بی اختیاری ادرار در زنان؛ از علت تا درمان
بی اختیاری ادرار در زنان موضوع مهمی است که علت آن باید ریشه‌یابی شود. این عارضه معمولا در دوران افزایش سن و یائسگی بسیار شایع است و علت آن تغییرات خاص در سیستم ادراری است. در این مطلب از مجله سلامت دکتر ساینا به طور مفصل علائم، علت، نحوه‌ی تشخیص و درمان بی اختیاری ادرار در زنان را بررسی خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید.
فهرست آنچه می‌خوانید:
بی‌اختیاری ادرار در زنان
بی‌اختیاری ادرار (Urinary incontinence (UI در تعریف کلی به خالی شدن کامل یا نشت ادرار از مثانه گفته می‌شود. این بیماری ممکن است در هر سنی و جنسیتی رخ دهد، اما در زنان شایع‌تر است. در یک تحقیق که توسط دانشگاه پزشکی میشگان و بین ۱۰۰۰ زن بین ۵۰ تا ۸۰ ساله صورت گرفت مشخص شد که نیمی از این افراد بی اختیاری ادرار را تجربه کرده‌اند.[۱]
بی اختیاری ادرار در زنان ممکن است یک عارضه‌ی موقتی ناشی از یک بیماری اساسی باشد. به همین دلیل بی اختیاری ادرار در زنان به‌عنوان یک بیماری شناخته نمی‌شود، بلکه یک علامت است. این عارضه می‌تواند ناشی از عادت‌های روزمره، بیماری یا مشکلات جسمی باشد. مراجعه به پزشک و ارزیابی دقیق توسط وی در تشخیص علت و درمان آن بسیار کمک خواهد کرد.
عدم کنترل ادراریا از بین رفتن کنترل مثانه یک مشکل آزاردهنده برای میلیون‌ها نفر در دنیا است. افراد هرگز نمی‌دانند چه موقع و در کجا ممکن است این اتفاق رخ دهد. این عارضه می‌تواند بر کیفیت زندگی افراد در محل کار، ورزش تا زندگی اجتماعی تاثیر بگذارد.
انواع بی اختیاری ادرار در زنان
عدم کنترل ادرار در زنان به چند دسته تقسیم می‌شود، که ممکن است هر کدام از آن‌ها به علت عملکرد ضعیف سیستم ادراری یا بیماری رخ دهد، که عبارتند از:
بی اختیاری ادرار به واسطه استرس
این نوع بی اختیاری در زنان بر اثر ضعیف شدن عضلات لگن اتفاق میافتد و در مواردی نابه‌هنگام مانند سرفه، عطسه، بلند کردن اجسام، خم شدن، خندیدن و فشار بر مثانه رخ می‌دهد.
بی اختیاری ادرار اورژانسی
بی‌اختیاری ادراری اورژانسی یا مثانه بیش‌فعال نوعی سندرم است که با تکرر ادرار شدید در افراد رخ می‌دهد. در این عارضه فرد به‌طور ناگهانی دچار نشت ادرار شده و باید برای خالی کردن مثانه به سرعت به سرویس بهداشتی برود. اگر بی اختیاری ادرار در زنان از نوع اورژانسی باشد فرد را با یک اضطراب دائم همراه می‌سازد که باعث می‌شود با کوچک‌ترین فشاری به سمت سرویس بهداشتی برود و یا حتی ممکن است شب‌ها بارها برای خالی کردن مثانه از خواب بیدار شود. سندرم مثانه بیش‌فعال در افراد مبتلا به دیابت، اماس و سکته مغزی بسیار رایج است.
بی اختیاری سرریز
این نوع ریزش ادرار در زنان زمانی رخ می‌دهد که مثانه پر شده است، اما فرد نمی‌تواند به دلایل بیماری یا اختلالات عصبی مثانه را خالی کند در نتیجه مایع ادرار سرریز و نشت می‌کند.
بی اختیاری مختلط
این نوع بی اختیاری ادرار در زنان با فعالیت‌های بدنی در ارتباط است، در این حالت افراد هیچ کنترلی در نشت یا ریزش ادرار نخواهد داشت.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص اورولوژی کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص اورولوژی ارتباط آنلاین با متخصص اورولوژیعلت بی اختیاری ادرار در زنان
بی‌اختیاری ادرار در زنان مسن بسیار شایع است و علت آن تغییرات خاص در سیستم ادراری است که ممکن است ناشی از بیماری‌ها و عوارض جانبی داروها باشد. گاهی اوقات اولین و تنها علت بی‌اختیاری ادرار عفونت در دستگاه تناسلی و سیستم ادراری باعث بروز این عارضه می‌شود. از مهمترین علل بی اختیاری ادرار در زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بارداری و زایمان
- افزایش سن و یائسگی
- برخی از نوشیدنی‌ها، غذاها و داروهای محرک مثانه
- عفونت مجاری ادراری
- یبوست
- افتادگی لگن
- پرولاپس (افتادگی) مثانه و رحم
- برداشتن تخمدان و رحم
- بروز تومور در دستگاه ادراری
- اختلالات عصبی
- بیماری پارکینسون
- تومور و سکته مغزی
- آسیب نخاعی
- اضافه وزن و چاقی
- مصرف دخانیات
- سابقه خانوادگی
- دیابت
علائم بی اختیاری ادرار در زنان
اگر بی‌اختیاری ادرار در زنان به دلیل مصرف زیاد مایعات نباشد، یک علامت جدی خواهد بود. اگر زنان این عارضه را جدی نگیرند، با عوارض شدیدی روبه‌رو خواهند شد. در ادامه با شایع‌ترین علائم بی اختیاری ادرار در زنان آشنا خواهید شد.
- اختلال در صحبت کردن
- عدم توانایی راه رفتن درست و معمولی
- احساس ضعف و سوزن سوزن شدن در هر قسمت از اندام
- از دست دادن هوشیاری همراه با گیجی
- از دست دادن کنترل روده
درصورت مشاهده هر یک از علائم به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کنید.
نحوه‌ی تشخیص بی اختیاری ادرار در زنان
برای تشخیص علت بی اختیاری ادرار در زنان، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک بعد بررسی تاریخچه کامل بیماری‌های زنان و معاینه بدنی، از شما می‌خواهد که با سرفه کردن شدت بی‌اختیاری را بررسی کنید، سپس برای علت‌یابی انجام یک‌سری آزمایش‌ها را ضروری می‌داند که عبارتند از:
- آزمایش ادرار
- سونوگرافی لگن
- آزمایش اورودینامیک
- نوار عصب مثانه
روش‌های درمان بی اختیاری ادرار در زنان
اگر یک بیماری باعث بروز بی‌اختیاری ادرار در زنان شده باشد، پزشک ابتدا آن بیماری را درمان خواهد کرد، با این حال درمان بی‌اختیاری ادرار در زنان شامل موارد زیر خواهد بود:
- آموزش کنترل مثانه
- مدیریت مصرف مایعات و داشتن یک رژیم غذایی سالم
- قطع مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین، الکل و غذاهای اسیدی
- کاهش وزن
- تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات لگن (تمرینات کگل)
- فیزیوتراپی
- بیوفیدبک
- تحریک الکتریکی و تقویت ماهیچه‌های لگن
- مشاوره درمانی
- درمان دارویی بی اختیاری ادرار در زنان با تجویز داروهای آنتی‌کولینرژیک برای مثانه پیش فعال
- تجویز استروژن موضعی
- تزریق بوتاکس برای درمان بیش‌فعالی مثانه
- عمل جراحی
انتخاب روش درمان بی اختیاری ادرار در زنان با تشخیص پزشک و بسته به نوع، شدت و علت بروز آن بستگی دارد و می‌تواند ترکیبی از درمان‌ها باشد.
عوارض بی‌اختیاری ادرار در زنان
بی اختیاری ادرار در زنان اگر کنترل یا درمان نشود می‌تواند مزمن شده و با عوارضی همراه شود که عبارتند از:
- عفونت‌های پوستی مانند زخم و بثوارت
- عفونت ادراری
- افسردگی به دلیل تاثیرگذاری این عارضه در روابط اجتماعی، کاری و شخصی
پیشگیری از بی اختیاری ادرار در زنان
بی‌اختیاری ادرار در زنان می‌تواند به دلیل بروز برخی از بیماری‌ها باشد، به همین دلیل همیشه قابل پیشگیری نخواهد بود. با این حال برای کاهش خطر ابتلا به این عارضه بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:
- وزن سالم خود را حفظ کنید.
- تمرینات لگن مانند ورزش کگل را زیر نظر یک مربی یاد و انجام دهید.
- از مصرف غذاهای تحریک‌کننده مثانه مانند کافئین، الکل و غذاهای اسیدی خودداری کنید.
- فیبر بیشتری بخورید تا مانع بروز یبوست شوید. یکی از علت‌های ریزش ادرار در زنان بروز یبوست است.
- سیگار نکشید.
کلام آخر دکترساینا
امیدواریم که بعد از خواندن این مقاله پاسخ بسیاری از سوالات خود را دریافت کرده باشید. چنانچه درخصوص علت و راه‌های درمان عدم کنترل ادرار به راهنمایی بیشتری نیاز دارید می‌توانید همین حالا از بهترین متخصص اورولوژی (کلیه و مجاری ادرار) مشاوره پزشکی دریافت کنید.