پماد آسیکلوویر از جمله داروهای ضدویروس موضعی است. این دارو هم به شکل پماد و هم به شکل کرم چشمی به فروش می‌رسد. مصرف درست کرم آسیکلوویر طبق تجویز پزشک بسیار مهم است؛ چرا که درغیراین‌صورت احتمال اثربخشی آن و درمان کامل بیماری کم می‌شود. در این مطلب درباره پماد آسیکلوویر، نحوه مصرف اشکال مختلف آن، تداخل‌های دارویی و مدت‌زمان مصرف صحبت می‌کنیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
- پماد آسیکلوویر چیست؟
- کرم آسیکلوویر چطور عمل می‌کند؟
- کاربرد پماد آسیکلوویر
- پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذارم؟
- نحوه مصرف پماد آسیکلوویر
- نکات حین مصرف
- عوارض جانبی پماد آسیکلوویر
- علائم و عوارض ناشی از اوردوز
- هشدارهای پماد آسیکلوویر
- موارد منع مصرف پماد آسیکلوویر
- هنگام مصرف پماد آسیکلوویر به چه مواردی دقت کنم؟
- آیا می‌توان پماد آسیکلوویر را با داروی دیگری جایگزین کرد؟
- نحوه نگهداری پماد آسیکلوویر
- نکاتی درباره خرید پماد آسیکلوویر
- هنگام مصرف پماد آسیکلوویر چه زمانی از پزشک کمک بگیرم؟
- کلام آخر دکترساینا
- سوالات متداول
پماد آسیکلوویر چیست؟
کرم و پماد آسیکلوویر (Acyclovir) برای درمان تبخالهای نواحی صورت، چشم، لب یا ناحیه تناسلی ناشی از ویروس «هرپس» کاربرد دارد.
جدول اطلاعات دارویی پماد آسیکلوویر
| نام علمی | آسیکلوویر (Acyclovir) |
| نام‌های تجاری | آسیکلوویر، آلوویر، ویرولیز |
| شرکت سازنده | ایران ناژو، بهوزان، پارس‌دارو، سینا دارو، ایران دارو |
| اشکال | کرم، پماد چشمی |
| کاربرد | تبخال لب و صورت، تبخال تناسلی،عفونت چشمی ناشی از ویروس هرپس، پیشگیری از بروز دوباره عفونت هرپس در افراد دارای نقص سیستم ایمنی، درمان زونا و آبله‌مرغان |
| نحوه مصرف | ۶ بار در روز (هر ۳ الی ۴ ساعت) به‌صورت موضعی |
| حداکثر دوز مجاز | حداکثر ۱۰ روز |
| عوارض جانبی | احساس سوزش و گزش، خارش، خشکی و ترک لب، بثورات پوستی جدید |
| موارد منع مصرف | افراد دارای سابقه حساسیت دارویی، افراد مبتلا به مشکلات کلیوی، سن بالای ۶۵ سال، خانم‌های باردار، شیرده یا در شرف بارداری، افراد دارای ضعف سیستم ایمنی |
| هشدارهای مهم |
- مواردی مثل آسیب‌دیدگی یا سوختگی گسترده پوست، سابقه حساسیت دارویی، بارداری یا تصمیم برای باردارشدن و شیردهی را به پزشک اطلاع دهید. - از تماس سر تیوپ پماد چشمی با اشیای دیگر و پوست پرهیز کنید. - قبل و بعد از استفاده از پماد، دست‌هایتان را بشویید. - بدون تجویز پزشک، بیشتر از ۱۰ روز دارو مصرف نکنید. - از پمادها و کرم‌های موضعی آسیکلوویر داخل چشم، دهان، بینی و واژن استفاده نکنید. - بعد از استفاده از کرم، پوست را نپوشانید و خیس نکنید. - در طول دوره درمان، از تماس پوستی، رابطه جنسی، لمس تب‌خال‌ها یا بوسیدن دیگران اجتناب کنید. - برای جبران دوز فراموش‌شده، دوز بعدی دارو را زیاد نکنید. - اگر عوارض دارو با گذشت زمان بدتر شدند به پزشک مراجعه کنید. - این دارو برای بزرگسالان و نوجوانان بالای ۱۲ سال تولید شده است. - در صورت مشاهده علائم حساسیت دارویی به اورژانس مراجعه کنید. - اگر سنتان بالای ۶۵ سال است، سابقه بیماری کلیوی دارید یا مبتلا به ضعف سیستم ایمنی هستید، بدون تجویز پزشک پماد آسیکلوویر مصرف نکنید. - درصورتی‌که بعد از گذشت ۷ الی ۱۰ روز از شروع درمان، تبخال بهتر نشد به پزشک مراجعه کنید· - دوره درمان دارو را کامل کنید. - پماد را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی و در دمای اتاق نگهداری کنید. - دارو را از رطوبت، حرارت و یخ‌زدگی دور نگه دارید. - بعد از اتمام دوره درمان، باقی‌مانده دارو را دور بریزید. |
| بارداری و شیردهی | با تجویز پزشک |
| تداخلات دارویی | ندارد. |
| وضعیت نیاز به نسخه | نیاز به نسخه ندارد. |
کرم آسیکلوویر چطور عمل می‌کند؟
هرپس سیمپلکس (HSV) یک عفونت ویروسی است. این عفونت معمولاً از طریق تماس پوستی منتقل شده و باعث ایجاد تبخال و زخم پوستی می‌شود. داروها کمکی به درمان این ویروس نکرده و فقط از پیشرفت آن پیشگیری می‌کنند. پماد آسیکلوویر به گروه داروهای ضدویروس «آنالوگ‌های نوکلئوزید» تعلق دارد. این گروه از داروها، علائم پوستی آزاردهنده را کم کرده و از پخش‌شدن آن‌ها در سایر نقاط بدن جلوگیری می‌کنند.
در واقع این داروها نمی‌توانند ویروس هرپس را از بدن خارج و آن را به‌طورقطعی نابود کنند. درواقع ممکن است با وجود استفاده از آسیکلوویر، در آینده دوباره به تبخال مبتلا شوید. این داروها از انتقال ویروس به بقیه افراد هم جلوگیری نمی‌کنند.
پماد آسیکلوویر ویروس هرپس را از بدن خارج نمی‌کند. این دارو فقط علائم پوستی ناشی از این ویروس را برطرف می‌کند.
کاربرد پماد آسیکلوویر
- تبخال لب و صورت
- تبخال تناسلی
- عفونت چشمی ناشی از ویروس هرپس
- پیشگیری از بروز دوباره عفونت هرپس در افراد دارای نقص سیستم ایمنی
- درمان زونا و آبله‌مرغان
پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذارم؟
- آسیب‌دیدگی یا سوختگی گسترده پوست
- سابقه حساسیت به پماد آسیکلوویر، سایر داروها، مواد غذایی، رنگ‌ها یا مواد نگهدارنده
- بارداری یا تصمیم برای باردارشدن
- شیردهی
نحوه مصرف پماد آسیکلوویر
به‌محض مشاهده اولین علائم ویروس (قرمزی، سوزش یا مورمورشدن) از پماد و کرم آسیکلوویر استفاده کنید. بهتر است قبل از استفاده از دارو دستکش بپوشید. مقداری از کرم یا پماد را بردارید و آن را به‌آرامی روی محل زخم‌ها قرار دهید. کرم را خوب پخش کنید تا زمانی که جذب پوست شود.
برای استفاده از پماد چشمی ابتدا سرتان را کمی به جلو خم کنید. تیوپ پماد را با انگشت اشاره و شست نگه دارید و آن را نزدیک پلک قرار دهید. (پماد نباید با پلک تماس داشته باشد.) به کمک انگشت اشاره دست دیگرتان، پلک پایین را نگه دارید. حدود ۱ سانتی‌متر از پماد را داخل حفره ایجادشده قرار دهید. بعد چشم را به‌آرامی ببندید و حدود ۱ الی ۲ دقیقه بسته نگه دارید تا دارو جذب شود. پماد اضافی را با دستمال تمیز از روی پلک و مژه‌ها پاک کنید.
دوز مصرف
دوز مناسب مصرف این دارو در هر بیمار متفاوت است. به همین دلیل بهتر است از پزشک خود درباره دوز دقیق آن سوال کنید یا بروشور دارو را بخوانید. مواردی که در ادامه گفته می‌شود، فقط دوز متوسط مصرف پماد آسیکلوویر است. دقت کنید که این مقادیر بسته به تجویز پزشک ممکن است کمتر یا بیشتر شوند.
- کرم آسیکلوویر: ۴ الی ۶ بار در روز، به مدت حداکثر ۱۰ روز
- پماد آسیکلوویر: هر ۳ ساعت یک‌بار، حداکثر ۶ بار در روز به مدت یک هفته
حداکثر دوز مجاز مصرف
حداکثر دوز مجاز مصرف این دارو ۶ بار در روز است. (هر ۳ الی ۴ ساعت یک بار) از پماد آسیکلوویر بیشتر از ۱۰ روز بدون تجویز پزشک استفاده نکنید.
طول دوره مصرف
برای درمان تبخال از کرم به مدت حداقل ۴ روز استفاده کنید. اگر علائمتان خوب نشد، مصرف را تا ۶ روز دیگر ادامه دهید. اگر بعد از ۱۰ روز تبخال بهبود پیدا نکرد، مصرف کرم را قطع و به پزشک مراجعه کنید.
برای درمان تبخال تناسلی نیز به مدت ۵ روز از کرم استفاده کنید. درصورت عدم بهبود، تا ۵ روز دیگر مصرف آن را ادامه دهید. اگر بعد از ۱۰ روز تب‌خال‌ها از بین نرفتند، به پزشک مراجعه کنید.
برای درمان عفونت چشمی، تا حداقل ۳ روز بعد از بهبود عفونت مصرف دارو را ادامه دهید.
پماد یا کرم آسیکلوویر را بدون تجویز پزشک بیشتر از ۱۰ روز مصرف نکنید. اگر بعد از ۱۰ روز علائم بیماری از بین نرفت یا بدتر شد، مصرف دارو را قطع و به پزشک مراجعه کنید.
نکات حین مصرف
- هنگام استفاده از پماد چشمی، دقت کنید که خروجی تیوپ با دست یا اشیای دیگر تماس نداشته باشد؛ چرا که در این صورت سر تیوپ آلوده شده و این آلودگی به چشم منتقل می‌شود. بلافاصله بعد از استفاده از دارو، درپوش پماد را ببندید.
- قبل و بعد از استفاده از کرم، دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید.
- از پمادها و کرم‌های موضعی آسیکلوویر داخل چشم، دهان، واژن یا بینی استفاده نکنید.
- از پماد چشمی فقط برای داخل چشم استفاده کنید.
- از تیوپ دارو به‌صورت مشترک با سایر افراد استفاده نکنید.
- بعد از استفاده از کرم، روی آن را باز نگه دارید. از شستن یا پوشاندن کرم روی پوست با لباس پرهیز کنید.
- تب‌خال‌ها و زخم‌های ناشی از هرپس به‌سادگی منتقل می‌شوند. در طول دوره درمان، از تماس پوستی، رابطه جنسی یا بوسیدن دیگران اجتناب کنید.
- در طول دوره درمان، تب‌خال‌ها را لمس نکنید. در صورت تماس با تب‌خال‌ها، بلافاصله دست‌هایتان را با آب و صابون پاک کنید.
اگر یک دوز را فراموش کردم چه کار کنم؟
در صورت فراموشی یک دوز، به‌محض یادآوری آن را مصرف کنید؛ اما اگر زمان کمی به مصرف دوز بعدی دارو رسیده است، نیازی به مصرف دوز قبلی ندارید. فقط کافی است دوز بعدی را سروقت مصرف کنید.
هرگز برای جبران یک یا دو دوز فراموش‌شده، دوز بعدی دارو را زیاد نکنید. هر دوز را دقیقاً طبق تجویز پزشک خود مصرف کنید.
عوارض جانبی پماد آسیکلوویر
بسیاری از افراد طی دوره درمان با آسیکلوویر دچار عوارض جانبی نمی‌شوند؛ اما این دارو هم مثل هر داروی دیگری ممکن است علائم ناخوشایندی را در شما ایجاد کند. فراموش نکنید که پزشک نسبت به این عوارض احتمالی آگاه است؛ اما بنا به تشخیص خود، می‌داند که این عوارض نسبت به فواید درمانی دارو ناچیز هستند.
عوارض رایج پماد آسیکلوویر
احساس سوزش و گزش هنگام استفاده از پماد آسیکلوویر طبیعی است. اگر این عوارض با گذشت زمان بدتر شدند یا از بین نرفتند، به پزشک مراجعه کنید.
عوارض با شیوع کمتر
خارش، خشکی و ترک لب و بثورات پوستی از جمله عوارض کمتر رایج پماد آسیکلوویر هستند.
عوارض خطرناک پماد آسیکلوویر
حساسیت دارویی از جمله عوارض نادر مصرف این دارو است. واکنش حساسیتی بدن به کرم آسیکلوویر خطرناک است. در صورت مشاهده علائم زیر، باید مصرف دارو را قطع کرده و به اورژانس مراجعه کنید:
- بثورات پوستی
- خارش بدن
- ورم (صوت، زبان یا گلو)
- سرگیجه شدید
- تنگی نفس
علائم و عوارض ناشی از اوردوز
پماد آسیکلوویر برای استفاده موضعی تولید شده و بلع آن خطرناک است. درصورت بلع باید با اورژانس تماس بگیرید. علائم بلع دارو و اوردوز با آسیکلوویر شامل از حال رفتن و تنگی نفس است.
هشدارهای پماد آسیکلوویر
قبل از استفاده از کرم آسیکلوویر به هشدارهای شرکت سازنده در بروشور دارو توجه کنید.
تداخلات دارویی
آسیکلوویر موضعی با داروی خاصی تداخل ندارد. در دوره درمان با این دارو، از محصولات آرایشی، بالم لب، ضدآفتاب و غیره روی تبخالهای استفاده نکنید.
تداخلات غذایی
پماد آسیکلوویر با ماده غذایی خاصی تداخل ندارد.
مصرف همراه با الکل
مصرف الکل در دوره درمان با پماد آسیکلوویر مشکلی ندارد.
محدودیت سن
مصرف پماد آسیکلوویر در بزرگسالان و نوجوانان بالای ۱۲ سالی که سیستم ایمنی معمولی دارند مجاز است.
گروه‌های خاص یا پرخطر
- افراد دارای سابقه حساسیت دارویی
- افراد مبتلا به مشکلات کلیوی
- سن بالای ۶۵ سال
- خانم‌های باردار، شیرده یا در شرف بارداری
- افراد دارای ضعف سیستم ایمنی
بارداری و شیردهی
جذب آسیکلوویر موضعی در خون و شیر مادر بسیار اندک است. در پژوهش‌های علمی، شواهدی مبنی بر خطرناک‌بودن مصرف این دارو در بارداری و احتمال سقط، نقص‌های مادرزادی یا عوارض خطرناک برای مادر و جنین دیده نشده است. با اینحال این پژوهش‌ها در مقیاس خیلی کوچکی انجام شده‌اند و نتایج آن‌ها هنوز قابل اتکا نیست. به همین دلیل خانم‌های باردار باید تحت‌نظر پزشک از این دارو استفاده کنند.
درباره اثر منفی آسیکلوویر روی شیر مادر و نوزاد هم شواهد علمی وجود ندارد. بااین‌حال مصرف این دارو در دوره شیردهی باید با تجویز پزشک و بسته به شرایط مادر و نوزاد انجام شود.
درصورتی‌که باردار هستید، سنتان بالای ۶۵ یا کمتر از ۱۲ سال است یا مبتلا به ضعف سیستم ایمنی هستید، بدون تجویز پزشک کرم آسیکلوویر را مصرف نکنید.
موارد منع مصرف پماد آسیکلوویر
افراد دارای سابقه حساسیت به آسیکلوویر نباید این دارو را مصرف کنند. افراد بالای ۶۵ سال، خانم‌های باردار و شیرده، افراد دارای ضعف سیستم ایمنی و افراد مبتلا به مشکل کلیه باید قبل از مصرف آسیکلوویر با پزشک مشورت کنند.
هنگام مصرف پماد آسیکلوویر به چه مواردی دقت کنم؟
- درصورتی‌که بعد از گذشت ۷ الی ۱۰ روز از شروع درمان، تبخال بهتر نشد یا بدتر شد به پزشک مراجعه کنید.
- دوره درمان دارو را کامل کنید تا اثر آن را ببینید. اگر فواصل زمانی مصرف دارو را رعایت نکنید، اثر آن کم می‌شود.
- اگر بعد از استفاده از پماد آسیکلوویر دچار علائم حساسیت شدید، مصرف دارو را قطع کرده و در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.
علائم خطرناک حین مصرف پماد آسیکلوویر
برخی افراد ممکن است بعد از مصرف آسیکلوویر دچار حساسیت شوند. (این مشکل خیلی به‌ندرت اتفاق می‌افتد.) علائم خطرناک حساسیت عبارت‌اند از:
- تاول
- ظاهرشدن ناگهانی بثورات پوستی
- خارش شدید
- متورم‌شدن صورت، لب‌ها، دهان یا گلو
- مشکل تکلم و بلع
- تب
- تنگی نفس
آیا می‌توان پماد آسیکلوویر را با داروی دیگری جایگزین کرد؟
از جمله جایگزین‌های پماد آسیکلوویر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دوکونازول
- والاسیکلوویر
- فامسیکلوویر
- قرص آسیکلوویر
- پنسیکلوویر (دناویر)
- زوویراکس
نحوه نگهداری پماد آسیکلوویر
- پماد را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.
- بهترین دمای نگهداری پماد آسیکلوویر، ۱۵ الی ۲۵ درجه سانتی‌گراد است.
- دارو را از رطوبت، حرارت و یخ‌زدگی دور نگه دارید.
- بعد از اتمام دوره درمان، باقی‌مانده دارو را دور بریزید.
نکاتی درباره خرید پماد آسیکلوویر
هنگام خرید پماد آسیکلوویر به اشکال دارویی و شرکت سازنده آن توجه کنید. قبل از مصرف دارو، حتماً بروشور چاپ‌شده توسط شرکت سازنده را مطالعه کنید.
اشکال دارویی موجود
آسیکلوویر موضعی به شکل کرم موضعی و پماد چشمی به فروش می‌رسد.
دوزهای موجود
- کرم موضعی: ۵/۱۰ درصد و ۵ درصد
- پماد چشمی: ۳ درصد
شرکت‌های تولیدکننده
- ایران ناژو
- بهوزان
- پارس‌دارو
- سینا دارو
- ایران دارو
نام‌های تجاری موجود در ایران
- آسیکلوویر
- آلوویر
- ویرولیز
هنگام مصرف پماد آسیکلوویر چه زمانی از پزشک کمک بگیرم؟
اگر در دوره درمان با پماد آسیکلوویر، دچار عوارض دارویی شدید و این عوارض با گذشت زمان بهتر نشدند یا شدیدتر شدند به پزشک مراجعه کنید. این عوارض شامل خارش، گزگز پوست، بثورات پوستی جدید، خشکی لب و پوسته‌پوسته شدن هستند.
درصورتی‌که بدون تجویز پزشک پماد آسیکلوویر مصرف می‌کنید؛ اگر بعد از گذشت ۱۰ روز علائمتان بهتر نشد، مصرف دارو را قطع و به پزشک مراجعه کنید.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص بیماری‌های عفونی کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص عفونی ارتباط آنلاین با متخصص عفونیهنگام مصرف پماد آسیکلوویر چه زمانی با اورژانس تماس بگیرم؟
در صورت بلع پماد توسط کودک، اوردوز یا مشاهده علائم حساسیت باید با اورژانس تماس بگیرید. علائم حساسیت عبارت‌اند از:
- تاول
- خارش شدید
- تنگی نفس
- گرفتگی ناگهانی صدا
- ظاهرشدن ناگهانی بثورات پوستی
- متورم‌شدن صورت، لب‌ها، دهان یا گلو
- مشکل تکلم و بلع
کلام آخر دکترساینا
کرم و پماد آسیکلوویر برای درمان بثورات پوستی ناشی از ویروس هرپس استفاده می‌شود. این دارو در درمان زگیل تناسلی و تبخالهای لب و صورت کاربرد دارد. پزشکان از پماد چشمی آسیکلوویر نیز برای درمان عفونت چشمی ناشی از هرپس استفاده می‌کنند. به یاد داشته باشید که این داروها ویروس را از بدن پاک نمی‌کنند؛ بلکه فقط علائم پوستی آن را از بین می‌برند. به همین دلیل درصورت ابتلا به ویروس هرپس تناسلی، باید همواره جانب احتیاط را در روابط جنسی خود رعایت کنید. در طول دوره درمان نیز از تماس جنسی، برخورد پوستی و بوسیدن دیگران خودداری کنید.
سوالات متداول
پماد و کرم آسیکلوویر برای درمان تبخالهای ناشی از ویروس هرپس از جمله زگیل تناسلی، عفونت چشمی ویروسی، تبخال لب و صورت کاربرد دارند.
خیر؛ این پماد فقط به درمان ضایعات پوستی ناشی از ویروس هرپس کمک می‌کند.
بله؛ از این پماد در برخی موارد برای درمان ضایعات پوستی ناشی از آبله‌مرغان نیز استفاده می‌شود.
بله؛ کاربرد اصلی پماد آسیکلوور درمان ضایعات پوستی ناشی از ویروس هرپس از جمله تبخال تناسلی است.