تست پاپ اسمیر چیست و چگونه انجام می‌شود؟

پاپ اسمیر یکی از تست‌های غربالگری در زنان است که به تشخیص به‌موقع سرطان دهانه رحم کمک می‌کند. انجام این تست زمان کمی از شما می‌گیرد و درعین‌حال ساده، بی‌خطر و مقرون‌به‌صرفه است اما در شناسایی زودرس خطر سرطان دهانه رحم و درمان آن تاثیر بسزایی دارد. ممکن است برایتان سوال باشد که پاپ اسمیر چگونه انجام می‌شود و هرچند وقت یک بار لازم است آن را تکرار کنید. در متن پیش رو سعی می‌کنیم به همه سوال‌های شما درباره پاپ اسمیر پاسخ دهیم.

تست پاپ اسمیر چیست؟

پاپ اسمیر یا تست پاپ، سرطان دهانه رحم یا همان سرطان سرویکس را غربالگری می‌کند. این تست به‌دنبال سلول‌های غیرطبیعی در سرویکسمی‌گردد که یا سرطانی هستند یا ممکن است در آینده سرطانی شوند. حین پاپ اسمیر پزشک از سلول‌های دهانه رحم نمونه برمی‌دارد و برای بررسی بیشتر در زیر میکروسکوپ، آن‌ها را به آزمایشگاه می‌فرستد. پاپ اسمیر همچنین ممکن است برخی عفونت‌ها و التهاب‌ها را هم تشخیص دهد.

تاریخچه و پیدایش تست پاپ اسمیر

پاپ اسمیر نخستین بار در دهه ۱۹۲۰ توسط یک پزشک یونانی به نام «جورجیوسپاپانیکولائو» معرفی و به نام او نامگذاری شد. نسخه ساده‌شده تست سپس در سال ۱۹۵۷ توسط متخصص زنان و زایمان کانادایی به نام «آناماریونهیلیارد» معرفی شد.

به گفته MayoClinic پاپ اسمیر یا همان تست پاپ، آزمایشی است که می‌تواند سرطان دهانه رحم را در زنان ارزیابی کند. در پاپ اسمیرسلول‌های دهانه رحم (بخش تحتانی و باریک‌تر انتهای رحم در بالای واژن) جمع‌آوری می‌شوند. شناسایی سرطان دهانه رحم با انجام پاپ اسمیر شانس درمان قطعی را به‌مراتب افزایش می‌دهد. پاپ اسمیر همچنین می‌تواند تغییراتی در سلول‌های دهانه رحم را که خطر بالای سرطان را در آینده گواهی می‌دهند، شناسایی کند. تشخیص این سلول‌های غیرطبیعی با استفاده از پاپ اسمیر، اولین قدم در توقف رشد احتمالی سرطان دهانه رحم است.

دلایل انجام تست پاپ اسمیر چیست؟

در پاپ اسمیر تغییر در سلول‌های دهانه رحم پیش از این‌که سرطانی شوند، تشخیص داده می‌شود. درصورتی که سرطان داشته باشید، تشخیص هرچه زودتر آن شانس بهبودی را افزایش می‌دهد. اگر سرطان نداشته باشید، یافتن تغییرات سلولی زودرس می‌تواند از سرطان پیشگیری کند.

پاپ اسمیر بارداری نیز اغلب در نخستین ویزیت دوره بارداری برای ارزیابی سرطان دهانه رحم درخواست می‌شود.

چه بیماری‌هایی در تست پاپ اسمیر قابل تشخیص است؟

پاپ اسمیر می‌تواند موارد زیر را تشخیص دهد:

• سرطان دهانه رحم یا سرطان سرویکس
• سلول‌های پیش سرطانی در دهانه رحم یا نئوپلازی داخل اپیتلیال دهانه رحم (منظور سلول‌هایی است که در آینده ممکن است سرطانی شوند)
• ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV که یکی از عفونت‌های مقاربتی است که خطر سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد.

آیا از تست پاپ اسمیر برای تشخیص HPV هم استفاده می‌کنند؟

هدف اصلی تست پاپ اسمیر ارزیابی تغییرات سلولی است. اما در تست HPV انواع خاصی از این نوع ویروس که خطر سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهند ارزیابی می‌شوند. مراحل انجام تست HPV و پاپ اسمیر مشابه یکدیگر است و پزشک می‌تواند ضمن فرستادن نمونه پاپ اسمیر به آزمایشگاه درخواست کند که نمونه از نظر تشخیص HPV هم بررسی بشود یا خیر.

آیا بیماری‌های مقاربتی با پاپ اسمیر تشخیص داده می‌شوند؟

خیر؛ پاپ اسمیرنمی‌تواند بیماری‌های مقاربتی را تشخیص بدهد. برای تشخیص عفونت‌هایی نظیر کلامیدیا و گنوره‌آ (سوزاک) پزشک با سواب از دهانه رحم نمونه برمی‌دارد. آزمایش خون هم در تشخیص برخی عفونت‌های مقاربتی نظیر هپاتیت و HIV مفید است.

چه کسانی باید پاپ اسمیر انجام دهند؟

همه زنان لازم است انجام پاپ اسمیر را از سن ۲۱ سالگی آغاز کنند و از ۳۰ سالگی برای تست HPV اقدام کنند.

هدف اصلی انجام تست پاپ اسمیر ارزیابی تغییرات سلولی در دهانه رحم و بررسی غربالگری سرطان سرویکس است.

هر چند وقت یکبار پاپ اسمیر انجام دهم؟

این که هرچند وقت یک بار لازم است تست را انجام دهید به عوامل متعددی بستگی دارد؛ از جمله سن، سابقه بیماری و نتایج پاپ اسمیر یا تست HPV قبلی. اغلب زنان لازم نیست که بعد از ۶۵ سالگی پاپ اسمیر بدهند.

با‌این حال عموماً پاپ اسمیر طبق جدول زیر درخواست می‌شود:

سن	زمان انجام پاپ اسمیر
کمتر از ۲۱ سال	ضرورت ندارد
۲۱ تا ۲۹ سال	هر ۳ سال یک بار
۳۰ تا ۶۵ سال	هر ۳ سال یک بار پاپ‌اسمیر تنهایی یا هر ۵ سال یک بار پاپ اسمیر و تست HPV باهم
بالای ۶۵ سال	درصورتی‌که تست‌های قبلی را در زمان درست انجام داده و نتیجه طبیعی بوده یا خطر ابتلایتان به سرطان سرویکس بالا نیست، ضرورتی ندارد

درصورت داشتن شرایط زیر، ممکن است لازم باشد در فواصل کمتری تست بدهید یا غربالگری را بعد از ۶۵ سالگی هم ادامه دهید:

• ابتلا به HIV یا هرنوع نقص ایمنی دیگر ناشی از بیماری یا دریافت برخی درمان‌ها مثل شیمی‌درمانی
• تماس با دی‌اتیل‌استیل‌بسترول (DES) در دوره جنینی؛ این دارو می‌تواند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را بالا ببرد.
• تحت درمان سرطان دهانه رحم بوده‌اید

پاپ اسمیر بارداری عموماً در همان ویزیت نخست دوره بارداری درخواست می‌شود.

بهترین زمان انجام تست پاپ اسمیر در سیکل قاعدگی

از آنجایی که پریود می‌تواند بر روی نتیجه پاپ اسمیر اثر بگذارد، بهتر است پاپ اسمیر را در زمان قاعدگی انجام ندهید. برخی پزشک‌ها پاپ اسمیر را در اواخر دوره قاعدگی (زمانی که خونریزی کمتر است) انجام می‌دهند. بهتر است درباره بهترین زمان انجام پاپ اسمیر در سیکل قاعدگی با پزشک مشورت کنید.

اگر هیسترکتومی انجام داده باشم باز هم باید پاپ اسمیر بدهم؟

هیسترکتومی توتال نوعی جراحی است که در آن تمام رحم و دهانه رحم برداشته می‌شود. بااین‌حال ممکن است همچنان درخطر ابتلا به سرطان سرویکس باشید. ازاین‌رو لازم است درباره توقف انجام تست پاپ‌اسمیر با پزشک متخصص مشورت کنید. درصورتی‌که هیسترکتومی با هدفی غیر از درمان سرطان انجام شده باشد -مثلاً فیبروم رحم- ممکن است به پاپ اسمیر نیازی نداشته باشید.

تست پاپ اسمیر چگونه انجام می‌شود؟

نمونه‌برداری تست پاپ اسمیر در بیمارستان یا مطب پزشک انجام می‌شود و تنها چند دقیقه طول می‌کشد. ممکن است از شما بخواهند که پایین‌تنه را برهنه کنید و به پشت روی تخت معاینه دراز بکشید. سپس زانوهایتان را خم کرده و کف پاهایتان را در دو طرف قرار دهید.

پزشک سپس وسیله‌ای را به نام اسپکولوم به آرامی وارد واژن می‌کند. اسپکولومدیواره‌های واژن را از هم بزا می‌کند و به پزشک کمک می‌کند تا دهانه رحم را ببیند. ورود اسپکولوم ممکن است باعث شود کمی احساس درد یا فشار کنید.

پزشک سپس با استفاده از بِراش و وسیله‌ای به نام اسپچولا از سلول‌های دهانه رحم نمونه برمی‌دارد و آن را به آزمایشگاه می‌فرستد.

آیا قبل از انجام پاپ اسمیر آمادگی خاصی لازم است؟

انجام دادن برخی کارها در روزهای قبل از پاپ اسمیر می‌تواند بر روی نتیجه تست اثر بگذارد. ازاین‌رو برای دریافت بهترین نتیجه لازم است که موارد زیر را رعایت کنید:

• از دو روز قبل از تست، نزدیکی واژینال نداشته باشید.
• از تامپون، کرم یا داروهای واژینال، فوم یا ژل ضدبارداری، لوبریکانت (روان‌کننده) یا دوش واژینال از حداقل دو روز قبل تست استفاده نکنید.
• تست را حداقل ۵ روز بعد از پایان دوره قاعدگی انجام دهید.

آیا تست پاپ اسمیر درد دارد؟

خیر؛ تست پاپ اسمیر معمولاً درد ندارد اما ممکن است کمی آزاردهنده باشد یا احساس فشار کنید.

چه مراکزی تست پاپ اسمیر را انجام می‌دهند؟

تست پاپ اسمیر در بیمارستان و مطب‌های خصوصی انجام می‌شود. در ایران می‌توانید برای انجام پاپ اسمیر به مراکز بهداشت هم مراجعه کنید.

پاپ اسمیر چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد و درد زیادی ندارد. برای انجام پاپ اسمیر پزشک اسپکولوم را وارد واژن می‌کند و سپس از دهانه رحم نمونه برمی‌دارد.

مراقبت‌های بعد از پاپ اسمیر

بعد از انجام تست، پزشک نمونه را در یک ظرف مایع قرار می‌دهد و آن را به آزمایشگاه می‌فرستد. پزشکِ پاتولوژیست نمونه را زیر میکروسکوپ و از نظر سرطان یا HPV بررسی می‌کند.

آیا بعد از تست پاپ اسمیرمراقب خاصی لازم است؟

عموماً بعد از تست پاپ اسمیر مراقبت خاصی لازم نیست. ممکن است پس از آن کمی خونریزی داشته باشید، اما نباید درد احساس کنید. درصورتی‌که بیشتر از چند دقیقه درد داشتید یا بیشتر از۲۴ ساعت خونریزی داشتید، خوب است که پزشک را درجریان قرار دهید.

چقدر بعد از پاپ اسمیرمی‌توانم رابطه جنسی داشته باشم؟

بهتر است حداقل ۲۴ ساعت بعد از پاپ اسمیر رابطه جنسی نداشته باشید. به‌این‌دلیل که دیواره رحم پس از پاپ اسمیر مختصری تحریک می‌شود و انجام دخول بلافاصله می‌تواند باعث احساس ناراحتی یا حتی عفونت شود.

آیا انجام پاپ اسمیر عوارض دارد؟

پاپ اسمیر یک تست بسیار بی‌خطر و قابل‌اطمینان است. ممکن است بعد از تست کمی لکه‌بینی (خونریزی خفیف از واژن) داشته باشید اما نباید احساس درد یا گرفتگی داشته باشید. احتمال کمی وجود دارد که جواب تست منفی کاذب (نتیجه تست نرمال گزارش شود درحالی‌کهسلول‌ها در وضعیت طبیعی نیستند) یا غلط گزارش شود اما این حالت نادر است.

علت خونریزی بعد از پاپ اسمیر چیست؟

اغلب افراد تا چند روز بعد از پاپ اسمیر دچار لکه‌بینی یا خونریزی خفیف می‌شوند. در اغلب موارد این خونریزی نگران‌کننده نیست و خودبخود برطرف می‌شود. علت خونریزی می‌تواند تحریک عروق خونی دیواره رحم حین انجام پاپ اسمیر باشد. در موارد نادر ممکن است خونریزی شدید یا طولانی باشد. علت خونریزی شدید گاهی ممکن است همان پریود باشد اما گاهی ممکن است علامتی از عفونت یا یک مشکل زمینه‌ای باشد.

نتایج و تفسیر تست پاپ اسمیر

تفسیر نتایج تست پاپ اسمیربه‌صورت زیر است:

• طبیعی:هیچ علامتی از بیماری یا یافته غیرطبیعی دیده نشد.
• ناواضح:آزمایشگاه نتوانست تشخیص دهد که سلول‌ها طبیعی یا غیرطبیعی بودند. پزشک ممکن است از شما بخواهد بلافاصله یا ۶ ماه بعد پاپ اسمیر را تکرار کنید.
• غیرطبیعی:سلول‌ها با وضعیت طبیعی فرق می‌کنند.

چقدر طول می‌کشد تا جواب پاپ اسمیر آماده شود؟

آماده شدن جواب پاپ اسمیر ممکن است تا سه هفته طول بکشد. پزشک به شما می‌گوید که پاپ اسمیر بعدی را چه زمانی انجام دهید یا نیازی به تست تکمیلی دارید یا خیر.

نتایج تست پاپ اسمیر چقدر دقیق است؟ 

به‌گفته NIH تست پاپ اسمیر بسیار دقیق است. غربالگری منظم با انجام پاپ اسمیر خطر سرطان دهانه رحم و مرگ‌ومیر ناشی از آن را تا حداقل ۸۰% کم می‌کند.

پاپ اسمیر چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد و درد زیادی ندارد. برای انجام پاپ اسمیر پزشک اسپکولوم را وارد واژن می‌کند و سپس از دهانه رحم نمونه برمی‌دارد.

اصطلاحات تست پاپ اسمیر و معنی آن‌ها

در ادامه شما را با برخی اصطلاحاتی که ممکن است در نتیجه پاپ اسمیر ببینید آشنا می‌کنیم:

• سلول‌هایسنگفرشی آتیپیک با اهمیت نامشخص (ASCUS):سلول‌هایسنگفرشی، سلول‌های باریک و مسطحی هستند که در سطح دهانه رحم سالم رشد می‌کنند. در وضعیت ASCUS، پاپ اسمیرسلول‌هایسنگفرشی‌ایرا نشان می‌دهد که مختصری غیرطبیعی هستند اما این تغییرات به‌وضوح علامتی از وجود سلول‌هایپیش‌سرطانی نیست. درصورتی‌که پایه تست مایع باشد، پزشک ممکن است نمونه را برای بررسی مجدد به آزمایشگاه بفرستد تا آن را از نظر وجود سویه‌های پرخطر HPV از نظر ابتلا به سرطان بررسی کنند. درصورتی‌که سویه خطرناکی رؤیت نشود، نتیجه پاپ اسمیر چندان نگران‌کننده نیست. اما اگر سویه‌های خطرناک دیده شوند نیاز به ارزیابی‌های بیشتر است.
• ضایعه داخل اپیتلیالسنگفرشی (Squamous intraepithelial lesion):این اصطلاح زمانی استفاده می‌شود که سلول‌هایپیش‌سرطانی دیده شوند. درصورتی‌که درجه تغییرات پایین باشد (low grade) به این معناست که اندازه، شکل و سایر ویژگی‌های سلولی می‌گویند که احتمالاً سال‌ها زمان می‌برد تا ضایعه پیش‌سرطانی به سرطان تبدیل شود.

درصورتی‌که درجه تغییرات بالا گزارش شود (high grade) احتمال بیشتری هست که ضایعه زودتر سرطانی شود. تست‌های تشخیصی تکمیلی ضرورت دارد.

• سلول‌هایگلندولار آتیپیک (Atypical Glandular Cells):سلول‌هایگلندولار مخاط تولید می‌کنند و در رحم و دهانه رحم رشد می‌کنند. سلول‌هایگلندولار آتیپیک ممکن است کمی غیرطبیعی به‌نظر برسند اما مشخص نیست که سرطانی هستند یا خیر. تست‌های تکمیلی برای تشخیص منشأ و اهمیت سلول‌ها ضروری است.
• سرطان سلول سنگفرشی یا سلول‌هایآدنوکارسینوم (squamous cell cancer or adenocarcinoma cells):این نتیجه به این معناست که پزشک پاتولوژیست احتمال زیادی می‌دهد که سرطان وجود دارد. آدنوکارسینومبه‌معنای سرطان سلول‌هایگلندولار است. دراین‌موارد لازم است سریعاً ارزیابی‌های تکمیلی را انجام دهید.

آیا نتیجه غیرطبیعی تست پاپ اسمیر به این معنی است که من سرطان دهانه رحم دارم ؟

نتیجه غیرطبیعی تست به این معناست که برخی سلول‌های دهانه رحم غیرطبیعی به‌نظر می‌رسند. درمواردی این تغییرات به‌نفع تغییرات پیش‌سرطانی در دهانه رحم است. پاپ اسمیر غیرطبیعی به این معنا نیست که شما سرطان دهانه رحم دارید؛ بلکه به این معناست که براساس نظر پزشک نیاز به بررسی‌های تکمیلی دارید.

اگر نتیجه تست پاپ اسمیر غیرطبیعی شد چه کار کنم؟

درصورتی‌که نتیجه پاپ اسمیر غیرطبیعی شد پزشک احتمالاً تستی به نام «کولپوسکوپی» برایتان درخواست می‌کند یا ممکن است یک پاپ اسمیر دیگر بلافاصله یا برای چند ماه بعد درخواست کند.

دقت کنید که پاپ اسمیر تنها سرطان را غربالگری می‌کندوآن را تشخیص نمی‌دهد؛ بنابراین برای دریافت اطلاعات بیشتر برای تشخیص یا رد سرطان سرویکس، پزشک درخواست کولپوسکوپی می‌کند. در کولپوسکوپی پزشک کارهای زیر را انجام می‌دهد:

• از نوعی میکروسکوپ به نام کولپوسکوپ برای دیدن دیواره واژن و دهانه رحم استفاده می‌کند.
• از مناطقی که غیرطبیعی به‌نظر می‌رسند، نمونه برمی‌دارد.
• نمونه‌ها را برای آزمایش به آزمایشگاه می‌قرستد.

کلام آخر دکترساینا

فراموش نکنید که پاپ اسمیر یک ابزار غربالگری حیاتی است. این تست می‌تواند سلول‌های غیرطبیعی را پیش از اینکه سرطانی شوند تشخیص دهد. در ۹۵% موارد درمان سلول‌هایپیش‌سرطانی از ابتلا به سرطان دهانه رحم جلوگیری می‌کند. فراموش نکنید که پاپ اسمیر غیرطبیعی به‌معنای ابتلای شما به سرطان دهانه رحم نیست. درصورتی‌که هرگونه نگرانی درباره نحوه انجام یا نتیجه تست پاپ داشتید پزشکتان را درجریان قرار دهید.

خلاصه مقاله تست پاپ اسمیر

سوالات متداول

منابع