کیست سینه: علل، علائم، تشخیص و درمان

اخیراً توده‌ای در سینه‌تان لمس کرده‌اید و نگران شده‌اید که مبادا سرطان باشد؟ اگرچه درصورت لمس توده یا هر یافته غیرطبیعی در سینه لازم است که پزشک را درجریان قرار دهید، اما نترسید؛ زیرا اکثر توده‌هایی که در سینه یافت می‌شوند خوشخیم‌اند و باعث عوارض نگران‌کننده‌ای نمی‌شوند. یکی از شایع‌ترین توده‌های سینه، کیست سینه است. در این متن ضمن آشنایی شما با کیست سینه به این سوال پاسخ می‌دهیم که آیا کیست سینه سرطانی است یا خیر.

کیست سینه چیست؟

کیست سینه یک کیسه پر از مایع و غیرسرطانی (خوشخیم) است که درون سینه تشکیل می‌شود. کیست زمانی ایجاد می‌شود که مایع یک مجرای خالی شیر را پر کند. برخی کیست‌ها آنقدر کوچک‌اند که احساس نمی‌شوند؛ درحالی‌که برخی دیگر از کیست‌ها ممکن است آن‌قدر بزرگ شوند که آن‌ها را احساس کنید یا حتی برای شما آزاردهنده شوند. خوشه‌های کیست می‌توانند در یک یا هر دو سینه ایجاد شوند.

به گفته وبسایت Mayo Clinic:

کیست‌های سینه کیسه‌هایی پر از مایع درون سینه‌اند که اغلب غیرسرطانی (خوشخیم) هستند. شما ممکن است یک یا چند کیست سینه داشته باشید. یک کیست سینه عموماً شبیه یک انگور یا بادکنک پر از آب است، ‌اما گاهی هم سفت است. کیست‌های سینه تازمانی‌که بزرگ و دردناک یا آزاردهنده نشوند، نیاز به درمان ندارند. در این‌موارد تخلیه مایع درون کیست می‌تواند علائم را کم کند.

کیست پستان چقدر شایع است؟

کیست سینه شایع است. حدود ۷٪ از زنان حداقل یک بار در طول زندگی‌شان دچار کیست سینه می‌شوند. (منبع: Cleveland Clinic)

اندازه کیست سینه

کیست سینه از نظر اندازه به دو دسته تقسیم می‌شود:

• میکروکیست: میکروکیست آنقدر کوچک است که قابل‌لمس نیست و حین مامو یا سونوگرافی تشخیص داده می‌شود.
• ماکروکیست: ماکروکیست‌ها آنقدر بزرگ‌اند که قابل لمس هستند و ممکن است اندازه‌ای بین ۲.۵ تا ۵ سانتیمتر داشته باشند.

انواع کیست سینه

سه نوع کیست سینه وجود دارد:

۱. کیست سینه ساده

این نوع کیست به‌طورکامل با مایع پر شده است و همیشه غیرسرطانی است. هیچ بخش جامدی در این کیست وجود ندارد و دیواره آن نرم است. حدود ۹۰٪ از کیست‌های سینه از این نوع‌اند.

۲. کیست سینه مختلط (Complex)

این نوع کیست ترکیبی از اجزای مایع و جامد دارد و در ۲۰ ٪ موارد سرطانی است. دراین‌موارد پزشک عموماً درخواست بیوپسی یا نمونه بافتی می‌کند و آن را برای بررسی‌های بیشتر به آزمایشگاه می‌فرستد.

۳. کیست سینه پیچیده (Complicated)

این نوع کیست نیز پر از مایع است اما ممکن است مایع کمی کدورت داشته باشد یا حاشیه‌های کیست نامنظم باشد. درمواردی این کیست‌ها با سوزن بیوپسی بیرون کشیده و برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند. در سایر موارد پزشک ممکن است از شما بخواهد ۶ ماه بعد برای پیگیری‌های بعدی مراجعه کنید؛ زیرا احتمال کمی (کمتر از ۲٪) وجود دارد که کیست‌ها سرطانی باشند.

کیست سینه سه نوع ساده، مختلط و پیچیده دارد. کیست ساده همیشه غیرسرطانی است و کیست مختلط بیشتر از سایر کیست‌ها احتمال دارد که سرطانی شود.

علائم کیست سینه

برخی کیست‌های سینه آن‌قدر کوچک‌اند که آن‌ها را حس نمی‌کنید؛ اما اگر بزرگ‌تر باشند، ممکن است توده‌ای را احساس کنید که دارای ویژگی‌های زیر است:

• نرم یا سفت؛ اما اغلب نرم است
• گرد و صاف با لبه‌های مشخص
• دردناک به‌ویژه پیش از آغاز قاعدگی
• پیش از آغاز قاعدگی بزرگ شده و با پایان آن کوچک می‌شود
• به‌راحتی زیر پوست حرکت می‌کند (به‌ویژه آن‌هایی که بزرگ‌اند)

کیست‌های سینه ممکن است کوچک باشند(به‌اندازه یک دانه برنج یا نخود) یا به اندازه توپ گلف بزرگ باشند. اغلب افراد متوجه تغییر کیست پیش از آغاز قاعدگی می‌شوند. برخی دیگر علائمی نظیر ترشح از سینه یا درد موضعی را تجربه می‌کنند.

علت کیست سینه

علت اصلی کیست سینه هنوز ناشناخته است. دانشمندان عقیده دارند که نوسان طبیعی سطح هورمون‌ها ممکن است باعث تحریک ساخت آن‌ها شود؛ چراکه کیست‌های سینه اغلب بعد از یائسگی و افت سطح استروژن ایجاد نمی‌شوند. همچنین تصور می‌شود که تشکیل کیست بخشی از چرخه طبیعی سینه باشد؛‌ زمانی‌که غده تولیدکننده شیر منقبض می‌شود و مایع به دام می‌افتد.

اغلب کیست‌های سینه از نوع ساده و غیرسرطانی هستند؛ سایر کیست‌های سینه نیز به‌ندرت می‌توانند سرطانی شوند.

تشخیص کیست سینه

تشخیص کیست سینه اغلب با معاینه پستان،‌ تصویربرداری مثل سونوگرافی یا ماموگرافی و احتمالاً نمونه‌برداری انجام می‌شود.

۱. معاینه پستان

پس از این‌که علائم‌تان را به پزشک شرح دادید،‌ او سینه شما را از نظر لمس توده و هرگونه یافته غیرطبیعی معاینه می‌کند. از آن‌جایی‌که معاینه پستان به‌تنهایی برای تشخیص کیست سینه کافی نیست،‌ نیاز به تست‌های دیگری خواهید داشت. تست بعدی اغلب تصویربرداری یا آسپیراسیون با سوزن ظریف خواهد بود.

۲. تصویربرداری

دو نوع تصویربرداری ممکن است درخواست شود:

• ماموگرافی: کیست‌های بزرگ و خوشه‌های کیست‌های کوچک اغلب با ماموگرافی دیده می‌شوند؛ اما تشخیص میکروکیست با ماموگرافی دشوار یا غیرممکن است.
• سونوگرافی پستان: با سونوگرافی پزشک می‌تواند تشخیص دهد که کیست با مایع پر شده یا جامد است. محلی که پر از مایع باشد، اغلب نشان‌دهنده کیست است. یک توده جامد بیشتر احتمال دارد که غیرسرطانی باشد،‌ مثل فیبروآدنوم؛ اما ممکن است سرطانی هم باشد. پزشک ممکن است برای ارزیابی بیشتر توده جامد،‌ درخواست بیوپسی کند.

آسپیراسیون

درصورتی‌که توده پستان به‌راحتی قابل‌لمس باشد،‌ پزشک ممکن است بدون انجام تصویربرداری،‌ برای تخلیه مایع، آسپیراسیون با سوزن ظریف انجام دهد. درحین این کار پزشک یک سوزن نازک را وارد توده سینه می‌کند و مایع را تخلیه می‌کند. اغلب این کار همراه با سونوگرافی انجام می‌شود تا محل دقیق توده مشخص شود. درصورتی‌که مایع خارج شود و کیست از بین برود،‌ پزشک بلافاصله کیست سینه را تشخیص می‌دهد.

درمان کیست سینه

برای کیست‌های ساده (آن‌هایی که پر از مایع و بدون علامت‌اند) هیچ درمانی لازم نیست؛‌ البته درصورتی‌که تشخیص آن‌ها با سونوگرافی یا آسپیراسیون تایید شود. بسیاری از کیست‌ها بدون درمان و به‌صورت خودبه‌خودی برطرف می‌شوند. درصورتی‌که کیستی سفت‌تر از قبل احساس شود یا متوجه تغییر پوست روی کیست شدید، پزشک خود را درجریان قرار دهید.

۱. آسپیراسیون با سوزن ظریف

درصورتی‌که مایع قابل‌تخلیه باشد،‌ آسپیراسیون با سوزن ظریف می‌تواند هم یک کار تشخیصی باشد و هم درمانی. بعد از آن کیست سینه و علائم از بین می‌روند. در برخی کیست‌ها ممکن است لازم باشد که مایع بیش‌از یک بار تخلیه شود. عود یا تشکیل کیست جدید نیز شایع است. درصورتی‌که کیست سینه برای دو یا سه چرخه قاعدگی باقی بماند یا بزرگ‌تر شود، پزشک خود را برای ارزیابی‌های بیشتر درجریان قرار دهید.

۲. هورمون‌درمانی

استفاده از قرص‌های ضدبارداری با تنظیم چرخه قاعدگی می‌تواند در کاهش عود کیست سینه موثر باشد. اما به‌دلیل عوارض احتمالی، قر‌ص‌های ضدبارداری و دیگر درمان‌های هورمونی، نظیر تاموکسیفن اغلب فقط در زنانی با علائم شدید تجویز می‌شوند. عدم ادامه درمان هورمونی پس از آغاز یائسگی هم می‌تواند در پیشگیری از کیست سینه موثر باشد.

۳. ویتامین E

به نظر می‌رسد مصرف ویتامین E می‌تواند در درمان برخی کیست‌های عودکننده موثر باشد. پزشک ممکن است با توجه به نوع کیست، تجویز ویتامین E را به هورمون‌درمانی ترجیح دهد.

۴. جراحی کیست سینه

جراحی برداشتن کیست سینه فقط در برخی شرایط خاص ضرورت می‌یابد. درصورتی‌که کیست سینه‌ای آزاردهنده باشد و هر ماه عود کند یا حاوی مایع خونی باشد یا علائم نگران‌کننده دیگری داشته باشد، ممکن است انجام جراحی ضرورت یابد.

کیست سینه اغلب نیاز به درمان ندارد و به‌صورت خودبه‌خودی از بین ‌می‌رود. بااین‌حال درصورتی‌که درمان ضرورت داشته باشد، پزشک ممکن است توصیه به آسپیراسیون، درمان هورمونی یا جراحی کند.

درمان خانگی کیست سینه

اگر پزشک تشخیص داده کیست شما از نوع ساده و کم‌خطر است و فعلا نیاز به درمان خاصی ندارند، برای کاهش علائم کیست سینه در خانه می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

۱. پوشیدن سوتین مناسب

پوشیدن سوتینی که به‌خوبی از سینه‌ها حمایت کند،‌ می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.

۲. کمپرس

هم کمپرس گرم و هم یخ می‌توانند به کاهش درد کمک کنند.

۳. حذف کافئین

مطالعات ارتباطی بین مصرف کافئین و کیست سینه را نشان نداده‌اند. با‌این‌حال برخی زنان گزارش کرده‌اند که علائمشان بعد از قطع کافئین از رژیم غذایی بهتر شده است؛ بنابراین بد نیست برای بهبود علائم، کاهش یا قطع دریافت کافئین از نوشیدنی‌ها یا مواد غذایی مثل شکلات را امتحان کنید.

۴. مسکن‌ها

برخی مسکن‌ها نظیر استامینوفن یا ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی مثل ناپروکسن و ایبوبروفن می‌توانند به بهبود علائم کمک کنند.

آیا پیشگیری از کیست سینه ممکن است؟

کیست سینه قابل‌پیشگیری نیست؛‌ اما معاینه منظم سینه توسط خودتان و انجام ماموگرافی غربالگری راه‌های خوبی برای ارزیابی وضعیت عمومی سلامتی شماست. هیچ وقت یک توده جدید را با این تصور که «فقط یک کیست است»، به حال خود رها نکنید. همیشه لازم است پزشک خود را برای ارزیابی‌های تکمیلی درجریان قرار دهید.

عوارض کیست سینه

کیست سینه هیچ عوارض کشنده‌ای ندارد. آن‌ها ممکن است عفونی یا بزرگ و دردناک شوند و نیاز به تخلیه پیدا کنند. درصورتی‌که پزشک تشخیص دهد که خطر سرطان در شما بالاست، ممکن است برای شما ارزیابی‌های دوره‌ای یا تست‌های تکمیلی درخواست کند.

آیا کیست سینه بدخیم است؟

اغلب کیست‌های سینه بدخیم نیستند و ارتباطی با سرطان ندارند؛ کیست‌های ساده که تنها از مایع پر شده‌اند و اجزای جامد ندارند، همیشه خوشخیم‌اند.

آیا کیست سینه می‌تواند سرطانی شود؟

ممکن است اما احتمال آن کم است. کیست‌های ساده خوشخیم‌اند و اغلب توده‌های سینه (حدود ۹۰٪) را تشکیل می‌دهند. کیست‌های پیچیده نیز عموماً خوشخیم‌اند (خطر سرطان کمتر از ۲٪). کیست مختلط بیشترین خطر سرطانی شدن را (حدود ۱۴ الی ۲۳٪) دارد.

تفاوت کیست و تومور سینه

کیست زمانی ایجاد می‌شود که مایع درون سینه تجمع یابد، درحالی‌که تومور یک توده جامد است که ممکن است سرطانی یا غیرسرطانی باشد. اگرچه افتراق بین این دو بدون انجام مداخله پزشکی دشوار است، اما به استناد انجمن سرطان آمریکا کیست سینه دارای ویژگی‌های زیر است:

• ممکن است دردناک باشد.
• به‌راحتی زیر پوست حرکت می‌کند.
• معمولاً صاف و نرم است.
• علائم آن در طول مراحل مختلف چرخه قاعدگی بهتر یا بدتر می‌شود.

این درحالی است که تومور سینه دارای ویژگی‌های زیر است:

• اغلب بدون درد است.
• حین لمس حرکت نمی‌کند.
• ممکن است حاشیه‌های نامنظم یا سخت داشته باشد.
• علائم آن در مراحل مختلف چرخه قاعدگی تغییری نمی‌کند.

افتراق بین کیست و تومور سینه تنها توسط پزشک امکان‌پذیر است. درصورتی‌که هرگونه تغییری در بافت سینه‌تان احساس کردید، لازم است که با پزشک مشورت کنید.

کیست سینه و بارداری

یکی از شایع‌ترین تغییرات خوشخیمی که ممکن است در بافت سینه در دوره بارداری رخ بدهد، تشکیل کیست است. این کیست‌ها اغلب خوش‌خیم هستند و نیاز به درمان ندارند و در روند بارداری تداخلی ایجاد نمی‌کنند. بااین‌حال، درصورت لمس هر توده جدیدی در بافت پستان در دوره بارداری، لازم است که پزشک را درجریان قرار دهید.

چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟

بافت طبیعی سینه اغلب حاوی برآمدگی است؛‌ اما اگر توده‌ی جدیدی احساس کردید که از بین نرفت، بزرگ‌تر شد یا بعد از یک یا دو چرخه قاعدگی همچنان باقی ماند، لازم است پزشک خود را درجریان قرار دهید. همچنین درصورتی‌که پوست یک یا هر دو سینه دچار تغییرات شد، لازم است با پزشک دراین‌باره مشورت کنید.

چه سوالاتی از پزشک بپرسیم؟

بد نیست که سوال‌های زیر را از پزشک خود بپرسید:

• چه چیزی ممکن است باعث ایجاد علائم من شده باشد؟
• آیا داشتن کیست خطر ابتلای من به سرطان سینه را افزایش می‌دهد؟
• چه تست‌هایی لازم است انجام دهم؟
• آیا نیاز به درمان دارم؟ اگر پاسخ مثبت است،‌ چه درمانی دردسترس است؟
• آیا محدودیت خاصی را لازم است رعایت کنم؟

کلام آخر دکترساینا

کیست سینه یک کیسه پر از مایع است که درون پستان تشکیل می‌شود. لمس کیست سینه اگرچه ممکن است در ابتدا شما را نگران یا حتی وحشت‌زده کند،‌ اما این وضعیت اغلب خوشخیم است و ممکن است حتی بدون درمان و به‌صورت خودبخودی از بین برود. با‌این‌حال درصورتی‌که هرگونه نگرانی درباره کیست سینه یا خطر سرطانی شدن آن‌ها داشتید،‌ خوب است که با پزشک خود دراین‌باره مشورت کنید.

سوالات متداول

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.