خونریزی بعد از سزارین طبیعی است؟ + مدیریت خونریزی

خونریزی بعد از سزارین یکی از شایع‌ترین عوارض پس از این زایمان است. مادران باردار بعد از انجام این عمل شاید انتظار خونریزی را نداشته باشند ولی در این مقاله به شما خواهیم گفت که آیا این عارضه طبیعی است یا نه و همچنین در این باره صحبت خواهیم کرد که علتش چیست، چه مراقبت‌هایی برای کنترل آن می‌توانید انجام دهید و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید. همراه ما بمانید.

خونریزی بعد از سزارین طبیعی است؟

خونریزی واژنی بعد از هر زایمان، ازجمله طبیعی یا سزارین اتفاق می‌افتد. این خونریزی به این دلیل رخ می‌دهد که پوشش رحم (که در طول بارداری ضخیم شده است) بعد از زایمان و برداشتن جفت از بین می‌رود؛ سپس ترکیبی از بافت باقی‌مانده رحم، خون و مخاط به‌صورت ترشحات، از واژن خارج می‌شود. به این ترشحات «لوشیا» می‌گویند. لوشیا با رنگ قرمز و لخته‌های خونی کوچک شروع می‌شود و در طول مدت بهبودی بعد از سزارین به رنگ قهوه‌ای، صورتی و سفید خامه‌ای تغییر می‌کند.

مدت‌زمان خونریزی بعد از سزارین با زایمان طبیعی فرق دارد. افرادی که سابقه سزارین داشته‌اند معمولا لوشیای کمتری نسبت به افرادی با زایمان طبیعی دارند چون معمولا پزشک بعد از سزارین داخل رحم را تمیز می‌کند تا مطمئن شود که جفت و غشاها به‌طور کامل خارج شده‌اند. 

آشنایی با خونریزی بعد از سزارین و نحوه مدیریت آن به شما کمک می‌کند خطر عوارض جانبی سزارین را کمتر کنید.

---

شدت خونریزی بعد از سزارین چقدر است؟‌ خونریزی طبیعی و غیرطبیعی

خونریزی بعد از سزارین معمولا به شدت خونریزی پس از زایمان طبیعی نیست. خونریزی در روزهای اول بعد از سزارین شدیدتر خواهد بود. سپس با ادامه روند بهبودی خونریزی کاهش می‌یابد. همچنین ممکن است در روزهای اول بعد از زایمان متوجه لخته خون شوید. سایز لخته‌های متغیر است و ممکن است آن قدر کوچک باشد که دیده نشود یا حتی به اندازه یک آلو بزرگ باشد. البته به یاد داشته باشید که روند بهبودی بعد از سزارین در افراد مختلف متفاوت است.

در روزهای بعدی پس از سزارین خونریزی باید کم‌تر شود. همچنین ممکن است چند لخته دیگر ترشح کنید، اما اندازه آن کوچک‌تر و مقدار آن کمتر از روزهای اولیه پس از زایمان است. تمام این شرایط نشان‌دهنده خونریزی طبیعی است.

ممکن است ۶ هفته زمان ببرد که خونریزی سبک شما متوقف شود. خونریزی که ۴ تا ۶ هفته پس از زایمان دوباره شروع می‌شود غیرطبیعی نیست و ممکن است نشانه چرخه قاعدگی شما باشد. چرخه قاعدگی افرادی که شیردهی ندارند، باید مدت‌زمان کوتاهی بعد از ۶ هفته به حالت طبیعی برگردد اما اگر شیردهی کامل دارید یا شیرتان را می‌دوشید، ممکن است پریود شما ۶ ماه بعد از دوره بهبودی ۶‌ هفته‌ای برگردد. اما اگر خونریزی شما با علائم دیگری مثل بوی غیرطبیعی یا سرگیجه همراه بود، می‌تواند نشانه‌ای از خونریزی غیرطبیعی باشد و باید به پزشک مراجعه کنید. 

---

بعد از سزارین چه مدت‌زمان خونریزی دارید؟

میزان خونی که بعد از سزارین می‌بینید به چند عامل از جمله بدن شما و زمان‌بندی آن بستگی دارد. بیشتر افراد به‌مدت چند هفته خونریزی واژینال را تجربه می‌کنند. هرچند خونریزی از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است، اما ممکن است بین ۴ تا ۶ هفته طول بکشد.

---

آیا خونریزی می‌تواند بیشتر از ۶ هفته باشد؟

در بعضی افراد خونریزی بعد از سزارین بیشتر از حد طبیعی طول می‌کشد. این موضوع می‌تواند به چند دلیل اتفاق بیفتد، از جمله: 

• باقی ماندن بخشی از جفت (پلاسنتا) یا غشای کیسه آمنیون بعد از زایمان: حتی باقی ماندن مقدار کمی از غشا یا جفتی که هنوز به دیواره رحم چسبیده است می‌تواند موجب کمی خونریزی شود.
• کوریوکارسینوما یا نوعی سرطان نادر و سریع‌پیش‌رونده سلول‌های جفت: این سرطان می‌تواند بعد از سقط یا زایمان رشد کند و زمانی اتفاق می‌افتد که بعضی از سلول‌های جفت، با وجود پایان بارداری، به رشد خود ادامه می‌دهند. ازآنجاکه خونریزی ناشی از کوریوکارسینوما تا زمان درمان توسط متخصص زنان ادامه دارد، می‌تواند شرایط بسیاری خطرناکی را ایجاد کند.
• کاشت آ یو دی (IUD) و شروع قرص‌های کنترل بارداری بعد از زایمان. 

بیشتر این شرایط بی‌ضرر است، اما نکته مهم اینجا است که اگر خونریزی بیشتر از ۶ هفته طول بکشد، باید با پزشک مشورت کرد.

---

علت خونریزی داخلی پس از زایمان سزارین

خونریزی داخلی بعد از سزارین ممکن است به چند دلیل اتفاق بیفتد، از جمله:

• آتونی رحم:‌ این مشکل شایع‌ترین دلیل خونریزی بعد از سزارین است و زمانی رخ می‌دهد که عضله رحم بسیاری از رگ‌های خونی تشکیل‌شده در دوران بارداری را منقبض نمی‌کند؛
• خارج نشدن بافت جفت به‌طور کامل؛
• طولانی‌شدن زایمان؛
• عفونت در رحم، که احتمالا در محل برش است.

علاوه بر این، سابقه بعضی بیماری‌ها در فرد یا خانواده او می‌تواند خطر خونریزی داخلی بعد از سزارین را افزایش دهد، از جمله:

• سابقه خونریزی پس از زایمان در بیمار یا خانواده او؛
• پره اکلامپسی یا فشار خون بالا؛
• بارداری چندقلویی و یا ماکروزومی؛
• دیابت بارداری؛
• چاقی؛
• پلی‌هیدرآمنیوس یا تجمع مقدار اضافی مایع آمنیون.

---

علائم خونریزی داخلی بعد از سزارین

هرچند خونریزی و ترشحات بعد از سزارین طبیعی است، اما خونریزی بیش از حد می‌تواند خطرناک باشد. به‌طور کلی، بدن بین ۴ تا ۶ هفته بعد از سزارین به بهبودی کامل می‌رسد. البته، مدت‌زمان بهبودی هرکس ممکن است کمی متفاوت باشد.

حتی اگر خونریزی داخلی را نبینید، علائم دیگری وجود دارد که می‌تواند در اوایل دوره بهبودی ایجاد شود. اگر متوجه هرکدام از این علائم شدید، باید هوشیار باشید، از جمله:

• تاکی کاردی یا تپش قلب بیشتر از ۱۰۰ ضربان در دقیقه؛
• تنگی نفس یا نفس‌نفس زدن؛
• کبودی روی پوست شکم (غیر از برش)؛
• نفخ شکم یا درد هنگام لمس؛
• احساس غش؛
• سرما یا کرختی دست‌ها و پاها؛
• خونریزی واژنی که به‌طور ناگهانی شدیدتر می‌شود؛
• نیاز به تغییر پد در هر ساعت یا دفع لخته‌های خونی بزرگ‌تر از یک آلو؛
• کاهش ادرار.

---

هموراژی دیررس پس از زایمان سزارین چیست؟

هموراژی دیررس پس از زایمان یا پی پی اچ (PPH) که به‌عنوان هموراژی یا خونریزی ثانویه پس از زایمان هم شناخته می‌شود، کمتر شایع است اما می‌تواند به اندازه خونریزی داخلی بعد از سزارین خطرناک باشد. علائم آن مشابه علائم خونریزی داخلی است که در زمان کوتاهی بعد از زایمان طبیعی یا سزارین اتفاق می‌افتد. 

خونریزی ثانویه پس از زایمان ممکن است به‌دلیل عفونت احتمالی همراه با تب یا حساسیت رحم باشد. در بعضی موارد، علت شایع خونریزی ثانویه پس از زایمان، عفونت رحمی یا بافت جفتی است که به‌طور کامل بعد از زایمان خارج نشده است. از طرف دیگر، افرادی با سابقه خونریزی ثانویه پس از زایمان، در زایمان‌های بعدی خود بیشتر در معرض این موضوع هستند.

---

زمان نگرانی از خونریزی واژنی بعد از سزارین

اگر خونریزی شما کم شد و سپس خونریزی سنگین همراه با لخته شد یا اگر خون شما بدبو بود، باید به پزشک مراجعه کنید. این علائم می‌تواند نشانه عفونت باشد.

چه زمانی باید از پزشک کمک بگیریم؟

به یاد داشته باشید که خونریزی کم بعد از زایمان، چه در زایمان طبیعی و چه سزارین، طبیعی است. خونریزی به‌مدت ۶ هفته هم طبیعی است اما خونریزی‌ای که با وجود گذشت زمان سزارین افزایش می‌یابد نگران‌کننده است و باید بلافاصله توسط پزشک بررسی شود. بنابراین در صورت بروز بعضی علائم به پزشک مراجعه کنید، از جمله:

• در یک ساعت باید بیشتر از یک بار نوار بهداشتی را عوض می‌کنید؛
• خونریزی شدیدتر و رنگ آن تیره‌تر می‌شود؛
• لخته خون بزرگ‌تر از یک آلو است؛
• ترشح شما بوی غیرمعمول دارد.

علاوه بر تغییر رنگ خون، عوارض پس از زایمان علائم دیگری هم دارد، از جمله:

• علائم شبیه آنفولانزا مثل تب یا لرز؛
• غش یا سرگیجه؛
• حالت تهوع؛
• انقباض؛
• درد هنگام ادرار.

بعد از سزارین محل برش سزارین را برای علائم مربوط به عفونت بررسی کنید. اگر محل برش شروع به خونریزی کرد یا بوی بدی داشت باید به پزشک مراجعه کنید.

---

نحوه کنترل خونریزی بعد از سزارین

بعد از سزارین، باید هم خونریزی واژینال و هم محل سزارین را مدیریت کنید.

۱. کنترل خونریزی واژن

بهترین روش کنترل خونریزی بعد از سزارین استفاده از نوار بهداشتی با قدرت جذب بسیار بالا است. ممکن است در روزهای اول بعد از زایمان به پدهای ضخیم قدرت جذب بالا نیاز داشته باشید. مطمئن شوید که به‌طور منظم نوار بهداشتی را تعویض می‌کنید.

با کمتر شدن خونریزی بعد از زایمان از نوار بهداشتی نازک‌تر استفاده کنید. همچنین می‌توانید ضخامت نوار بهداشتی و نیز دفعات تعویض آن را تنظیم کنید. علاوه بر این، چند هفته بعد از سزارین فقط به یک پد روزانه نیاز دارید. به‌توصیه بیشتر پزشکان، بعد از زایمان از تامپون استفاده نکنید. در زمان چک‌آپ ۶ هفته بعد از زایمان در مورد استفاده از تامپون با پزشک مشورت کنید و تا زمان گرفتن تأیید از پزشک سراغ تامپون نروید.

شیردهی به کم شدن خونریزی بعد از سزارین کمک می‌کند، به این دلیل که مخاط رحم و رگ‌های خونی اطراف آن در طول شیردهی منقبض می‌شوند. این انقباضات خونریزی را کم می‌کند، اما می‌تواند در روزهای بعد از زایمان دردناک باشد. برای استفاده از مسکن با پزشک مشورت کنید یا برای کاهش درد ناشی از این انقباضات از کمپرس گرم روی شکم استفاده کنید.

ممکن است با افزایش فعالیت‌هایتان در هفته‌های بعد از سزارین متوجه خونریزی بیشتر شوید. به یاد داشته باشید که استرس فیزیکی روی بدن در دوره بعد از زایمان می‌تواند موجب خونریزی بیشتر شود. بنابراین، سعی کنید تا زمان بهبودی فعالیت‌هایتان را محدود کنید و تا زمانی که بتوانید فعالیت‌های خاص مثل بلند کردن اجسام سنگین را از سر بگیرید، به توصیه‌های پزشک گوش کنید.

۲. مدیریت محل برش سزارین

ممکن است محل برش در روزهای اولیه بعد از سزارین ترشحاتی داشته باشد، اما نباید خونریزی داشته باشید. با تمیز نگه‌داشتن، از محل برش مراقبت کنید. محل برش را به‌آرامی با صابون و آب بشویید و اجازه دهید با هوا خشک شود. قبل از اینکه برای اولین بار محل برش را بشویید، با پزشک صحبت کنید و مطمئن شوید که می‌توانید محل را مرطوب کنید. معمولا پزشک پیشنهاد می‌کند که در چند روز اول بعد از زایمان، محل برش را خشک نگه دارید.

همچنین، برای مراقبت از محل برش، از دستورالعمل پزشک پیروی کنید.

---

دوره بهبودی بعد از سزارین

مراقبت‌های بعد از سزارین تا چند هفته اهمیت زیادی دارد. سزارین یک جراحی بزرگ است و بدن شما برای بهبودی به زمان نیاز دارد. بنابراین بعد از سزارین باید استراحت کنید، از جمله:

• در تخت بمانید؛
• غذای مغذی بخورید؛
• آب فراوان بنوشید؛
• به اندازه کافی بخوابید.

ممکن است پزشک به شما پیشنهاد کند که بعد از سزارین کمی راه بروید و هر روز، کم کم فعالیت‌تان را افزایش دهید. تا زمانی که بدن‌تان آمادگی لازم را ندارد، از انجام فعالیت‌های شدید مثل بلند کردن وسایل یا درگیر شدن در کارهای خانه خودداری کنید. اگر به خونریزی یا علائم خستگی دچار شدید، فعالیت فیزیکی را کم کنید.

برای مدیریت مناسب درد بعد از سزارین، از جمله استفاده از داروها یا سایر روش‌های تسکین درد مثل استفاده از پد گرمایی با پزشک صحبت کنید. اگر به نوزادتان شیر خودتان را می‌دهید، پزشک می‌تواند دارویی برایتان تجویز کند که بر شیر مادر اثر نداشته باشد.

---

گزینه‌های درمانی برای کنترل خونریزی داخلی بعد از سزارین

در صورت عدم درمان یا مداخله دیرهنگام، خونریزی داخلی می‌تواند کشنده باشد اما استفاده از یک رویکرد پیشگیرانه برای خونریزی داخلی می‌تواند خروجی مثبتی داشته باشد.

اولین قدم تعیین دقیق منبع خونریزی داخلی است که می‌تواند شامل آزمایش خون، سونوگرافی و معاینات فیزیکی باشد. قدم بعدی به‌کارگیری طیف وسیعی از روش‌های درمانی با توجه به شدت یا علت خونریزی است، از جمله:

• داروهای انقباض عضله رحم مثل اکسی‌توسین، کاربتوسین، میزوپروستول و ارگومترین؛
• ماساژهای دستی رحم برای کمک به انقباض عضلات؛
• ترمیم هرگونه برش یا پارگی واژن، گردن رحم یا رحم؛
• آمبولیزاسیون (بستن) شریان رحم؛
• انتقال خون؛
• قرار دادن بالون درون‌رحمی برای کمک به توقف خونریزی.

---

عوامل مؤثر در افزایش میزان خونریزی بعد از سزارین

برخی از عوامل باعث افزایش میزان خونریزی بعد از سزارین می‌شوند. با درنظرگرفتن این عوامل، راهکار صحیح را با مشورت پزشک انتخاب کنید:

• آناتومی رحم: به این معنی که عضلات رحم به‌خوبی منقبض نمی‌شوند تا عروق خونی جفت را خارج کنند؛
• باقی‌ماندن بخشی از جفت: زمانی است که جفت به‌طور کامل خارج نمی‌شود و بخشی از آن به دیواره رحم می‌چسبد؛
• آسیب به رحم: استفاده از بعضی وسایل در طول سزارین می‌تواند به رحم، گردن رحم یا واژن آسیب بزند؛
• بیماری‌های مربوط به لخته‌شدن خون: اگر مشکل لخته شدن خون یا اختلالات بارداری مثل پره‌اکلامپسی دارید، در روند لخته شدن خون شما تداخل ایجاد می‌شود.

عوامل دیگری مثل افزایش فعالیت فیزیکی، عفونت رحمی و خونریزی داخلی هم می‌تواند موجب افزایش خونریزی بعد از زایمان شود.

---

کلام آخر دکترساینا

خونریزی بعد از سزارین قابل‌پیش‌بینی است. بلافاصله بعد از سزارین ممکن است خونریزی شدیدی را تجربه کنید که با گذشت زمان کم می‌شود. این خونریزی باید بعد از ۴ تا ۶ هفته به‌طور کامل متوقف می‌شود. افزایش خونریزی می‌تواند نشانه عوارض جانبی پس از زایمان یا فعالیت جسمی زیاد باشد. اگر خونریزی یا لخته خون شما شدید‌تر شد یا خونریزی از محل برش سزارین را تجربه کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. اگر به هر دلیلی توضیحات پزشک برایتان کافی نبود یا در آن لحظه به پزشک دسترسی نداشتید، توصیه می‌کنیم با بهترین متخصصان و پزشکان دکترساینا در ارتباط باشید. شما می‌توانید در هر ساعت از شبانه‌روز به‌صورت آنلاین یا تلفنی با این متخصصان صحبت کنید.

---

سؤالات متداول