درمان سرفه كودكان کاملاً بستگی به علت ایجاد آن دارد و درمان اشتباه می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. سرفه در کودکان به دلایل مختلفی ممکن است دیده شود. گاهی سرفه مسئله‌ی مهمی نیست و خودبه‌خود بهبود می‌یابد؛ اما گاهی می‌تواند مسئله‌ای جدی باشد که سلامت کودک را تهدید کند. در این مقاله به علل، انواع سرفه در کودکان و روش‌های درمان آن می‌پردازیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
سرفه کودکان
سرفه در کودکان بسیار شایع است و ممکن است خشک یا خلط‌دار باشد. معمول‌ترین علت سرفه در کودکان بیماری‌های تنفسی نظیر سرماخوردگی است. کودکان حدوداً بین شش تا دوازده بار در سال به بیماری‌های تنفسی مبتلا می‌شوند. علت این بیماری‌ها اغلب ویروس‌ها هستند. [۱]
درصورتی‌که سرفه‌ی کودکان بیشتر از چهار هفته ادامه پیدا کند می‌تواند نشانه‌ی بیماری جدی تنفسی باشد و توصیه می‌شود با پزشک متخصص مشورت کنید.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص کودکان و اطفال کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص کودک و نوجوان ارتباط آنلاین با متخصص کودک و نوجوانعلت سرفه در کودکان و نوزادان چیست؟
عوامل مختلفی، از بیماری‌ها تا آلودگی هوا می‌توانند علت بروز سرفه در کودکان و نوزادان باشند:
عفونت‌های ویروسی
بسیاری از بیماری‌های ویروسی از جمله سرماخوردگی، آنفولانزا و خروسک می‌توانند علت سرفه‌ی کودکان باشند. سرفه‌ی ناشی از این بیماری‌ها ممکن است خشک یا خلط‌دار باشد. خروسک معمولاً علت بروز سرفههای شبانه و با صدایی مشابه پارس سگ است. سرفه ناشی از آنفولانزا اغلب شدید و خشک است؛ برای جلوگیری از آنفولانزا می‌توانید از واکسن آنفولانزا استفاده کنید.
آسم
آسم می‌تواند علائم بسیار متفاوت و مختلفی داشته باشد و به همین دلیل تشخیص آن نسبتاً دشوار است. یکی از شایع‌ترین علائم آسم سرفه همراه با خس خس است که اغلب در شب بدتر می‌شود. سرفههای ناشی از آسم ممکن است هنگام فعالیت فیزیکی شدیدتر شوند.
سینوزیت و انواع آلرژی
سرفه‌ی دنباله‌دار، خارش گلو، آبریزش بینی، اشک آمدن چشم‌ها، گلو درد و قرمزی پوست از علائم سینوزیت و آلرژی هستند. آلرژی می‌تواند بر اثر مصرف برخی مواد غذایی، ذرات موجود در هوا، گرد و غبار یا حیوانات خانگی به‌وجود بیاید. برای پیدا کردن منبع آلرژی می‌توانید از پزشک کمک بگیرید.
سیاه سرفه
سیاه سرفه یا پرتوزیس یک بیماری باکتریایی است و بارزترین علامت آن سرفههای متوالی و شدید است. این سرفه‌ها باعث می‌شوند تنفس کودک صدایی بلند داشته باشد. دیگر علائم سیاه‌سرفه آبریزش بینی، عطسه و تب خفیف هستند.
هرچند سیاه‌سرفه یک بیماری مسری است؛ ولی تزریق واکسن کاملاً از ابتلا به آن جلوگیری می‌کند.
درمان سرفه كودكان
همانطور که اشاره کردیم درمان سرفه کودکان بستگی به علت ایجادکننده‌ی آن دارد. علت اغلب موارد سرفه در کودکان عفونت‌ها و بیماری‌های ویروسی هستند. معمولاً سیستم ایمنی بدن به‌طور طبیعی با این بیماری‌ها مبارزه می‌کند و ظرف یک یا دو هفته درمان می‌شوند؛ اما ممکن است داروهای کمکی برای درمان علائمی مانند تب، التهاب و … تجویز شوند.
- آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان سرفه ناشی از عفونت‌های ویروسی هیچ‌گونه تأثیر مثبتی نداشته و حتی می‌توانند مضر باشند.
- پزشکان تنها در مواقعی که سرفه، خواب شبانة کودکان را دچار اختلال کند داروهای سرفه را تجویز می‌کنند. این داروها بیماری را درمان نمی‌کنند؛ بلکه فقط سرفه را متوقف می‌کنند.
- اگر سرفه ناشی از عفونت باکتریایی یا بیماری‌های دیگر باشد، پزشک درمان‌های مناسب با علت بیماری را تجویز می‌کند. بنابراین، در اولین قدم و به‌خصوص در مورد سرفه‌هایی که طولانی شده‌اند یا با علائم دیگر همراه هستند با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.
درمان خانگی سرفه کودکان
بعضی از راهکارهای خانگی می‌توانند سرفه‌ی کودک را بهبود ببخشند:
- بخور آب گرم: روزانه بیست دقیقه بخور آب گرم می‌تواند سرفة کودکان را التیام بخشد.
- از دستگاه‌های رطوبت‌ساز استفاده کنید: اگر هوای خانه رطوبت کافی نداشته باشد و خشک باشد، می‌تواند بر مسیرهای هوایی کودکان اثر گذاشته و باعث خشک شدن آن‌ها شود.
- نوشیدن مایعات گرم: نوشیدن مایعات گرم به تسکین گلودرد کودکان که ناشی از سرفه باشد، کمک می‌کند. به منظور اثربخشی بیشتر می‌توانید به نوشیدنی اطفال یک‌ساله یا بزرگ‌تر عسل نیز اضافه کنید.
- داروهای بدون نیاز به نسخه را با احتیاط مصرف کنید: مصرفداروهای مخصوص سرفه برای کودکان زیر شش سال بدون نظر پزشک ممنوع است. مقدار دارو را طبق توضیحات روی محصول اندازه‌گیری کنید و هرگز بیشتر از مقدار نوشته‌شده مصرف نکنید. اگر علائم بالینی کودک پس از مصرف دارو بهبود پیدا نکردند مصرف دارو را قطع کرده و با پزشک مشورت کنید.
سرفه کودکان در چه شرایطی خطرناک است؟
همان‌طورکه گفتیم در اغلب موارد سرفه‌ی کودکان موضوع چندان نگران‌کننده‌ای نیست؛ ولی در بعضی شرایط اگر سرفه با دیگر علائم بالینی همراه باشد یک فوریت پزشکی محسوب می‌شود و باید به اورژانس مراجعه کنید:
- کودک دچار مشکل در تنفس شده است و قادر به صحبت کردن نیست.
- دچار خفگی شده است یا اینکه سرفههای پشت سر هم و بی‌وقفه دارد.
- بر اثر سرفه از هوش رفته است یا نفس نمی‌کشد.
- لب‌ها یا ناخن‌های کودک رنگی متمایل به آبی پیدا کرده‌اند.
- کودک مدام استفراغ می‌کند.
- هنگام سرفه کردن رنگ پوست کودک قرمزه تیره یا بنفش می‌شود.
- کودک در بلع دچار مشکل شده است.
- هنگام تنفس عمیق به درد قفسه‌ی سینه دچار می‌شود.
- همراه با سرفه خون از دهان خارج می‌شود.
- در مواردی که کودک دچار نقص ایمنی باشد.
- سرفه با تب بالا همراه باشد.
کلام آخر دکترساینا
درمان سرفه كودكان باید حتماً زیر نظر پزشک عمومی یا پزشک متخصص اطفال صورت بگیرد. همچنین اگر کودک شما همراه با سرفه علائم دیگری مانند تب بالا، تنگی نفس، کبود شدن لب‌ها یا زیر ناخن‌ها، حالت تهوع، مشکلات بلع، درد قفسه‌ی سینه و … را دارد فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید. اگر نیاز به صحبت با دکتر کودکان دارید می‌توانید همین حالا در سامانه‌ی دکتر ساینا مشاوره آنلاین پزشک اطفال دریافت کنید.
سؤالات متداول
شایع‌ترین دلیل سرفههای شبانه کودکان آسم است؛ زیرا با دراز کشیدن تحریک می‌شود. احتمال سرفه‌ی شبانه در کودکانی که مبتلا به آسم هستند درصورتی‌که مبتلا به عفونت سینوس‌ها، گرفتگی بینی، تب، آلرژی یا سرماخوردگی باشند افزایش پیدا می‌کند.
سرفه‌ی ناشی از کووید معمولاً با علائم زیر همراه است:
- تب
- تنگی نفس یا دشواری در تنفس
- درد بدن
- گلودرد
- خستگی
- مشکلات گوارشی نظیر استفراغ یا اسهال
- از دست دادن حس چشایی یا بویایی
سرفه کودکان معمولاً دیرتر از دیگر علائم بالینی ناشی از بیماری برطرف می‌شود و به‌طور معمول چند روز تا چند هفته طول میکشد. درصورتی‌که سرفه بیشتر از ۴ هفته ادامه یافت با پزشک اطفال صحبت کنید.
برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.