آیا شما دچار ترس از ارتفاع هستید یاهنگامی که از سطح زمین ارتفاع می‌گیرید، وحشت‌زده می‌شوید؟ آیا از فکر حضور در جلساتی در طبقات بالای یک ساختمان اداری هراس دارید و با ایستادن بر روی نردبان بیش‌تر متوجه ترس درونی خود از ارتفاع می‌شوید؟ اگر پاسخ شما به سؤالات ذکرشده مثبت باشد، ممکن است مبتلا به آکروفوبیا (ترس از ارتفاع) باشید.
با دکتر ساینا همراه باشید تا با علت و روش های مقابله با آکروفوبیا آشنا شوید.
فهرست آنچه می‌خوانید:
آکروفوبیا چیست؟
آکروفوبیا یک اختلال اضطراب است که در حدود ۵ درصد از جمعیت کل دنیا وجود دارد. به عبارت ساده‌تر، آکروفوبیا همان ترس از ارتفاع است. کلمه‌ی آکروفوبیا یک واژه یونانی است که از دو بخش «آکرون» به معنای ارتفاع و کلمه‌ی «فوبوز» به معنی ترس تشکیل می‌شود. کسانی که از آکروفوبیا رنج می‌برند، به صورت بالقوه از رفتن به پارک‌ها و شهر بازی‌های تفریحی لذت نمی‌برند؛ به ویژه بازی‌هایی چون چرخ و فلک یا ترن‌های هوایی، ترس را در این افراد بر می‌انگیزند. به دلیل ترس از ارتفاعات، افراد مبتلا به آکروفوبیا نیز ممکن است تمایلی به ایستادن بر روی تپه‌های مرتفع نداشته باشند.
حتی برخی از افراد مبتلا به آکروفوبیا ممکن است از پله برقی یا آسانسور شیشه‌ای نیز ترس داشته باشند. افرادی که از ارتفاع می‌ترسند، شاید حتی از عبور از پل‌ها نیز خودداری کنند، زیرا این امر می‌تواند حالت سرگیجه در آن‌ها ایجاد کند. ترس از ارتفاع می‌تواند علائم ناخوشایندی را به همراه داشته باشد، بنابراین افراد مبتلا به آکروفوبیا تا جایی که می‌توانند از موقعیت‌هایی که آن‌ها را در ارتفاع قرار می‌دهد، اجتناب می‌کنند.
ترس از ارتفاع و مشکلات ناشی از آن
متأسفانه آکروفوبیا می‌تواند کیفیت زندگی را مختل کند. همچنین خانم‌ها دو برابر بیش‌تر از مردان به فوبیای ارتفاع دچار می‌شوند.
از دیگر مشکلات روزمره‌ای که ممکن است برای افراد مبتلا به آکروفوبیا به وجود آید این است که اگر چیزی در خانه نیاز به تعمیر داشته باشد، ممکن است آن را به تعویق بیندازند، زیرا ترس از بالا رفتن از نردبان را دارند.
این افراد همچنین ممکن است در هنگام سفر، از اقامت در طبقات بالای هتل هراس داشته باشند و نتوانند از سفر خود لذت کافی ببرند. از دیگر مشکلات این افراد می‌توان هراس از راه رفتن در پیاده‌روهای کوهستانی را نام برد. بنابراین می‌توان گفت که آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع می‌تواند تأثیرات منفی روی سبک زندگی افراد بگذارد.
علائم آکروفوبیا و ترس از ارتفاع چیست؟
بعضی از افراد هنگام توصیف ترس خود از ارتفاعات از کلمه‌ی «سرگیجه» استفاده می‌کنند، اما سرگیجه (یا احساس ناخوشایند چرخش سر) در واقع تنها یکی از علائم بیماری آکروفوبیا است. علائم دیگر در هنگام قرار گرفتن در ارتفاع می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سست شدن زانوها
- حس افتادن
- احساس لغزش پاها
- تعریق بدن به ویژه کف دست‌ها
- احساس وحشت یا انقباض عضلات
- تپش قلب شدید
- گریه کردن
- فریاد کشیدن
- حمله‌ی عصبی و احساس ترس و وحشت
- سردرد و سرگیجه
ترس از ارتفاع نشانه چیست؟
ترس از ارتفاع ممکن است ناشی از ترس طبیعی انسان‌ها از سقوط و مجروح شدن باشد. آگاهی از دردی که ممکن است در اثر سقوط از ارتفاعات بلند به وجود بیاید نیز می‌تواند به پیشرفت آکروفوبیا کمک کند. طبیعی است که مردم نسبت به حضور در مناطق مرتفع تمایلی نداشته باشند، اما برای افراد مبتلا به آکروفوبیا، این ترس غیرواقعی و بیش از حد است.
در فوبیای ترس از ارتفاع نیز مانند همه انواع فوبیاها، واکنش فرد نسبت به موضوعی که از آن هراس دارد، بیش‌تر از حد طبیعی و یا هراس‌های معمول است. برخی از کارشناسان معتقدند که این اختلال ممکن است یک واکنش از پیش آموخته‌شده باشد یا تحت تأثیر خاطرات بد از سقوط خود یا والدین و نزدیکان به وجود آمده باشد.
ترس از ارتفاع و درمان آن
خبر خوب این است که با گذشت زمان و کار کردن بر روی این اختلال، می‌توان بر فوبیای ترس از ارتفاع غلبه کرد. یكی از اصلی‌ترین روش‌های درمان آكروفوبیا، درمان شناختی-رفتاری(Cognitive Behavioral Therapy (CBT)) است. با این روش درمانی، تکنیک‌های رفتاری به کار می‌روند که فرد را در معرض وضعیت ترس قرار می‌دهند؛ برای مثال، فرد را رفته رفته با ارتفاعات مواجه می‌سازند. این تکنیک‌های رفتاری ممکن است به تدریج و یا سریع به کار رود. طی این روش بیمار یاد می‌گیرد که چگونه در مواجهه با ارتفاع جلوی واکنش‌‌های هراس و وحشت خود را بگیرد و چگونه مجدداً احساسات خود را بازیابی و کنترل کند.
در حالی که قرار گرفتن در معرض ارتفاعات یک روش درمانی مفید برای آکروفوبیا است، برخی تحقیقات نشان می‌دهند که واقعیت مجازی می‌تواند به همان اندازه مؤثر باشد. واقعیت مجازی موجب صرفه‌جویی در پول و زمان نیز می‌شود. هر چند که این روش در همه جا قابل دسترسی نیست، اما در صورتی که فرد بیمار امکان تهیه‌ی تجهیزات مربوط به واقعیت مجازی را داشته باشد، می‌تواند از این تکنولوژی برای بهبود خود کمک بگیرد.
درمان‌های دارویی
گاهی اوقات بتا بلاکرها یا داروهای آرام‌بخش می‌توانند برای تسکین کوتاه‌مدت و بهبودی این ترس استفاده شوند، زیرا می‌توانند هراس و اضطراب را در فرد برطرف کنند. داروی D-cycloserine از سال ۲۰۰۸ در کارآزمایی‌های بالینی برای اختلال اضطراب مورد مطالعه قرار گرفته‌است و برخی تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از D-cycloserine با CBT ممکن است به خودی خود نتایج بهتری از سایر داروها یا CBT به تنهایی داشته باشد. با این حال، به گفته‌ی برخی محققان، این دارو هنوز به بررسی بیش‌تر نیاز دارد.
هرچه می‌توانید یاد بگیرید. آگاهی خود را در مورد آکروفوبیا بالا ببرید و برای گزینه‌های درمانی اقدام کنید که می‌توانند به شما در مدیریت ترس از ارتفاعات کمک کنند. آکروفوبیا با سایر هراس‌ها متفاوت است و خطر بیش‌تری دارد، زیرا اگر در یک مکان مرتفع دچار وحشت‌زدگی شوید، ممکن است حرکتی ناگهانی انجام دهید که امنیت شما را به خطر انداخته و موجب سقوط شما شود. بنابراین حتماً برای درمان آکروفوبیای خود به سرعت اقدام کنید، به خصوص اگر قرار گرفتن در مکان‌های مرتفع بخشی از زندگی روزمره‌ی شما است.
راهکارهای ساده برای درمان ترس از ارتفاع
- اگر می‌خواهید خودتان دست به کار شوید و برای درمان ترس از ارتفاع خود کاری کنید بهتر است که ابتدا منابع اصلی هراس خود را بیابید. برای مثال قرار گرفتن در بالای پشت بام ممکن است برای شما ترسناک نباشد، اما قرار گرفتن در بالای یک صخره منتهی به دره ممکن است برای شما وحشتناک باشد.
- احتمالات واقعی را برای ترس‌های خود در نظر بگیرید. برای مثال اگر از سفر با هواپیما هراس دارید می‌توانید در مورد شرکت هواپیمایی مربوطه تحقیق کنید و تعداد پروازهایی که منجر به سقوط شده طی مدت طولانی بررسی کنید. با این کار خواهید دید که احتمال سقوط هواپیما بسیار کم بوده و جایی برای نگرانی وجود ندارد.
- کافئین را در رژیم غذایی خود حذف یا کم کنید. کافئین تاثیر بسیار زیادی در افزایش ضربان قلب و تشدید اشترس دارد. سعی کنید با نخوردن یا کم خوردن آن استرس خود را کنترل کنید.
- در نهایت اینکه سعی کنید خود را با منبع هراس مواجهه کنید. این کار را می‌توانید رفته رفته انجام دهید. برای مثال در ابتدا خود را در معرض ارتفاعات کم قرار دهید یا همراه با فردی مورد اعتماد خود را در معرض ارتفاعات بلندتر قرار دهید.
آرام باشید!
تکنیک‌های آرامش‌بخش، از جمله مدیتیشن، یوگا، تنفس عمیق و شل کردن عضلات پیش‌رونده ممکن است به شما در مقابله با استرس و اضطراب کمک کنند. ورزش منظم نیز می‌تواند در درمان آکروفوبیا مؤثر باشد.
کلام آخر دکتر ساینا
به یک متخصص روان‌شناسی یا روانپزشک که می‌تواند به شما در درمان آکروفوبیا کمک کند، مراجعه کنید. همچنین از این که به دوستان و خانواده در مورد مشکل هراس خود از ارتفاع بگویید، خجالت نکشید و به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید. میلیون‌ها انسان از فوبیای ارتفاع رنج می‌برند و بسیاری از آن‌ها قابل درمان هستند. بنابراین با اقدام سریع نسبت به درمان می‌توانید به مدیریت ترس از ارتفاع در خود بپردازید و زندگی را به کام خود شیرین کنید.
برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.