زگیل مقعدی یکی از همه‌گیرترین انواع بیماری‌های آمیزشی در سراسر دنیا است. زائده‌های خارشی و آزاردهنده‌ای که درون و اطراف مقعد رشد می‌کنند، از ورود ویروس HPV به بدن و ابتلا به زگیل تناسلی خبر می‌دهند. شایع‌ترین علت ابتلا به این بیماری ارتباط جنسی مقعدی با فرد مبتلا به اچ‌پی‌وی است. اگر چیز زیادی درباره این بیماری پرخطر نمی‌دانید، اکنون وقت آن است که زگیل مقعدی را بهتر بشناسید! در این مقاله، علائم و علل این عارضه و روش‌های نوین و مؤثر درمان آن را بررسی می‌کنیم. همچنین، از راهکارهای پزشکی و خانگی برای درمان زگیل‌های مقعدی خواهیم گفت.
فهرست آنچه می‌خوانید:
- زگیل مقعدی یا کندیلوم آکومیناتا چیست؟
- آشنایی با انواع زگیل‌های مقعدی
- علائم زگیل مقعدی در مردان و زنان: نشانه‌هایی که نباید نادیده بگیرید!
- علت به‌وجودآمدن زگیل مقعدی
- چه کسانی در معرض خطر هستند؟
- تشخیص زگیل مقعدی: چگونه می‌توان مطمئن شد؟
- روش‌های درمان زگیل مقعدی: از درمان‌های خانگی تا پزشکی
- پیشگیری از زگیل مقعدی: راهکارهای مؤثر برای محافظت
- عوارض زگیل مقعدی: مشکلات پنهانی که باید بشناسید!
- تفاوت بواسیر و زگیل مقعدی
- کلام آخر دکترساینا
- سؤالات متداول
زگیل مقعدی یا کندیلوم آکومیناتا چیست؟
زگیل مقعدی (anal warts) زائده کوچکی است که در اطراف و در داخل مقعد (حفره راست‌روده) رشد می‌کند و علت ظاهرشدن آن ورود ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) به بدن است. نام علمی این نوع زگیل «کندیلوم آکومیناتا» است و از طریق تماس جنسی یا تماس پوست به پوست با فرد آلوده به ویروس منتقل می‌شود.
این نوع زگیل تناسلی لزوما علامت خاصی ندارد. برجستگی‌های اطراف مقعد ممکن است به‌قدری کوچک و جزئی باشند که فرد تا مدت‌ها متوجه حضور آنها نشود. درصورت پیشرفت ویروس در بدن و شدت‌یافتن بیماری، زمانی که زگیل‌ها به‌قدر کافی بزرگ و حساس شوند و با خارش و خون‌ریزی همراه باشند، تشخیص آن دیگر سخت نیست. زگیل مقعدی ممکن است ابتدا در یک نقطه شکل بگیرد و به‌مرور زمان، به سایر بخش‌های دستگاه تناسلی منتقل شود.
آشنایی با انواع زگیل‌های مقعدی
انواع زگیل‌های مقعدی را می‌توان در یکی از این دو دسته‌بندی گنجاند: زگیل داخل مقعد یا زگیل کنار مقعد.
۱. زگیل داخل مقعد
زگیل‌های داخل رکتوم معمولا با سوزش، خون‌ریزی، درد و خارش آزاردهنده همراه هستند و هرگونه تحریک، مثل رابطه جنسی مقعدی، وضعیت آنها را تشدید می‌کند. تماس با این زگیل‌ها خطر انتقال ویروس HPV را به‌دنبال دارد. حتی ممکن است حین زایمان طبیعی از مادر مبتلا به نوزاد منتقل شود. یکی از روش‌های تشخیص قطعی زگیل داخل مقعد، معاینه مقعدی یا آنوسکوپی است.
۲. زگیل تناسلی کنار مقعد
زگیل‌های خارجی مقعد به شکل توده‌های کوچک و نرم اطراف روزنه راست‌روده رشد می‌کنند و ممکن است ظاهری صاف یا گل‌کلمی داشته باشند. این توده‌ها معمولا درد ندارند اما با خارش و سوزش آزاردهنده همراه هستند. درصورتی‌که آثار ابتلا به زگیل تناسلی در نواحی کنار مقعد قابل‌مشاهده باشد، پزشک برای اطمینان از سلامت محیط داخلی رکتوم، معاینه مقعدی انجام می‌دهد.
علائم زگیل مقعدی در مردان و زنان: نشانه‌هایی که نباید نادیده بگیرید!
زگیل مقعدی در داخل و اطراف حفره مقعد، به‌صورت برآمدگی‌های کوچک شروع به رشد می‌کند. اندازه این برآمدگی‌ها در ابتدا بسیار کوچک و غیرقابل‌توجه است. رفته‌رفته، در مسیر رشد، این برآمدگی‌ها کنارهم قرار می‌گیرند و ظاهری شبیه گل‌کلم پیدا می‌کنند. این برآمدگی‌ها زگیل نام دارند و ممکن است در رنگ‌های هلویی، زرد، صورتی یا قهوه‌ای روشن باشند یا درست هم‌رنگ با پوست ظاهر شوند.
مهم است بدانید زگیل تناسلی غالبا بدون درد و ناراحتی است، تا‌آنجا‌که ممکن است مدت‌ها در بدن خاموش باشند و فرد مبتلا از آنها بی‌اطلاع باشد. شاید همراه با خارش، خون‌ریزی، ترشح غیرعادی مقعدی و احساس توده در ناحیه مقعد باشد اما معمولا درد ندارد. هم‌زمان با رشد زگیل در ناحیه مقعد، زنان احتمالا با زائده‌هایی روی فرج، واژن یا دهانه رحم و مردان با زائده‌هایی روی آلت تناسلی، کیسه بیضه، ران‌ها یا کشاله ران مواجه می‌شوند که از علائم مهم زگیل مقعدی در مردان و زنان است.
علت به‌وجودآمدن زگیل مقعدی
طبق آماری که مرکز کنترل بیماری‌ها (CDC) اعلام می‌کند، ۹۰ درصد کل آمار زگیل‌های مقعدی براثر ورود ویروس HPV انواع ۶ و ۱۱ به بدن اتفاق می‌افتند که رقمی سرسام‌آور است! این عفونت مقاربتی ازطریق تماس جنسی، آمیزش دهانی، آمیزش مقعدی و حتی تماس پوست به پوست با فرد آلوده، به فرد سالم منتقل می‌شود، حتی اگر درظاهر، اثرات آن در بدن فرد آلوده قابل‌مشاهده نباشد و عملا ویروس در بدن غیرفعال باشد.
چه کسانی در معرض خطر هستند؟
این ویروس در کمین همه آدم‌هاست، حتی کسانی که تک‌همسرند و از روابط باز با شرکای جنسی متعدد دوری می‌کنند. کاندوم مانع قطعی انتقال HPV نیست و حتی درصورت استفاده از آن، امکان ابتلا به عفونت‌های مقاربتی وجود دارد. به‌طور کلی، این افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به HPV هستند:
- افرادی که رابطه جنسی محافظت‌نشده دارند؛
- افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند؛
- کسانی که رابطه مقعدی دارند؛
- افرادی که تجربه رابطه جنسی با تماس صمیمی با فرد مبتلا به عفونت های مقاربتی را دارند؛
- کسانی که رابطه جنسی در سن پایین دارند؛
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند.
تشخیص زگیل مقعدی: چگونه می‌توان مطمئن شد؟
پزشک ابتدا می‌کوشد با معاینه فیزیکی و بصری تشخیص دهد که فرد به ویروس HPV مبتلا است یا خیر. حتی ممکن است مقداری اسید استیک (سرکه) روی برجستگی‌های گوشتی بمالد تا با تغییر رنگ آنها به سفید، معاینه دقیق‌تری داشته باشد. گاهی اوقات پزشک برای جست‌و‌جوی زگیل در داخل کانال مقعدی آنوسکوپی را تجویز می‌کند و در کنار آن، یک آزمایش پاپ‌اسمیر برای بیمار می‌نویسد تا معاینه کاملی از ناحیه لگن داشته باشد.
اگر وضعیت زگیل‌ها مشکوک به نظر برسد یا به درمان‌های اولیه پاسخ ندهند، پزشک برای تشخیص سراغ روش‌های مطمئن‌تر مثل بیوپسی می‌رود و با نمونه‌برداری از بافت آسیب‌دیده، به تشخیص قطعی می‌رسد.
روش‌های درمان زگیل مقعدی: از درمان‌های خانگی تا پزشکی
روش درمان زگیل تناسلی در مقعد بسته به تعداد زگیل‌ها، اندازه آنها و علائمی که دارند، به‌تشخیص پزشک معالج تعیین می‌شود. گاهی اوقات بدن ویروس زمینه‌ای را خودبه‌خود دفع و زگیل‌ها را درمان می‌کند اما گاهی هم درمان قطعی نیازمند شروع فوری است. در ادامه، رایج‌ترین روش‌های درمان زگیل مقعدی در زنان و مردان را معرفی می‌کنیم.
۱. درمان زگیل مقعدی با داروهای موضعی
اگر علائم زگیل ازجمله خون‌ریزی مقعدی یا زخم‌ها خفیف و زگیل‌ها نسبتا کوچک باشند، پزشک درمان موضعی را با تجویز این داروها آغاز می‌کند:
- پماد ایمی‌کیمود؛
- محلول یا ژل پودوفیلوکس؛
- پماد سینکاتچینز.
به‌هیچ‌وجه داروهای موضعی بدون نسخه را در ناحیه حساس مقعد استفاده نکنید. گوش‌به‌حرف پزشک باشید و دستورالعمل استفاده از داروهای موضعی را با دقت دنبال کنید.
۲. درمان زگیل مقعدی با کرایوتراپی
در مراحل پیشرفته‌تر، پزشک برای برداشتن زگیل مقعدی سراغ نیتروژن مایع می‌رود. اساس کرایوتراپی خشک‌کردن زگیل از طریق انجماد و سرمادرمانی است. همچنین ممکن است پزشک برای سوزاندن و تخریب بافت زگیل از محلول‌های اسیدی تری کلراستیک یا بی کلراستیک اسید استفاده کند.
۳. درمان زگیل مقعدی با لیزر
لیزردرمانی بهترین، سریع‌ترین و مؤثرترین درمان زگیل مقعدی داخلی و خارجی است. پزشک در این روش از تابش نور شدید و انتقال انرژی برای خشکاندن زگیل‌ها استفاده می‌کند و معمولا زمانی سراغ آن می‌آید که شرایط بیمار وخیم و وضعیت ظاهری زگیل تناسلی پیشرفته باشد.
۴. درمان زگیل مقعدی با جراحی
زمانی که زائده‌های گوشتی زگیل مقعدی داخل کانال مقعد باشند یا ابعاد آنها به‌قدری بزرگ شده که کار از درمان موضعی گذشته باشد، پزشک به‌صلاحدید خود سراغ جراحی می‌رود. بعد از این جراحی، بیمار چند روزی باید استراحت کند تا اثر جراحی به‌طور کامل بهبود پیدا کند. مدت‌زمان بهبودی و بازگشت به فعالیت‌های روزمره به پیشرفت زگیل تناسلی و سنگینی جراحی بستگی دارد.
۵. درمان زگیل مقعدی در خانه
درمان خانگی زگیل مقعدی روشی امن و کم‌تهاجمی برای کاهش آثار و علائم زگیل مقعدی است. استفاده از روغن درخت چای، فندق افسونگر، چای سبز، سیر، سرکه سیب، آلوئه‌ورا، پوست موز و زردچوبه ازجمله روش‌های طبیعی است که اثربخشی آنها از نظر علمی تأیید شده است. برای اطلاع بیشتر در مورد روش‌های خانگی اینجا کلیک کنید.
پیشگیری از زگیل مقعدی: راهکارهای مؤثر برای محافظت
همانند دیگر بیماری‌های مقاربتی، رابطه جنسی ایمن بهترین راه پیشگیری از ورود ویروس به بدن است. سایر اقدامات کاربردی جهت پیشگیری از زگیل مقعدی عبارت‌اند از:
- از تماس جنسی با افراد مبتلا به زگیل مقعدی یا تناسلی فعال خودداری کنید.
- در طول رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. اگرچه استفاده از آن تضمینی نیست، خطر را کاهش می‌دهد.
- در مورد واکسن HPV و اینکه واجد شرایط آن هستید یا خیر، با پزشک خود صحبت کنید.
- بهداشت شخصی خود را به‌ویژه حین استفاده از وسایل عمومی رعایت کنید.
- معاینه دوره‌ای داشته باشید و مرتب وضعیت سلامتی خود را بررسی کنید.
عوارض زگیل مقعدی: مشکلات پنهانی که باید بشناسید!
زگیل تناسلی علاوه بر اثرات مخرب بر سلامت جسمانی، بر سلامت روان فرد تأثیر می‌گذارد و ناخودآگاه موجب خجالت، استرس، اضطراب و کمبود اعتمادبه‌نفس در افراد می‌شود. این عارضه پرخطر در مراحل پیشرفته‌تر بر باروری نیز تأثیر منفی می‌گذارد و روابط زناشویی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
از سلامت روان که بگذاریم، خطرناک‌ترین عوارض جسمی ویروس HPV شامل عفونت و ابتلا به سرطان مقعد است. سرطان مقعد براثر تغییرات غیرطبیعی سلول‌های مقعد اتفاق می‌افتد. این تغییرات دیسپلازی مقعد نامیده می‌شوند و مهمترین عامل آنها ابتلا به ویروس HPV است.
سویه‌های خطرناکی از ویروس HPV می‌توانند مدت‌ها خفته و خاموش در بدن بمانند و علامت خاصی نداشته باشند. تشخیص زودهنگام HPV در بدن از پیشرفت ویروس تا مرحله سرطان مقعد جلوگیری می‌کند. با واکسیناسیون به‌موقع و پیگیری علائم در مراحل اولیه می‌توانید خطر گسترش زگیل مقعدی را هم در خود و هم در همسرتان کاهش دهید.
تفاوت بواسیر و زگیل مقعدی
زگیل مقعدی و بواسیر در مراحل ابتدایی رشد مشابه یکدیگر ظاهر می‌شوند، تا‌جایی‌که ممکن است این دو را با یکدیگر اشتباه بگیرید! اما به‌مرور زمان تغییراتی در شکل ظاهری و علائم هریک ایجاد می‌شود که تمایز این دو را ساده‌تر می‌کند.
در جدول زیر مهمترین تفاوت‌های بواسیر و زگیل مقعدی را بخوانید:
تفاوت بواسیر و زگیل مقعدی
| بررسی بیماری | بواسیر | زگیل مقعدی |
| علت ابتلا | فشارهای مکرر به بافت ناحیه مقعد مرتبط با یبوست یا اسهال مزمن | ورود ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) به بدن |
| علائم | درد و خارش به‌خصوص هنگام مدفوع، خون‌ریزی | رشد زائده‌های گل کلمی اطراف مقعد، خارش، بدون درد |
| تشخیص | معاینه فیزیکی | معاینه فیزیکی، آنوسکوپی، پاپ‌اسمیر، بیوپسی (بافت‌برداری) |
| درمان | اصلاح رژیم غذایی و مصرف مواد غذایی پرفیبر، نوشیدن آب زیاد، استفاده از داروهای ملین، حمام نشیمن و جراحی | مصرف کرم‌های موضعی، کرایوتراپی (سرمادرمانی)، اعمال محلول‌های اسیدی، لیزردرمانی، الکتروکوتر و جراحی |
کلام آخر دکترساینا
زگیل مقعدی در مراحل ابتدایی تهدیدگر زندگی بیمار نیست و می‌توان با واکسیناسیون و مراجعه فوری به پزشک، پیش از آنکه علائم بیماری شدت پیدا کند و به عوارض جدی‌تر ختم شود، آن را در نطفه خفه کرد. اگر به این عارضه مبتلا هستید، برای رهایی از آن آماده اصلاح سبک زندگی، حفظ روتین بهداشتی و آغاز روند درمان تحت‌نظارت پزشک متخصص باشید. در وب‌سایت دکترساینا پزشکان و متخصصان مجرب در زمینه سلامت جنسی و بیماری‌های مقاربتی آماده خدمت‌رسانی به شما هستند. همین حالا جلسه مشاوره آنلاین خود را آغاز کنید تا از راهکارهای پزشکی و خانگی برای درمان زگیل‌های مقعدی مطلع شوید.
برای مشاهده لیست بهترین متخصصان بهداشت و سلامت جنسی کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص سلامت جنسی ارتباط آنلاین با متخصص سلامت جنسیسؤالات متداول
در ۸۰درصد مبتلایان، درمان خودبه‌خود در عرض ۱۸ تا ۲۴ ماه اتفاق می‌افتد اما درصورت درمان پزشکی، فرایند درمان چند هفته طول می‌کشد.
برای محافظت از ناحیه آسیب‌دیده در برابر اصطکاک و کمک به بهبود آن، دستکم تا ۲ هفته بعد از بهبودی کامل زگیل‌ها از رابطه جنسی اجتناب کنید.
خیر، زگیل تناسلی مقعدی برخلاف هموروئید درد ندارد. زائدهها صرفا خارشی هستند و موجب ترشحات مخاطی و بعضا خون‌ریزی می‌شوند.
بله، زگیل مقعدی یکی از انواع زگیل تناسلی است و از طریق هرگونه ارتباط و تماس جنسی به افراد دیگر منتقل می‌شود.
برای آنکه با پیشرفت زگیل مقعدی سلامت فرد و همسر او به خطر نیفتد، پزشک در مواقع ضروری اقدام به برداشتن زگیل مقعدی می‌کند؛ چراکه احتمال رشد و تکثیر زائدهها وجود دارد.
بله، این زگیل یکی از خطرناک‌ترین انواع از بیماری‌های آمیزشی است که بدن را مستعد ابتلا به سویه‌های خطرناکتر و سرطانزای ویروس HPV می‌کند.
درمان خانگی زگیل تناسلی مقعدی برای کاهش علائم مؤثر است اما کافی نیست. بهترین و مؤثرترین راه درمان این زائدهها لیزر و جراحی است.