خون در ادرار کودکان و نوزادان نشانه چیست؟ | ویژه‌ی والدین

مشاهده خون در ادرار کودکان و نوزادان موضوع نگران‌کننده‌ای برای والدین است. البته تشخیص این بیماری در کودکان سخت است، چراکه نمی‎‌توان به وضوح علائم آن را مشاهده کرد.

به همین دلیل قصد داریم در این مطلب از مجله سلامت دکتر ساینا شما والدین عزیز را به‌طور کامل با علت وجود خون در ادرار کودکان و نوزادان و راه‌های تشخیص و درمان آن آشنا کنیم. پس با ما همراه شوید.

خون در ادرار نوزاد نشانه چیست؟

خون در ادرار با نام علمی هماچوری (Hematuria) شناخته می‌‏شود که در نوزاد معمولا به‌صورت لکه‌های قرمز و یا صورتی بروز خواهد کرد. البته این مشکل همیشه نمی‎‌تواند نگران‌‎کننده باشد، چراکه در بسیاری از مواقع این مشکل به خودی خود حل خواهد شد. اما گاهی اوقات نیز وجود خون در ادرار نوزاد نشان‌‎دهنده یک بیماری جدی است که باید تحت درمان پزشکی قرار گیرد. وجود

توجه به رنگ ادرار نوزاد

به طور معمول نوزادان هر یک تا سه ساعت یکبار ادرار خواهند کرد. گاهی اوقات این مدت زمان می‌‎تواند به چهار تا شش ساعت در روز تغییر یابد. البته برخی از بیماری‌ها مانند تب و یا گرمی هوا سبب می‌‎شود تا نوزاد ادرار کمتری داشته باشد. در این شرایط معمولا تعداد دفعات تخلیه ادرار به نصف کاهش خواهد یافت و نگران‌کننده نیست.

در نوزاد سالم ادرار به رنگ زرد روشن تا زرد تیره است. هرچه رنگ آن تیره‎‌تر باشد، یعنی ادرار از غلظت بیشتری برخوردار است و به این معنی است که نوزاد مایعات کمی دریافت می‎‌کند. هرچه غلظت ادرار بیشتر می‌‎شود بوی آن نیز تندتر خواهد شد. 

البته گاهی اوقات ممکن است روی پوشک نوزاد لکه‌های صورتی رنگی مشاهده ‌‎کنید و آن را با خون اشتباه بگیرید. در صورتیکه این لکه معمولاً نشانه ادرار بسیار غلیظ است که رنگ صورتی دارد. تا زمانی که نوزاد حداقل چهار پوشک را در روز خیس کند احتمالاً هیچ دلیلی برای نگرانی وجود نخواهد داشت. اما چنانچه بروز لکه‎‌های صورتی ادامه داشت حتما باید با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

علت خون در ادرار نوزاد پسر

علت خون در ادرار نوزاد پسر در بیشتر موارد به ختنه مربوط خواهد شد. پس از ختنه معمولا نوزاد در ساعات اولیه با مقداری خونریزی مواجه می‌‎شود. وجود لکه‌‌های خون در ادرار نوزاد پسر یک الی دو روز بعد از ختنه طبیعی است و نگران‌‎کننده نیست. نکته مهم در ختنه نوزاد پسر این است که پس از گذشت ۱۲ ساعت باید جریان ادرار برقرار شود.

در مواردی ممکن است خون در ادرار نوزادان به دلیل وجود یک زخم کوچک ناشی از بثورات پوشک باشد، اما اگر این خونریزی با علائم دیگری مانند درد شکم، بی‌قراری کودک یا تب همراه باشد بلافاصله باید فرزندتان را نزد پزشک ببرید.

علت خون در ادرار کودکان چیست؟

خون در ادرار کودکان به عملکرد کلیه‌ها و دستگاه ادراری بازمی‌‎گردد. نوزادان با دو کلیه متولد می‎‌شوند. یکی از وظایف کلیه، فیلتر کردن خون از ادرار است. زمانی که با خون در ادرار کودک مواجه می‎‌شوید یعنی خون در فیلترهای کلیه و یا هر قسمت دیگری از دستگاه ادراری نشت کرده است. این قسمت‌‎ها می‌‎تواند مجاری ادراری، مثانه و یا هر قسمت دیگری از دستگاه ادراری در کودکان باشد.

خون در ادرار کودک ممکن است به دلیل بیماری‌‎های زیر باشد:

• بیماری کلیوی
• عفونت ادراری همراه با تب
• سنگ کلیه
• وجود مقادیر زیادی از مواد معدنی در ادرار مانند سطح بالای کلسیم
• سابقه‌ی خانوادگی برخی از بیماری‌ها از جمله سندرم آلپورت و بیماری کلیه پلی‌کیستیک
• جراحات، انسداد، نقایص مادرزادی و یا سایر ساختارهای غیر طبیعی در مجاری ادراری مانند سنگ یا کیست
• تومورها و سرطان‌ها (در موارد بسیار نادر)

یادتان باشد که ادرار کردن کودک نباید دردناک باشد. درد هنگام دفع ادرار کودک به همراه خون و درد می‌‎تواند نشانه‌‎ای از بروز عفونت ادراری باشد. چنانچه عفونت ادراری به درستی درمان نشود باعث آسیب جدی به کلیه‎‌های کودک خواهد شد.

خون در ادرار کودکان به عملکرد کلیه‌ها و دستگاه ادراری بازمی‎‌گردد. این مشکل می‌تواند به دلیل بیماری‌های کلیوی نظیر سنگ کلیه، عفونت ادراری و … باشد.

خون در ادرار کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اگر در ادرار فرزندتان خون مشاهده کردید باید به پزشک متخصص کودکان مراجعه کنید. پزشک ابتدا کودک را معاینه می‌کند و سوالاتی از شما در مورد میزان و حجم خون دفع‌شده خواهد پرسید. لازم است تا در این شرح حال کوچکترین تغییراتی که را در کودک خود مشاهده کرده‌‎اید را به پزشک گزارش دهید. از جمله این سوالات می‎‌توان به تعداد دفعات ادرار، حجم، رنگ و بوی ادرار کودک اشاره کنید.

آزمایشات لازم برای تشخیص علت خون در ادرار کودکان

در مرحله بعد پزشک برای تشخیص علت اصلی و رد کردن سایر احتمالات پزشکی و برای اطلاع از نحوه عملکرد کلیه‌های کودک و جمع آوری سایر اطلاعات مهم در مورد علت خون در ادرار کودکان آزمایشاتی را تجویز خواهد کرد تا بفهمد چه چیزی باعث خون در ادرار کودک شده است. برخی از این آزمایش‌ها عبارتند از:

آزمایش ادرار

در آزمایش ادرار پزشک نمونه‌‎ای از ادرار کودک را برای آزمایشگاه خواهد فرستاد. در طی این آزمایش وجود باکتری در خون ادرار کودک تایید خواهد شد. چنانچه لازم باشد پزشک از آزمایش کشت ادرار نیز استفاده می‌‎کند تا نوع باکتری نیز مشخص شود. آزمایش ادرار همچنین می‌تواند سطح پروتئین و کلسیم ادرار را مشخص کند که در صورت عدم تعادل ممکن است نشانه‌هایی از بیماری کلیه باشد.

آزمایش خون

پزشک کودک شما ممکن است نمونه‌ای از خون را بگیرد و آن را به آزمایشگاه بفرستد تا از نظر وجود کراتینین -ماده زائد در خون- بررسی شود. مقادیر بالای کراتینین ممکن است نشان‌دهنده بیماری کلیوی باشد.

سونوگرافی

سونوگرافی کلیه یا مثانه می‌تواند یک مشکل ساختاری را به‌عنوان علت خون در ادرار کودک تایید یا رد کند. این آزمایش اطلاعاتی در مورد اندازه و شکل کلیه در اختیار پزشک قرار می‌دهد و به تشخیص کیست، سنگ کلیه، انسداد، توده یا سایر مشکلات کمک می‌کند.

بیوپسی

هنگامی که نتیجه آزمایش خون کودک غیرطبیعی است یا سطح پروتئین در ادرار زیاد است و یا اگر سابقه خانوادگی بیماری کلیه وجود دارد پزشک ممکن است نمونه‌برداری CT را توصیه کند. (CT آزمایشی است که از اشعه ایکس مقطعی برای تهیه تصاویر دقیق استفاده می‌کند).

در این روش کودک شما آرام‌بخشی ضعیف و بی‌حسی موضعی دریافت می‌کند و پزشک با استفاده از سونوگرافی یا توموگرافی کامپیوتری (CT) یک سوزن را به داخل کلیه‌ها هدایت می‌کند تا بافت کلیه در آزمایشگاه مورد بررسی قرار ‌گیرد و مشخص شود که خون در ادرار کودک به دلیل بیماری کلیوی است یا خیر. 

یکی از عواملی که باعث وجود خون در ادرار کودکان می‌شود داشتن عفونت در مجاری ادرار است. در چنین شرایطی کودک ممکن است از سوزش هنگام ادرار کردن یا احساس نیاز به ادرار مکرر شکایت کند و دچار تب شده باشد.

خون در ادرار کودکان چگونه درمان می‌شود؟

گاهی اوقات ممکن است خون در ادرار کودکان خفیف باشد و نیاز به درمان نداشته باشد و خود به خود برطرف شود. اما اگر علت خون در ادرار کودک به دلیل دیگری باشد پزشک بسته به علت آن درمان را آغاز می‌کند.

درمان خون در ادرار کودکان به دلیل عفونت ادراری

اگر کودک شما به عفونت ادراری مبتلا باشد پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. در طول دوره درمان شما باید مطمئن شوید که فرزندتان همه آنتی‌بیوتیک‌ها را مصرف نماید. غالباً پزشک برای اطمینان از بهبود عفونت، به شما توصیه می‌کند که برای معاینه پیگیری یا آزمایش ادرار اقدام کنید.

درمان خون در ادرار کودکان به دلیل سنگ کلیه یا کم‌خونی

سایر علل هماچوری یا خون در ادرار کودکان ممکن است به انواع دیگری از درمان نیاز داشته باشد. به عنوان مثال اگر علت خون در ادرار کودک شما به‌خاطر سنگ‌کلیه باشد پزشک درصورت لزوم سنگ‌کلیه را بر می‌دارد. اگر هماتوری کودک شما از بیماری کم‌خونی سلول داسی شکل است پزشک سعی می‌کند این نوع از اختلال خون را درمان کند تا باعث ایجاد خون در ادرار کودک نشود.

کلام آخر دکتر ساینا

بسیار مهم است که هرچه سریعتر علت خون در ادرار کودکان و نوزادان تشخیص داده شود. اگر این عارضه به درستی درمان نشود می‌تواند مشکلات جدی برای سلامت کودک ایجاد کند. چنانچه برای تشخیص و درمان این بیماری به مشاوره تخصصی نیاز دارید می‌توانید از کادر متخصصان کودک مرکز مشاوره پزشکی دکتر ساینا کمک بگیرید.