درمان انواع گلودرد با این راهکارهای ساده

حتماً شما هم بارها دچار گلودرد شده‌اید و روش‌هایی را نیز برای درمان گلو درد سراغ دارید. گلودرد یکی از شایع‌ترین نشانه‌هاست که به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. خیلی وقت‌ها گلو درد نشانه‌ی بیماری ویروسی است؛ اما گاهی نیز این عارضه دلایل دیگری دارد. در این مقاله به دلایل و راه‌های درمان گلودرد از جمله درمان خانگی می‌پردازیم.

گلودرد نشانه چیست؟

گلودرد علل مختلفی دارد؛ اما معمولاً اولین علامت سرماخوردگی است. در اغلب موارد، گلودرد به علت ویروس‌هایی مانند ویروس سرماخوردگی یا آنفولانزا ایجاد می‌شود. گلودرد ناشی از سرماخوردگی پس از یک یا دو روز اول بهتر می‌شود یا کاملاً از بین می‌رود. سایر علائم سرماخوردگی مانند آبریزش بینی و احتقان ممکن است به دنبال گلودرد بروز پیدا کنند.

یکی دیگر از انواع شایع گلودرد، گلودرد استرپتوکوکی است. این عارضه یک عفونت ناشی از باکتری استرپتوکوک است. گلودرد ناشی از عفونت استرپتوکوکی اغلب شدیدتر از سرماخوردگی است و به مدت طولانی‌تری ادامه می‌یابد.

گلودرد همچنین ممکن است به علت عارضه‌هایی مانند ورم لوزه و مونونوکلئوز (مونو)، سیگار کشیدن، تنفس دهانی هنگام خواب، حساسیت به حیوانات خانگی و گرده‌های هوا ایجاد شود. بیهوشی عمومی در حین جراحی نیز می‌تواند باعث گلودرد شود.

سرماخوردگی ویروسی شایع‌ترین علت گلودرد است؛ اما گلودرد به علل مختلف دیگری نیز ایجاد می‌شود.

انواع گلودرد

گلو درد بسته‌به علت بروز آن انواع مختلفی دارد:

• گلو درد ویروسی: درد گلو یکی از اولین نشانه‌های سرماخوردگی است و اکثر موارد سرماخوردگی ناشی از عفونت‌های ویروسی هستند.
• گلو درد باکتریایی: اصلی‌ترین عامل گلودرد باکتریایی نوعی باکتری به نام استرپتوکوک است. این باکتری علائمی شبیه‌به سرماخوردگی به‌همراه دارد؛ اما در برخی موارد، برای مثال درصورت عدم درمان می‌تواند منجر به آسیب به قلب شود که دراین‌حالت به آن تب روماتیسمی گفته می‌شود. گلودرد استرپتوکوکی با چرک و تب همراه است.
• گلو درد ناشی از تحریک گلو: بعضی عوامل تحریک‌کننده مانند ترکیبات حساسیت‌زا، خشکی گلو، استعمال دخانیات و تحریک عضلات گلو و حنجره می‌توانند باعث گلو درد شوند.
• سایر انواع گلود درد: بعضی موارد نادر، مانند سرطان و تومور حنجره و آلودگی به ویروس HIV نیز می‌توانند از علل بروز گلو درد باشند.

علائم گلودرد

علائم گلودرد بسته به علت آن می‌تواند متفاوت باشد. موارد زیر شایع ترین علائم گلودرد هستند:

• درد یا احساس خارش در گلو
• دردی که با بلع یا صحبت کردن بدتر شود.
• مشکل در بلع
• دردناک و متورم شدن غدد گردن یا فک
• متورم و قرمز شدن لوزه‌ها
• لکه‌های سفید یا چرک روی لوزه‌ها
• گرفتگی یا خش‌دار شدن صدا

عفونت‌هایی که باعث گلودرد می‌شوند ممکن است علائم و نشانه‌های دیگری نیز به‌همراه داشته باشند:

• تب
• سرفه
• آبریزش بینی
• عطسه
• بدن درد
• سردرد
• حالت تهوع یا استفراغ

اگر گلودرد شما با مشکل در بلع، مشکل در تنفس، چرک و ترشحات ریه، تب، حالت تهوع و … همراه است، حتماً با پزشک مشورت کنید.

علت گلودرد

گلو درد ناشی از عفونت ویروسی

سرماخوردگی، آنفولانزا و سایر عفونت‌های ویروسی می‌توانند منجر به گلودرد شوند. ویروس‌ها عامل حدود ۹۰ درصد موارد گلودرد هستند.^[۱] شایع‌ترین ویروس‌هایی که باعث گلودرد می‌شوند عبارت‌اند از:

• سرماخوردگی
• آنفولانزا
• مونونوکلئوز؛ یک بیماری عفونی که از طریق بزاق منتقل می‌شود.
• سرخک؛ یک بیماری مسری که باعث بروز بثورات پوستی و تب می‌شود.
• آبله مرغان؛ عارضه‌ای که با تب و بثورات پوستی خارش‌دار و برآمده همراه است.
• اوریون؛ عفونتی که باعث تورم غدد بزاقی در گردن می‌شود.

گلودرد ناشی از عفونت باکتریایی

عفونت‌های باکتریایی نیز می‌توانند باعث گلودرد شوند.

• شایع ترین گلودرد باکتریایی، گلو درد استرپتوکوکی است. در این بیماری نوعی باکتری استرپتوکوک باعث عفونت گلو و لوزه‌ها می‌شود. گلودرد استرپتوکوکی عامل حدود ۴۰ درصد از موارد گلودرد در کودکان است.^[۲]
• تونسیلیت یا التهاب لوزه‌ها و عفونت‌های مقاربتی مانند سوزاک و کلامیدیا نیز می‌توانند باعث گلودرد باکتریایی شوند.

گلودرد ناشی از حساسیت

زمانی‌که سیستم ایمنی به ترکیبات حساسیت‌زا مانند گرده، علف و حیوانات خانگی واکنش نشان می‌دهد، برخی مواد شیمیایی در بدن ترشح می‌شوند که می‌توانند منجر به ایجاد علائمی مانند احتقان بینی، آبریزش چشم، عطسه و سوزش گلو شوند.

مخاط اضافی در بینی می‌تواند به پشت گلو بریزد و این ناحیه را تحریک کند. به این حالت ترشحات پشت حلق گفته می‌شود.

اگر گلودرد با چرک، تب، مشکل تنفسی یا مشکل بلع همراه است، حتماً در اسرع وقت با پزشک مشورت کنید.

سایر علل گلو درد

علاوه‌بر موارد گفته‌شده، گلو درد می‌تواند علت‌های دیگری نیز داشته باشد:

• خشکی گلو: هوای خشک داخل خانه می‌تواند باعث خشکی و دردناک شدن گلو شود. همچنین تنفس از طریق دهان نیز می‌تواند باعث خشکی و گلو درد شود.
• تحریک عضلانی: فریاد زدن، صحبت کردن با صدای بلند یا صحبت کردن بی‌وقفه برای مدت طولانی، ماهیچه‌های گلو را تحت فشار قرار می‌دهد و می‌تواند سبب بروز گلو درد شود.
• بیماری رفلاکس معده به مری: این عارضه یک اختلال سیستم گوارشی است که در آن مقداری از اسیدهای معده به ابتدای مری برمی‌گردد. رفلاکس معده ممکن است با سوزش سر دل، گرفتگی صدا، برگشت محتویات معده و احساس توده در گلو همراه باشد.
• عفونت HIV: بعضی اوقات ممکن است افراد پس از آلوده شدن به ویروس HIV گلودرد و سایر علائم شبه آنفولانزا را تجربه کنند. همچنین افراد دچار ویروس HIV ممکن است به دلیل عفونت قارچی به نام برفک دهان یا به دلیل عفونت ویروسی به نام سیتومگالوویروس گلودرد مزمن یا مکرر داشته باشند. این علائم در افرادی که به ضعف سیستم ایمنی دچارند می‌تواند جدی و خطرناک باشد.

عوامل خطر

• سن: کودکان و نوجوانان بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به گلودرد هستند. همچنین احتمال ابتلا به گلودرد استرپتوکوکی در کودکان ۳ تا ۱۵ ساله بیشتر است. گلودرد استرپتوکوکی شایع‌ترین عفونت باکتریایی است که منجر به گلودرد می‌شود و باید حتماً درمان شود.
• آلرژی: حساسیت‌های فصلی یا حساسیت مزمن به گرد و غبار، کپک‌ها یا موی حیوانات خانگی احتمال ابتلا به گلودرد را افزایش می‌دهد.
• قرار گرفتن در معرض دود دخانیات: سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض دود دست دوم (دود ناشی از استعمال دخانیات توسط اطرافیان) می‌تواند گلو را تحریک کند. همچنین استعمال دخانیات خطر ابتلا به سرطان دهان، گلو و حنجره را افزایش می‌دهد.
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی محرک: سوزاندن سوخت‌های فسیلی ذراتی را وارد هوا می‌کند که می‌تواند باعث تحریک گلو شود.
• عفونت سینوسی مزمن یا مکرر: آبریزش بینی و ورود ترشحات بینی به گلو می‌تواند گلو را تحریک کند یا عفونت را گسترش دهد.
• عدم رعایت فاصله‌ی اجتماعی (حضور در مکان‌های پرازدحام): عفونت‌های ویروسی و باکتریایی به‌راحتی در فضاهای شلوغ و پرازدحام منتشر می‌شوند. مهدکودک‌ها، کلاس‌های درس، ادارات و هواپیماها از مهم‌ترین مکان‌هایی‌اند که ممکن است ویروس و باکتری به دیگران انتقال پیدا کند.
• سیستم ایمنی ضعیف: سیستم ایمنی ضعیف، بدن را نسبت‌به انواع عفونت مستعد می‌کند. علل شایع ضعف ایمنی عبارت‌اند از بیماری ایدز، دیابت، مصرف استروئیدها یا داروهای شیمی‌درمانی، استرس، خستگی و رژیم غذایی نامناسب.

درمان گلودرد

درمان دارویی عفونت ویروسی

باوجوداینکه اغلب موارد سرماخوردگی و گلودرد در اثر آلودگی ویروسی ایجاد می‌شوند؛ ولی داروی مخصوصی برای درمان این عفونت‌های ویروسی وجود ندارد. آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان گلودرد ویروسی مؤثر نیستند؛ حتی می‌توان گفت مصرف نابه‌جای آنتی‌بیویک می‌تواند با ضعیف کردن بدن اثر منفی داشته باشد و دوره‌ی درمان را طولانی‌تر کند.

پزشک معمولاً برای درمان گلودردهای ویروسی با تجویز برخی داروها علائم بالینی را کنترل می‌کند؛ برای مثال اگر علاوه‌بر گلودرد به تب نیز دچار شده باشید، پزشک برای شما داروهای تب‌بر تجویز می‌کند. همچنین هدف برخی داروها تقویت سیستم ایمنی بدن است.

درمان دارویی عفونت باکتریایی

پزشک برای درمان گلودرد ناشی از عفونت باکتریایی آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. البته گلودرد استرپتوکوکی در افرادی که سیستم ایمنی سالمی داشته باشند بدون نیاز به دارو در حدود سه روز تا یک هفته بهبود پیدا می‌کند؛ اما مصرف دارو هم احتمال انتقال بیماری را به دیگران کاهش می‌دهد و هم از پیشرفت بیماری و بروز عارضه‌هایی نظیر تب روماتیسمی پیشگیری می‌کند.

توجه: تکمیل کردن دوره‌ی درمان در هنگام مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد؛ چراکه ممکن است علائم بالینی گلودرد پس از چندبار مصرف دارو از بین بروند؛ اما این به معنی درمان گلو درد چرکی نیست.

قطع کردن مصرف آنتی‌بیوتیک می‌تواند سبب عود مجدد گلودرد یا مزمن شدن بیماری شود.

سایر درمان های دارویی

همان‌طورکه پیش‌تر گفته شد، گلودرد می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد. پزشک داروی مناسب را پس از تشخیص علت بروز گلودرد برای شما تجویز می‌کند.

• انواع حساسیت و واکنش‌های آلرژیک از علل شایع گلودرد هستند. داروهای ضدحساسیت مانند آنتی‌هیستامین در درمان گلودرد ناشی از حساسیت مؤثرند.
• رفلاکس اسید معده هم می‌تواند منجر به گلودرد شود. رفلاکس معده در اغلب افراد یک عارضه‌ی مزمن است؛ به‌همین‌دلیل پزشک برای درمان رفلاکس علاوه‌بر تجویز داروهای آنتی‌اسید، به شما توصیه می‌کند سبک زندگی خود را نیز اصلاح کنید.

درمان خانگی گلودرد

گلو درد ناشی از بیماری‌های ویروسی را می‌توان با روش‌های خانگی درمان کرد. دقت کنید اگر همراه با گلودرد تب، سرفه شدید، مشکل تنفسی، مشکل بلع، خلط و چرک گلو یا علائم گوارشی دارید حتماً با پزشک مشورت کنید.

• استراحت کنید: به‌اندازه کافی بخوابید. همچنین بهتر است در این دوره زیاد صحبت نکنید؛ چراکه تحریک شدن گلو می‌تواند گلودرد را بدتر کند.
• مایعات بنوشید: مصرف نوشیدنی‌ها گلو را مرطوب نگه می‌دارد و از بی‌آبی بدن جلوگیری می‌کنند. بهتر است در دوران بیماری از مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین پرهیز کنید.
• آب‌نمک غرغره کنید: یک‌دوم یا یک‌چهارم قاشق چای‌خوری نمک را به یک لیوان آب ولرم اضافه کنید و قبل از سرد شدن آب، غرغره کنید و سپس آب‌نمک را به بیرون تف کنید.
• تا پایان بیماری در خانه بمانید: تماس داشتن با دیگران قبل از بهبودی کامل می‌تواند باعث انتقال بیماری به آن‌ها شود.
• نوشیدنی و غذاهای گرم مصرف کنید: مصرف غذاهای نرم مانند سوپ و نوشیدنی‌های گرم و تسکین‌دهنده ازجمله چای و عسل می‌تواند به درمان گلودرد کمک کند.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

گلودرد در کودکان: پزشکان توصیه می‌کنند اگر گلودرد فرزندتان با مصرف یک نوشیدنی در صبح برطرف نشد، با پزشک مشورت کنید. کودکان در برابر گلودرد آسیب‌پذیرتر از بزرگسالان هستند.

اگر علائم و نشانه‌های شدید و جدی در فرزندتان مشاهده کردید بلافاصله با پزشک تماس بگیرید:

• دشواری در تنفس
• مشکل در بلع
• راه افتادن آب دهان، که ممکن است نشان‌دهنده‌ی ناتوانی در بلع باشد.

گلودرد در بزرگسالان: گلودرد در بزرگسالان شیوع کمتری دارد و معمولاً چندان خطرناک نیست؛ بااین‌حال درصورت مشاهده‌ی علائم زیر با پزشک مشورت کنید:

• گلودردی که شدید باشد یا بیش از یک هفته طول بکشد.
• مشکل در بلع
• دشواری در تنفس
• دشواری در باز کردن دهان
• درد مفاصل
• گوش درد
• قرمز شدن پوست
• تب بالاتر از ۳۸.۳ درجه‌ی سانتی‌گراد
• مشاهده‌ی خون در بزاق یا خلط
• گلودردهای مکرر
• تشکیل توده در گردن
• گرفتگی صدا که بیش از دو هفته طول بکشد.
• تورم در گردن یا صورت

کلام آخر دکترساینا

گلودرد در بسیاری از مواقع جای نگرانی ندارد و می‌توان با روش‌های خانگی به درمان گلودرد پرداخت؛‌ اما به‌خاطر داشته باشید اگر فرد مبتلا کودک است یا اگر گلودرد بیش از چند روز طول کشیده یا با علائم دیگری مثل تب، سرفه شدید، مشکل تنفسی، خلط و … همراه است حتماً از پزشک برای درمان گلو درد کمک بگیرید.

سؤالات متداول

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.

جدول خلاصه‌ی مشخصات بیماری