واژینسموس: وقتی که ترس از دخول رابطه‌تان را مختل می‌کند

واژینیسموس (Vaginismus) یا ترس از دخول به وضعیت انقباض غیرارادی واژن گفته می‌شود که می‌تواند برقراری رابطه‌ی جنسی، انجام معاینات پزشکی زنان و استفاده از تامپون و کاپ قاعدگی را دردناک یا غیرممکن کند. واژینیسم تحت‌تأثیر عوامل مختلفی پدید می‌آید؛ اما ناشی از هر علتی که باشد می‌تواند رابطه‌ی زوجی را که با عشق و علاقه زندگی خود را آغاز کرده‌اند به خطر بیندازد. متأسفانه هنوز در کشور ما درباره این اختلال آگاهی کامل وجود ندارد. واژینیسموس درمان‌نشده، در مورادی به سرزنش خانم‌ها، آسیب‌های شدید روانی و حتی جدایی زوج ختم می‌شود. خوشبختانه این اختلال قابل‌درمان است.

دکتر ساینا در این مطلب شما را با علل زمینه‌ای ایجاد واژینیسم و روش‌های درمان‌ واژینسموس آشنا خواهد کرد. برای مطالعه‌ی بخش موردنظر خود می‌توانید بر تیتر آن در فهرست کلیک کنید. اگر در موبایل می‌خوانید، تیتر را لمس کنید.

واژینیسموس یا واژینیسم چیست؟

واژینیسموس سفتی یا انقباض غیرارادی عضلات اطراف واژن است.(واژن بخشی از سیستم تولیدمثل زنان است و قسمت تحتانی دهانه‌ی رحم را به خارج بدن متصل می‌کند)

اسپاسم یا گرفتگی‌های عضلانی ناخواسته زمانی اتفاق می‌افتد که چیزی همچون آلت تناسلی مردانه، انگشت، تامپون یا ابزار پزشکی قصد نفوذ به داخل واژن را داشته باشند. اسپاسم ممکن است کمی ناخوشایند یا بسیار دردناک باشد.

 در واژینیسموس باوجود تمایل زنان به برقراری رابطه‌ی جنسی، عضلات واژن به‌طور غیرارادی سفت و منقبض می‌شوند. این مشکل معمولاً زمانی شروع می‌شود که زنان برای اولین بار اقدام به رابطه جنسی می‌کنند.

البته گاهی هم واژینیسموس بعدتر در فرد ایجاد می‌شود؛ به‌عنوان‌مثال وقتی عامل دیگری مقاربت را برای اولین بار دردناک می‌کند یا هنگامی‌که زنان درحالی‌که از نظر عاطفی پریشان هستند اقدام به رابطه می‌کنند این اتفاق رخ می‌دهد.

ازآنجایی‌که مقاربت ممکن است دردناک باشد، زنان از این اتفاق ترس دارند. این ترس باعث سفت شدن عضلات می‌شود و هنگام اقدام به رابطه‌ی جنسی باعث ایجاد یا افزایش درد می‌شود.

در این حالت بدن یک واکنش غیرارادی بروز می‌دهد؛ به‌طوری‌که وقتی واژن تحت‌فشار قرار می‌گیرد یا حتی لمس می‌شود عضلات واژن به‌طور خودکار منقبض می‌شوند.

بنابراین اکثر زنان مبتلا نمی‌توانند رابطه‌ی جنسی یا هرگونه فعالیت جنسی را که شامل دخول به واژن است تحمل کنند. برخی از این زنان تحمل قرار دادن تامپون را نیز ندارند و یا حتی حاضر نیستند آن را امتحان کنند. بیشتر زنان مبتلا به واژینیسموس از فعالیت جنسی‌ای لذت می‌برند که شامل دخول نیست.

میزان شیوع واژینسموس 

شیوع کلی اختلالات جنسی در زنان ایرانی در یک فراتحلیل، ۴۸ درصد گزارش شـده اسـت و یک در مطالعه‌ی مروری نظام‌مند مشخص شد که ۲۶ درصد زنان به اختلالات درد جنسی مبتلا هستند. شیوع اختلال واژینیسموس در کلینیک‌های درمان اختلالات جنسی در بین بیماران مراجعه‌کننده برای سکس‌تراپی بین ۴۲-۵ درصد گزارش شده است؛ اما با توجه به ماهیت اختلال، احتمالاً زنان بسیار زیادی هستند که به این اختلال مبتلا بوده ولی هیچ‌وقت برای درمان مراجعه نمی‌کنند.

میزان شیوع اختلالات عملکرد جنسی از جمله واژینیسموس در جوامع مختلف متفاوت و تحت‌تأثیر عوامل مختلف نژادی، فرهنگی، اجتماعی- اقتصادی، روانی و پزشکی است.

 همچنین شیوع ازدواج به‌وصال‌نرسیده که یکی از علت‌های عمده‌ی آن واژینیسموس است، در کشورهای مختلف بین ۱۷-۸ درصد گزارش شده است.^[۱]

انواع واژینیسموس

واژینیسموس انواع مختلفی دارد که می‌تواند زنان را در سنین مختلف تحت تأثیر قرار دهد.

واژینیسموس اولیه 

 این نوع واژینیسموس می‌تواند منجر به استرس در رابطه شود. در این نوع این وضعیت به‌صورت مادام‌العمر بوده و در آن درد همیشه وجود داشته و استفاده از تامپون یا انجام معاینات زنان نیز دشوار است.

زنان این بیماری را اغلب در اولین تلاش خود برای مقاربت تجربه می‌کنند و شریک مرد قادر نیست آلت خود را وارد واژن کند؛ در این حالت شریک جنسی ممکن است احساسی مانند “برخورد به دیواره” را در دهانه‌ی واژن توصیف کند.

دراین‌‌حالت ممکن است درد و اسپاسم عضلانی عمومی وجود داشته باشد و زن به‌طور موقت نفس خود را حبس کند. با توقف تلاش برای دخول، علائم نیز متوقف می‌شوند.

واژینیسموس ثانویه 

این نوع واژینیسموس زمانی رخ می‌دهد که زن پیش‌تر عملکرد طبیعی جنسی را تجربه کرده باشد. این مشکل همیشگی نیست و ممکن است در هر مرحله از زندگی رخ دهد؛ بدون اینکه فرد قبلاً آن را تجربه کرده باشد.

این وضعیت معمولاً از یک واقعه‌ی خاص ناشی می‌شود؛ مانند عفونت، یائسگی، یک واقعه‌ی آسیب‌زا یا تروماتیک، وجود یک مشکل پزشکی، مشکلات مربوط به روابط، جراحی یا زایمان.

اگر فرد نسبت به این نوع پاسخ شرطی شود، درد ممکن است حتی بعد از برطرف کردن شرایط و مشکلات پیشین نیز ادامه پیدا کند.

واژینیسموس عمومی یا کلی

این نوع همیشه وجود دارد و هر جسمی باعث تحریک آن می‌شود.

واژینیسموس وضعیتی 

این مشکل فقط در شرایط خاص اتفاق می‌افتد، به‌عنوان‌مثال ممکن است در حین رابطه جنسی اتفاق افتد اما در معاینات زنان یا قرار دادن تامپون رخ ندهد.

در ادامه با علت، علائم و راه‌های درمان واژينيسموس آشنا خواهید شد. به‌خاطر داشته باشید که علت واژینسموس یا ترس از دخول هرچه که باشد دلیلی برای خجالت‌زدگی وجود ندارد. برای تشخیص واژینسموس در قدم اول می‌توانید به دکتر زنان مراجعه کنید تا مورد معاینه قرار بگیرید.

علت دخول دردناک

واژینیسموس نوعی بیماری است که می‌تواند ناشی از عوامل استرس‌زای جسمی، استرس‌های عاطفی یا هر دو باشد. این امر حتی می‌تواند پیش‌بینانه شود به‌طوری‌که چون فرد انتظار رخ دادنش را دارد رخ دهد.

 محرک‌های احساسی

محرک‌های احساسی این امر شامل موارد زیر است:

• ترس: به‌عنوان‌مثال ترس از درد یا بارداری
• اضطراب: اضطراب از عملکرد رابطه یا داشتن احساس گناه
• مشکلات رابطه: به‌عنوان‌مثال داشتن یک شریک سوءاستفاده‌گر یا داشتن احساس آسیب‌پذیری
• حوادث آسیب‌زای زندگی: از جمله تجاوز جنسی یا سابقه‌ی مورد سوء‌استفاده قرار گرفتن
• تجربیات دوران کودکی: مانند تصور رابطه‌ی جنسی هنگام بزرگ شدن یا قرار گرفتن در معرض تصاویر جنسی

محرک‌های فیزیکی

محرک‌های فیزیکی شامل موارد زیر است:

• عفونت: مانند عفونت مجاری ادراری (UTI) یا عفونت قارچی
• مشکلات سلامتی: مانند سرطان یا لیکن اسکلروز
• زایمان
• یائسگی
• جراحی لگن
• معاشقه‌ی ناکافی پیش از رابطه
• روان‌کننده‌ی ناکافی در واژن
• عوارض جانبی دارو

داشتن مشکلات جنسی می‌تواند روابط بین مرد و زن را تحت‌تأثیر قرار دهد اما آن‌ها مقصر نیستند و در این‌بین هیچ‌چیزی برای شرمندگی وجود ندارد.

علت واژینیسموس کاملاً مشخص نیست اما دلایل فرهنگی، ترس‌ها و تابوها، تجربه‌ی تجاوز یا سوءاستفاده‌ی جنسی و همچنین برخی عوامل فیزیکی مانند عفونت یا برخی بیماری‌ها می‌توانند در به‌وجود آمدن آن نقش داشته باشند.

علائم واژینیسم

علائم واژینیسموس در افراد مختلف متفاوت است. با این حال شایع‌ترین علائم واژینیسموس شامل موارد زیر است:

• مقاربت دردناک (دیسپارونی): در این شرایط فرد هنگام رابطه‌ دارای انقباض و درد است که می‌تواند با سوزش و یا زخم همراه شود.
• دخول دشوار یا غیرممکن
• داشتن درد جنسی طولانی‌مدت با علت مشخص یا بدون علت
• درد در هنگام قرار دادن تامپون
• درد در هنگام معاینه زنان
• اسپاسم عضلانی عمومی یا قطع تنفس در حین رابطه‌ی جنسی
• در حالت طبیعی درد می‌تواند از خفیف تا شدید وجود داشته باشد و فرد احساس ناراحتی تا سوزش را داشته باشد.

واژینیسموس مانع از تحریک جنسی در افراد نمی‌شود اما ممکن است آن‌ها را در مورد رابطه جنسی مضطرب کند به‌طوری‌که سعی می‌کنند از داشتن رابطه جنسی یا نفوذ به واژن جلوگیری کنند.

چه عواملی می‌توانند باعث واژینیسموس یا ترس از دخول شوند؟ 

تحقیقات در این زمینه ناقص است و در مورد دلایل روان‌شناختی آن اطلاعات معنادار کمی وجود دارد. یکی از علل شایع احتمالی، درک منفی زنان از جنسیت خود است. تصور می‌شود که رویدادهایی مانند تجربه‌ی جنسی زودهنگام (لزوماً به‌معنای آزار یا تجاوز  نیست) یا معاینه‌ی غیرهمدلانه‌ی دستگاه تناسلی در این امر سهیم هستند. تصور می‌شود که عوامل فرهنگی نیز در برخی از این عوامل نقش دارند.

یک دلیل واژینیسموس می‌تواند وستیبولودینیا باشد (حساسیت در ورودی واژن). این مشکل می‌تواند به دلیل کمبود استروژن در فرد یائسه، ترومای ناشی از جراحی دستگاه تناسلی، ناهنجاری‌های هایمن، عفونت‌های دستگاه تناسلی، اختلالات پوستی یا رادیوتراپی لگن باشد.

شرایطی که منجر به عدم تحریک یا روان شدن واژن شوند نیز می‌توانند احتمال این مشکل را افزایش دهند؛ مانند دیابت شیرین، آسیب نخاعی، ام اس و مشکلات ناشی از رابطه.

واژینیسم و عوارض آن

واژینیسموس می‌تواند عوارض زیادی را در زنان مبتلا ایجاد کند. به‌گونه‌ای‌که این امر می‌تواند به ناراحتی جسمی و عاطفی در زنان نیز منجر شود؛ زیرا آن‌ها احتمالاً هم از نظر جنسی ارضا نمیشوند و هم ممکن است برای باردار شدن مشکل داشته باشند. در زیر عوارض معمول شناخته‌شده ناشی از واژینیسموس آورده شده است:

پریشانی عاطفی و روانی

غالباً عدم توانایی انجام دخول به واژن، زنان را از نظر روحی و روانی پریشان می‌کند. همچنین این امر می‌تواند به عزت‌نفس آنان آسیب زده و سبب احساس عدم امنیت شود.

دیس پارونیا

دیس پارونیا دردناکی یا دشواری رابطه‌ی جنسی برای زنان است. یکی از دلایل این مشکل می‌تواند عدم تحریک یا روان شدن ضعیف ناشی از بیماری التهابی لگن یا آندومتریوز باشد. واژینیسموس نیز می‌تواند یکی از دلایل اصلی دیس پارونیا باشد. دکتر ساینا به‌زودی مقاله جامعی درخصوص این عارضه منتشر خواهد کرد.

استرس 

واژینیسم می‌تواند فرد را کاملاً تحت‌فشار قرار دهد زیرا او دائماً از اینکه قادر به داشتن رابطه جنسی کامل نیست احساس تقصیر می‌کند. علاوه بر این، استرس باعث عدم تعادل هورمونی (به‌عنوان‌مثال کاهش سطح استروژن) می‌شود و می‌تواند بر روان‌سازی واژن نیز تأثیر بگذارد و دخول واژنی را دشوارتر کند.

افسردگی و مشکل در روابط

واژینیسموس لذت بردن از رابطه‌ی جنسی را برای زنان دشوار می‌کند. همچنین مرد از نظر جنسی راضی نمی‌شود زیرا قادر به دخول کافی نیست. این امر منجر به افسردگی و بروز مشکل در روابط زن و مرد می‌شود زیرا هر دو شریک قادر به احساس صمیمیت جسمی و جنسی نیستند و اغلب از داشتن رابطه خودداری می‌کنند.

ناباروری

علاوه بر موارد گفته‌شده واژینیسم می‌تواند منجر به ناباروری زنان شود. در صورت تشخیص ناباروری، زنان می‌توانند برای آشنایی با گزینه‌های درمانی با مشاوران ناباروری مشورت کنند.

تشخیص

تشخیص واژینیسموس معمولاً با توصیف علائم موجود آغاز می‌شود. هنگام مراجعه به پزشک او احتمالاً سؤالاتی را شامل موارد زیر از شما خواهد پرسید:

• چه زمانی برای اولین بار متوجه این مشکل شدید؟
• این اتفاق چند بار رخ داده است؟
• به نظرتان چه عاملی باعث تحریک این امر شده است؟

در این شرایط پزشک سؤالاتی هم در خصوص سابقه جنسی می‌پرسد که ممکن است شامل سؤالاتی در مورد تجربه‌ی ترومای جنسی یا سوءاستفاده‌ی جنسی باشد.

معاینه لگن

به‌طورکلی، تشخیص و درمان واژینیسموس نیاز به معاینه‌ی لگن دارد. اضطراب یا ترس از معاینه‌ی لگن برای خانم‌های مبتلا به واژینیسموس امری معمول است. اگر نیاز به انجام معاینه‌ی لگن است، پیش از معاینه با پزشک خود درباره‌ی واژینیسموس و راه‌هایی برای راحت‌تر کردن معاینه صحبت کنید.

برخی از زنان ترجیح می‌دهند به‌جای استفاده از ابزار معاینه‌ی واژن، از پوزیشن‌های مختلف و مناسب برای معاینه استفاده کنند. اگر بتوانید با کمک آینه ببینید پزشک شما چه کاری انجام می‌دهد، ممکن است احساس راحتی بیشتری در حین معاینه داشته باشید.

وقتی پزشک در هنگام معاینه به وجود واژینیسموس در فرد مشکوک می‌شود به‌طورکلی معاینه را تا آنجایی که می‌تواند با ملایمت انجام می‌دهد.

پزشکان ممکن است هنگام معاینه به شما پیشنهاد دهند خودتان برای وارد کردن ابزار پزشکی به داخل واژن کمک کنید. می‌توانید از دکتر خود بخواهید که هر مرحله از معاینه را برای شما توضیح دهد.

در طول معاینه پزشک شما به دنبال نشانه‌ای از عفونت یا زخم می‌گردد.

در واژینیسموس هیچ دلیل جسمی دیگری برای انقباض عضلات واژن وجود ندارد. یعنی اگر مشکل شما واژینسموس باشد، پزشک دلیل دیگری برای علائم شما پیدا نمی‌کند.

با انجام مشاوره و درمان مناسب می‌توان از عوارض ناشی از واژینیسموس جلوگیری کرد. مشاوره با پزشکان و مشاوران برای درمان این مشکل می‌تواند به زنان کمک کند تا مانند سایر زنان یک زندگی عادی داشته باشند.

واژینیسموس و بارداری به روش اسپلش

لازم به ذکر است زمانی که زوجین به خاطر مشکل واژینیسم نمی‌توانند دخول واژنی داشته باشند، هنوز هم می‌توانند رابطه جنسی برقرار کنند زیرا رابطه جنسی فراتر از دخول واژنی تعریف می‌شود. یک روش برای بارداری بدون دخول واژنی این است که مرد مایع منی خود را تا حد ممکن نزدیک به دهانه‌ی واژن  بریزد.

بارداری ناشی از رسیدن مایع منی به ناحیه بیرونی واژن (به‌طور تصادفی یا عمدی) و بدون دخول واژنی را گاهی اوقات “بارداری اسپلش” می‌گویند.

تا زمانی که مقداری از مایع منی به قسمت‌های مجرا یا واژن راه پیدا کند شما احتمال بارداری دارید. اگر انزال بتواند کمی در داخل واژن رخ دهد حتی بهتر هم خواهد بود.

البته میزان احتمال بارداری به این شکل جای سؤال است. گزارش‌هایی از موارد بارداری به این شیوه وجود دارد اما مطالعه‌ای که احتمال بارداری را در این شیوه بررسی کرده باشد یافت نشده است.

مطمئناً در مقایسه با زوج‌هایی که رابطه جنسی معمولی‌تری دارند، احتمال بارداری با این روش بسیار کمتر است. اگر می‌خواهید این روش بارداری را امتحان کنید اطمینان حاصل کنید که تمام عوامل دیگر را برای افزایش احتمال بارداری خود در نظر می‌گیرید. برای این امر موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• رابطه جنسی را حتماً در زمان تخمک‌گذاری انجام دهید.
• سعی کنید مدتی را به پشت دراز بکشید.
• فقط از روان کننده‌های مناسب باروری استفاده کنید.
• سعی کنید ارگاسم را دقیقاً قبل یا بعدازآن داشته باشید (در صورت امکان بدون جا‌به‌جا شدن منی)

درمان واژینیسموس

درمان این مشکل شامل تلاش برای کاهش رفلکس و واکنش انقباضی عضلات است. همچنین تلاش می‌شود تا اضطراب و ترس‌ها از بین بروند.

روش‌های احتمالی درمان واژینیسموس شامل موارد زیر است:

• درمان موضعی: لیدوکائین موضعی یا کرم‌های ترکیبی می‌تواند درد مرتبط با این بیماری را رفع کند. (اگرچه ممکن است درمان موضعی مانند تجویز ژل لیدوکائین یا کرم‌های ترکیبی امری رایج در درمان واژینیسم باشد؛ اما میزان اثربخشی این روش بسیار کم است و حتی برخی از افراد اظهار می‌کنند که روش مذکور هیچ گونه بهبودی در روند بیماری آنها نداشته است.)
• فیزیوتراپی کف لگن: فیزیوتراپیست به شما می‌آموزد که چگونه ماهیچه‌های کف لگن خود را شل کنید.

• دیلاتورتراپی واژن: دیلاتور یا گشادکننده‌های واژن، ابزارهایی به شکل لوله هستند که در اندازه‌های مختلف ارائه می‌شوند و هدف اصلی آن‌ها کشش واژن است. افراد مبتلا به واژینیسموس از دیلاتورها برای راحت‌تر شدن و حساسیت کمتر نسبت به دخول واژنی استفاده می‌کنند. ممکن است در ابتدا استفاده از کرم بی‌حس‌کننده‌ی موضعی در قسمت خارج واژن برای سهولت ورود به واژن توصیه شود.
• رفتاردرمانی شناختی(CBT): این روش به شما کمک می‌کند تا درک کنید که چگونه افکار شما بر احساسات و رفتارهای شما تأثیر می‌گذارد. این روش یک درمان مؤثر برای اضطراب، افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است.
• سکس تراپی: سکس‌تراپیست‌ها به زوجین کمک می‌کنند تا دوباره از روابط جنسی خود لذت ببرند.

درمان واژینیسموس با تمرین کگل

یکی از روش‌های ساده‌ای که برای درمان واژینیسموس انجام می‌شود انجام تمرین کگل است. زنان مبتلا می‌توانند در خانه تمریناتی را برای یادگیری کنترل و شل کردن عضلات اطراف واژن خود انجام دهند که به این روش حساسیت‌زدایی تدریجی نیز گفته می‌شود و ایده اصلی در انجام روش کگل این است که بتوانید در حین دخول راحت باشید.

تمرینات کگل را با فشرده کردن همان ماهیچه‌هایی که هنگام دفع ادرار از آن استفاده می‌کنید، شروع کنید:

• عضلات را منقبض کنید.
• عضلات را برای ۲ تا ۱۰ ثانیه نگه دارید.
• سپس عضلات را شل کنید.

تمرین کگل را حدود ۲۰ تکرار انجام دهید؛ اگر بخواهید می‌توانید هر روز این تمرین را انجام دهید.

نکاتی که به اثرپذیری تمرینات کمک می‌کند

پس از گذشت چند روز از انجام تمرینات کگل می‌توانید هنگام انجام تمرین، یک انگشت خود را تا حدود اولین مفصل بند انگشت وارد واژن خود کنید. ممکن است لازم باشد در ابتدا ناخن‌های خود را کوتاه کنید و از ژل روان‌کننده استفاده کنید یا تمرینات را در وان حمام انجام دهید تا آب نقش روان‌کننده را بازی کند.

با یک انگشت شروع کنید و به‌مرور تا سه بند انگشت پیش بروید؛ احساس می‌کنید که عضلات واژنتان به دور انگشتتان فشرده می‌شوند. به یاد داشته باشید هر زمان احساس ناراحتی کردید می‌توانید انگشت خود را بیرون بیاورید.

بعد از گذشت مدت‌زمانی می‌توانید به مدت ۱۰ یا ۱۵ دقیقه یک شی‌ء مخروطی شکل را وارد واژن خود کنید تا عضلاتتان به فشار عادت کند.

برای زنانی که واژنیسموس آن‌ها ناشی از ترس یا اضطراب است این نوع درمان اغلب کمک‌کننده است.

واژینیسموس با ترکیبی از روش‌های درمانی شامل مداخلات فیزیکی و روان‌درمانی قابل درمان است. می‌توان برای درمان از تمرینات کگل استفاده کرد یا با کمک پزشک زنان یا سکس‌تراپیست با سایر راه‌های درمانی آشنا شد.

آیا هایمنکتومی در درمان واژینیسموس مؤثر است؟

برای درمان واژینیسموس باید این نکته را در نظر داشته باشید که ساختار هایمن هر زن به‌طور مادرزادی متفاوت از دیگران است. انجام جراحی در موارد زیر می‌تواند کمک‌کننده باشد:

ناهنجاری‌های مادرزادی هایمن شامل موارد زیر است:

• هایمن دیواردار
• هایمن لبه‌بلند(ناف‌دار)
• وجود هایمن بسته (هایمن بدون سوراخ)
• وجود هایمن سخت، ضخیم و گوشتی (هایمن صلب)

برداشتن هایمن با جراحی (جراحی هایمن)

برداشتن هایمن از طریق جراحی به‌عنوان عمل “هایمنکتومی” شناخته می‌شود. اگر هایمن بیش‌ازحد سفت، ضخیم و دارای لبه‌های بلند (به‌صورت گوشتی) باشد عمل هایمنکتومی انجام می‌شود. عمل هایمنکتومی معمولاً به‌طور متوسط ۲۰-۱۵ دقیقه طول می‌کشد و یک ماه پس از عمل هایمنکتومی درمان‌های جنسی آغاز می‌شود تا قسمت روان‌شناختی مشکل هم حل شود.

برش جراحی هایمن (هایمنوتومی)

برای درمان واژینیسموس می‌توان هایمنوتومی (برش جراحی هایمن) را برای انواع هایمن لبه‌دار اما نازک انجام داد. عمل هایمنوتومی معمولاً بین ۱ تا ۲ دقیقه طول می‌کشد و برش‌هایی در چند ناحیه مختلف ایجاد می‌شود و عمل آن معمولاً با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. بااین‌حال برای بیمارانی که اضطراب بیشتری دارند می‌توان از بیهوشی یا آرام‌بخش استفاده کرد. یک یا چند روز پس از عمل نیز می‌توان درمان جنسی را شروع کرد.

درمان با تزریق بوتاکس

یکی از موضوعات جالب تحقیق در حوزه‌ی سلامت جنسی، استفاده از بوتاکس برای درمان واژنیسموس است. اغلب مردم بوتاکس را به‌عنوان یک داروی زیبایی می‌شناسند؛ چراکه برای کاهش خطوط صورت کاربرد دارد. بوتاکس مخفف سم بوتولینوم بوده و برای درمان تعدادی از دردهای مزمن همچون واژینیسموس نیز استفاده می‌شود.

تزریق بوتاکس عضلاتی را که به آن‌ها تزریق می‌شود فلج می‌کند و این امر مانع از انقباض عضلات می‌شود؛ حال چه به‌صورت آگاهانه و چه به‌صورت ناآگاهانه. بوتاکس به‌همین‌دلیل چین‌وچروک را از بین می‌برد؛ در واقع فرد نمی‌تواند صورت خود را تکان دهد و چروک بیاندازد.

با توجه به توضیحات گفته‌شده به‌همین‌دلیل است که برای دردهای مزمن مانند درد فک، سردرد، درد مثانه و درمان واژنیسموس از بوتاکس استفاده می‌شود، زیرا بوتاکس به کاهش تنش در عضلات مشکل‌دار کمک می‌کند و درد را کاهش می‌دهد.

در کنار موارد گفته‌شده، بوتاکس می‌تواند عوارض جانبی قابل‌توجهی ایجاد کند. بنابراین معمولاً اولین روش درمان واژینیسموس نیست؛ بااین‌حال برخی از افراد یا تمایلی به انجام روش‌های قبلی ندارند و یا قادر به انجام سایر درمان‌های واژینیسموس نیستند.

اینجاست که برای این دسته از افراد درمان بوتاکس می‌تواند تأثیر مثبتی داشته باشد. استفاده از بوتاکس برای درمان واژنیسموس شامل چندین تزریق است و بوتاکس به چندین ناحیه عضله بولبوسپونگیوز تزریق می‌شود.

این عضلات شامل عضلات اطراف ورودی واژن هستند. درصورتی‌که عضلات دیگری نیز منقبض شده و منجر به واژینیسموس می‌شوند، می‌توان تزریق را برای آن عضلات هم انجام داد.

نکاتی که در درمان واژینسموس به کمک بوتاکس باید در نظر گرفت

• درمان قطعی واژینیسموس با بوتاکس امکان‌پذیر نیست. اغلب در کنار استفاده از بوتاکس روش‌هایی نظیر روان‌درمانی و استفاده از دیلاتور یا گشادکننده‌های واژن نیز استفاده می‌شود تا افراد در هنگام دخول راحت‌تر باشند.
• تزریق بوتاکس بین ۲ تا ۴ ماه طول می‌کشد؛ اما اثر درمانی آن می‌تواند بیش از این زمان باقی بماند. این مسئله احتمالاً به‌خاطر کاهش اضطراب و همچنین تمرینات انجام‌شده روی عضلات واژن است.
• بوتاکس آرامش اولیه و عدم درد در هنگام دخول را برای افراد فراهم می‌کند و به بدن اجازه می‌دهد تا بدون احساس فشار به دخول عادت کنند.
• عوارض جانبی استفاده از بوتاکس برای درمان واژینیسموس می‌تواند شامل بی ‌اختیاری ادرار در زنان و تاری دید باشد.

درمان واژینیسموس با دیلاتور

استفاده از دیلاتور برای درمان واژینیسموس در پروتکل‌های زیادی توصیه شده است.

بیش از ۵۰ درصد از زنانی که از دیلاتور استفاده کرده‌اند بهبودی در دخول راحت حاصل نکرده‌اند؛ زیرا اغلبشان زمان کافی برای استفاده از دیلاتور صرف نمی‌کردند.

صرف‌نظر از نوع درمان، دیلاتور یک قسمت مهم از روند بهبود و درمان واژینیسموس است. بسیاری از زنانی که از دیلاتور استفاده می‌کنند آن را درست و یا برای مدت‌زمان کافی انجام نمی‌دهند و ازاین‌روی به نتیجه‌ی مورد نظر نمی‌رسند. دستورالعمل‌های استفاده از دیلاتور به شرح زیر است:

۲ ساعت در روز، ۱ ساعت در صبح و ۱ ساعت در شب یا ۲ ساعت پیوسته در هر زمانی از روز از دیلاتور استفاده کنید. به‌مرور از دیلاتورهای بزرگ‌تر استفاده کنید، تا جایی که استفاده از دیلاتورهای شماره‌ی ۵ یا ۶ برای شما راحت باشد.

ماه دوم 

استفاده از دیلاتور را به ۱ ساعت در روز کاهش داده و از دیلاتورهای بزرگ‌تر استفاده کنید.

ماه سوم

روزانه ۱۵ تا ۳۰ دقیقه از دیلاتور استفاده کنید.

یک سال بعد 

در زنانی که واژینیسموس شدید دارند تقریباً ۶ ماه پس از توقف استفاده از دیلاتور، واژینیسموس آن‌ها برمی‌گردد. برای جلوگیری از این اتفاق، استفاده‌ی روزانه یا حتی دو روز یک‌بار از دیلاتور به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بسیار مفید است.   اگر شریک زندگی‌تان هنگام استفاده از دیلاتور به شما کمک کند این امر از نظر جسمی و روانی به جایگزینی رابطه‌ی جنسی با دیلاتور کمک می‌کند.

نکات مهم درخصوص استفاده از دیلاتور

برای درمان واژینسموس به کمک دیلاتور، مشاور باید موارد زیر را توضیح دهد:

• تا پیش از استفاده راحت از دیلاتور شماره ۵ نباید برای مقاربت تلاش شود.
• قبل از اقدام به مقاربت برای اولین بار باید حدوداً ۱ ساعت با دیلاتور شماره ۵ یا ۶ به گشادسازی واژن بپردازید. اگر شریک جنسی شما آلت تناسلی بزرگی دارد باید از دیلاتورهای شماره ۷ و شماره ۸ استفاده کنید.
• زمان اولین تلاش‌ها برای مقاربت، به بیماران و شرکای آن‌ها آموزش داده می‌شود که بیشتر از نوک آلت به داخل واژن وارد نشود زیرا زنان با واژنیسموس شدید در این مقطع شکننده هستند و اغلب ترس قابل‌توجهی دارند.
• در این شرایط مرد نیز ممکن است دچار مشکلات نعوظ از جمله از دست دادن نعوظ و انزال زودرس شود. باید از تمامی راهکارهای ممکن برای از بین بردن فشار روانی استفاده کرد.
• هنگامی‌که ورود نوک آلت تناسلی به‌راحتی حاصل شود زوج می‌توانند دخول کامل را امتحان کنند؛ اما نباید از فشار زیاد استفاده شود، چراکه می‌تواند باعث بازگشت زن به وضعیت ابتدایی واژینیسموس شود.
• زنان مبتلا به واژینیسموس شدید ممکن است در هنگام دخول با مشکل “قفل شدن پا” که شامل بسته شدن غیرارادی ران‌هاست مواجه شوند. وضعیت قاشق و اقدام به دخول واژنی از پشت می‌تواند کمک‌کننده باشد.

کلام آخر دکتر ساینا

واژینیسموس یا واژینیسم مشکلی است که می‌تواند بر سلامت روان فرد، کیفیت رابطه و توانایی فرزندآوری او تأثیرات مخربی بگذارد. به‌خاطر داشته باشید علت واژینسموس یا ترس از دخول هرچه که باشد، مسئله‌ای پزشکی است و دلیلی برای خجالت‌زدگی وجود ندارد. واژینیسموس چه از ابتدا با فرد همراه باشد و در اولین معاینات پزشکی یا اولین تلاش برای تماس جنسی مشخص شود و چه بعدتر در اثر عوامل مختلف ایجاد شود، همیشه قابل‌درمان است. خوشبختانه روش‌های موثری برای درمان واژينيسموس وجود دارد.

اگر از مراجعه به پزشک احساس نگرانی می‌کنید، دکتر ساینا این امکان را برای شما فراهم کرده است تا بتوانید به صورت تلفنی یا چت با بهترین مشاوران سلامت جنسی در تماس باشید.

جدول خلاصه‌ی مشخصات بیماری

سؤالات متداول