تنگی مجرای ادرار یکی از مشکلات دستگاه ادراری است که ممکن است در اثر مشکلات و بیماری‌های دیگر ایجاد شود؛ یا ممکن است خود منجر به مشکلاتی همچون عفونت و آسیب به کلیه‌ها شود. این مشکل که معمولاً مردان را درگیر می‌کند، به اشکال مختلفی علائم اولیة خود را نشان می‌دهد. در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا به بررسی تنگ شدن مجرای ادرار، علل پیدایش، عوارض و راه‌های درمان آن پرداخته‌ایم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
علت تنگی مجرای ادرار چیست؟
تنگی مجرای ادرار به دنبال التهاب یا ایجاد زخم در مجرای ادرار به وجود می‌آید و می‌تواند منجر به انسداد مجرا شود. انسداد ممکن است تمام دستگاه ادراری را تحت تأثیر قرار دهد و به عملکرد کلیه‌ها آسیب برساند. تنگی مجرای ادرار در مردان به دلیل داشتن پیشابراه بلندتر بسیار شایع‌تر از زنان است.
شایع‌ترین علل تنگی مجاری ادرار عبارت‌اند از:
- شکستگی در ناحیه لگن
- قرار دادن سوند ادراری
- تابش اشعه
- جراحی پروستات
- بزرگ شدن خوشخیم پروستات
- تومور در مجرای ادرار
- عفونت ادراری
- عفونت‌های آمیزشی مانند کلامیدیا و سوزاک
علائم تنگی مجرای ادرار
تنگی مجاری ادرار ممکن است همراه با علائم مختلفی تظاهر پیدا کند. علائم ممکن است خفیف یا شدید باشند:
- کاهش حجم و جریان ادرار
- نیاز به دفع فوری ادرار
- احساس عدم تخلیه کامل مثانه
- درد یا سوزش هنگام دفع ادرار
- بی‌اختیاری ادرار
- درد در ناحیه پایین شکم یا لگن
- ترشح از مجرای ادرار
- ادرار تیره
- تورم و درد آلت تناسلی در آقایان
- وجود خون یا منی در ادرار
- عدم توانایی در دفع ادرار
- جریان منقطع ادرار (قطع و وصل شدن جریان ادرار)
برای مشاهده لیست بهترین متخصص اورولوژی کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص اورولوژی ارتباط آنلاین با متخصص اورولوژیخطرات و عوارض تنگی مجاری ادرار
تنگی مجاری ادرار باعث انسداد جریان ادرار شده و درصورتی‌که درمان نشود عوارض و خطراتی برای بیمار به همراه دارد. عواملی مانند ابتلا به بیماری مقاربتی، قرار دادن سوند ادراری برای بیمار، عفونت مجرای ادراری و بزرگ شدن پروستات خطر ابتلا به تنگی مجرا را بالا می‌برد.
هنگامی‌که مجرای ادرار دچار تنگی و انسداد می‌شود، ادرار در داخل مثانه جمع شده و باعث تشکیل رسوب و سنگ مثانه می‌شود. همچنین برگشت ادرار به کلیه‌ها باعث آسیب و نارسایی کلیه می‌شود. عفونت‌های ادراری عودکننده نیز از عوارض تنگی مجاری است.
درمان تنگی مجرای ادرار
درمان تنگی مجرای ادرار بستگی به محل بروز و علائم ایجادشده دارد. اگر فرد علائم قابل توجهی نداشته باشد معمولاً پزشک مراقبت در خانه و ویزیت‌های منظم را توصیه می‌کند. چنانچه تنگی باعث احتباس ادراری شده باشد، معمولاً برای کمک به تخلیة ادرار سوند ادراری گذاشته می‌شود.
سایر درمان‌های رایج تنگی مجاری ادرار عبارت‌اند از:
- اتساع مجرای ادرار: در این روش دستگاه مخصوص در داخل مجرای ادرار قرار داده می‌شود تا با ایجاد کشش تدریجی به باز شدن تنگی کمک شود. این روش نسبتاً غیرتهاجمی است و در درمان تنگی مجرا در زنان و مردان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- یورتروتومی: در این روش با استفاده از چاقوی جراحی یا لیزر تنگی مجرا را باز می‌کنند.
- جراحی باز تنگی مجرای ادرار: هنگامی که تنگی مجاری ادرار عمیق باشد از روش جراحی باز برای درمان استفاده می‌شود. در این روش یک برش بر روی مجرای ادرار ایجاد می‌شود و نواحی دچار تنگی برداشته شده و قسمت های سالم به یکدیگر پیوند زده می‌شوند. گاهی ممکن است نیاز به برداشت بافت از سایر قسمت‌های بدن باشد.
عمل تنگی مجرای ادرار
جراحی یکی از روش‌های درمان تنگی مجرای ادراری است. نوع جراحی با توجه به محل تنگی، شدت علائم و ارزیابی مزایا و معایب روش برای بیمار انتخاب می‌شود.
گشاد کردن مجرای ادرار، قرار دادن استنت، بازسازی و ترمیم مجاری ادرار از روش‌های متداول جراحی است.
جنس استنت‌ها معمولاً از تیتانیوم یا استیل است. در این روش پس از اتساع مجرا، با کمک سیستوسکوپی استنت را داخل مجرا در محل تنگ‌شده قرار می‌دهند.
مراقبت‌های بعد از عمل تنگی مجاری ادرار
اکثر بیماران بعد از جراحی تنگی مجرای ادرار سریع بهبود پیدا می‌کنند. ممکن است چند هفته زمان برای کاهش تورم ناحیه جراحی نیاز باشد. به‌طورکلی فعالیت بدنی را باید تا زمان خارج کردن سوند ادراری محدود کنید. درد باید در هفتة اول بعد از جراحی بهبود یابد.
انجام توصیه‌های زیر بعد از جراحی سرعت بهبود را افزایش می‌دهد:
- تا ۴۸ ساعت اول بعد از جراحی حتماً کیسه یخ و کمپرس سرد در ناحیه جراحی قرار دهید.
- کمپرس سرد را به‌طور مستقیم بر روی پوست ناحیه جراحی قرار ندهید.
- درصورتی‌که تورم ناحیة جراحی شدید (بزرگتر از پرتقال) یا خروج ترشحات زیاد باشد، حتماً با جراح خود تماس بگیرید.
- برای کاهش تورم می‌توانید از لباس‌های محافظ کیسه بیضه یا لباس زیر تنگ استفاده کنید.
- حمام رفتن با نظر پزشک معمولاً ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از جراحی بلامانع است.
- از حمام کردن در وان تا یک هفته بعد از جراحی خودداری کنید.
- از داروهای مسکن در صورت نیاز استفاده کنید.
- تا زمان بهبودی از فعالیت سنگین، پیاده روی طولانی و برداشتن اشیاء سنگین خودداری کنید.
- در مورد زمان شروع رابطه جنسی با جراح خود مشورت کنید.
کلام آخر دکترساینا
تنگی مجرای ادرار می‌تواند ناشی از سایر مشکلات دستگاه اداری باشد، همچنین می‌تواند منجر به بروز مشکلات مختلف و خطرناکی در دستگاه ادراری شود. درصورتی‌که به علائم مشکوکی دارید حتماً با یک متخصص اورولوژی صحبت کنید.