عطسه، سرفه، آبریزش بینی و بدن درد شدید؛ همه این‌ها علائمی از یک مهمان ناخوانده به اسم “سرماخوردگی” است! اما حالا باید چه کاری انجام دهیم؟ اصلا نگران نباشید؛ اگر در ادامه مقاله همراه ما باشید، شما را با انواع دارو سرماخوردگی آشنا خواهیم کرد و کمک می‌کنیم تا بهترین دارو را برای علائم بیماری چه در کودکان، چه بزرگسالان و چه در زمان بارداری و شیردهی انتخاب کنید و هرچه سریع‌تر، سرماخوردگی را شکست دهید!
فهرست آنچه می‌خوانید:
- ۱. داروهای ضداحتقان (برای گرفتگی بینی و گلو)
- ۲. داروهای آنتی‌هیستامینی (برای عطسه، آبریزش بینی و چشم)
- ۳. داروهای ضدسرفه
- ۴. مسکن‌ها (برای بدن‌درد، گلودرد و تب)
- ۵. قرص‌های سرماخوردگی ترکیبی
- ۶. آمپول‌های سرماخوردگی
- نکات و هشدارهای داروهای سرماخوردگی
- دارو سرماخوردگی کودکان
- دارو سرماخوردگی مجاز برای بارداری و شیردهی
- برای جلوگیری از سرماخوردگی مکمل مصرف کنید!
- چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
- کلام آخر دکترساینا
- سوالات متداول
۱. داروهای ضداحتقان (برای گرفتگی بینی و گلو)
یکی از آزاردهنده‌ترین علائم سرماخوردگی، احتقان گلو و بینی است؛ گرفتگی بینی، حس سنگینی سر و عدم توانایی در تنفس عادی می‌تواند زندگی روزمره را مختل کند. اما داروهای ضداحتقان در بیماری به داد شما می‌رسند! این داروها با تنگ کردن رگ‌های خونی داخل بینی، تورم و التهاب مخاط بینی را کم کرده و به این ترتیب، راه‌های هوایی را باز می‌کنند؛ همچنین می‌توانند به خشک شدن ترشح پشت حلق نیز کمک کنند. انواع دارو ضداحتقان شامل اسپری یا قطره بینی (با اثر سریع) و قرص و شربت (با اثر تدریجی) می‌شود:
- اکسی متازولین (اسپری و قطره بینی)
- فنیل افرین (اسپری و قطره بینی، قرص و شربت)
- سودوافدرین (قرص و شربت)
نکاتی در مورد مصرف داروهای ضداحتقان:
- مصرف این داروها برای کودکان ۳ ساله و کوچک‌تر توصیه نمی‌شود.
- ضداحتقان‌های خوراکی ممکن است انرژی و هیجان برخی افراد را بالا برده و خواب آن‌ها را مختل کند.
- از این داروها بیشتر از ۳ روز متوالی استفاده نکنید.
- برخی از پزشکان، استفاده از اسپری سالین (نمکی) را به جای اسپری‌های دارویی پیشنهاد می‌کنند. اسپری سالین نسبت به ضداحتقان‌ها کندتر عمل می‌کند، اما اثر بازگشتی ندارد.
۲. داروهای آنتی‌هیستامینی (برای عطسه، آبریزش بینی و چشم)
اگر هر یک از علائم عطسه، خارش گوش و چشم، اشک‌ریزش و آبریزش بینی را دارید، سراغ آنتی‌هسیتامین‌ها بروید. هرچند این علائم به دفع ویروس از بدن کمک می‌کنند، اما گاهی می‌توانند بسیار آزارنده باشند. رایج‌ترین آنتی‌هیستامین‌ها عبارتند از:
- کلرفنیرامین (قرص و شربت)
- دیفن هیدرامین (کپسول و شربت)
- سیتریزین (قرص و شربت)
- فکسوفنادین (قرص و شربت)
- لوراتادین (قرص و شربت)
نکاتی در مورد مصرف داروهای آنتی‌هیستامین:
- اگر رانندگی می‌کنید یا با ماشین‌آلات کار می‌کنید، از مصرف این داروها خودداری کنید.
- اگر از داروهای ضدافسردگی یا ضداضطراب استفاده می‌کنید، قبل از مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنید.
- در برخی مواقع، پزشکان توصیه می‌کنند برای درمان علائم سرماخوردگی از آنتی‌هیستامین‌ها استفاده نکنید. هرچند آنتی‌هیستامین‌ها علائم سرماخوردگی را تسکین می‌دهند، اما تخلیه ترشحات را متوقف می‌کنند و ویروسی که باعث سرماخوردگی شده را از بین نمی‌برند.
- آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند ترشحات را غلیظ کنند که ممکن است برای افراد مبتلا به آسم مشکل‌ساز باشد.
۳. داروهای ضدسرفه
یکی از آزاردهنده‌ترین و در عین حال شایع‌ترین علائم سرماخوردگی سرفه است؛ زمانی که سرفه زندگی روزمره یا خواب شما را مختل کند، داروهای سرکوب‌کننده سرفه می‌توانند کمک‌کننده باشند. به‌همین دلیل برخی از پزشکان توصیه می‌کنند داروهای ضدسرفه را قبل از خواب مصرف کنید. داروهای ضدسرفه شامل داروهای سرکوب‌کننده سرفه و خلط آور هستند.
رایج‌ترین داروی ضدسرفه بدون نسخه، دکسترومتورفان است؛ اما داروهای ضدسرفه دیگری با ترکیبات گیاهی نیز در بازار دارویی موجود است. علاوه‌براین، داروهای خلط‌آور مانند گایافنزین نیز می‌توانند با رقیق کردن خلط سینه، به باز کردن گرفتگی آن کمک کنند. البته همراه با این داروها باید آب زیادی نیز مصرف کنید. داروی اکسپکتورانت که به‌عنوان یک داروی ضدسرفه و خلط‌آور شناخته می‌شود، حاوی گایافنزین است.
۴. مسکن‌ها (برای بدن‌درد، گلودرد و تب)
ممکن است در سرماخوردگی دچار دردهای مختلفی شوید، ازجمله بدن‌درد، سردرد، گلودرد و گوش‌درد. این علائم معمولا در سرماخوردگی نسبت به بیماری‌های جدی‌تری مثل آنفولانزا خفیف‌تر است. بااین‌حال، اگر ناخوش هستید و نمی‌توانید استراحت داشته باشید، مسکن‌ها می‌توانند در تسکین این دردها و همچنین تب به شما کمک کنند. رایج‌ترین داروهای مسکن و تب‌بُر عبارت‌اند از:
- استامینوفن (قرص و شربت)
- ایبوپروفن یا ادوالژین (قرص و شربت)
- ناپروکسن (قرص و شیاف)
نکاتی در مورد مصرف داروهای مسکن:
- تب می‌تواند حتی برای شما مفید باشد. تب با سرکوب رشد باکتری‌ها و ویروس‌ها و فعال کردن سیستم ایمنی، به بدن کمک می‌کند تا با عفونت مبارزه کند. پزشکان سرکوب تب را برای اکثر افراد توصیه نمی‌کنند (به‌جز کودکان، سالمندان و کسانی که دارای شرایط پزشکی خاصی مانند بیماری قلبی یا بیماری ریوی هستند.) اما باز هم اگر احساس ناخوشی می‌کنید، مصرف مسکن‌ها و تب‌بُرها می‌تواند مفید باشد.
- هر دارویی ممکن است خطراتی داشته باشد؛ برای اینکه بدانید چه دارویی بهترین انتخاب برای شرایط شماست با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
- برای تسکین علائمی مثل گلودرد می‌توانید از راهکارهایی مانند غرغره کردن یا آبنبات‌های مخصوص گلودرد استفاده کنید؛ اما از این راه‌کارها نیز بیش از چند روز استفاده نکنید و در صورت بهبود نیافتن علائم، به پزشک مراجعه کنید.
۵. قرص‌های سرماخوردگی ترکیبی
داروهای ترکیبی سرماخوردگی حاوی چند دارو از جمله مسکن، ضداحتقان، آنتی‌هیستامین و گاهی ضدسرفه نیز هستند. به‌طورکلی به این قرص‌ها، قرص سرماخوردگی بزرگسالان یا Adult Cold می‌گویند و ممکن است ترکیب داروها در هر کدام متفاوت باشد. برخی از رایج‌ترین انواع این قرص‌ها عبارت است از:
- کلد استاپ: هر قرص کلد استاپ حاوی ۵۰۰ میلی‌گرم استامینوفن، ۳۰ میلی‌گرم سودوافدرین و ۲۵ میلی‌گرم دیفن هیدرامین است که به ترتیب می‌تواند اثرات ضددرد، ضداحتقان بینی و ضدحساسیت داشته باشد.
- کلداکس: انواع مختلفی از قرص کلداکس در بازار دارویی موجود است. کلداکس آنفلوانزا حاوی ۵۰۰ میلی‌گرم استامینوفن به‌عنوان مسکن و ۵ میلی‌گرم فنیل افرین به‌عنوان ضداحتقان است. کلداکس روز حاوی ۵۰۰ میلی‌گرم استامینوفن به‌عنوان مسکن، ۵ میلی‌گرم فنیل افرین به‌عنوان ضداحتقان و ۱۵ میلی‌گرم دکسترومتورفان به‌عنوان ضد سرفه است. کلداکس شب علاوه‌بر این ترکیبات، ۲ میلی‌گرم کلرفنیرامین نیز به‌عنوان آنتی‌هیستامین دارد و به‌دلیل خواب‌آوری همین جزء، برای مصرف شبانه تولید شده است.
- کوریزان: قرص کوریزان حاوی ۳۲۵ میلی‌گرم استامینوفن، ۲ میلی‌گرم کلرفنیرامین و ۵ میلی‌گرم فنیل افرین است که به‌ترتیب اثرات ضددرد و تب، ضدحساسیت و ضداحتقانی را فراهم می‌کنند.
۶. آمپول‌های سرماخوردگی
هرچند علائم سرماخوردگی معمولا خفیف بوده و نیازی به دریافت داروی تزریقی نیست، اما در صورت لزوم شکل تزریقی برخی داروها می‌تواند به تسکین سریع‌تر علائم شما کمک کند.
- آمپول کلرفنیرامین: کلرفنیرامین یکی از داروهای آنتی‌هیستامین نسل اول بوده که شکل تزریقی آن می‌تواند به تسکین سریع‌تر علائم حساسیتی (از جمله آبریزش بینی و عطسه) کمک کند.
- آمپول دگزامتازون: ممکن است زمانی که با علائم آزاردهنده سرماخوردگی دست‌وپنجه نرم می‌کردید، این دارو برای شما تجویز شده باشد. هرچند دگزامتازون که یک کورتیکواستروئید است، می‌تواند التهاب را به‌خوبی کاهش دهد. البته دقت کنید که کاربرد اصلی این دارو، مبارزه با سرماخوردگی نیست. چراکه این دارو با سرکوب سیستم ایمنی، التهاب را کاهش می‌دهد. این کار می‌تواند مبارزه بدن با ویروس‌ها را سخت کند.
- آمپول آپوتل: آپوتل در واقع نام تجاری شکل تزریقی استامینوفن است. زمانی‌که قادر به خوردن دارو نباشید یا نیاز به اثر فوری داروی مسکن یا تب‌بُر داشته باشید، ممکن است پزشک این دارو را داخل سرُم برای شما تجویز کند.
- آمپول فنیل‌افرین: هرچند فنیل افرین یک داروی ضداحتقان بوده و از شکل خوراکی آن به همین منظور استفاده می‌شود، اما استفاده از شکل تزریقی آن برای سرماخوردگی و خاصیت ضداحتقانی رایج نیست. کاربرد آمپول فنیل افرین، افزایش فشار خون در بیمارانی است که دچار افت فشار شدید شده‌اند.
نکات و هشدارهای داروهای سرماخوردگی
همیشه قبل از مصرف، بروشور اطلاعات دارویی را بخوانید. به‌طورکلی، نکات زیر را درباره مصرف داروهای سرماخوردگی در نظر داشته باشید:
- ضداحتقان‌ها: اگر فشار خون بالا دارید، قبل از استفاده از داروهای ضداحتقان بینی با پزشک خود صحبت کنید. این داروها می‌توانند فشار خون را بالا ببرند. بیش از ۳ روز از اسپری‌ها یا قطره‌های ضداحتقان بینی استفاده نکنید. این داروها بعد از این مدت اثر کمتری دارند. استفاده طولانی‌تر از آن‌ها ممکن است باعث التهاب مزمن غشاهای مخاطی و بروز یک اثر بازگشتی (بدتر شدن علائم) شود.
- مسکن‌ها: استامینوفن در صورت مصرف بیشازحد و اغلب در طولانی‌مدت می‌تواند منجر به آسیب کبدی شود. استامینوفن هم به‌عنوان یک داروی مستقل و هم در بسیاری از داروهای بدون نسخه ترکیبی وجود دارد. حتما مواد تشکیل‌دهنده داروهای بدون نسخه (OTC) خود را قبل از مصرف بخوانید تا مطمئن شوید که استامینوفن را بیشازحد ایمن مصرف نمی‌کنید و از مصرف هم‌زمان چند فراورده حاوی استامینوفن خودداری کنید.
دارو سرماخوردگی کودکان
هرچند داروهایی مثل استامینوفن و ایبوپروفن برای کودکان نیز تجویز می‌شود، اما مصرف بیشازحد آن‌ها می‌تواند باعث عوارض جانبی جدی شود. همچنین برخی داروهای سرماخوردگی بدون نسخه بزرگسالان می‌تواند برای کودکان خطرناک باشد. بنابراین پیش از دادن هر دارویی به کودک خود، توصیه می‌کنیم با پزشک مشورت کنید. همچنین نکات زیر را به خاطر داشته باشید:
- توصیه می‌شود برای کودکان زیر ۶ سال، تنها از تب‌بُرها و مسکن‌ها برای کاهش علائم سرماخوردگی استفاده کنید.
- برای کودکان زیر ۷ سال، به‌هیچ‌وجه از اسپری‌های ضداحتقان بینی استفاده نکنید. قطره یا اسپری سالین می‌تواند یک جایگزین بی‌خطر برای کودکان باشد که به کاهش احتقان کمک کند.
- به‌عنوان مسکن، به‌هیچ‌وجه به کودکان آسپرین ندهید.
- استامینوفن و ایبوپروفن در کودکان بی‌خطر است، اما دوز مجاز آن باید بر اساس سن و وزن کودک تعیین شود.
دارو سرماخوردگی مجاز برای بارداری و شیردهی
مصرف برخی از داروها در دوران بارداری یا شیردهی مجاز نیست. در این دوران قبل از مصرف هر دارویی، حتی داروهای بدون نسخه، با پزشک یا داروساز مشورت کنید. همچنین مصرف ضداحتقان‌های خوراکی (مثل سودوافدرین و فنیل افرین) و مسکن‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) در بارداری توصیه نمی‌شود. برخی از داروهای رایج که در بارداری ایمن هستند، شامل موارد زیر است:
- استامینوفن (در تمام طول بارداری)
- برخی از داروهای ضدسرفه (اما نه همه آن‌ها)
- اسپری بینی سالین
- اسپری‌های ضداحتقان بینی
- کلرفنیرامین
- دیفن هیدرامین
- لوراتادین
- سیتریزین
هنگام شیردهی، رعایت بهداشت برای جلوگیری از سرایت عفونت به کودک شیرخوار ضروری است. همچنین مصرف ضداحتقان‌های خوراکی (مثل سودوافدرین و فنیل افرین)، کدئین و آنتی‌هیستامین‌های خواب‌آور در شیردهی توصیه نمی‌شود. برخی از داروهای رایج سرماخوردگی که در شیردهی ایمن هستند عبارت‌اند از:
- استامینوفن (با دوز معمول)
- ایبوپروفن
- اسپری بینی سالین
- اسپری‌های ضداحتقان بینی
- آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم با خواب‌آوری کمتر (لوراتادین، سیتریزین، فکسوفنادین)
برای جلوگیری از سرماخوردگی مکمل مصرف کنید!
مصرف برخی مکمل‌ها می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند و به‌این‌ترتیب ممکن است توان بدن شما را برای مبارزه با ویروس‌ها و باکتری‌های مختلف افزایش دهد. این به معنای پیشگیری کامل از مریض شدن نیست؛ بلکه این مکمل‌ها می‌توانند باعث کوتاه‌تر شدن دوره بیماری یا کاهش شدت علائم شوند. از جمله این مکمل‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مکمل‌های حاوی ویتامین C
- مکمل‌های حاوی ویتامین D
- مکمل‌های حاوی ویتامین A
- مکمل‌های حاوی ویتامین E
- مکمل حاوی زینک
- ب کمپلکس
- جوشان زینک + ب کمپلکس
- جوشان زینک + ویتامین C
چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
سرماخوردگی ویروسی معمولا با استراحت، درمان‌های خانگی و داروهای بدون نسخه بهبود می‌یابد؛ اما در صورت داشتن هر یک از علائم زیر، از پزشک کمک بگیرید:
- تب شدید
- درد قفسه سینه
- گوش درد
- تشدید آسم یا مشکل در تنفس
- طول کشیدن علائم بیش از ۱۰ روز
- بدتر شدن علائم پس از ۱۰ روز
برای مشاهده لیست بهترین پزشک عمومی و داخلی کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با پزشک عمومی ارتباط آنلاین با پزشک عمومیکلام آخر دکترساینا
ممکن است اسم داروهای مختلفی برای درمان سرماخوردگی به گوشتان خورده باشد. در این مقاله سعی کردیم رایج‌ترین این داروها را معرفی و بررسی کنیم. می‌توانید با مصرف داروهای سرماخوردگی، علائمتان را کنترل کنید و با استراحت و مصرف مایعات، به روند بهبودی‌تان سرعت ببخشید. اگر پس از ۱۰ روز بهتر نشدید، حتما از پزشک کمک بگیرید.
سوالات متداول
قرص‌های سرماخوردگی ترکیبی مثل کلداکس، کلد استاپ و کوریزان به‌دلیل داشتن آنتی‌هیستامین در ترکیبشان، می‌توانند آبریزش بینی را کنترل کنند. آنتی‌هیستامین‌هایی مثل دیفن هیدرامین، سیتریزین و لوراتادین هم برای کنترل آبریزش بینی مفیدند.
بهترین قرص برای شما بستگی به علائمتان دارد؛ اما به‌طور کلی قرص‌های ترکیبی مثل کلداکس و کلد استاپ به‌دلیل تأثیر هم‌زمان چند نوع دارو، اثر بهتری در کنترل علائم دارند.
مسکن‌ها مانند استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن در کنترل دردهای سرماخوردگی از جمله گلودرد مؤثر هستند. راهکارهایی مثل غرغره کردن و مصرف آبنبات‌های گلودرد نیز ممکن است گلودرد را تسکین دهند. قرص‌های ترکیبی مانند کلداکس، کلد استاپ و کوریزان نیز به‌دلیل داشتن ترکیبات مسکن می‌توانند اثربخش باشند.
سرماخوردگی یک بیماری ویروسی است و این یعنی آنتیبیوتیک در درمان آن کاربردی ندارد.
قرص‌های ترکیبی سرماخوردگی مانند کلداکس، کلد استاپ و کوریزان به‌دلیل عملکرد هم‌زمان چند دارو، عموما تأثیرگذاری بیشتری دارند؛ اما به‌طورکلی قوی‌ترین قرص مناسب برای شما، بستگی به علائمتان دارد.
| نام بیماری | سرماخوردگی |
| تخصص مربوطه | داخلی – عفونی |
| انواع داروهای ضداحتقان |
|
| انواع داروهای آنتی‌هیستامین |
|
| انواع داروهای ضد سرفه |
|
| انواع داروهای مسکن و تب‌بُر |
|
| انواع داروهای ترکیبی |
|