انواع داروی گیاهی آسم؛ بایدها و نبایدهای درمان خانگی

برخی از داروهای گیاهی آسم می‎توانند به کاهش علائم این بیماری کمک نمایند. اما آیا داروی گیاهی آسم جایگزین درمان است؟ با دکترساینا همراه شود تا جوابی علمی برای این سوال پیدا کنید.

آیا درمان گیاهی آسم مؤثر است؟

برخی از انواع داروهای گیاهی آسم می‎توانند به بهبود علائم این بیماری و کاهش حملات آسم، کمک کنند. استفاده از این گیاهان در کنار داروهای پزشکی تجویزشده، کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری را بهبود خواهد بخشید. 

آسم بیماری است که موجب التهاب در مجاری تنفسی می‌شود. همچنین افزایش سطح مخاط و سفت شدن عضلات اطراف راه هوایی باعث تنگی نفس می‌شود.

درمان آسم شامل روش‌هایی است که پزشک تجویز می‌کند؛ اما روش‌های درمان گیاهی آسم نیز در کنار آن‌ها می‌توانند به کاهش علائم بیمار کمک کنند. با این وجود توجه کنید که هرگز بدون مشورت با پزشک متخصص اقدام به استفاده از درمان‌های مکمل یا گیاهی برای درمان آسم نکنید.

آشنایی با انواع داروی گیاهی آسم

در ادامه به چندین مکمل گیاهی که در کاهش علائم آسم مؤثرند می‌پردازیم.

زردچوبه

زردچوبه یک ادویه پرکاربرد در آشپزی است. رنگ زردچوبه به علت ماده‌ای به نام کورکومین است که خاصیت ضدالتهابی دارد.

زردچوبه احتمالاً به تسکین علائم آرتریت و حتی سرطان کمک می‌کند. به‌عنوان‌مثال یک مطالعه روی ۷۷ نفر انجام شد که علائم خفیف تا متوسط بیماری آسم را داشتند. این افراد به مدت ۳۰ روز کپسول کورکومین مصرف کردند و مشخص شد که مصرف این مکمل به کاهش انسداد مجاری هوایی کمک می‌کند.^[۱]

البته باید توجه داشت که این مطالعه بر روی جمعیت کوچکی انجام شده است و برای اطمینان از مزایا و خطرات احتمالی این مکمل، نیاز به تحقیقات بیشتری است.

سیاه‌دانه

سیاه‌دانه یک دانه‌ی پرکاربرد است که طعمی تلخ دارد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که این دانه می‌تواند کاربرد پزشکی داشته باشد و ازجمله برای کاهش علائم آسم نیز مفید به نظر می‌رسد. به‌عنوان‌مثال در یک مطالعه مروری کارایی سیاه‌دانه در بیماری آسم بررسی شده است و به نظر می‌رسد که سیاه‌دانه می‌تواند در کاهش التهاب، علائم و عملکرد راه هوایی مؤثر باشد، بااین‌حال تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.^[۲]

جینسینگ و سیر

سیر و جینسینگ از گیاهان رایج هستند که امروزه به شکل انواع مکمل در دسترس‌اند. جینسینگ گیاهی است که اغلب در آسیا رشد می‌کند. ادعا می‌شود که این گیاه برای سلامتی فواید بسیاری دارد و در بهبود مشکلات تنفسی مؤثر است.^[۳]

برای سیر نیز خواص بسیاری ازجمله کاهش کلسترول و فشارخون را ذکر می‌کنند.^[۴]

مطالعات چه می‌گویند؟

دریک مطالعه حیوانی نیز مصرف سیر و جینسینگ در کاهش علائم آسم روی موش‌ها آزمایش شد. نتایج این پژوهش نشان داد که عصاره‌ی جینسینگ و سیر اثر مثبتی بر علائم آسم در موش‌ها دارند.^[۵]

اگرچه این مطالعه اثربخشی این گیاهان را نشان داده است؛ اما برای تائید اثرات آن باید تحقیقات بر روی انسان‌ها صورت گیرد.

زنجبیل

زنجبیل نیز ازجمله گیاهانی است که در کاهش علائم آسم مؤثر به نظر می‌رسد.

مکانیسم دقیق اثر زنجبیل بر آسم مشخص نیست؛ اما احتمالاً به دلیل کاهش سطح ایمنوگلوبولین E (ایمونوگلوبولینی که در واکنش‌های آلرژیک افزایش پیدا می‌کند) یا اثرات ضدالتهابی و آنتی‌‌اکسیدانی قوی زنجبیل است.

به‌علاوه زنجبیل ممکن است مستقیماً بر روی عضلات صاف راه‌های هوایی اثر کند. طبق تحقیقاتی که بر روی مدل انسانی و حیوانی صورت گرفته است، مصرف زنجبیل باعث شل شدن و انبساط راه‌های هوایی و برونش‎ها می‌شود.^[۶]

مطالعات چه می‌گویند؟

تاکنون مطالعات بالینی کمی بر روی درمان آسم صورت گرفته است. یک مطالعه موردی که بر روی ۲۵ بیمار مبتلا به آسم صورت گرفته است نشان می‌دهد که عصاره‌ی زنجبیل در کاهش علائم آسم تأثیر دارد.^[۷]

مصرف زنجبیل در دوز کم بدون عارضه جانبی است. شایع‌ترین عوارض جانبی مصرف زنجبیل شامل نفخ، تهوع و استفراغ، دفع گاز و ریفلاکس مری است.

کافئین

کافئین ترکیبی است که در قهوه، چای، کولا و کاکائو یافت می‌شود و شباهت زیادی به داروی تئوفیلین دارد که داروی گشادکننده‌ی برونش‌هاست. این دارو علائم آسم را، مانند خس‌خس سینه و تنگی نفس بهبود می‌بخشد.

توجه داشته باشید که مصرف کافئین بر روی آزمایش‌های سلامت ریه تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود آزمایش‌ها به‌طور کاذب نتایج بهتری داشته باشند. در این صورت شدت بیماری اشتباه تشخیص داده می‌شود و پزشک داروهای ضعیف‌تری تجویز می‌کند.

به‌عنوان‌مثال نتایج پژوهشی نشان می‌دهد که مصرف حتی میزان کم کافئین می‌تواند به مدت چهار ساعت عملکرد ریه را بهبود ببخشد.^[۸] بنابراین پیش از انجام آزمایش‌های سلامت ریه از مصرف کافئین پرهیز کنید. چنانچه پیش از انجام آزمایش کافئین مصرف کرده‌اید حتماً پزشک را در جریان بگذارید.

چای سبز

چای سبز نوشیدنی محبوبی است که از برگ این گیاه گرفته می‌شود. این چای سرشار از مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان است که در کاهش وزن، بهبود علائم دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی و برخی از سرطان‌ها مؤثر شناخته شده است.^[۹]

تحقیقات نشان می‌دهد که چای سبز ممکن است در کاهش التهاب ری مؤثر باشد و به عنوان داروی گیاهی آسم شناخته میشود.

نتایج مطالعه‌ای که روی بیش از ۱۰۰۰ نفر صورت گرفته است نشان می‌دهد افرادی که حداقل ۲ فنجان در روز چای سبز مصرف کرده‌اند در مقایسه با سایرین عملکرد ریوی بهتری داشته‌اند.^[۱۰]

به‌علاوه چای سبز دارای کافئین است که ممکن است برای کوتاه‌مدت (تا چهار ساعت) باعث شل کردن عضلات تنفسی و راه هوایی شود و به تسکین علائم آسم کمک کند.^[۱۱]

چای اکالیپتوس

چای اکالیپتوس از برگ درخت اکالیپتوس گرفته می‌شود. این گیاه سرشار از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ماده‌ی اکالیپتول است. این ماده ممکن است در درمان علائم آسم کمک کند.

مطالعات مختلفی بر اثربخشی اکالیپتوس بر بیماران مبتلا به آسم صورت گرفته است و این مطالعات نشان می‌دهند که این گیاه دارویی در کاهش التهاب، کاهش تولید مخاط و باز شدن برونشیول‌ها مؤثر است.^{[۱۲]و[۱۳]و[۱۴]}

چای شیرین‌بیان

چای شیرین‌بیان از ریشه‌ی این گیاه تهیه می‌شود و کمی تلخ‌مزه است. از زمان‌های دور در طب سنتی از ریشه‌ی شیرین‌بیان برای درمان بیماری‌های مختلف مانند آسم استفاده می‌کردند.

این گیاه حاوی ترکیبی به نام گلیسیریزین است و مطالعات بر روی مدل حیوانی نشان می‎دهد که این ترکیب باعث تسکین علائم آسم می‌شود؛ به‌ویژه زمانی که با داروی سالبوتامول همراه باشد.^[۱۵] اگرچه مطالعات انسانی نتایج مشابهی را نشان داده‌اند؛ اما تحقیقات بیشتری موردنیاز است.^[۱۶]

این نکته قابل‌توجه است که مصرف بیش‌ازحد شیرین‌بیان می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. بهتراست  مصرف این چای را به یک فنجان در روز محدود کنید و قبل از مصرف این چای اگر شرایط پزشکی خاصی دارید حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

آیا داروی گیاهی برای حملات آسم وجود دارد؟

اولین اقدام درمانی در حملات آسم استفاده از اسپری‌های استنشاقی است که به باز شدن راه هوایی کمک می‌کند. به هنگام حمله‌ی آسم در حالت نشسته قرار بگیرید و نفس‌های آرام و مداوم بکشید. سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و برنامه‌ی درمانی را که با پزشک خود تنظیم کرده‌اید دنبال کنید. درصورتی‌که تنفس بهتر نشد یا به علت تنگی نفس قادر به صحبت کردن نیستید فوراً با مرکز اورژانس تماس بگیرید. مصرف مداوم و به میزان متعادل گیاهان دارویی (در صورت صلاحدید پزشک) می‌تواند در درازمدت کمک‌کننده باشد.

تمرینات تنفسی برای بهبود علائم آسم

در ادامه برخی از تمرینات تنفسی که به بهبود حمله آسم کمک می‌کنند آورده شده است.

تنفس لب‌غنچه‌ای

تنفس لب‌غنچه‌ای به باز نگه داشته شدن طولانی‌تر راه‌های هوایی کمک می‌کند. در این روش به‌آرامی از طریق بینی هوا را وارد ریه‌ها کرده و سپس به‌آرامی هوا را از دهان خارج کنید. توجه کنید که هنگام بازدم لب‌ها باید مثل زمان سوت زدن یا بوسیدن به هم نزدیک باشند.

تنفس شکمی یا دیافراگمی

این تنفس مانند تنفس لب‌غنچه‌ای است با این تفاوت که تمرکز آن بر روی حرکات شکمی است. تصور کنید که در حال باد کردن یک بادکنک هستید. برای تمرکز بیشتر می‌توانید دستان خود را روی شکم قرار دهید تا ورود و خروج هوا را کنترل کنید. این تنفس به انقباض و انبساط ریه کمک می‌کند.

خطرات درمان طبیعی آسم

اگر قصد درمان گیاهی آسم را دارید باید بدانید که این کار ممکن است خطراتی در پیش داشته باشد. برای اجتناب از خطرات احتمالی توجه به موارد زیر ضروری است:

• از مصرف هرگونه مکمل قبل از مشورت با پزشک خود خودداری کنید

• برخی از محصولات گیاهی مانند گرده‌ی زنبورعسل ممکن است باعث ایجاد حمله آسم در صورت داشتن حساسیت به ماده خاص شود
• برخی گیاهان مانند گرده زنبورعسل ممکن است باعث ایجاد حملات آسم در فردی که به آن آلرژی دارد شود، بنابراین در مصرف هرگونه مکمل گیاهی باید احتیاط نمود.
• هرگز بدون اطلاع پزشک خود داروهای آسم خود را قطع نکنید. اگر برنامه درمانی خود را دنبال نکنید عوارض خطرناکی مانند مرگ زندگی شما را تهدید می‌کند.

کلام آخر دکتر ساینا

آسم یک بیماری تنفسی مزمن و جدی است که زندگی میلیون‌ها نفر در جهان را تحت تأثیر قرار داده است. اگرچه درمان قطعی برای درمان آسم وجود ندارد؛ اما بیماران می‌توانند با مراقبت‌های پزشکی مداوم آن را کنترل کنند

مراقبت از خود بخش مهمی از مدیریت این بیماری محسوب می‌شود و درمان‌های خانگی متفاوتی برای بهبود این بیماری در دسترس است که همگی آن‌ها باید زیر نظر پزشک صورت گیرند.

پرهیز از محرک‌ها، تمرین‌های یوگا و ورزش منظم و مصرف عاقلانه‌ی مکمل‌های گیاهی و همچنین به‌کارگیری فن‌آوری پزشکی در مدیریت این بیماری بسیار اهمیت دارد.