول
پماد کلیندامایسین در یک نگاه
اطلاعات دارویی پماد کلیندامایسین
| نام علمی | کلیندامایسین موضعی (Clindamycin Topical) |
| نام‌های تجاری | کلیندامایسین، کلینداپلاس و آکنومیس. |
| شرکت سازنده | رازک، حکیم، بهوزان، ایران ناژو، ایران دارو، پاک دارو و کیش مدیفارم. |
| اشکال | پماد، ژل، لوسیون، محلول. |
| کاربرد | درمان روزاسه، کنترل و بهبود آکنه ولگاریس (جوش غرور جوانی) و مقابله با عفونت‌های باکتریایی پوست. |
| نحوه مصرف | به‌صورت موضعی بعد از تمیز و خشک‌کردن دست‌ها و محل ضایعه پوستی. |
| حداکثر دُز مجاز | طبق تجویز پزشک. |
| عوارض جانبی | خشکی، التهاب و پوسته‌پوسته‌شدن پوست. |
| موارد منع مصرف | کودکان زیر ۱۲ سال. |
| هشدارهای مهم | کلیندامایسین موضعی فقط برای استفاده روی پوست است. دارو را قورت ندهید و آن را وارد چشم، بینی، دهان یا واژن نکنید.قبل از مصرف این دارو، اگر به داروهای کلیندامایسین، لینکومایسین (لینکوسین) یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، به پزشک و داروساز خود اطلاع دهید. |
| بارداری و شیردهی | فقط با تجویز پزشک. |
| تداخلات دارویی | محصولات موضعی حاوی بنزوئیل پراکساید یا ترتینوئین و سایر آنتی‌بیوتیک‌های موضعی. |
| وضعیت نیاز به نسخه | نیاز به نسخه دارد. |
پماد کلیندامایسین چیست؟
کلیندامایسین نوعی آنتی‌بیوتیک لینکوزامید است که با اثرات ضدمیکروبی و توقف رشد باکتری‌ها، عفونت را درمان می‌کند. فرمولاسیون این آنتی‌بیوتیک پرکاربرد به شکل‌های پماد، کرم، لوسیون، محلول و ژل است. گرچه بیشتر افراد این پماد را با کاربرد درمان آکنه می‌شناسند، گاهی با توجه به صلاحدید پزشک برای درمان سایر عفونت‌های پوستی و عفونت‌های واژینال نیز برای فرد تجویز می‌شود.
کاربرد پماد کلیندامایسین
پماد کلیندامایسین در درمان طیف وسیعی از مشکلات پوستی کاربرد دارد، از جمله:
- درمان روزاسه؛
- کنترل و درمان آکنه ولگاریس (جوش غرور جوانی)؛
- مقابله با عفونت‌های باکتریایی پوست مانند فولیکولیت؛
- سایر مشکلات پوستی (با تجویز پزشک).
عملکرد پماد کلیندامایسین
پماد کلیندامایسین از تشکیل پیوندهای پپتیدی جلوگیری و با اتصال به زیرواحدهای ریبوزومی ۵۰S، سنتز پروتئین را مهار می‌کند. نحوه اثرگذاری این پماد بر عامل اصلی آکنه (Cutibacterium acnes) نیز به این صورت است که با اثر ضدباکتریایی خود مانع رشد و تکثیر باکتری‌های مولد جوش‌های پوستی و آکنه می‌شود. این پماد موضعی به‌لطف اثرات ضدالتهابی‌اش، اثرگذاری چشمگیری بر قرمزی و تورم پوست دارد.
نحوه مصرف پماد یا کرم کلیندامایسین
- قبل از استفاده از این پماد، دست‌هایتان را بشویید.
- حالا نوبت تمیزکردن ناحیه موردنظر است. نواحی آسیب‌دیده پوست را با آب گرم و صابون کاملا بشویید و خشک کنید.
- پماد را طوری روی ناحیه آسیب‌دیده بزنید که کاملا روی آن را بپوشاند. دقت داشته باشید که باید پماد کلیندامایسین را به کل ناحیه تحت‌تأثیر آکنه بمالید، نه فقط روی خود جوش‌ها. این کار از ایجاد جوش‌های جدید جلوگیری می‌کند.
- مراقب تماس چشم‌ها، دهان و مخاط‌ها با پماد باشید و از مالیدن پماد روی این قسمت‌های حساس خودداری کنید.
نکته: از شستن بیش‌ازحد نواحی مبتلا به آکنه خودداری کنید. شستن زیاد این نواحی ممکن است پوست شما را خشک و آکنه را شدیدتر کند. معمولا شستن ناحیه تحت‌تأثیر آکنه یا سایر عفونت‌های پوستی، ۲ یا ۳ بار در روز با صابون ملایم کافی است، مگر اینکه پوست چربی داشته باشید. سعی کنید به توصیه‌های پزشک در این زمینه پایبند باشید.
مقدار مصرف پماد کلیندامایسین
برای درمان آکنه در نوجوانان و بزرگسالان باید پماد را دو بار در روز روی نواحی آسیب‌دیده بمالید. هرگز این پماد را خودسرانه بر روی پوست نوزادان و کودکان کوچک‌تر از ۱۲ سال نمالید؛ این گروه سنی فقط در صورت تشخیص پزشک مجاز به استفاده از این دارو هستند.
افزایش خودسرانه دوز مصرفی احتمال بروز عوارض جانبی دارو را افزایش می‌دهد؛ پس هرگز به امید بهبود سریع‌تر، مقدار یا دفعات استفاده از پماد را افزایش ندهید.
زمان مصرف پماد کلیندامایسین
یکی از مهم‌ترین عوامل اثربخشی این دارو، استفاده منظم از آن است. اگر قرار است روزی دو بار از این پماد ضد باکتری استفاده کنید، زمان‌بندی صبح و شب را رعایت کنید و سعی کنید به این برنامه پایبند بمانید. طبعا استفاده منظم از این پماد به نتایج مطلوبی منجر خواهد شد.
اگر یک نوبت استفاده موضعی از این پماد را فراموش کردید، در اسرع وقت مقدار مناسبی از آن را روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید. البته اگر زمان کمی تا نوبت بعدی باقی مانده است، دوز فراموش‌شده را رها کنید و به برنامه معمول خود بازگردید.
عوارض جانبی پماد کلیندامایسین
عوارض جانبی رایج عبارت‌اند از:
- خشکی، التهاب و پوسته‌پوسته‌شدن و لایه‌برداری پوست؛
عوارض جانبی کمتر رایج عبارت‌اند از:
- درد شکم؛
- اسهال (خفیف)؛
- سردرد؛
- تحریک یا چرب‌شدن پوست؛
- خارش یا سوزش در محل استفاده؛
- احتمال بروز درماتیت تماسی.
عوارض جانبی نادر عبارت‌اند از:
- تب؛
- اسهال شدید؛
- احساس تشنگی مفرط؛
- حالت تهوع یا استفراغ؛
- خستگی یا ضعف غیرمعمول؛
- کاهش وزن غیرمعمول؛
- گرفتگی، درد و نفخ شدید شکم یا معده؛
- احتمال نادر کولیت ناشی از آنتی‌بیوتیک (در صورت جذب سیستمیک).
به‌ندرت ممکن است پماد کلیندامایسین در جریان خون جذب شود و به‌دلیل وجود باکتری‌ای به نام کلستریدیوم دیفیسیل (C. difficile) باعث ایجاد بیماری شدید روده شود. این وضعیت ممکن است در طول درمان یا هفته‌ها تا ماه‌ها پس از توقف درمان رخ دهد. در صورت بروز اسهال مکرر، درد شکم یا معده و مشاهده خون یا مخاط در مدفوع فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این پماد نادر است. بااین‌حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش یا تورم (به‌خصوص در صورت، زبان و یا گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
به یاد داشته باشید که دلیل تجویز این دارو برایتان این است که بنا به تشخیص پزشک مزایای آن برای درمان مشکل پوستی شما، بیشتر از خطر عوارض جانبی آن است. معمولا استفاده از این پماد موضعی عوارض جانبی جدی به همراه ندارد. در صورتی که هر یک از این اثرات خفیف ماندگار یا بدتر شد، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص پوست و مو کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص پوست و مو ارتباط آنلاین با متخصص پوست و موراهکارهایی برای کاهش و مدیریت عوارض جانبی
استفاده منظم از پماد و پایبندی به دوز تعیین‌شده، عوارض جانبی احتمالی این دارو را کاهش می‌دهد. گرچه عوارض رایجی همچون سوزش و خارش پوست خفیف‌اند و نیازی به درمان ندارند، بهترین راهکار مدیریت عوارض جانبی نادر مراجعه زودهنگام به پزشک و پایبندی به توصیه‌های اوست.
منع مصرف پماد کلیندامایسین
پماد کلیندامایسین برای کودکان زیر ۱۲ سال مناسب نیست. برای اطمینان از مناسب‌بودن این پماد برای مشکلات پوستی نوجوانان یا بزرگسالان و تعیین دوز دقیق آن باید به پزشک مراجعه کنید. مشورت با درماتولوژیست هم از آن جهت حائز اهمیت است که از مناسب‌بودن این دارو برای پوست‌تان مطمئن می‌شوید. هرگز خودسرانه برای درمان آکنه یا هر نوع عفونت پوستی یا عفونت واژینال از پماد، کرم و یا ژل کلیندامایسین استفاده نکنید. اثربخشی دارو برای فردی دیگر به‌معنای مناسب‌بودن آن برای شما نیست، حتی در شرایط مشابه. استفاده خودسرانه این دارو ممکن است با عوارض جانبی غیرقابل‌جبرانی همراه باشد. پس تحت هیچ شرایطی خودسرانه از هیچ شکل کلیندامایسین استفاده نکنید.
تداخلات دارویی پماد کلیندامایسین
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروها را تغییر یا احتمال عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. پماد کلیندامایسین با سایر محصولات موضعی حاوی بنزوئیل پروکساید یا ترتینوئین تداخل دارد.
- از استفاده همزمان از پماد کلیندامایسین و سایر آنتی‌بیوتیک‌های موضعی خودداری کنید.
- حتما پزشک را در جریان تمام داروها و مکمل‌های مصرفی‌تان قرار دهید و طبق تجویز پزشک پیش بروید.
- بدون تأیید پزشک مصرف هیچ دارویی را شروع یا قطع نکنید و دوز آن را تغییر ندهید.
- محصولات پوستی حاوی الکل ممکن است عوارض جانبی کلیندامایسین موضعی را شدیدتر کنند. درباره محصولات مراقبت از پوستی که قصد دارید در طول درمان با کلیندامایسین موضعی استفاده کنید، حتما با پزشک صحبت کنید.
پماد کلیندامایسین در بارداری و شیردهی
پماد کلیندامایسین جزو داروهای گروه B بارداری محسوب می‌شود. داروهای گروه B به آن دسته از داروها گفته می‌شود که در مطالعات حیوانی خطری بر سلامت جنین نداشته‌اند و در عین حال پژوهش‌های کافی درباره ایمنی این داروها در زنان باردار وجود ندارد. این بدان معنی است که استفاده از آن در دوران بارداری تا حدودی بی‌خطر است.
از آنجا که در دوران بارداری فقط مجاز به استفاده از داروهای ضروری هستیم، فقط در صورتی از پماد کلیندامایسین استفاده کنید که پزشک برایتان تجویز کرده باشد و مزایای آن را به عوارض جانبی احتمالی‌اش ترجیح داده باشد.
با توجه به اینکه مشخص نیست چه مقداری از پماد کلیندامایسین در شیر مادر ترشح شود، لازم است از استعمال آن در دوران شیردهی هم احتیاط کنید و طبق توصیه‌ها و تجویز پزشک پیش بروید.
اگر در دوره بارداری یا شیردهی به سر می‌برید، هرگز این پماد را خودسرانه استفاده نکنید و قبل از مصرف آن حتما با پزشک مشورت کنید.
هشدارهای مهم درباره پماد کلیندامایسین
- هرگز پماد را وارد چشم نکنید. اگر پماد وارد چشم‌هایتان شد، بلافاصله آنها را با آب خنک بشویید.
- قبل از مصرف موضعی کلیندامایسین، اگر به کلیندامایسین، لینکومایسین (لینکوسین) یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، به پزشک و داروساز خود اطلاع دهید.
- هنگام مراجعه به پزشک تمام اطلاعات لازم درباره داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین‌ها، مکمل‌های غذایی و محصولات گیاهی مصرفی‌تان را به پزشک بدهید. ممکن است لازم باشد پزشک دوز داروهایتان را تغییر دهد.
- اگر مبتلا به بیماری التهابی روده (IBD؛ وضعیتی که در آن تمام یا بخشی از پوشش روده متورم، تحریک یا زخم شده است) یا اسهال شدید ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک هستید، به پزشک اطلاع دهید. ممکن است پزشک تشخیص دهد که کلیندامایسین برایتان مناسب نیست و داروی دیگری برایتان تجویز کند.
- اگر دچار آسم، اگزما (پوست حساسی که اغلب دچار خارش یا تحریک می‌شود) یا آلرژی هستید، به پزشک اطلاع دهید.
- اگر باردارید، قصد بارداری دارید یا در دوران شیردهی هستید، به پزشک اطلاع دهید. اگر در حین مصرف کلیندامایسین هم متوجه بارداری خود شدید، حتما در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
- اگر قرار است هر نوع جراحی از جمله جراحی دندان داشته باشید، به پزشک یا دندانپزشک‌تان بگویید که از کلیندامایسین موضعی استفاده می‌کنید.
- برخی صابون‌ها و محصولات پوستی حاوی الکل ممکن است عوارض جانبی کلیندامایسین موضعی را بدتر کنند. پزشک خود را در جریان محصولات مراقبت از پوستی قرار دهید که در طول درمان با کلیندامایسین موضعی، قصد دارید از آنها استفاده کنید.
شرایط نگهداری پماد کلیندامایسین
نکات زیر را در نگهداری از پماد کلیندامایسین به‌خاطر داشته باشید:
- دارو را در دمای زیر ۲۵ درجه سانتی‌گراد و دور از نور مستقیم و رطوبت نگهداری کنید.
- حتما قبل از مصرف این پماد تاریخ انقضای آن را بررسی کنید و پس از گذشت این تاریخ پماد را دور بیندازید.
نکاتی درباره خرید پماد کلیندامایسین
پماد، کرم یا ژل موضعی کلیندامایسین در ایران اغلب به‌صورت پماد ۱ درصد و ۱۵ گرمی به فروش می‌رسد.
نام‌های تجاری موجود در ایران
این دارو با نام‌های زیر در بازار ایران فروخته می‌شود:
- کلیندامایسین؛
- کلیندا پلاس؛
- آکنومیس.
شرکت‌های تولیدکننده
بعضی از شرکت‌های ایرانی تولیدکننده این دارو عبارت‌اند از:
- رازک؛
- حکیم؛
- بهوزان؛
- ایران ناژو؛
- ایران دارو؛
- پاک دارو؛
- کیش مدیفارم.
کلام آخر دکترساینا
پماد کلیندامایسین یکی از مؤثرترین داروها برای درمان آکنه و عفونت‌های پوستی است. این دارو به شکل پماد، کرم و ژل موجود است. هرگز این پماد را بدون مشورت و تجویز پزشک استفاده نکنید. پس از تکمیل دوره درمان پماد را دور بیندازید. در صورتی که در طول درمان با کلیندامایسین دچار علائم نگران‌کننده ناشی از مصرف این دارو شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید، یا بهتر از آن، به‌راحتی در خانه از طریق سایت دکترساینا از مشاوره و راهنمایی بهترین پزشکان متخصص در کشور استفاده کنید.
سؤالات متداول
خیر. پماد کلیندامایسین برای کودکان کوچک‌تر از ۱۲ سال مناسب نیست.
بله، این پماد با توقف رشد باکتری‌ها عفونت‌های پوستی را درمان می‌کند.
عواملی که اثر پماد کلیندامایسین را کاهش می‌دهند، عبارت‌اند از:
- شست‌وشوی بیش‌ازحد محل آسیب‌دیده پوست؛
- فراموش‌کردن نوبت‌های استعمال پماد؛
- پایبند نبودن به زمان مشخص استفاده از پماد.
معمولاً حدود ۴ تا ۶ هفته پس از شروع درمان موضعی کلیندامایسین، شاهد بهبودی در عفونت پوستی یا آکنه خواهیم بود.
هرگز از پماد موضعی برای درمان عفونت واژینال استفاده نکنید. پماد واژینال کلیندامایسین برای درمان عفونت‌های باکتریایی واژن مناسباند. حتی برای استفاده از کرم واژینال کلیندامایسین هم نباید خودسرانه عمل کنید و باید طبق توصیه و تجویز پزشک پیش بروید.