آنغوزه
درباره
آنغوزه از گیاهان دارویی مهم تیره چتریان با خواص فراوان است.
گیاه تولید کننده آنغوزه به نامهای فارسی خوراکما، آنگوزاکما و کورن کما، بوته ای بزرگ، علفی و چند ساله است که ارتفاع آن گاهی به ۲/۵ متر میرسد. ساقه آن نسبتاً محکم و ضخیم با سطحی خشن است.
برگهای قاعده بزرگ و ضخیم هستند؛ به طوری که طول آنها تا ۶۰ سانتی متر میرسد. این برگها تقسیمات زیادی دارند به طوری که به قطعاتی (لوب دار) دندانه دار تبدیل میشوند.گلهای این گیاه زرد رنگ هستند و به صورت گل آذین چتری در انتهای ساقه قرار میگیرند.
فواید
. برای کشتن کرمهای داخل باغچه هنگام آبیاری مقداری آنغوزه را در پارچهای گذاشته و داخل آب جلوی شیلنگ بگذارید.
۲. محرک نیروی جنسی است.
۳. ادرارآور و ضد سوزش ادرار است.
۴. برطرف کننده بلغم است.
۵. هضم کننده غذا است.
۶. درمان کننده رماتیسم و نقرس و سیاتیک است.
۷. برای درد کمر و مفاصل مفید است.
۸. درمان کننده امراض سینه از جمله آسم است.
۹. دم کرده انجدان رومی تمیزکننده خون کبد است.
۱۰. برای درمان تبها سودمند است.
۱۱. درمان کننده بواسیر
۱۲. برای درمان ذاتالریه، برونشیت و سرفه و سرماخوردگی به کار میرود.
۱۴. خوردن آن باعث رفع سموم جانوران سمی میشود.
۱۵. کاهش دهنده فشار خون
مضرات
موارد منع مصرف
زنان باردار، زنان شیرده و کودکان
طرز استفاده
برای به دست آوردن آنغوزه گیاه از فصل بهار به بعد قسمت پایین ساقه (نزدیک به سطح زمین) و یا اصطلاحاً یقه گیاه را برشهای عمودی یا افقی میدهند تا اولئوگم رزین (آنغوزه) به صورت شیرابه به بیرون تراوش کند. این ماده در مجاورت هوا سفت میشود که پس از سفت شدن آن را جمع آوری میکنند و دوباره گیاه را تیغ میزنند یا محل قبلی را برش دیگری میدهند تا دوباره اولئوگم رزین ترشح کند. این عمل چندین بار و گاهی تا دو ماه از فصل بهار صورت میگیرد. آنغوزه خارج شده به دو صورت اشکی (گرد و کروی با اندازه های مختلف) و توده ای و به رنگهای زرد تا قهوه ای تیره است که هرچه روشنتر باشد مرغوبتر و گرانتر است. همچنین، نوع اشکی آنغوزه مرغوبتر و گرانتر میباشد. آنغوزه مزه ای گس و تقریباً تند و سوزاننده دارد و دارای بوی نامطبوع شبیه ترکیبات گوگرددار است.
ترکیبات
آنغوزه حاوی تعدادی ترپن و مواد محلول در چربی است که هنوز به طور کامل شناسایی نشده اند. همچنین حاوی ۲۰ درصد اسانس، ۶۵ درصد رزین و حدود ۲۵ درصد صمغ میباشد.
رزین آنغوزه به عنوان خلط آور، ضدنفخ، ضد اسپاسم روده ای و به صورت شیاف برای بهبود قولنج و همچنین سوسپانسیون آن برای فراری دادن سگ، گربه و دیگر حیوانات وحشی مورد توجه بوده است.
طبیعت
این گیاه در ایران (استان خراسان، بلوچستان، کرمان و نواحی جنوبی) وجود دارد.