سندرم آسپرگر (AS) Asperger Syndrome نوعی اختلال طیف ASD است که مهارتهای ارتباطی و اجتماعی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. افراد مبتلا به سندرم آسپرگر از ضریب هوشی متوسط یا بالایی برخوردار هستند، اما در برخی از مهارتهای اجتماعی مشکل دارند. به عنوان مثال روی یک موضوع تمرکز وسواسی دارند یا رفتارهای یکسان را دوباره و پشت سر هم انجام می‌دهند. در این مقاله علمی از مجله سلامت دکتر ساینا سعی کرده‌ایم تا شما را به طور کامل با شایع‌ترین علائم سندرم آسپرگر و راه‌های درمان آن آشنا کنیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
سندرم آسپرگر چیست؟
سندرم آسپرگر نوعی اختلال رشد عصبی می‌باشد. این اختلال روانی در نحوه ارتباط بین‌فردی و تعاملات اجتماعی فرد تاثیر دارد.
پزشکان قبلاً سندرم آسپرگر را به‌عنوان یک بیماری جداگانه در نظر می‌گرفتند، اما تحقیقات انجام گرفته در سال ۲۰۱۳، نحوه‌ی طبقه‌بندی این اختلال را تغییر داد. به‌طوریکه امروزه سندرم آسپرگر دیگر به خودی خود یک بیماری واحد و مستقل نیست، بلکه بخشی از اختلالات طیف اوتیسم Autism Spectru Disorder – ASD است. این گروه از مشکلات مرتبط با سلامت روان، برخی از علائم را به صورت مشترک دارند؛ اما با این وجود، بسیاری از مردم هنوز آسپرگر را به عنوان یک بیماری جدا می‌دانند.
برای آشنایی کامل با اختلالات طیف اوتیسم و علائم مربوط به آن کلیک کنید.
تفاوت سندرم آسپرگر با اوتیسم چیست؟
تفاوت سندرم آسپرگر با سایر اختلالات طیف اوتیسم چیزی است که پزشکان از آن به عنوان High-functioning autism – HFA یاد می‌کنند. HFA بدین معناست که فرد مبتلا دارای ناتوانایی ذهنی نیست. بنابراین، علائم سندرم آسپرگر – که درواقع نوعی اتیسم HFA است- نسبت به انواع دیگر اختلالات طیف ASD شدت کمتری دارد.
همچنینمطالعات انجمن روان‌شناسی آمریکا (DSM-5) نشان داده است که برخی از علائم اختلال جدیدی با نام اختلال ارتباطی و عملکرد اجتماعی (Social Communication Disorder) برخی از علائم آن با سندرم اسپرسگر مشابه است.پزشکان ممکن است این نوع اختلال را در کسانی تشخیص بدهند که مشکل صحبت کردن و نوشتن دارند، اما از ضریب هوشی طبیعی برخوردار هستند. رجوع شود به مستند (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), Fifth Edition).
فردی که به سندرم آسپرگر مبتلا است در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران مشکل خواهد داشت و این مشکلات می‌تواند منجر به اضطراب و سردرگمی او شود.
در ادامه با علائم و راه‌های درمان سندرم آسپرگر آشنا خواهید شد. اگر شک دارید که فرزندتان به سندرم آسپرگر مبتلا است یا نه، باید به کلینیک روانشناسان یا روانپزشکان مراجعه کنید تا پزشک وضعیت سلامت فرزند شما را مورد ارزیابی قرار دهد. چنانچه امکان مراجعه حضوری را ندارید می‌توانید همین حالا از طریق لینک زیر با بهترین متخصصان دکتر ساینا درارتباط باشید و مشاوره آنلاین یا تلفنی دریافت کنید.
علائم سندرم آسپرگر
علائم سندرم آسپرگر در اوایل زندگی شروع می‌شوند. اگر شما کودک خردسال مبتلا به این سندرم دارید، ممکن است متوجه شوید که او نمی‌تواند ارتباط چشمی برقرار کند.
شما همچنین ممکن است دریابید که فرزند شما در موقعیت‌های اجتماعی مختلف بی‌دست و پا به نظر می‌رسد و نمی‌داند وقتی کسی با او صحبت می‌کند، چه چیزی بگوید و چگونه پاسخ دهد.
او ممکن است نشانه‌های اجتماعی را که برای افراد دیگر بدیهی است (مانند زبان بدن یا حالاتی که در چهره‌ی افراد وجود دارد)، نداشته باشد و نتواند آن‌ها را در رفتار خود به کار ببرد. به عنوان مثال، او ممکن است متوجه نشود که وقتی کسی اخم‌هایش در هم فرو‌رفته، یعنی ناراحت است یا هنگامی که کسی با اسلحه به سمت او نشانه می‌گیرد، باید از او بترسد.
دیگر علائم سندروم آسپرگر
از دیگر علائم سندرم آسپرگر این است که کودک شما ممکن است عواطف کمی را از خود نشان دهد. او ممکن است هنگام خوشحال شدن یا شنیدن یک شوخی لبخند نزند یا نتواند با لحنی ملایم و محبت‌آمیز با کسی صحبت کند.
اگر فرزند شما این شرایط را داشته باشد، ممکن است بیشتر اوقات درباره‌ی خودش صحبت کند و با شدت زیادی در مورد یک موضوع خاص، مانند یک تکه سنگ یا آمار فوتبال صحبت کند. او ممکن است کارهای خود را خیلی تکرار کند، خصوصاً در موضوعی که به آن علاقه‌مند باشد، به صورتی که گاهی در روز ده‌ها بار یک کار را انجام می‌دهد.
او همچنین ممکن است تغییرات را نپسندد. به عنوان مثال ممکن است هر روز میل داشته باشد که یک غذای تکراری را به عنوان صبحانه بخورد یا در مدرسه از جابجایی از یک کلاس به کلاس دیگر مشکل داشته باشد.
زمان مراجعه به متخصص
اگر فرزندتان علائم رفتاری بالا را دارد حتما باید به روانپزشک کودک مراجعه کنید. حتی گاهی اوقات ممکن است لازم باشد که شما به بیش از یک روانپزشک برای بهبود فرزند خود مراجعه کنید.
مهمترین سوالاتی که روانپزشکان در مورد رفتار کودک، از والدین خواهد پرسید، عبارتند از:
- کودک چه علائمی دارد و چه زمانی برای اولین بار متوجه آن‌ها شدید؟
- چه زمانی فرزند شما برای اولین بار یاد گرفت که صحبت کند و چگونه با دیگران ارتباط برقرار می‌کند؟
- آیا او روی هر موضوع یا فعالیتی تمرکز دارد؟
- آیا فرزند شما دوستان مختلفی دارد؟ چگونه با دیگران تعامل دارد؟
در برخی موارد از تست آسپرگر برای تشخیص این اختلال استفاده می‌شود. بعد از بررسی شرایط، روانپزشک وضعیت فرزند شما را در موقعیت‌های مختلف مشاهده می‌کند تا ببیند که چگونه ارتباط برقرار کرده و در شرایط و موقعیت‌های مختلف چگونه رفتار می‌کند.
اگر در این زمینه به مشاوره تخصصی نیاز دارید می‌توانید در هر ساعت از شبانه‌روز با روانپزشکان سامانه دکتر ساینا به صورت آنلاین گفتگو کنید.
راه‌های درمان سندرم آسپرگر
از آنجایی که هر کودک با کودک دیگر متفاوت است، روش‌های درمان سندرم آسپرگر نیز در کودکان متفاوت است. حتی در بعضی موارد ممکن است روانپزشک معالج، فرزند شما را با چندین روش درمانی مورد درمان قرار دهد تا بالاخره جواب مطلوب را بگیرد.
البته روش قطعی برای درمان سندرم آسپرگر وجود ندارد. اما اصلی‌ترین گزینه‌هایی که در حال حاضر برای کنترل و درمان سندرم آسپرگر وجود دارد عبارتند از:
آموزش مهارتهای اجتماعی
درمانگران در گروه‌ها یا جلسات، به‌صورت جداگانه به کودک شما یاد می‌دهند که چگونه با دیگران تعامل داشته و خود را با روش‌های مناسب‌تری در جامعه معرفی کند. مهارتهای اجتماعی معمولاً پس از انجام رفتار متعارف در مقابل کودک -به منظور الگوبرداری او- به‌بهترین وجه توسط کودک آموخته می‌شود.
گفتگو درمانی
این روش به بهبود مهارتهای ارتباطی کودک شما کمک می‌کند. به‌عنوان مثال، او یاد می‌گیرد که چگونه به جای یک لحن یکنواخت و نامشخص حین حرف زدن، از یک الگوی طبیعی با بالا یا پایین آوردن تن صدا استفاده کند. او همچنین در مورد چگونگی ادامه‌ی مکالمه‌ی دو طرفه و درک علائم اجتماعی مانند حرکات دست و تماس چشمی درس خواهد گرفت.
درمان شناختی‌رفتاری (Cognitive Behavioral Therapy (CBT))
این روش درمانی به فرزند شما کمک می‌کند تا روش تفکر خود را تغییر دهد، بنابراین او می‌تواند احساسات و رفتارهای تکراری خود را بهتر کنترل کند. او همچنین قادر خواهد بود تا در مورد موقعیت‌هایی مانند فوران احساسات، شرایط استرس زا و درگیری‌های وسواسی، واکنش مناسب از خود نشان دهد.
آموزش والدین
شما والدین عزیزن می‌توانید بسیاری از تکنیک‌هایی که باید به فرزندتان آموزش داده شود را بیاموزید تا بتوانید در خانه بر مهارتهای اجتماعی او کار کنید. برخی از خانواده‌ها همچنین یک مشاور را برای کمک به فرزند مبتلا به سندرم آسپرگر در خانه استخدام می‌کنند تا کودک بتواند با چالش‌های زندگی اجتماعی مقابله کند.
تحلیل رفتار کاربردی
این روش تکنیکی است که مهارتهای اجتماعی و ارتباطی مثبت را در فرزند شما ترغیب و تقویت کرده و او را از انجام رفتارهایی که به نظر شما مناسب نیست، دلسرد می‌کند. درمانگر برای کسب نتیجه از این روش، از تشویق یا «تقویت مثبت» استفاده می‌کند.
دارو درمانی
هیچ داروی مشخصی که به طور خاص اختلالات اسپرگر را درمان کند، هنوز ساخته نشده است. اگرچه برخی از داروها می‌توانند به بهبود علائم مرتبط با سندرم آسپرگر -مانند افسردگی و اضطراب- کمک کنند. روانپزشک ممکن است برخی از این موارد را تجویز کند:
- مهارکننده‌های بازجذب مجدد سروتونین (Selective Serotonin Reuptake Inhibitor (SSRI))
- داروهای ضد روان‌پریشی
- داروهای محرک
مراقبت بیشتر از کودک مبتلا
در صورتی که فرزند شما مبتلا به سندرم آسپرگر است، هرگز نباید او را برای مدت طولانی تنها گذاشته و به حال خود رها کنید، چراکه فرزند شما از خیلی از مسائلی که می‌تواند برای او بسیار خطرناک باشد، درک مشخصی ندارد. برای مثال، ممکن است متوجه نباشد که نباید وسط خیابان بدود و درکی از برخورد اتومبیل با بدنش نداشته باشد.
همچنین این کودکان درکی از آسیب رسیدن از طرف افراد سودجو ندارند و نمی‌دانند که چه واکنشی باید نشان دهند. برای مثال کودک نمی‌داند باید از کسی که او را تهدید می‌کند یا اسلحه به سمت او گرفته بترسد. به همین دلیل همراهی و زندگی با کودکان دارای سندرم آسپرگر نیاز به افزایش آگاهی دارد و والدین باید همیشه و در همه حال مراقب فرزند خود باشند.
انتخاب روش درمانی مناسب
درست است که روش قطعی برای درمان سندرم آسپرگر وجود ندارد، اما با انتخاب یک روش درمانی مناسب، فرزند شما می‌تواند یاد بگیرد تا چالش‌های اجتماعی و ارتباطی را که با آن‌ها روبه‌رو می‌شود، کنترل کند. او همچنین می‌تواند در مدرسه خوب عمل کند و زندگی خود را با موفقیت ادامه دهد. روانپزشکان و روانشناسان سامانه پزشکی دکتر ساینا در کنار شما هستند تا شما را در این راه همراهی کنند.
اگر فرزند یا یکی از عزیزانتان به سندرم آسپرگر یا سایر اختلالات ASD مبتلا است تاکنون چه اقداماتی را برای بهود وضعیت او بکار برده‌اید؟ تجربیات خود را با دیگر مخاطبان مجله سلامت دکتر ساینا در میان بگذارید.
تشکر بابت مطلب حرفه‌ای. در راستای آموزش والدین مطالب جامع تری میتونه مورد بررسی قرار بگیره که برای والدین کمک بیشتری بکنه.
سلام. ممنون از توجه و لطف شما. چشم حتما مد نظر قرار میدیم.