اگزمای گوش از جمله انواع شایع اگزما در کودکان و بزرگسالان است. این نوع اگزما به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. گاهی اوقات پیشگیری از ابتلا به اگزمای گوش یا عود مجدد علائم آن با درمان‌های خانگی و رعایت برخی نکات امکان‌پذیر است؛ اما در مواردی که علائم بیماری شدید است، نیاز به درمان دارویی وجود دارد. در این مقاله درباره انواع اگزمای گوش، علائم، علل و روش‌های پیشگیری و درمان آن صحبت می‌کنیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
اگزمای گوش چیست؟
اگزمای گوش بیماری‌ای است که باعث خشکی، تغییر رنگ، خارش و ناهمواری پوست گوش می‌شود. تغییرات پوستی ممکن است خارج از گوش یا در ناحیه داخلی آن (درون کانال گوش) ایجاد شوند.
اگزما باعث از بین رفتن خاصیت محافظتی پوست می‌شود؛ در نتیجه پوست حساس‌تر شده و بیشتر به خشکی و عفونت دچار می‌شود.
اگزمای گوش چقدر شایع است؟
اگزما بیماری شایعی است و در هر قسمت از بدن (از جمله گوش) ایجاد می‌شود. حدود ۱۵ تا ۳۰ درصد کودکان و ۲ تا ۱۰ درصد بزرگسالان به اگزما مبتلا می‌شوند (منبع: NIH).
آیا اگزمای گوش مسری است؟
اگزمای گوش مسری نیست؛ بنابراین تماس پوستی با فرد مبتلا باعث انتقال بیماری نمی‌شود.
انواع اگزمای گوش و علل ایجاد آن‌ها
اگزمای گوش انواع مختلفی دارد و علت ایجاد هرکدام از آن‌ها با دیگری متفاوت است:
۱. اگزمای آتوپیک
پوست افراد مبتلا به اگزمای آتوپیک گوش، حساس‌تر از سایر افراد است. این مشکل باعث خشکی، خارش و عفونت پوست آسیب‌دیده می‌شود. علت ایجاد این نوع اگزمای گوش، عدم توانایی پوست در حفظ رطوبت است.
اگزمای آتوپیک بیشتر در پشت گوش و محل اتصال لاله آن با صورت ایجاد می‌شود. پوست این نواحی گوش ممکن است به‌اندازه‌ای خشک شود که در نهایت ترک بخورد.
۲. درماتیت سبوره‌ای
درماتیت سبورئیک در نقاط مختلف بدن که دارای غدد تولیدکننده چربی (سبوره) هستند ایجاد می‌شود. گوش، کف سر، بینی و قفسه سینه از جمله نواحی اصلی تجمع غدد چربی پوست هستند. اگزمای گوش سبوره‌ای باعث التهاب کانال گوش، قرمزی، زمخت و پوسته‌پوسته شدن آن می‌شود.
علت دقیق ابتلا به اگزمای گوش سبوره‌ای مشخص نیست؛ اما افزایش تعداد نوعی قارچ روی سطح پوست می‌تواند از جمله علل احتمالی آن باشد.
۳. اگزمای استئاتوتیک
این نوع اگزمای گوش بیشتر در افراد بالای ۶۵ سال ایجاد می‌شود. تغییرات آب‌وهوا و دما باعث ابتلا به اگزمای استئاتوتیک گوش می‌شود؛ برای مثال خشکی هوا، سرما، باد، کولر یا وسایل گرمایشی می‌توانند باعث خشکی و خارش پوست شوند.
همچنین صابون‌های خیلی قوی، شست‌وشوی زیاد، محصولات پشمی و محصولات مراقبتی پوست و مو نیز می‌توانند باعث ابتلا به آن شوند.
۴. درماتیت تماسی
درماتیت تماسی زمانی اتفاق می‌افتد که پوست با یک عامل خارجی تماس پیدا کرده و واکنش حساسیتی ایجاد می‌کند. از جمله عوامل حساسیت‌زا می‌توان به عوامل زیر اشاره کرد:
- شامپوها
- لوازم آرایشی و بهداشتی
- فلز نیکل موجود در برخی زیورآلات
- قطره گوش
- سمعک
۵. اوتیت خارجی
اوتیت خارجی (بیماری گوش شناگر) به دلیل التهاب کانال داخلی گوش ایجاد می‌شود. عوامل اصلی ایجاد این التهاب عبارتند از:
- آب
- شامپو
- صابون
- آسیب پوست به علت خاراندن گوش
- استفاده از گوش‌پاکن
۶. خشکی پوست
خشکی پوست همیشه باعث اگزما نمی‌شود؛ اما می‌تواند خطر ابتلا به آن را افزایش دهد. وقتی پوست خیلی خشک است، به‌راحتی ترک می‌خورد. این اتفاق باعث می‌شود مواد حساسیت‌زا و محرک‌های اگزما، راحت‌تر وارد پوست شوند.
۷. تغییرات آب و هوایی
در افراد مبتلا به اگزمای گوش، رطوبت پوست کافی نیست. این موضوع باعث می‌شود گرما، سرما، رطوبت، باد، گردوخاک، آلودگی هوا و سایر تغییرات آب‌وهوایی، خیلی زود پوست را تحریک کنند و باعث بدتر شدن اگزما شوند.
عوامل خطر: چه افرادی در معرض ابتلا به اگزمای گوش هستند؟
هر فردی ممکن است به این بیماری مبتلا شود؛ اما احتمال بروز آن در افراد زیر بیشتر است:
- افراد دارای سابقه فردی یا خانوادگی اگزما
- افراد مبتلا به آسم
- افراد مبتلا به حساسیت به عوامل محیط زیستی
- افراد مبتلا به حساسیت فصلی (تب یونجه)
- افراد دچار اضطراب
علائم و نشانه‌های اگزمای گوش
محل ایجاد اگزمای گوش (داخل کانال یا روی لاله و پشت گوش) روی نوع علائم این مشکل پوستی تاثیر دارد. توجه کنید که خارش و درد در داخل یا اطراف گوش، علامت مشترک اگزمای گوش در هر دو ناحیه است.
اگزما، هم کانال داخلی و هم ناحیه خارجی پوست گوش را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگزمای داخلی گوش، خطر عفونت، خروج چرک از گوش، گوش‌درد و در موارد ابتلا شدید، آسیب شنوایی را به دنبال دارد.
علائم اگزمای داخل گوش
این نوع اگزما روی کانال داخلی گوش اثر می‌گذارد. بسته به نوع اگزما ممکن است علاوه بر وجود خارش و گوش درد، چرک هم از گوش خارج شود؛ همچنین التهاب و حساسیت می‌تواند تورم ایجاد کند. در موارد ابتلای خیلی شدید، شنوایی بیمار نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
علائم اگزمای لاله یا پشت گوش
اگزمای لاله یا پشت گوش، باعث خشکی و پوسته‌پوسته شدن این نواحی می‌شود. بسته به نوع اگزما، ممکن است پوست قرمز شود یا ترک بخورد.
علائم گمراه‌کننده سایر بیماری‌های پوستی
گاهی ممکن است به بیماری‌های پوستی دیگر با علائم مشابه اگزمای گوش مبتلا شوید و به اشتباه تصور کنید به اگزما مبتلا شده‌اید.
برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:
- آکنه یا جوش
- پسوریازیس (یک اختلال پوستی با زمینه ارثی)
- عفونت باکتریایی یا قارچی
- نورودرماتیت یا التهاب عصبی
- زونا ناشی از عود مجدد ویروس آبله مرغان
- عرق‌سوز
- لوپوس (یک بیماری خودایمنی پوستی)
پزشک با بررسی دقیق علائم، معاینه و انجام آزمایش، می‌تواند سایر بیماری‌ها را از اگزمای گوش تفکیک کند.
تفاوت بین پسوریازیس و اگزمای گوش چیست؟
پسوریازیس و اگزمای گوش هر دو جزء بیماری‌های پوستی هستند. پسوریازیس یک اختلال مزمن پوستی است و درمان قطعی ندارد. تفاوت این دو مشکل پوستی در محل ایجاد، میزان خارش و شکل آن‌ها است.
پوست افراد مبتلا به پسوریازیس ضخیم می‌شود. همچنین بخش‌هایی از آن تغییر رنگ می‌دهد و روی آن‌ها برآمدگی‌های سفید یا خاکستری ایجاد می‌شود.
اگزمای گوش روی گوش، داخل و اطراف آن ایجاد می‌شود. خارش ناشی از اگزما شدیدتر از پسوریازیس است. خیلی اوقات افراد هم به اگزما و هم به پسوریازیس مبتلا می‌شوند.
عوارض اگزمای گوش
التهاب، خشکی و خاراندن گوش به‌مرور باعث ترک پوست و افزایش خطر عفونی شدن اگزما و در نهایت ایجاد مشکلات شنوایی ناشی از انسداد کانال گوش می‌شود. در این شرایط ممکن است چربی‌ها، مو و پوست داخل کانال گوش جمع شوند و عفونت گوش ایجاد کنند. علائم عفونت گوش عبارتند از:
- درد داخل گوش
- ترشح سبز یا زرد از گوش
- قرمزی غیرطبیعی
- علائم شبیه به سرماخوردگی
چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
هرچه زودتر برای درمان اگزمای گوش به پزشک مراجعه کنید، درمان بیماری سریع‌تر و آسان‌تر انجام می‌شود و خطر بروز عوارض کمتر می‌شود. به همین دلیل بهتر است به محض مشاهده علائم زیر با یک پزشک مشورت کنید:
- خشکی و پوسته‌پوسته شدن اطراف گوش یا داخل کانال آن
- قرمزی و ورم
- خارش داخل یا اطراف کانال گوش
- عفونت پوست داخل کانال گوش
- خشکی و حساسیت بیش‌ازحد پوست گوش
- برآمدگی‌های سفت، زبر یا چرم‌مانند روی گوش
- خونریزی، ترشح چرکی یا پوسته‌ریزی پوست ملتهب گوش
برای مشاهده لیست بهترین متخصص پوست و مو کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص پوست و مو ارتباط آنلاین با متخصص پوست و مونحوه تشخیص اگزمای گوش
برای تشخیص اگزما، پزشک ابتدا داخل گوش و بیرون آن را معاینه می‌کند و به دنبال علائم اگزما می‌گردد. همچنین پزشک ممکن است درباره سایر علائم‌تان نیز سوالاتی را بپرسد. در نهایت ممکن است نیاز باشد برای تشخیص قطعی علت اگزما، یک سری تست‌ها را انجام دهید.
برای تشخیص اگزمای گوش چه آزمایش‌هایی انجام می‌شود؟
معمولاً اگزما با معاینه فیزیکی و بررسی علائم قابل‌تشخیص است. درصورتی‌که اگزما ناشی از حساسیت با علت نامشخص باشد یا پزشک به سایر بیماری‌ها شک کند، آزمایش‌های زیر را تجویز می‌کند:
- تست آلرژی پوستی: اگر اگزمای شما ناشی از حساسیت پوستی یا آلرژی باشد، این تست کمک می‌کند تا متوجه شوید به چه چیزی حساسیت دارید.
- آزمایش خون: آزمایش خون به پزشک کمک می‌کند تا سایر مشکلات احتمالی را بررسی کند.
- نمونه‌برداری پوست و بررسی آسیب‌شناسی (پاتولوژی): در پاتولوژی نمونه پوست شما در آزمایشگاه زیر میکروسکوپ بررسی شده و نوع التهاب مشخص می‌شود.
درمان اگزمای گوش
اگزمای گوش می‌تواند تبدیل به یک مشکل مزمن و دائمی شود؛ اما درمان‌های موجود می‌توانند تا حد زیادی علائم بیماری را کنترل کنند:
۱. درمان دارویی
از جمله داروهای رایج برای درمان اگزمای گوش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قطره گوش
- آنتی‌هیستامین (برای رفع خارش شدید)
- پماد یا کرم
- داروهای تنظیم‌کننده سیستم ایمنی (در مواردی که سایر درمان‌ها موثر نباشند.)
- داروهای زیستی
- آنتی‌بیوتیک (در مواردی که اگزما عفونی شده است.)
۲. درمان خانگی
علاوه بر مصرف دارو، درمان‌های خانگی زیر و تغییر در سبک زندگی نیز به بهبود علائم اگزما کمک می‌کنند:
- نخاراندن محل ملتهب پوست برای پیشگیری از خونریزی و بدتر شدن علائم
- شست‌وشوی روزانه گوش با آب گرم (نه داغ)
- استفاده از مرطوب‌کننده غیرمعطر بلافاصله بعد از حمام
- کرم‌های ضدخارش بدون نسخه حاوی هیدروکسی زین (برای کاهش خارش و ورم)
به گفته وبسایت Healthline:
درمان اگزمای گوش به علت و محل ایجاد آن بستگی دارد. در اگزمای آلرژیک، لازم است استفاده از محصولات محرک یا انداختن گوشواره را برای کاهش التهاب متوقف کنید. اگر هنوز علت ایجاد اگزمای خود را نمی دانید، ممکن است به تست آلرژی نیاز داشته باشید.
در صورت ابتلا به اگزمای گوش سبوره‌ای، ممکن است نیاز به پمادهای ضد قارچ در محل اگزما داشته باشید. همچنین پزشک برای کاهش التهاب، به‌خصوص در نواحی پشت گوش، پماد استروئیدی تجویز می‌کند. اگر علائم اگزما در کانال گوش ایجاد شده باشند، پزشک قطره گوش تجویز می‌کند.
گذشته از نوع اگزمای گوش، مرطوب نگه داشتن پوست برای کاهش علائم بسیار مهم است.
دوره درمان چقدر طول می‌کشد؟
با درمان مناسب، اگزمای گوش بعد از یک الی سه هفته بهبود می‌یابد؛ اما هیچ دارویی تضمین‌کننده درمان قطعی این بیماری نیست. این بدان معنا است که علائم اگزمای گوش ممکن است هر از گاهی برگردند. به همین دلیل باید محرک‌های اگزمای خود را بشناسید و از آن‌ها پرهیز کنید.
کادر خلاصه: درمان اگزمای گوش با داروهای ساده‌ای مثل کرم‌های آنتی‌هیستامین (برای اگزمای خارجی گوش) و قطره گوش (برای اگزمای کانال گوش) انجام می‌شود. شست‌وشوی گوش با آب گرم و پرهیز از خاراندن آن نیز به بهبود سریع‌تر کمک می‌کند.
اگزمای گوش در کودکان و نوزادان
اگزمای گوش در کودکان و نوزادان نیز شایع است. عوامل مختلفی مثل چرک، آلرژی یا اختلال‌های عملکردی در سوخت‌وساز بدن در ابتلا به این مشکل نقش دارند.
برخی پزشکان معتقدند که کودکان مبتلا به اختلال‌های ذهنی و مشکلات عملکرد سوخت‌وساز، گوارشی، عصبی و غدد درون‌ریز بیشتر از بقیه کودکان در معرض ابتلا به اگزمای گوش قرار دارند.
با اینکه اگزمای گوش در نوزادان یا کودکان خیلی خطرناک نیست؛ اما بی‌توجهی و عدم درمان آن می‌تواند باعث عفونت و عوارض ناشی از آن شود.
پیشگیری از اگزمای گوش
برای پیشگیری از ابتلا به اگزما، به نکات زیر توجه کنید:
- روتین مراقبت پوستی داشته باشید.
- با متخصص پوست‌ومو درباره روش‌های حفظ سلامت پوست مشورت کنید.
- از تماس با پارچه‌های پشمی که باعث خشکی پوست می‌شوند پرهیز کنید.
- برای شست‌وشو از صابون‌های ملایم استفاده کنید.
- خشک کردن بدن با حوله را به‌صورت ضربه‌ای (نه مالشی) انجام دهید.
- بلافاصله بعد از حمام و خشک شدن پوست، از کرم یا پماد مرطوب‌کننده برای حفظ رطوبت پوست کمک بگیرید.
- برای حمام یا دوش گرفتن از آب ولرم به جای آب داغ استفاده کنید.
- هر روز حداقل ۸ لیوان آب بنوشید تا رطوبت پوستتان حفظ شود.
- از شرایطی که بدن را در معرض تغییر ناگهانی دما و آب‌وهوا قرار می‌دهند اجتناب کنید.
- از تماس با مواد حساسیت‌زا و محرک اگزمای گوش پرهیز کنید.
- پوست ملتهب گوش را نخارانید و مالش ندهید.
کلام آخر دکترساینا
اگزمای گوش مشکل شایعی است که اغلب درمان قطعی ندارد؛ اما می‌توانید علائم و عوارض ناخوشایند آن را کنترل کنید. با اینکه اگزما تهدید جدی برای سلامت شما محسوب نمی‌شود، بی‌توجهی به آن می‌تواند باعث بروز عوارض ناخوشایندی مثل خشکی پوست گوش، ترک خوردن آن و حتی عفونت گوش شود و شنوایی شما را مختل کند. اگر علائم اگزمای گوش را تجربه می‌کنید، با کمک پزشک علت آن را شناسایی کنید و به دنبال کنترل و درمان آن باشید.
سوالات متداول
اگزمای گوش ممکن است در نواحی خارجی یا کانال داخلی آن به وجود بیاید. ژنتیک، عوامل زیست‌محیطی، تغییر آب‌وهوا، فعالیت بیش‌ازحد سیستم ایمنی و عوامل روانی می‌توانند در شروع علائم اگزما موثر باشند.
سلامت روان ارتباط مستقیمی با سلامت پوست دارد. احتمال بازگشت علائم اگزمای گوش در افراد مبتلا به استرس، اضطراب و افسردگی بیشتر است.
نخاراندن گوش، شست‌وشوی شبانه آن با آب گرم، استفاده از مرطوب‌کننده غیرمعطر بلافاصله بعد از حمام، استفاده از سرویس خواب غیرپشمی و لطیف، تنظیم دمای محیط قبل از خواب و کرم‌های ضدخارش بدون نسخه حاوی هیدروکسی زین به رفع علائم آزاردهنده اگزما و خواب آسوده‌تر کمک می‌کنند.
هیچ دارویی تضمین‌کننده درمان قطعی این بیماری نیست. این بدان معنا است که علائم اگزمای گوش ممکن است هر از گاهی برگردند؛ اما با درمان‌های موجود می‌توانید علائم آزاردهنده اگزما را کنترل کرده و از عوارض ناخوشایند آن پیشگیری کنید.
| نام بیماری | اگزمای گوش |
| تخصص مربوطه |
|
| علائم |
|
| عوارض |
|
| علت |
|
| موارد ریسک بالای ابتلا |
|
| روش‌های تشخیص |
|
| روش‌های درمان |
|
| میزان شیوع |
|