سرطان لوزالمعده یا پانکراس از انواع خطرناک سرطان است؛ چراکه علائم سرطان لوزالمعده معمولاً بسیار دیر ظاهر می‌شوند، یا فرد به علائم آن توجه نمی‌کند. ازاین‌روی اغلب درمان دیر آغاز می‌شود؛ یعنی زمانی که فرد مبتلا به سرطان پانکراس پیشرفته شده است.
در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا توضیح می‌دهیم که سرطان لوزالمعده چیست. همچنین علائم سرطان لوزالمعده اولیه و پیشرفته، سرطان پانکراس بدخیم و شیوه‌های تشخیص آن را توضیح می‌دهیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
سرطان لوزالمعده چیست؟
سرطان لوزالمعده زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های پانکراس رشد غیرطبیعی و خارج‌ازکنترل دارند.
پانکراس غده‌ای است که در حفرة شکمی و بین معده و ستون فقرات قرار دارد. پانکراس در هضم غذا و کنترل قند خون نقش مهمی دارد.
به‌طورمعمول سلول‌ها با تقسیم شدن تکثیر می‌شوند و سلول‌های جدید جای سلول‌های پیر را می‌گیرند؛ اما گاهی اوقات این روند طبیعی دچار مشکل می‌شود و سلول‌ها زمانی که نیاز نیست، تکثیر بی‌رویه می‌کنند.
برخی تومورهای پانکراس خوش‌خیم هستند؛ تومورهای خوش‌خیم در جای خود باقی می‌مانند و به بافت‌های دیگر بدن پیشروی نمی‌کنند. تورمورهای بدخیم یا سرطانی تومورهایی‌اند که از کنترل خارج می‌شوند و توان گسترش به سایر بافت‌های بدن را نیز دارند.
علت سرطان لوزالمعده
علت سرطان لوزالمعده به‌درستی مشخص نیست. این نوع سرطان زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های غیرطبیعی در داخل پانکراس رشد کرده و باعث تومور می‌شوند.
در سرطان پانکراس میزان رشد سلول‌های غیرطبیعی افزایش پیدا می‌کند و باعث آسیب و تخریب سلول‌های سالم می‌شوند.
اگرچه علت سرطان لوزالمعده به‌طور دقیق مشخص نیست، اما جهش‌های ژنی ارثی و اکتسابی از عوامل مهم ایجادکننده‌ی این سرطان هستند. ژن‌ها نحوه‌ی عملکرد سلول را تعیین می‌کنند؛ بنابراین تغییر در ژن‌ها باعث سرطان می‌شود.
علائم سرطان لوزالمعده چیست؟
علائم سرطان لوزالمعده معمولاً تا زمانی که بیماری پیشرفت نکند خود را نشان نمی‌دهند. با این وجود علائم سرطان پانکراس عبارت‌اند از:
- درد شکمی که به قسمت پشت منتشر می‌شود
- کاهش وزن ناگهانی
- کاهش اشتها
- زرد شدن پوست
- مدفوع بی‌رنگ یا کم‌رنگ
- ادرار تیره‌رنگ
- خارش پوست
- لخته شدن خون
- خستگی
هریک از این علائم به‌تنهایی نشان‌دهندن سرطان لوزالمعده نیست. بهترین توصیه این است که به‌جای گمانه‌زنی درخصوص بیماری به متخصص مراجعه کنید
برای مشاهده لیست بهترین متخصص گوارش و کبد کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص گوارش ارتباط آنلاین با متخصص گوارشعلائم سرطان پانکراس پیشرفته
سرطان لوزالمعده در مراحل پیشرفته‌ی بیماری عملکرد مثانه، کیسه‌ی صفرا و کبد را مختل می‌کند این اختلال می‌تواند باعث علائم زیر شود:
- خارش پوست
- ادرار تیره
- درد شکم
- زردی پوست
- کاهش وزن بدون دلیل
- احساس سیری سریع بعد از غذا خوردن
- سوءهاضمه
- افسردگی
- شروع ناگهانی دیابت نوع ۲
علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون
نشانه های سرطان لوزالمعده در خون نیز دیده می‌شود و یکی از روشهای تشخیص سرطان پانکراس آزمایش خون است. در آزمایش خون عملکرد آنزیم‌های کبدی بررسی می‌شود.
زردی پوست و چشم یکی از علائم احتمالی سرطان لوزالمعده است. فرد مبتلا به زردی پوست باید از نظر عملکرد کبد ارزیابی شود.
اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین خون به تشخیص مشکلات کبدی، کیسه صفرا یا انسداد ناشی از تومور کمک می‌کند.
تومورمارکرها
نشان‌گرهای سرطانی یا تومورمارکرها ترکیباتی هستند که گاهی اوقات در صورت ابتلا به سرطان‌ها در خون افزایش پیدا می‌کنند.
تومور مارکر CA19-9 ممکن است در سرطان لوزالمعده افزایش پیدا کند. اندازه‌گیری سطح این تومورمارکر به تشخیص ابتلا یا عود بیماری کمک می‌کند.
چه عواملی خطر سرطان لوزالمعده را افزایش می‌دهند؟
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده یا پانکراس را افزایش دهند عبارت‌اند از:
- سیگار کشیدن
- دیابت
- پانکراتیت (التهاب پانکراس)
- چاقی
- سن بالای ۶۵
- سابقه خانوادگی سندرمهای ژنتیکی
برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.
تشخیص سرطان لوزالمعده
تشخیص به‌موقع سرطان لوزالمعده به‌طور قابل‌توجهی احتمال بهبودی را افزایش می‌دهد. بهتر است با مشاهده‌ی علائم سرطان پانکراس حتماً به پزشک مراجعه کنید.
برای تشخیص بیماری، علائم و سابقه‌ی پزشکی موردبررسی قرار می‌گیرد. آزمایش‌هایی که برای تشخیص سرطان پانکراس مورداستفاده قرار می‌گیرد عبارت‌اند از:
- سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی: در این روش تصویری کامل و دقیق از پانکراس گرفته می‌شود.
- سونوگرافی آندوسکوپیک: در این روش یک ابزاری که به دوربین مجهز است برای بررسی بافت پانکراس وارد شکم می‌شود.
- بیوپسی: نمونه‌برداری از بافت پانکراس جهت تشخیص سرطان پانکراس بدخیم
- آزمایش خون: در آزمایش خون نشانگر تومور CA19-9 نشان‌دهنده سرطان پانکراس است.
درمان سرطان پانکراس
جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی درمان‌های رایج سرطان لوزالمعده هستند.انتخاب روش درمان بستگی به مرحله‌ی بیماری، مکان قرارگیری و ترجیح بیمار دارد. در بیشتر مواقع اولین هدف از درمان سرطان لوزالمعده از بین بردن سلول‌های سرطانی است. درصورتی‌که توقف کامل سرطان امکان‌پذیر نباشد، تمرکز درمان بر بهبود کیفیت زندگی و آسیب کمتر است.
برای آشنایی بیشتر با روشهای درمان سرطان پانکراس کلیک کنید.
پیشگیری از سرطان پانکراس
داشتن سبک زندگی سالم شامل حفظ وزن در محدوده‌ی طبیعی، داشتن فعالیت بدنی، تغذیه‌ی سالم و پرهیز از الکل و دخانیات شانس ابتلای شما را به بسیاری از بیماری‌ها ازجمله سرطان پانکراس کاهش می‌دهد.
انجمن سرطان آمریکا نیز توصیه می‌کند برای پیشگیری و بهبود سرطان پانکراس از میوه و سبزیجات تازه‌ی زیاد استفاده کنید و مصرف انواع گوشت قرمز و فرآوری شده را محدود کنید. همچنین مصرف نوشیدنی‌های شیرین و قند را کاهش دهید.
کلام آخر دکتر ساینا
علائم سرطان لوزالمعده مانند بسیاری از سرطان‌ها خود را دیر نشان می‌دهند؛ اما آزمایش خون یک راه ساده برای شناسایی به‌موقع مشکلات پانکراس است. با انجام آزمایش‌های چکاپ سالانه سلامت خود را تضمین کنید. همچنین علائمی مانند بي‌حالی، کاهش وزن بی‌دلیل، کاهش اشتها می‌توانند علائم سرطان پانکراس باشند. درصورتی‌که چنین علائمی را برای بیش از چند روز دارید حتماً با متخصص گوارش و کبد مشورت کنید.
سؤالات متداول
برخی محققان معتقدند که بیش از ۹۵ درصد مبتلایان به سرطان پانکراس عمر طولانی ندارند. این سرطان در مراحل اولیه هیچ علائمی ندارد و تشخیص آن دیر صورت می‌گیرد؛ برای همین بسیار کشنده است.
طبق توصیه انجمن سرطان آمریکا برای پیشگیری و بهبود سرطان پانکراس از میوه و سبزیجات تازه‌ی زیاد استفاده کنید و مصرف انواع گوشت قرمز و فرآوری شده را محدود کنید. همچنین مصرف نوشیدنی‌های شیرین و قند را کاهش دهید.
قطع مصرف سیگار و نوشیدنی‌های الکلی در پیشگیری از انواع سرطان مؤثر هستند. همچنین حفظ وزن در محدوده‌ی طبیعی و تحرک کافی از سرطان پیشگیری می‌کند.