بایدها و نبایدهای درمان گیاهی آب مروارید چشم

آب‌مروارید یکی از اختلالات شایع چشم و یکی از مهم‌ترین دلایل نابینایی در سرتاسر جهان است. درمان این عارضه تنها با عمل جراحی امکان‌پذیر است و هیچ‌یک از روش‌های درمان گیاهی آب مروارید چشم باعث بهبود این بیماری نمی‌شوند؛ اما برخی از آن‌ها فقط می‌توانند به بهبود سلامت چشم کمک کنند.

در ادامه‌ی این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا برخی از روش‌هایی را که از آن‌ها به‌عنوان درمان خانگی و گیاهی آب مروارید چشم یاد می‌شود معرفی کرده و تأثیر آن‌ها را بر سلامت چشم توضیح می‌دهیم. برای مطالعه بخش موردنظر خود می‌توانید بر تیتر آن در فهرست کلیک کنید. اگر در موبایل می‌خوانید، تیتر را لمس کنید.

یکی از مهمترین دلایل نابینایی در جهان

آب مروارید عامل بیش از یک‌سوم نابینایی‌ها و عامل یک‌ششم از مشکلات بینایی در سرتاسر جهان است. ۲۵ درصد افراد بالای ۶۵ سال و ۵۰ درصد افراد بالای ۸۰ سال به دلیل آب مروارید دچار کاهش بینایی جدی شده‌اند.^[۱]

این بیماری با تغییر نمره‌ی عینک یا لنز و جراحی قابل درمان است. جراحی یکی از ایمن‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمانی است. در این صورت، با روش‌هایی مانند جراحی با لیزر و جراحی با برش میکرو، لذت دیدن شفاف و عالی به بیماران هدیه داده می‌شود.

درمان گیاهی آب مروارید چشم تا چه حد مؤثر است؟

همانطور که در ابتدای مطلب اشاره کردیم درمان آب مروارید تنها با عمل جراحی امکان‌پذیر است و هیچ‌یک از مواد غذایی و روش‌هایی که تحت عنوان درمان گیاهی آب مروارید چشم معرفی می‌شوند قادر به درمان این عارضه‌ی چشمی نیستند. این روش‌ها تنها به حفظ سلامت چشم کمک کرده و ممکن است تا حدودی از ابتلا به آب مروارید پیشگیری کنند. برای درمان این عارضه‌ی چشمی حتماً به چشم‌پزشک مراجعه کنید.

درمان گیاهی آب مروارید چشم با کورکومین

استرس اکسیداتیو در بدن به معنی زیاد شدن رادیکال‌های آزاد است. اعتقاد بر این است که آسیب‌های ناشی از استرس اکسیداتیو به عدسی چشم احتمال ابتلا به انواع مختلف آب مروارید را افزایش می‌دهد.

زردچوبه حاوی ماده‌ای به نام کورکومین است که خواص آنتی‌اکسیدانی داشته و به کاهش آسیب‌های اکسیداتیو کمک می‌کند.

در برخی از آزمایش‌ها کورکومین به بهبود سلامت چشم کمک کرده است.

همچنین در برخی از مطالعات انجام‌شده بر موش‌ها کورکومین با جلوگیری از هیپرگلایسمی (بالا رفتن قند خون) از پیشرفت آب مروارید در افراد مبتلا به دیابت جلوگیری می‌کند.^[۲]

درمان گیاهی آب مروارید با قره‌قات

قره‌قات (قره‌گیله یا سیاه‌گیله) میوه‌ای است نزدیک به زغال‌اخته و بومی اروپا است که اغلب به‌صورت تازه خورده می‌شود یا به‌صورت مربا و آب‌میوه مصرف می‌شود. قره‌ قات به‌صورت پودر یا قرص‌های مکمل نیز موجود است.

این خوراکی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های آنتوسیانین و پلی فنول است که برای بهبود سلامت چشم استفاده می‌شوند.

قره‌قات به‌عنوان یک منبع غنی از آنتی‌اکسیدان به مهار التهاب و محافظت در برابر بیماری‌های مرتبط با استرس اکسیداتیو نظیر بیماری التهابی روده، بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، التهاب لثه و اختلال شناختی مرتبط با سن کمک کند.

گفته می‌شود آنتوسیانین‌های موجود در قره‌قات باعث کاهش التهاب و ایجاد ثبات در بافت‌های حاوی کلاژن مانند غضروف، تاندون‌ها و رباط‌ها می‌شوند.

این گیاه همچنین دیواره‌ی رگ‌های خونی را تقویت می‌کند و گاهی به‌صورت خوراکی برای واریس و بواسیر مورد مصرف قرار می‌گیرد.^[۳]و[۴]

درمان خانگی آب مروارید چشم با لوتئین

لوتئین نوعی کاروتنوئید (ویتامین) بوده و مربوط به بتاکاروتن و ویتامین A است. غذاهای غنی از لوتئین شامل زرده‌ی تخم‌مرغ، کلم بروکلی، اسفناج، کلم‌پیچ، ذرت، فلفل نارنجی، کیوی، انگور، آب‌پرتقال، کدوسبز و کدوتنبل هستند. مصرف لوتئین به همراه یک وعده غذایی پرچربی میزان جذب آن را بالا می‌برد.

بسیاری از افراد لوتئین را ویتامین چشم می‌دانند. این ماده معمولاً به‌صورت خوراکی برای جلوگیری از بیماری‌های چشمی مانند دژنراسیون ماکولا وابسته‌به‌سن (تخریب لکه‌ی زرد) و آب‌مروارید مصرف می‌شود. هیچ مدرک علمی معتبری برای اثربخشی این ماده بر دیگر بیماری‌های چشمی موجود نیست.

مصرف لوتئین و بالا بودن مقدار آن در بدن بر خطر ابتلا به آب مروارید تأثیر مستقیم داشته و احتمال ابتلا را کاهش می‌دهد. استفاده از مکمل‌های حاوی لوتئین و زاگزانتین برای افرادی که این مواد را در رژیم غذایی روزانه‌ی خود ندارند خطر ابتلا به آب مروارید را کاهش می‌دهد. همچنین به نظر می‌رسد مصرف مکمل‌های حاوی لوتئین در افراد مسنی که به آب مروارید مبتلا هستند و لوتئین را در رژیم غذایی خود ندارند باعث بهبود بینایی می‌شود.

بسیاری از مولتی‌ویتامین‌ها معمولاً حاوی مقدار نسبتاً کمی لوتئین مثلاً ۰.۲۵ میلی‌گرم در هر قرص هستند.

لوتئین چگونه اثربخشی می‌کند؟

لوتئین یکی از دو کاروتنوئید اصلی است که به‌عنوان رنگدانه‌ی رنگی در چشم انسان یافت می‌شود (ماکولا و شبکیه). باور بر این است که این ماده به‌عنوان فیلتر نور عمل کرده و از بافت چشم در برابر آسیب نور خورشید محافظت می‌کند.^[۶]

چای

چندین عامل در ابتلا به آب مروارید نقش دارند. استرس اکسیداتیو یکی از عوامل مهم اثبات‌شده در بروز این بیماری است.

بنابراین رویکرد دارویی شامل مکمل‌ها و مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند ابتلا را به تأخیر بیندازد یا پیشرفت آب‌مروارید را متوقف کند.

خواص آنتی‌اکسیدانی عصاره‌های چای و فلاونوئیدها با توانایی آن‌ها در مهار تولید رادیکال‌های آزاد، از بین بردن رادیکال‌های آزاد و یون‌های فلزی جایگزین شلات آشکار می‌شود.

اعتقاد بر این است که قدرت آنتی‌اکسیدانی این مواد بسیار کارآمدتر از ویتامین‌های C و E و سایر آنتی‌اکسیدان‌های رایج است.

تحقیقات چه می‌گویند؟

مطالعات نشان داده‌اند که نوشیدن چای می‌تواند تأثیر مثبتی بر پیشگیری از ابتلا به آب مروارید داشته باشد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی چای عمدتاً به دلیل پلی‌فنول‌ها است که از اصلی‌ترین ترکیبات چای شناخته می‌شوند. اثرات محافظتی پلی‌فنول بر آب مروارید توسط بسیاری از مطالعات هم بر موجودات زنده و هم در محیط آزمایشگاهی تائید شده است.

چای سبز، سیاه و اولانگ سه نوع محبوب چای هستند که به ترتیب سه روش اصلی تولید چای را نشان می‌دهند: تخمیر نشده، کاملاً تخمیر شده و نیمه تخمیر شده.

اگرچه درصد پلی‌فنول‌های موجود در چای سیاه کمتر از چای سبز است؛ ولی به دلیل روش تولید متفاوت که منجر به کاهش فعالیت آنتی‌اکسیدانی می‌شود چای سیاه در جلوگیری از آب مروارید نیز مؤثر است؛ اما مصرف چای سبز بر پیشگیری از ابتلا به آب مروارید مؤثرتر است.^[۷]

پیشگیری

هیچ مطالعه‌ای چگونگی جلوگیری از آب مروارید یا کند کردن پیشرفت آن را ثابت نکرده است؛ اما پزشکان معتقدند چند مورد می‌تواند مؤثر باشد:

انجام چکاپ دوره‌ای و منظم

 معاینات چشمی کمک می‌کنند آب مروارید یا سایر بیماری‌های چشمی را در مراحل اولیه‌ی ابتلا به آن‌ها تشخیص دهید. از چشم پزشک بپرسید که هرچند وقت یک‌بار باید معاینه‌ی چشم انجام دهید.

ترک سیگار

از پزشک خود در مورد روش‌های ترک سیگار مشاوره بگیرید. داروها، مشاوره و راهکارهای دیگری برای کمک به شما وجود دارند.

کنترل بیماری‌ها و مشکلات سلامتی‌

اگر مبتلا به دیابت یا سایر موارد پزشکی هستید که می‌توانند خطر آب مروارید را افزایش دهند، حتماً برنامه‌ی درمانی خود را دنبال کنید.

رژیم غذایی سالم و مملو از میوه و سبزیجات

افزودن انواع میوه‌ها و سبزیجات رنگی به رژیم غذایی بهترین راه برای دریافت ویتامین‌ها و مواد مغذی موردنیاز شماست. میوه‌ها و سبزیجات دارای آنتی‌اکسیدان‌های زیادی هستند که به حفظ سلامت چشم کمک می‌کنند.

اثربخشی قرص‌ها و مکمل‌های حاوی آنتی‌اکسیدان بر جلوگیری از شکل‌گیری آب مروارید ثابت نشده است؛ ولی طبق یک مطالعه‌ی بسیار گسترده داشتن یک رژیم غذایی مملو از ویتامین‌ها و مواد معدنی در کاهش خطر ابتلا به این عارضه مؤثر است. میوه‌ها و سبزیجات برای سلامتی بسیار مفیدند و راهی مطمئن برای افزایش میزان مواد معدنی و ویتامین‌های مصرفی شما هستند.

استفاده از عینک آفتابی

ممکن است پرتوهای فرابنفش خورشید در ابتلا به آب مروارید نقش داشته باشند. هنگامی‌که در فضای باز هستید با زدن عینک آفتابی جلو پرتوهای فرابنفش نوع B را بگیرید.

پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های الکلی

 مصرف نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند خطر ابتلا به این عارضه‌ی چشمی را افزایش دهد.

رژیم غذایی مناسب در آب مروارید

اگرچه آب مروارید یک بیماری وابسته به سن و ژنتیک است و راهی برای تغییر این دو وجود ندارد؛ ولی تغییر رژیم غذایی می‌تواند بسیار اثربخش باشد.

برخی تحقیقات نشان می‌دهد که خوردن غذاهای حاوی آنتی‌اکسیدان‌های زیاد مانند ویتامین‌های C و E ممکن است به جلوگیری از آب مروارید کمک کند. اگر به آب مروارید مبتلا هستید مصرف چنین غذاهایی ممکن است پیشرفت این بیماری را آهسته کند.

منابع غنی از ویتامین C عبارت‌اند از:

• مرکبات (پرتقال، گریپ‌فروت، لیموترش و …)
• گوجه‌فرنگی و آب‌گوجه‌فرنگی
• فلفل قرمز و سبز
• کیوی
• کلم بروکلی
• توت‌فرنگی
• جوانه بروکسل
• طالبی
• سیب‌زمینی

افزایش مصرف منابع ویتاوین E

روغن‌های گیاهی مانند آفتابگردان، گلرنگ یا جوانه گندم منابع بسیار خوبی برای ویتامین E هستند. آجیل‌ها به‌ویژه بادام و بادام‌زمینی نیز غنی از این ویتامین هستند. سبزیجات سبز مانند اسفناج و کلم بروکلی نیز همین‌طور هستند. بعضی از غذاهای بسته‌بندی‌شده نیز ممکن است حاوی ویتامین E اضافی باشند. برای اطمینان اطلاعات نوشته‌شده روی جعبه‌ی محصولات را مطالعه کنید.

همان‌طور که گفتیم لوتئین و زاگزانتین نیز دو ویتامین دیگر هستند که می‌توانند به محافظت از چشمان شما در برابر آب مروارید کمک کنند. تخم‌مرغ و سبزیجات برگ‌دار و سبز حاوی این دو ویتامین هستند.

مصرف ۵ وعده میوه و سبزی در روز

حتماً هر روز میوه و سبزیجات بخورید. مصرف پنج وعده میوه و سبزی در روز می‌تواند بیش از ۱۰۰ میلی‌گرم ویتامین C و ۵ تا ۶ میلی‌گرم لوتئین و زاگزانتین به بدن‌تان برساند. با مصرف تنها دو وعده آجیل در روز می‌توانید ۸ تا ۱۴ میلی‌گرم ویتامین E دریافت کنید. اگر مصرف این مواد غذایی برایتان دشوار است می‌توانید از قرص‌ها و مکمل‌های غذایی استفاده کنید؛ ولی حتماً قبل از مصرف هرگونه قرص ابتدا با پزشک خود صحبت کنید.

کلام آخر دکتر ساینا

همانطور که اشاره کردیم درمان گیاهی آب مروارید چشم امکان‌پذیر نیست و این روش‌های درمانی تنها به‌منظور پیشگیری و بهبود علائم است. شما می‌توانید با تغذیه‌ی سالم و مصرف به‌اندازه‌ی موارد مغذی و ویتامینی در حفظ سلامت چشمان خود بکوشید. همچنین به یاد داشته باشید در صورت ابتلا به آب مشکلات چشمی باید برای درمان به چشم‌پزشک مراجعه کنید.