علت تشکیل سنگ اگزالات کلسیم

اگزالات ها مولکول های کوچکی هستند که توانایی تشکیل بلور دارند و در نواحی مختلف بدن از جمله کلیه و غده تیروئید می توانند رسوب کنند. سنگ اگزالات کلسیم در هر جایی از بدن می توانند رسوب کنند و عملکرد آن عضو را مختلل کنند. برخی از شایعترین نواحی تجمع اگزالات در بدن عبارتند از استخوان ها، کلیه، رگ های خونی، دستگاه عصبی مرکزی، پوست، شبکیه و غده تیروئید.

ارتباط اگزالات کلسیم و سنگ کلیه

سنگ کلیه توده سختی است که حاصل رسوب مواد موجود در ادرار است. در بسیاری از موارد هیچ علائمی از سنگ کلیه در فرد بروز نمی یابد و فرد متوجه آن نمی شود. با این حال سنگ های بزرگتر (حداقل دو تا سه میلی متر) می توانند دردسر ساز شوند.

هنگامی که فردی دچار سنگ کلیه می شود، معمولا در اثر اگزالات بالا چنین مشکلی برایش پیش آمده است. شایعترین نوع سنگ کلیه اگزالات کلسیم است اما انواع دیگر سنگ کلیه نیز وجود دارند. البته نکته ای که ذکر کردیم به این معنی نیست که میزان اگزالات هر شخصی بالا باشد حتما دچار سنگ کلیه می شود. بلکه در این صورت احتمال تشکیل سنگ کلیه در بدنتان خیلی بیشتر از کسی است که اگزالات کمی دارد.

برای آگاهی از میزان اگزالات بدنتان، پزشک آزمایشی برایتان تجویز می کند. در صورتی که میزان اگزالات بدن شما بالا باشد باید با مشورت متخصص اورولوژی اقداماتی در راستای کاهش آن در نظر بگیرید.

چه عواملی منجر به بالا بودن اگزالات میشوند؟

رشد بیش از حد قارچ ها

قارچ های کاندیدا، اسپرژیلوس و برخی دیگر از انواع قارچ ها، اسید اگزالیک تولید می کنند که یکی از عوامل به وجود آورنده اگزالات است. در نتیجه فردی که از این نوع قارچ ها در بدن خود بیشتر داشته باشد، اگزالات بالاتری خواهد داشت. با مصرف دارو های ضد قارچ، میزان قارچ های بدنتان کاهش یافته و اگزالات پایین می آید.

مصرف غذاهای پر اگزالات

برخی مواد غذایی مانند انواع مختلف توت و اسفناج اگزالات بالایی دارند. اگر مقدار زیادی از این مواد غذایی مصرف کنید، اگزالات بدنتان بالاتر می رود. همچنین شکلات تلخ و بادام نیز اگزالات بالایی دارند.

مشکل در متابولیسم اگزالات

برخی افراد به صورت ژنتیکی، اگزالات بالایی دارند. اگر از لحاظ ژنتیکی به این موضوع شک دارید، می توانید با آزمایش ژنتیک آن را مشخص کنید. اگر چه معمولا اسید اگزالیک بالا به علت قارچ زیاد یا مصرف برخی غذاها اتفاق افتاده اما بالا بودن اسید گلیکولیک بیشتر زمانی اتفاق می افتد که فردی دچار وضعیتی مانند هایپراگزالوری نوع ۲ ژنتیکی باشد.

مصرف بیش از حد ویتامین ث

دوز بالای ویتامین ث همیشه منجر به بالا رفتن اگزالات نمی شود به خصوص اگر در بازه زمانی کوتاهی مصرف شده باشد. شواهد نشان می دهند مصرف یک تا دو گرم اسید اسکوربیک (ویتامین ث) در روز، تولید اگزالات را افزایش می دهد و می تواند زمینه تشکیل سنگ کلیه را فراهم سازد. در نتیجه اگر فردی ۱۰۰۰ میلی گرم ویتامین ث به مدت طولانی مصرف کند در خطر تشکیل سنگ کلیه به علت اگزالات بالا، قرار می گیرد.

چه بیماریهایی با اگزالات بالا ارتباط دارند؟

اگزالات بالای بدن می تواند انواع مختلفی از بیماری ها را به دنبال داشته باشد. در ادامه به معرفی بیماری هایی که با اگزالات ارتباط دارند می پردازیم.

سنگ کلیه

از آنجایی که تقریبا ۸۰% سنگ های کلیه از اگزالات کلسیم تشکیل شده است، تردیدی نیست که مقدار بالای اگزالات خطر تشکیل سنگ در کلیه را افزایش می دهد.

سلامت تیروئید

برخی تحقیقات نشان میدهند بلور های سنگ اگزالات کلسیم می توانند در غده تیروئید رسوب کنند. در یک پژوهش بلور های اگزالات کلسیم در ۷۹ غده از ۱۰۰ غده تیروئید مورد بررسی در کالبد شکافی روتین، شناسایی شد. تحقیقات دیگری نیز صورت گرفت که در آن بلور های اگزالات کلسیم در ۱۹ غده تیروئید از ۲۰ غده مورد بررسی شناسایی شد. همچنین در تحقیق دیگری مشخص شد بیشترین میزان این بلورها در گواتر گره ای بودند (۸۷.۹%) و تنها ۲۵% آنها در افرادی که بیماری گریوز ( نوعی پرکاری اتوایمیون تیروئید ) داشتند، دیده شد.

اوتیسم

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد اگزالات می تواند در اوتیسم نقش داشته باشد. در یک پژوهش که شامل ۳۶ کودک مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم بود، مشخص شد کودکانی که اوتیسم داشتند سه برابر اگزالات پلاسمای آن ها بالاتر از ۶۰ کودک غیر اوتیسمی بود.

آتروپاتی اگزالات

این وضعیت که به آن بیماری کریستال اگزالات نیز می گویند یک عامل نادر آرتروز (آرتریت) است که با رسوب بلور های اگزالات کلسیم در مایع سنوویال شناخته می شود. این وضعیت معمولا در افرادی رخ می دهد که هایپر اگزالوری اولیه یا ثانویه دارند.

فیبرومیالژی

هنوز دقیقا مشخص نیست اگزالات در فیبرومیالژی (یا فیبرومیالژیا) نقش دارد یا نه. برخی متخصصان بیان می دارند یک علت درد عضله ای مربوط به فیبرومیالژی می تواند تجمع کریستال های اسید اگزالیک در سلول های بافت همبند باشد. بنابراین دست کم برای افرادی که فیبرومیالژی دارند بهتر است آزمایش اسید های ارگانیک انجام شود تا مشخص شود میزان اسید اگزالیک آن ها چقدر است.

مشاوره آنلاین راجع به سنگ اگزالات کلسیم

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بهترین متخصص اورولوژی به‌صورت متنی، صوتی یا ویدیویی ارتباط برقرار کنید.

برای مشاوره بهتر می توانید از لیست سوال های زیر استفاده کنید: 

• آیا سنگ کلیه گرفتم؟
• اگزالات بدنم بالاست برای پایین آوردن آن چکار کنم؟
• آیا میزان کم مصرف الکل نیز باعث تشکیل سنگ کلیه می گردد؟
• باردار هستم و سنگ کلیه دارم، چکار کنم؟
• آیا دفع سنگ کلیه دارم به آلت جنسی و مجاری ادرار آسیبی میزند؟
• برای درمان سنگ کلیه از چه روشی استفاده کنم؟
• همسرم / فرزندم به سنگ کلیه مبتلا شده، من چه وظایفی دارم؟
• علائم سنگ کلیه را در خود میبینم، چجوری متوجه بشم مشکلی هست یا نه؟
• دارو خاص مصرف میکنم و بیماری دارم، آیا میتوانم از درمان علامتی استفاده کنم؟
• و دیگر سوال و دغدغه هایی که راجع به سنگ اگزالات کلسیم دارید.