آسم کودکان همان بیماری‌ای است که در بزرگسالان مشاهده می‌شود. در این بیماری ریه‌ها و مسیرهای تنفسی ملتهب می‌شوند و تنفس را دشوار می‌کنند. البته علائم آسم در کودکان ممکن است با بزرگسالان کمی تفاوت داشته باشد. در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا به بررسی علل آسم کودکان، علائم و روش‌های درمان آن می‌پردازیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
علت آسم در کودکان
علت آسم کودکان به‌درستی شناخته نشده است؛ اما برخی علل رایج آسم در کودکان عبارت‌اند از:
- والدین مبتلا به آسم
- وراثت
- ابتلا به عفونت‌های مجاری تنفسی در سنین پایین
- قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند دود سیگار یا آلاینده‌های هوا
- آلرژی به گردو‌خاک، گرده گل، موی بدن حیوانات خانگی
- فعالیت فیزیکی
- تغییرات آب‌وهوایی یا هوای سرد
آسم کودکان ناشی از آلرژی
در آسم آلرژیک کودکان مجاری تنفسی کودک به برخی از مواد حساسیت بیش‌از‌حد دارد. بعد از ورود این مواد حساسیت‌زا یا آلرژن به بدن، سیستم ایمنی واکنش شدیدی نشان می‌دهد. مجاری تنفسی ملتهب شده و عضلات اطراف آن دچار سفتی می‌شوند و میزان ترشح خلط افزایش پیدا می‌کند.
علائم آسم آلرژیک در کودکان مشابه همان علائم آسم غیرآلرژیک است. این علائم عبارت‌اند از تنگی نفس، سرفه کردن، خس خس سینه، تنفس سریع و سفت شدن قفسة سینه.
مواد حساسیت‌زا که اغلب باعث ایجاد آسم آلرژیک در کودکان می‌شوند، معمولاً شامل گردة گل، گردوغبار، موی حیوانات، کپک، آلودگی هوا، بوی عطر و مواد آرایشی، هوای سرد، ورزش و بازی در هوای سرد است.
علائم آسم در کودکان
علائم آسم در همة کودکان یکسان نیست و حتی ممکن است کودک در زمان‌های مختلف علائم متفاوتی را تجربه کند. رایج‌ترین علائم آسم در کودکان عبارت‌اند از:
- سرفه‌ای که بهبود پیدا نمی‌کند
- شروع سرفه حین ورزش، بازی، خندیدن، گریه کردن، سرفة شبانه، سرفه در هوای سرد
- سرفه‌ای که بعد از عفونت ویروسی بدتر می‌شود
- سطح انرژی پایین‌تر حین بازی یا فعالیت
- دوری از فعالیت‌های اجتماعی و ورزش
- اختلال خواب به دلیل سرفه و تنگی نفس
- تنفس سریع و پشت سرهم
- تنگی یا درد قفسه سینه
- خس‌خس سینه یا شنیدن صدای سوت‌مانند هنگام ورود و خروج هوا
- سفت شدن قفسه سینه و گردن
- احساس ضعف و خستگی
- مشکل حین خوردن غذا یا غر زدن (در نوزاد)
کودکان معمولاً در بیان علائم و ناراحتی خود مشکل دارند. توجه کنید که بی‌انرژی بودن و عدم علاقه به شرکت در بازی‌های گروهی می‌تواند نشانة آسم کودکان باشد.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص کودکان و اطفال کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص کودک و نوجوان ارتباط آنلاین با متخصص کودک و نوجواندرمان آسم کودکان
اولین گام در درمان و پیشگیری از حملات آسم پرهیز و دوری از مواد حساسیت‌زاست. درمان آسم شامل تجویز داروهای تسکین‌دهندة سریع علائم و داروهای کنترل‌کنندة علائم آسم کودکان در طولانی‌مدت است.
داروهای تسکین‌دهنده در زمان عود علائم آسم کودکان به فروکش کردن سریع علائم مانند تنگی نفس کمک می‌کنند. همچنین ممکن است پزشک مصرف داروهای آلبوترول و لووالبوترول را پیش از فعالیت ورزشی توصیه کند.
داروهای کنترل‌کننده باعث می‌شوند که کودک علائم خفیف‌تری را تجربه کند؛ اما در مواقع حملات حاد آسم کودکان مؤثر نیستند. داروهای کنترل علائم آسم در کودکان عبارت‌اند از:
- کورتیکواستروئیدها
- آنتی‌کولینرژیک ها
- اسپری‌های ترکیبی (حاوی کورتون و آگونیست‌های بتا)
- مهارکننده‌های لوکوترین
کودکانی که علائم شدید و طولانی دارند باید از هر دو نوع داروی کنترل‌کننده و تسکین‌دهنده استفاده کنند. در برخی موارد پزشک ممکن است برای درمان آسم مقاوم از داروهای بیولوژیک استفاده کند.
رژیم غذایی آسم کودکان
شواهد علمی کافی مبنی بر رژیم غذایی خاص در کنترل آسم کودکان وجود ندارد. کافئین می‌تواند مجاری تنفسی و برونش‌ها را برای مدت کوتاه بازکند، اما مصرف آن در کودکان توصیه نمی‌شود؛ چراکه میزان کافئین مجاز برای کودکان بسیار محدود است و میزان‌های بالاتر آن می‌تواند منجر به مشکلات دیگری شود. مصرف داروهای آسم برای کنترل آسم کودکان مؤثرتر است.
بااین‌حال پیروی از رژیم غذایی سالم و مناسب بخش مهمی از برنامه درمانی آسم است. رژیم غذایی سالم مانند ورزش کردن برای سلامتی مهم است. یکی از عوامل تشدید‌کنندة آسم چاقی است، بنابراین رژیم غذایی که به کنترل و کاهش وزن کمک کند بسیار اهمیت دارد.
- بسیاری از این مواد خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و از سلول‌های بدن در مقابل آسیب سلولی محافظت می‌کنند. کودکان و نوجوانانی که تغذیة مناسب ندارند و به‌اندازة کافی میوه و سبزیجات مصرف نمی‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به آسم‌اند.
- شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد میزان ابتلا به آسم در افرادی که رژیم غذایی سرشار از ویتامین C، E، بتاکاروتن، فلاونوئیدها، منیزیم، سلنیوم و اسید چرب امگا ۳ مصرف می‌کنند کمتر است.
- مصرف میوه و سبزیجات، منابع امگا ۳ مانند ماهی تن، سالمون، دانه کتان و کاهش مصرف اسیدهای چرب امگا ۶ و چربی‌های ترانس در پیشگیری از آسم یا بهبود علائم آن نقش مهمی دارد.
- همچنین شناخت مواد حساسیت‌زا و دوری از آن‌ها نیز در کنترل علائم آسم کودکان نقش مهمی دارد.
کلام آخر دکترساینا
کودکان مبتلا به آسم معمولاً قادر به بیان دقیق مشکل خود نیستند. ازاین‌روی شما باید به علائم و رفتارهای کودک خود توجه کنید. دکتر ساینا به شما توصیه می‌کند اگر علاوه بر علائم معمول این بیماری، علائمی همچون گوشه‌گیری و عدم مشارکت در بازی‌های گروهی از فرزند خود دیدید با یک پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.
سؤالات متداول
درحال‌حاضر درمان قطعی برای آسم وجود ندارد و درمان شامل تجویز دارو و پرهیز از مواد حساسیت‌زا است.
هدف از درمان آسم در کودکان و بزرگسالان تسکین و کنترل علائم است. متأسفانه این بیماری درمان قطعی ندارد و علائم معمولاً تا سنین بزرگسالی ادامه دارد. اما با درمان مناسب می‌توان به خوبی علائم بیماری را کنترل و مدیریت کرد.
برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.