پماد بتامتازون از جمله داروهای بسیار قوی گروه «استروئیدها» (کورتیکواستروئیدها) است. وقتی پوست ما تحریک می‌شود، مواد شیمیایی التهابی ترشح می‌کند. استروئیدها هورمون‌هایی هستند که بدن برای کاهش ترشح این مواد التهابی تولید می‌کند. داروهای استروئیدی موضعی مثل بتامتازون، دقیقاً کار استروئیدهای طبیعی بدن را انجام می‌دهند و از ترشح مواد التهابی جلوگیری می‌کنند. بتامتازون موضعی در قالب پماد، کرم و لوسیون در بازار یافت می‌شود. این دارو از داروهای موضعی مشابه مثل «هیدروکورتیزون» قوی‌تر است و وقتی تجویز می‌شود که سایر داروها موثر نیستند.
فهرست آنچه می‌خوانید:
- پماد بتامتازون در یک نگاه
- کاربرد پماد بتامتازون
- پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذاریم؟
- نحوه مصرف پماد بتامتازون
- عوارض جانبی پماد بتامتازون
- هشدارهای پماد بتامتازون
- آیا می‌توان پماد بتامتازون را با داروی دیگری جایگزین کرد؟
- نحوه نگهداری پماد بتامتازون
- نکاتی درباره خرید پماد بتامتازون
- کلام آخر دکترساینا
- سوالات متداول
پماد بتامتازون در یک نگاه
جدول اطلاعات دارویی پماد بتامتازون
| نام علمی | بتامتازون موضعی (Betamethasone Topical) |
| نام‌های تجاری | بتامتازون، بتازونیت، بتالون، بتامتازول، آفی بتازون |
| شرکت سازنده | حکیم، داروپخش، ابوریحان، سبحان دارو، ایران ناژو |
| اشکال | کرم، پماد، لوسیون |
| کاربرد | اگزما، حساسیت (آلرژی)، بثورات پوستی، پسوریازیس، نیش حشرات |
| نحوه مصرف | به‌صورت موضعی بعد از تمیز و خشک کردن دست‌ها و محل ضایعه پوستی |
| حداکثر دوز مجاز | طبق تجویز پزشک |
| عوارض جانبی | احساس سوزش، خارش، مورمور شدن، قرمزی، خشکی،التهاب |
| موارد منع مصرف | کودکان زیر دوازده سال |
| هشدارهای مهم |
اگر داروهای زیر را مصرف می‌کنید، به پزشک اطلاع دهید: - داروهای مخصوص درمان HIV (مثل ریتوناویر یا کوبیسیستات) - داروهای مخصوص درمان عفونت‌های قارچی (مثل ایتراکونازول) - سایر داروهای حاوی استروئید (کرم‌های اگزما، اسپری آسم، قرص، آمپول، اسپری بینی، قطره چشمی یا بینی) |
| بارداری و شیردهی |
- بارداری: بدون مشکل - شیردهی: بدون مشکل |
| وضعیت نسخه | نیاز به نسخه دارد. |
کاربرد پماد بتامتازون
کاربرد اصلی پماد بتامتازون، کاهش التهاب پوست و علائم آن مثل خارش، قرمزی، خشکی، پوسته‌پوسته شدن و غیره است. مشکلات پوستی مختلفی باعث التهاب می‌شوند؛ از جمله:
- اگزما
- حساسیت پوستی (آلرژی)
- پسوریازیس
- بثورات پوستی
- نیش حشرات
پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذاریم؟
تحت شرایط زیر، قبل از مصرف پماد بتامتازون حتما با پزشک مشورت کنید:
- سابقه حساسیت به بتامتازون یا سایر داروها
- سابقه هر نوع حساسیت به مواد غذایی، رنگ‌ها، نگهدارنده‌ها یا حیوانات
- ابتلا به آب مروارید یا آب سیاه (گلوکوم)
- ابتلا به سندرم کوشینگ (اختلال مربوط به غدد آدرنال)
- ابتلا به دیابت
- ابتلا به هایپرگلایسمی (قند خون بالا)
- ابتلا به بیماری پرفشاری داخل جمجمه‌ای
- عفونت، زخم‌های گسترده، جراحت شدید یا ترک پوستی در محل ضایعات پوستی یا نزدیک آن‌ها
- ابتلا به نارسایی کبد
- ابتلا به درماتیت پریوریال (درماتیت اطراف دهان)
- ابتلا به بیماری پوستی روزاسه
- ابتلا به آکنه
- ابتلا به زردزخم (ایمپتیگو)
- ابتلا به پسوریازیس پلاکی (شایع‌ترین نوع بیماری پسوریازیس که باعث ایجاد تکه‌های برآمده روی پوست و خشکی و خارش آن می‌شود.)
نحوه مصرف پماد بتامتازون
- برای استفاده از پماد، ابتدا دست‌هایتان را بشویید و خشک کنید. سپس محل ضایعه پوستی را تمیز و کاملا خشک کنید.
- یک لایه نازک از کرم را روی ضایعه پوستی قرار دهید و سپس به‌آرامی ماساژ دهید. این کار را طبق توصیه پزشک (معمولا یک الی سه بار در روز) تکرار کنید.
- بعد از استفاده از دارو، دست‌هایتان را بشویید؛ مگر در شرایطی که کرم را برای درمان ضایعات پوستی دست استفاده کرده‌اید.
- اگر پزشک استفاده از پماد بتامتازون را برای نواحی اطراف چشمتان تجویز کرده است، مراقب باشید پماد وارد چشم نشود؛ چراکه ممکن است باعث ابتلا به آب سیاه یا تشدید علائم این بیماری شود.
- پماد نباید وارد بینی یا دهان شود. اگر این اتفاق افتاد، بینی یا دهان را با مقدار زیادی آب بشویید.
- از باندپیچی یا پوشاندن محل ضایعه پوستی پرهیز کنید (مگر به توصیه پزشک.)
- از پماد بتامتازون بیشتر از زمانی که پزشک توصیه کرده استفاده نکنید.
- تا زمانی که پزشک اجازه نداده است، از پماد بتامتازون در نواحی صورت، کشاله ران، ناحیه تناسلی، مقعد یا زیربغل استفاده نکنید.
عوارض جانبی پماد بتامتازون
وقتی برای اولین بار از کرم بتامتازون استفاده می‌کنید، ممکن است در محل ضایعه پوستی دچار علائم زیر شوید:
- احساس سوزش
- خارش
- مورمور شدن
- قرمزی
- خشکی
- التهاب
- آکنه
- تغییر رنگ پوست
- رشد مو در محل استفاده از کرم
- کبود یا براق شدن پوست
- ظاهر شدن دانه‌های ریز روی پوست
بعد از چند بار استفاده از دارو، این عوارض باید از بین بروند. اگر عوارض بعد از چند روز از بین نرفت یا بدتر شد، در اولین فرصت با پزشکتان تماس بگیرید. همچنین استفاده بلندمدت از پماد یا کرم بتامتازون، ممکن است باعث نازک شدن یا ترک خوردن پوست (استرچ مارک) شود. استرچ مارک‌ها ممکن است همیشگی باشند؛ اما معمولا به‌مرور زمان از بین می‌روند.
هنگام مصرف پماد بتامتازون چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
تحت شرایط زیر از پزشک کمک بگیرید:
- پوستتان به‌شدت متورم شده است.
- از پوستتان چرک زرد خارج می‌شود یا رنگ آن قرمزتر شده است. (این‌ها علائم ابتلا به عفونت یا تشدید عفونت قبلی است.)
- برای درمان پسوریازیس از بتامتازون استفاده می‌کنید و زیر پوستتان برآمدگی‌های چرکی ظاهر شده است.
استفاده از بتامتازون موضعی در درازمدت ممکن است باعث قندخون بالا، مشکلات بینایی یا مشکلات مربوط به غده آدرنال شود. درصورتی‌که علائم زیر را دارید، با پزشک خود مشورت کنید:
- دچار ناراحتی گوارشی شده‌اید، استفراغ و حالت تهوع دارید، احساس خستگی یا گیجی شدید می‌کنید یا از حال می‌روید، ضعف عضلانی دارید، دچار نوسان خلق شده‌اید، اشتهایتان را از دست داده‌اید یا کاهش وزن غیرطبیعی دارید. (این‌ها علائم مشکلات مربوط به غده آدرنال است.)
- احساس گیجی، خواب‌آلودگی، تشنگی یا گرسنگی غیرمعمول دارید، دچار تکرر ادرار شده‌اید، تند نفس می‌کشید یا تنفستان بوی میوه می‌دهد. (این موارد علائم هایپرگلایسمی یا قند خون بالا است.)
- بعد از استفاده از پماد بتامتازون، مشکل بینایی پیدا کرده‌اید.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص پوست و مو کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص پوست و مو ارتباط آنلاین با متخصص پوست و موهشدارهای پماد بتامتازون
اگر هم‌زمان با بتامتازون داروی موضعی دیگری استفاده می‌کنید، دو دارو را هم زمان روی پوست قرار ندهید. بهتر است مدتی صبر کنید تا داروی اول جذب پوست شود و بعد از پماد دوم استفاده کنید. همچنین بهتر است درباره تداخل‌های دارویی و محدودیت‌های مربوط به این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
تداخلات دارویی
اگر داروهای زیر را مصرف می‌کنید، به پزشک اطلاع دهید:
- داروهای مخصوص درمان HIV (مثل ریتوناویر یا کوبیسیستات)
- داروهای مخصوص درمان عفونت‌های قارچی (مثل ایتراکونازول)
- سایر داروهای حاوی استروئید (کرم‌های اگزما، اسپری آسم، قرص، آمپول، اسپری بینی، قطره چشمی یا بینی)
همچنین از ترکیب کردن یا مصرف هم زمان پماد بتامتازون با داروهای گیاهی پرهیز کنید. تداخل داروهای گیاهی با پماد بتامتازون از نظر علمی مورد پژوهش قرار نگرفته است؛ بنابراین درباره خطرات احتمالی این کار اطلاعاتی در دسترس نیست.
محدودیت سن
استفاده از محصولات موضعی بتامتازون در کودکان زیر دوازده سال توصیه نمی‌شود.
بارداری و شیردهی
استفاده از پماد بتامتازون در دوره بارداری و شیردهی مشکلی ندارد؛ فقط باید مراقب باشید کودکتان نواحی پوست آغشته به پماد را لمس نکند. اگر در دوره شیردهی برای درمان ضایعات پوستی روی پستان‌ها نیاز به دارو دارید، بهتر است از داروهای ضعیف‌تر به جای بتامتازون استفاده کنید؛ ولی اگر پزشک بتامتازون را برایتان تجویز کرده است، قبل از شیر دادن به نوزاد ابتدا پستان‌ها و سپس دست‌هایتان را خوب بشویید.
آیا می‌توان پماد بتامتازون را با داروی دیگری جایگزین کرد؟
اگر پزشک این دارو را برایتان تجویز کرده است، نباید مصرف آن را خودسرانه قطع کرده یا آن را جایگزین کنید. بااین‌حال، اگر این دارو عوارض ناخوشایندی برایتان ایجاد کرده است، می‌توانید از پزشک بخواهید تا داروی مناسب‌تری را برایتان تجویز کند. برخی از داروهای مشابه بتامتازون عبارت است از:
- اوپاداسیتینیب (رینووک)
- تریامسینولون
- دوپیکسنت (دوپیلوماب)
- کلوبتازول
- پروتوپیک
- تاکرولیموس
- دیفلورازون
- فلوسینونید
نحوه نگهداری پماد بتامتازون
پماد بتامتازون را در دمای اتاق و دور از نور مستقیم، گرما و رطوبت نگهداری کنید؛ از فریز کردن دارو پرهیز کنید.
نکاتی درباره خرید پماد بتامتازون
بتامتازون موضعی در قالب کرم، پماد و لوسیون و با دوز ۰/۱ درصد در ایران فروخته می‌شود. کارخانه‌های داروسازی این دارو را با نام‌های تجاری مختلفی وارد بازار می‌کنند.
شرکت‌های تولیدکننده
بعضی از شرکت‌های ایرانی تولیدکننده این دارو عبارت است از:
- حکیم
- داروپخش
- ابوریحان
- سبحان دارو
- ایران ناژو
- پارس دارو
نام‌های تجاری موجود در ایران
این دارو با نام‌های زیر در بازار ایران فروخته می‌شود:
- بتامتازون
- بتازونیت
- بتالون
- بتامتازول
- آفی بتازون
- بتاژیل
- بتاکورتال
کلام آخر دکترساینا
بتامتازون موضعی که در قالب کرم، پماد و لوسیون تولید می‌شود، در کاهش التهاب پوستی موثر است. پزشکان این دارو را در درمان مشکلات پوستی مثل پسوریازیس، بثورات پوستی ناشی از نیش حشرات، اگزما و حساسیت پوستی تجویز می‌کنند. توجه کنید که این دارو یک استروئيد قوی است؛ به‌همین‌دلیل مصرف آن باید با تجویز پزشک و در نواحی خاصی از پوست انجام شود.
سوالات متداول
خیر، پماد بتامتازون به درمان مشکلات پوستی صورت مثل لک و جوش کمکی نمیکند. تا زمانی که پزشک اجازه نداده است، از پماد بتامتازون در نواحی صورت استفاده نکنید.
کاربرد اصلی پماد بتامتازون، کاهش التهاب پوست و علائم آن (مثل خارش، قرمزی، خشکی، پوسته‌پوسته شدن و غیره) است. مشکلات پوستی مختلفی مثل حساسیت، بثورات پوستی، نیش حشرات و پسوریازیس باعث التهاب می‌شوند.
خیر؛ از این پماد برای درمان التهاب استفاده می‌شود. در صورت وجود زخم‌های گسترده، جراحت شدید یا ترک پوستی در محل ضایعات پوستی نباید از این دارو استفاده کنید.
خیر، این پماد برای سفیدی صورت کاربرد ندارد و عملکرد اصلی آن کاهش التهاب پوستی است. از پماد بتامتازون نباید روی صورت استفاده کنید؛ چراکه احتمال نازک شدن پوست یا تغییر رنگ آن وجود دارد؛ مگر اینکه پزشک برای شما تجویز کرده باشد.
خیر؛ تا زمانی که پزشک اجازه نداده است، از پماد بتامتازون در ناحیه تناسلی و مقعد استفاده نکنید.