راه های درمان افسردگی کدام است؟
درمان افسردگی یکی از چالشبرانگیزترین مسائل در برخورد با این بیماری است. راههای درمان اختلالات روانی بسیار متنوعاند و انتخاب بهترین راهکار، بستگی به شدت بیماری و وضعیت بیمار دارد. مهمترین نکته در درمان افسردگی، جدیت و مداومت در پیگیری روند درمان و همچنین کمک و همراهی اطرافیان است. در این مقاله به بررسی راه های درمان افسردگی میپردازیم و در انتها سوالات شما را پاسخ میدهیم.
فهرست آنچه میخوانید:
افسردگی چیست؟
افسردگی یک بیماری است که بر روی خلق و خو و عملکرد فرد تاثیر میگذارد. علائم عمده افسردگی شامل احساس غم؛ ناامیدی یا اضطراب است. افسردگی همچنین بر مهارت تفکر، حافظه، خواب و غذا خوردن نیز اثر میگذارد.
درصورتیکه علائم افسردگی بیش از دو هفته ادامه پیدا کند احتمال ابتلا به افسردگی مطرح میشود. برای آشنایی بیشتر مقاله علائم افسردگی را مطالعه کنید.
راه های درمان افسردگی
روشهای مختلفی برای درمان افسردگی وجود دارند و انتخاب روش درمان، به شدت بیماری و وضعیت بیمار بستگی دارد.
درمان دارویی افسردگی
داروهای افسردگی با بهبود تعادل شیمیایی مغز به کاهش استرس و بالا بردن خلق و خو کمک میکنند. گاهی ممکن است داروهای مختلفی را امتحان کنید تا داروی مناسب را با کمترین عارضه جانبی بیابید.
مدت زمان شروع اثر داروهای ضدافسردگی معمولاً ۲ تا ۴ هفته بعد از مصرف داروهاست. اختلالات خواب، اشتها و حافظه معمولاً زودتر از علائم مربوط به خلقوخو بهبود پیدا میکنند. بنابراین مهم است که قبل از نتیجهگیری در مورد اثربخشی، به دارو فرصت دهیم.
توجه: بههیچوجه نباید مصرف داروهای ضدافسردگی را بهطور ناگهانی و بدون اطلاع پزشک قطع کنید؛ حتی در صورت بهبودی. قطع دارو زیر نظر پزشک ۶ تا ۱۲ ماه بعد از مصرف دارو و بهآرامی انجام میشود. قطع ناگهانی داروهای ضدافسردگی باعث عوارض خطرناکی میشود
درصورتیکه دارو اثر مطلوبی بر وضعیت شما نگذاشته است یا دچار عوارض شدهاید، حتماً با یک روانپزشک مشورت کنید.
درمان روانشناختی
رواندرمانی یا گفتگودرمانی یکی از روشهای درمان افسردگی است و بهتنهایی برای درمان افسردگی خفیف مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین برای درمان افسردگی متوسط تا شدید از رواندرمانی به همراه داروهای ضدافسردگی استفاده میشود.
رفتاردرمانی شناختی (CBT) نوعی روش درمان است که بر مشکلات زمان حال متمرکز است. این روش به فرد کمک میکند تا افکار تحریفشده و منفی را شناسایی کند و آمادهی مقابله با آنها شود.
بسته بهشدت افسردگی رواندرمانی ممکن است چند هفته یا بیشتر طول بکشد. در بسیاری از موارد ۱۰ الی ۱۵ جلسه رواندرمانی نتایج خوبی بههمراه دارد.
درمان با روش تحریک مغناطیسی مغز
درمان تحریک مغناطیسی مغز (TMS) یک روش غیرتهاجمی است که ایمپالسهای مغناطیسی را به قسمتهایی از مغز که در ایجاد خلقوخو نقش دارند هدایت میکند.
این پالسهای مغناطیسی بدون درد از جمجمه عبور کرده و سلولهای مغزی را تحریک میکنند. تحریک مغناطیسی به بهبود ارتباط بین قسمتهای مختلف مغز کمک میکند و علائم افسردگی را کاهش میدهد.
این درمان به بهبود افسردگی مقاومبهدرمان کمک میکند و باعث افزایش سطح انرژی در بیمار برای شروع جلسات گفتگودرمانی یا تغییر سبک زندگی میشود.
درمان با شوک
شوکدرمانی یک روش درمانی برای افسردگی اساسی و شدید است و برای بیمارانی که به سایر روشهای درمان پاسخ ندادهاند به کار میرود.
در این روش با امواج الکتریکی و تحت بیهوشی، قسمتی از مغز تحریک میشود. شوکدرمانی معمولاً ۲ تا ۳ بار در هفته در مدت زمان ۶ تا ۱۲ جلسه انجام میشود. جلسات شوکدرمانی تحت نظر افراد متخصص شامل روانپزشک، متخصص بیهوشی و پرستار مدیریت میشود.
این روش درمان از دهه ۱۹۴۰ مورد استفاده قرار گرفته و پیشرفتهای آن باعث شده تا به عنوان یک روش درمان افسردگی شناخته شود.
گروهدرمانی
گروهدرمانی یک روش مؤثر در درمان افسردگی است. در گروهدرمانی شنیدن تجربیات افرادی که مشکلات مشابه شما دارند بسیار مفید است و به ایجاد عزت نفس کمک میکند.
در این روش فرد علاوه بر گرفتن راهنمایی از مشاور، از ایدههای سایر افراد نیز در رویارویی با مشکل بهره میبرد. شرکت در گروهدرمانی علاوه بر الهام و ایده گرفتن به تقویت ارتباط اجتماعی نیز کمک بسیاری میکند.
نقش تغذیه در درمان افسردگی
عادتهای غذایی و نوع تغذیه یکی از عوامل مهم در افسردگی است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ ارتباط بین رژیم غذایی و علائم افسردگی را بررسی کرد. نتایج مطالعه نشان داد که علائم افسردگی در افراد مبتلا به افسردگی که مشاورهی تغذیه دریافت کردهاند بهبود چشمگیری داشته است.[۱]
- مصرف غذای تازه و کامل و پرهیز از غذاهای فرآوریشده، انواع شیرینی و غذاهای سرخشده به بهبود علائم افسردگی کمک میکند.
- مصرف سلنیوم به بهبود خلقوخو و کنترل علائم افسردگی کمک میکند. منابع غذایی حاوی سلنیوم عبارتاند از: غلات کامل، آجیل، غذاهایی دریایی و جگر.
- براساس یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ مصرف ویتامین D ممکن است به بهبود علائم افسردگی کمک کند. اغلب از طریق آفتاب ویتامین D را دریافت میکنیم؛ اما دریافت غذایی آن نیز مهم است. منابع غذایی ویتامین D عبارتاند از زردهی تخممرغ، جگر، ماهیهای چرب، محصولات لبنی غنیشده با ویتامین.[۲]
درمان افسردگی با ورزش
ورزش بهعنوان یک روش کمکی در کنار دارودرمانی به درمان افسردگی کمک میکند. در مطالعه ۲۰۱۸ نشان داده شد که انجام ورزش مقاومتی مانند وزنه زدن باعث کاهش علائم افسردگی میشود.[۳]
همچنین انجام ورزش هوازی با شدت متوسط و بهطور منظم به درمان افسردگی کمک میکند. ورزش همچنین به بهبود کیفیت خواب و عملکرد شناختی در فرد افسرده کمک میکند.
کلام آخر دکترساینا
روشهای درمان افسردگی متنوعاند؛ اما هیچکدام به عنوان سریعترین درمان افسردگی شناخته نمیشوند. در واقع درمان افسردگی در طی زمان و با پیگیری منظم روند درمان اتفاق میافتد. ممکن است فرد افسرده بهخاطر شرایط روحی خاصی که دارد از روند درمان خسته شود و نتواند بهتنهایی آن را ادامه دهد. ازاینروی همراهی و کمک نزدیکان در درمان این بیماری بسیار کمککننده است.
برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانهی دکتر ساینا میتوانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روانشناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.
سؤالات متداول
درمان افسردگی با استفاده از دارودرمانی و جلسات مشاوره انجام میشود. در برخی موارد ممکن است افسردگی خفیف تنها با جلسات رواندرمانی برطرف شود؛ اما بهخاطر داشته باشید تصمیمگیری دربارهی این مسئله بهعهدهی روانپزشک است و یک روش درمانی واحد ممکن است برای همه مؤثر نباشد. در افسردگی شدید اغلب به دارودرمانی به همراه رواندرمانی نیاز است.
علائم افسردگی بهمرور زمان بدتر میشوند. بنابراین توصیه میشود در صورت مشاهدهی نشانههای افسردگی، با روانشناس صحبت کنید. درصورتیکه افسردگی به زندگی فرد آسیب بزند و باعث اختلال در روابط شخصی، کاری و اجتماعی شود و فعالیت روزمرهی فرد را مختل کند باید به روانپزشک مراجعه کرد. درصورتیکه داشتن افکار خودکشی حتماً و فوراً باید به روانپزشک مراجعه شود.
افسردگی مقاومبهدرمان نوعی افسردگی است که با وجود مصرف دارو یا جلسات مشاوره، علائم فرد بهبود پیدا نمی کند.
[۱] Jacka, F.N., O’Neil, A., Opie, R. et al. A randomised controlled trial of dietary improvement for adults with major depression (the ‘SMILES’ trial). BMC Med 15, 23 (2017). https://doi.org/10.1186/s12916-017-0791-y
[۲] Vellekkatt, F., & Menon, V. (2019). Efficacy of vitamin D supplementation in major depression: A meta-analysis of randomized controlled trials. Journal of postgraduate medicine, 65(2), 74–۸۰. https://doi.org/10.4103/jpgm.JPGM_571_17
[۳] Gordon BR, McDowell CP, Hallgren M, Meyer JD, Lyons M, Herring MP. Association of efficacy of resistance exercise training with depressive symptoms: meta-analysis and meta-regression analysis of randomized clinical trials. JAMA Psychiatry. ۲۰۱۸;۷۵(۶):۵۶۶