علائم سرطان خون چیست؟ + انواع، تشخیص و درمان

خیلی از ما وقتی درباره بیماری به نام سرطان خون صحبت می‌شود، دچار ترس، احساس غم و نگرانی بابت ازدست‌دادن عزیزانمان می‌شویم؛ شاید هم از گوشه‌وکنار شایعاتی درباره علائم این بیماری شنیده باشیم و حداقل یک بار به‌اشتباه فکر کرده باشیم خود یا عزیزانمان به آن مبتلا شده‌ایم و دیگر امیدی به ادامه زندگی نیست!

اما خوشبختانه امروزه به لطف پیشرفت علم پزشکی، سرطان خون دیگر به معنای پایان زندگی فرد نیست. در این مقاله شما را با انواع سرطان خون، امید به زندگی افراد مبتلا، علائم و روش‌های درمان آن آشنا می‌کنیم.

سرطان خون چیست؟

سرطان خون یا لوسمی نوعی از سرطان مغز استخوان است. خون ما از گلبول‌های قرمز (مسئول حمل اکسیژن در بدن)، گلبول‌های سفید (مسئول مقابله با عفونت‌ها) و پلاکت‌ها (مسئول کنترل خونریزی) تشکیل شده است. این سلول‌ها داخل مغز استخوان تولید می‌شوند. در افراد مبتلا به سرطان خون، رشد این سلول‌ها به دلیل رشد بیش‌ازاندازه برخی سلول‌های غیرطبیعی، مختل می‌شود. این مشکل باعث می‌شود سلول‌های خونی شکست بخورند و نتوانند وظایف خود را به‌درستی انجام دهند.

سرطان خون چقدر شایع است؟

هر سال حدود ۱ میلیون و ۲۴۰ هزار نفر در جهان به سرطان خون مبتلا می‌شوند که این آمار فقط ۶ درصد از موارد ابتلا به انواع سرطان را تشکیل می‌دهد. (منبع: BMS)

انواع سرطان خون

سرطان خون انواع مختلفی دارد و هرکدام از آن‌ها نیز دارای زیرمجموعه‌های مختلفی‌اند:

۱. لوسمی

لوسمی (لوکمی) شایع‌ترین نوع سرطان خون است که به دلیل رشد غیرطبیعی گلبول‌های سفید خون و اختلال در تولید گلبول قرمز و پلاکت توسط مغز استخوان ایجاد می‌شود.

لوسمی‌ها بر اساس سرعت پیشرفت بیماری به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می‌شوند:

•  لوسمی حاد: به سرعت گسترش می‌یابد و منجربه تجمع سلول های خونی نابالغ و فاقد عملکرد در مغز استخوان می‌شود. در این نوع از سرطان، با افزایش تعداد سلول‌ها، مغزاستخوان نمی‌تواند به اندازه کافی سلول‌های خونی سالم تولید کند.
• لوسمی مزمن: بیماری با سرعت کمتری پیش می‌رود و منجربه تجمع سلول‌های خونی نسبتاً بالغ اما همچنان غیر طبیعی می‌شود. این نوع از سرطان زمان بیشتری می‌برد تا علائم خود را نشان دهد و منجربه بروز مشکل شود. بااین‌حال، درمان این نوع از لوسمی دشوارتر است.

همچنین لوسمی‌ها بر اساس نوع سلول‌هایی که درگیر می‌کنند به دو نوع لنفوئیدی و میلوئیدی تقسیم می‌شوند:

•  لوسمی لنفوسیتیک: در لوسمی لنفوسیتی که به نام‌های لوسمی لنفوئیدی یا لوسمی لنفوبلاستیک هم شناخته می‌شود، سلول‌های لنفوسیتی مغز استخوان درگیر بدخیمی می‌شوند. این نوع از لوسمی خود به دو نوع لوسمی لنفوسیتیک حاد (ALL) و لوسمی لنفوسیتیک مزمن (CLL) تقسیم می‌شود.
• لوسمی میلوئیدی: در لوسمی میلوئیدی یا لوسمی میلوژنی گلبول‌های قرمز و همچنین گلبول‌های سفید غیرلنفوسیتی درگیر می‌شوند. این نوع از لوسمی به دو نوع لوسمی میلوئیدی حاد (AML) و لوسمی میلوئیدی مزمن (CML) تقسیم می‌شود.

البته به جز این انواع، برخی انواع نادر از لوسمی هم شناسایی شده‌اند:

•  لوسمی سلول مویی شکل
• لوسمی پرولنفوسیتیک (PLL)
• لوسمی لنفوسیتی گرانولار بزرگ (LGL)

۲. لنفوم

سرطان خون لنفوم به دلیل اختلال در سیستم لنفاوی بدن ایجاد می‌شود. سیستم لنفاوی شامل مغز استخوان، غده تیموس، طحال و گره‌های لنفاوی در سراسر بدن است و بخشی از مسئولیت مبارزه با بیماری‌ها را نیز به عهده دارد.

انواع سرطان خون لنفوم عبارت‌اند از:

•  لنفوم هاجکین (هوچکین)
•  لنفوم غیرهاجکین (غیرهوچکین)

۳. میلوم

سرطان خون از نوع میلوم روی گلبول‌های سفیدی که در مغز استخوان تشکیل می‌شوند (سلول‌های پلاسما) تاثیر می‌گذارد. انواع میلوم عبارت‌اند از:

•  مالتیپل میلوما (شایع‌ترین نوع)
• پلاسماسیتوما
•  آمیلودوسیس

به گفته وب‌سایت BloodCancer.org:

سرطان خون انواع مختلفی مثل لوسمی، لنفوم، میلوم و… دارد که هرکدام علائم، روش درمان و تشخیص متفاوتی دارند. اگر پزشک تشخیص داده باشد که مبتلا به سرطان هستید، نوع آن را هم به شما خواهد گفت. برای مثال انواع سرطان لنفوم شامل لنفوم هاجکین و غیرهاجکین و انواع لوسمی شامل لوسمی لمفوسیتی مزمن و لوسمی میلوئید مزمن است.

سرطان‌های خون گاهی به دو دسته مزمن و حاد تقسیم می‌شوند. در سرطان حاد سلول‌ها به‌سرعت رشد می‌کنند و در سرطان مزمن، سرعت رشد آن‌ها کمتر است.

مراحل سرطان خون

پزشک بعد از معاینه و تشخیص، براساس شدت علائم بیمار، میزان متاستاز سرطان به بخش‌های دیگر بدن، اندازه تومورها و غیره، مرحله یا اِستِیج سرطان (میزان پیشرفت بیماری) را مشخص می‌کند. تشخیص استیج سرطان به پزشک در انتخاب بهترین درمان برای بیمار کمک می‌کند.

مرحله یک

در سرطان خون استیج ۱، حجم سلول‌های لنفوسیتی (نوعی سلول سیستم ایمنی در مغز استخوان) افزایش پیدا می‌کند و باعث رشد گره‌های لنفاوی می‌شود. گره‌ها (غدد) لنفاوی، خوشه‌های لوبیایی‌شکل و خیلی کوچکی از انواع سلول‌های ایمنی هستند که در سراسر بدن گسترده شده‌اند.

در این مرحله، سرطان هنوز پیشرفت نکرده و سایر بخش‌های بدن را تحت‌تأثیر قرار نداده است؛ به همین دلیل ریسک بیماری کم است.

مرحله دو

در سرطان خون استیج ۲، حداقل یکی از طحال، کبد یا گره‌های لنفاوی متورم می‌شوند. در این مرحله سرعت تقسیم سلولی لنفوسیت‌ها بسیار زیاد است.

مرحله سه

در سرطان خون استیج ۳، علاوه بر تورمی که در مرحله دو رخ داده است، کم‌خونی هم اتفاق می‌افتد. در این مرحله بیشتر از دو عضو بدن درگیر می‌شوند.

مرحله چهار

ریسک سرطان خون در استیج ۴، بیشتر از سایر مراحل است. در این مرحله تعداد پلاکت‌های خون به‌سرعت کم می‌شود. علاوه بر سایر اعضای بدن که قبلاً درگیر سرطان شده‌اند، ریه نیز در این مرحله درگیر سلول‌های سرطانی می‌شود.

کادرخلاصه پزشکان بر اساس پیشرفت سرطان خون در بدن بیمار، آن را مرحله‌بندی می‌کنند. سرطان خون مرحله ۱ کمترین ریسک و سرطان خون مرحله ۴ بیشترین ریسک را دارد و درمان آن سخت‌تر است.

علائم سرطان خون

علائم سرطان خون ممکن است بسته به نوع و مرحله آن متفاوت باشد:

اولین علائم سرطان خون

علائم اولیه مشترک هر سه نوع سرطان خون عبارت‌اند از:

• خستگی، احساس ضعف و ناتوانی در مدیریت کارهای روزمره
• تب مداوم (علامت مبارزه بدن با عفونت یا سلول‌های سرطانی)
•  تعریق شبانه که ناگهانی است و باعث خیس‌شدن لباس و رخت‌خواب می‌شود
• خونریزی غیرطبیعی که قطع نمی‌شود
• کبودی غیرطبیعی که بیشتر از دو هفته خوب نشود
• کاهش وزن بی‌دلیل (کاهش حداقل پنج کیلو طی زمان ۶ الی ۱۲ ماه، بدون رژیم غذایی، ورزش یا علت خاص دیگر)
• عفونت مکرر
• تورم غدد لنفاوی (گلو، زیر بغل و کشاله ران)، کبد و طحال
• استخوان‌درد و کوفتگی

علائم سرطان خون پیشرفته

خیلی اوقات سرطان در مراحل ابتدایی آن علامتی ایجاد نمی‌کند و فرد زمانی متوجه بروز اتفاق غیرطبیعی در بدن خود می‌شود که سرطان پیشرفت کرده است. از جمله علائم پیشرفته‌شدن سرطان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

البته خیلی از این علائم با علائم سایر بیماری‌ها مشترک هستند و لزوماً‌ با مشاهده آن‌ها نباید نگران ابتلا به سرطان شوید. اگر این علائم را در خود یا دیگران مشاهده کردید، باید از پزشک کمک بگیرید.

علائم سرطان خون در زنان

زنان در طی ابتلا به سرطان خون ممکن است علاوه بر علائم بالا، علائم دیگری را هم تجربه کنند:

• خونریزی شدید قاعدگی: هرچند خونریزی شدید قاعدگی شایع است، اما خونریزی‌های غیرطبیعی که به طرز مشهودی با خونریزی‌های قبلی متفاوت است، می‌تواند نشانه‌ای از ابتلا به سرطان خون باشد.
• علائم یائسگی: تجربه علائمی مثل گرگرفتگی، خستگی و تعریق شبانه در دوران یائسگی یا پیش از یائسگی طبیعی است؛ اما سرطان خون هم می‌تواند باعث همین علائم شود. ازاین‌رو لازم است زنان پزشک خود را در جریان هر نوع علامت مشکوکی در این دوران بگذارند.
• یائسگی زودرس: برخی درمان‌های سرطان خون می‌تواند باعث ناباروری و یائسگی زودرس شود. دراین‌حالت هورمون‌درمانی می‌تواند مفید باشد.

علائم سرطان خون در مردان

سرطان خون در مردان همان علائم معمول مثل احساس خستگی، کاهش وزن بی‌دلیل، تعریق شبانه، کبودی بی‌دلیل و… را دارد. این بیماری در مردان منجربه علائم اختصاصی نمی‌شود. آقایان لازم است همان علائمی را که در بالا اشاره شد بشناسند و در صورت مواجهه با هر گونه علامت غیرطبیعی یا نگران‌کننده با پزشک مشورت کنند.

علائم سرطان خون در کودکان

علائم سرطان خون در کودکان همان علائمی است که در بزرگسالان ظاهر می‌شود. اگر متوجه شدید کودک خیلی زود خسته می‌شود، اشتهای خود را از دست داده، کاهش وزن ناگهانی داشته است یا هر علامت مشکوک دیگری دارد، بهتر است از پزشک برای تشخیص بیماری کمک بگیرید.

سرطان خون در اثر جهش در محتوای ژنی (DNA) سلول‌های خونی  ایجاد می‌شود. در اغلب موارد، این جهش‌ها غیرقابل‌پیشگیری هستند.

علت سرطان خون

ژن‌های ما درون مولکول هایی به نام دی‌ان‌ای (DNA) قرار دارند. این مولکلو‌ها مسئول تعیین نحوه عملکرد هر سلول است. تغییر یا جهش در دی‌ان‌ای سلول‌های خون می‌تواند باعث شود دی‌ان‌ای به‌درستی دستور رشد، تقسیم سلولی یا از‌بین‌رفتن را به سلول‌ها ندهد. در نتیجه بدن به‌جای اینکه در حد نیاز خود سلول‌های خونی را تولید کند، شروع به تولید سریع‌تر از حد معمول آن‌ها می‌کند.

این سلول‌های غیرطبیعی و اضافی، گاهی زمان طولانی زنده می‌مانند و با پر کردن فضای مغز استخوان، باعث می‌شوند سلول‌های طبیعی خون میان آن‌ها گم شوند. با ادامه‌دار شدن این روند، مغز استخوان سلول‌های سالم کمتری را تولید می‌کند؛ یعنی همان سلول‌هایی که برای انجام وظایف اصلی خون (انتقال اکسیژن، مقابله با عفونت‌ها و کنترل خون‌ریزی) ساخته شده‌اند و حالا سلول‌های سرطانی جای آن‌ها را پر کرده‌اند.

چه عواملی خطر ابتلا به سرطان خون را افزایش می‌دهند؟

اینکه دقیقاً چه اتفاقی باعث جهش در دی‌ان‌ای سلول‌ها و سرطان خون می‌شود، هنوز برای پزشکان مشخص نیست؛ اما برخی عوامل ممکن است خطر ابتلا به سرطان خون را افزایش دهند:

•  جنسیت مذکر
•  افزایش سن
•  سابقه درمان سرطان
• اختلالات ژنتیکی و سندرم‌های مادرزادی
•  مواجهه با مواد شیمیایی خاص (مثل بنزن، آفت‌کش‌ها و سم‌های قوی)
• مواجهه با مقادیر بالای اشعه
•  ابتلا به ویروس اپشتاین بار یا EBV (نادر)
• سابقه شیمی‌درمانی
• سابقه ابتلا به بیماری‌های خودایمنی (مثل روماتوئید آرتریت و لوپوس)
• مصرف دخانیات
• سابقه خانوادگی سرطان خون
•  بعضی اختلالات خونی
•  اضافه‌وزن شدید

روش‌های تشخیص سرطان خون

انواع روش‌های تشخیص سرطان خون عبارت‌اند از:

۱. علائم و شرح حال

پزشک برای شروع تشخیص سرطان خون از بیمار شرح‌حالی درباره نوع علائم و مدت‌زمان آن‌ها، سابقه بیماری‌ها، سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان و شغل فرد (برای شناخت مواد احتمالی که فرد در معرض آن‌ها قرار دارد) می‌پرسد.

۲. معاینه بالینی

در معاینه بالینی پزشک سعی می‌کند تورم غدد لنفاوی یا بزرگ‌شدن کبد و طحال را بررسی کند. همچنین لثه‌ها را بررسی می‌کند تا تورم یا خون‌ریزی احتمالی آن‌ها را ببیند. مشاهده علائم پوستی (رنگ‌پریدگی، دانه‌های پوستی، کبودی و غیره) نیز در معاینه بالینی بیمار انجام می‌شود.

۳. آزمایش خون

پزشک بعد از معاینه بیمار، او را برای انجام آزمایش خون به آزمایشگاه ارجاع می‌دهد. این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:

•  شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC)
•  تست‌های بیوشیمیایی خون
•  بررسی میکروسکوپی سلول‌های خونی

۴. تصویربرداری

انواع روش‌های تصویربرداری به پزشک کمک می‌کنند تا بفهمد سرطان خون چقدر روی استخوان‌ها، اعضای داخلی و بافت‌های مختلف بدن تاثیر داشته است. این روش‌ها عبارت‌اند از:

• سی‌تی‌اسکن
• ام‌آر‌آی
• PET
•  رادیوگرافی قفسه سینه

۵. بیوپسی مغز استخوان

اگر تعداد گلبول‌های سفید در آزمایش خون غیرطبیعی باشد، بیوپسی مغز استخوان انجام می‌شود. در این روش نمونه‌ای از مغز استخوان (معمولاً استخوان لگن) گرفته می‌شود تا گلبول‌های سفید آن شمارش شود.

۶. نمونه‌برداری از مایع نخاع

در این روش پزشک نمونه‌ای از مایع نخاع می‌گیرد تا بفهمد که آيا سرطان به مایع نخاعی اطراف مغز و ستون مهره‌ها پخش شده است یا خیر.

آیا سرطان خون قابل درمان است؟

طی سال‌های اخیر علم پزشکی در حوزه درمان سرطان پیشرفت زیادی کرده است؛ بنابراین اگرچه سرطان خون شرایط سختی را برای فرد ایجاد می‌کند، اما اکثر مواقع مثل خیلی از بیماری‌های دیگر قابل‌درمان است. تشخیص زودهنگام و پیگیری جدی روند درمان سرطان خون نیز می‌تواند شانس بهبود سریع را افزایش دهد. حتی در مواردی که درمان سرطان امکان‌پذیر نباشد، روش‌هایی برای سرکوب علائم بیماری به مدت طولانی وجود دارد.

روش‌های درمان سرطان خون

امروزه روش‌های مختلفی برای درمان سرطان خون استفاده می‌شود. پزشک بسته به عواملی مثل سن، شدت بیماری، نوع سرطان و سابقه فرد مناسب‌ترین درمان را برای او انتخاب می‌کند.

۱. شیمی درمانی

شیمی‌درمانی یکی از درمان‌های اولیه سرطان خون است؛ در این درمان داروهای مخصوصی به فرد داده می‌شود که می‌توانند با کشتن سلول‌های سرطانی، سرعت رشد بیماری را کم کرده یا آن را کاملاً از بین ببرند.

۲. پرتودرمانی (رادیوتراپی)

در این روش از اشعه برای آسیب‌زدن به دی‌ان‌ای سلول‌های سرطانی و توقف رشد آن‌ها استفاده می‌شود. گاهی از پرتودرمانی در کنار سایر درمان‌ها و برای کاهش علائم ناخوشایند استفاده می‌شود.

۳. ایمنی درمانی (ایمونوتراپی)

این روش درمانی به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا سلول‌های ایمنی بیشتری تولید کند و از سلول‌های فعلی خود بهتر از قبل برای درمان سرطان کمک بگیرد.

۴. درمان هدفمند

این نوع درمان روی بهبود جهش‌ها و تغییرات ژنتیکی تمرکز می‌کند تا بتواند روند رشد طبیعی سلول‌ها را به آن‌ها برگرداند.

۵. پیوند مغز استخوان (پیوند سلول‌های بنیادی)

در این روش سلول‌های بنیادی مغز استخوان یک فرد سالم به بیمار پیوند زده می‌شود. همچنین گاهی ممکن است پیش از انجام شیمی‌درمانی و پرتودرمانی با دوزهای بالا، سلول‌های بنیادی از بدن خود فرد جمع‌آوری و ذخیره شود تا در اثر درمان، آسیب نبینند. پس از پایان شیمی‌درمانی، دوباره این سلول‌ها به فرد داده می‌شوند.

۶. کار تی سل تراپی

در روش سلول‌درمانی (CAR T-cell Therapy) از یک نوع گلبول سفید (لنفوسیت تی) برای درمان برخی انواع سرطان خون مثل ALL، مالتیپل میلوم و لنفوم‌های غیرهاجکین استفاده می‌شود.

طول عمر بیماران سرطان خون چقدر است؟

امیدبه‌زندگی بیماران مبتلا به سرطان خون به نوع بیماری بستگی دارد و آن را به‌صورت بازه‌های پنج‌ساله مشخص می‌کنند. برای مثال طبق پژوهش‌های انجام‌شده، در اکثر سرطان‌های خون احتمال اینکه افراد مبتلا بتوانند «حداقل» طی پنج سال آینده به زندگی خود ادامه بدهند ۸۵ درصد است؛ بااین‌حال بسیاری از بیماران می‌توانند طول عمری مشابه با افراد سالم داشته باشند (منبع: Bloodcancer.org).

عوارض روش‌های درمانی سرطان خون

هرکدام از روش‌های درمان سرطان خون ممکن است عوارضی را برای بیمار به همراه داشته باشند.

عوارض شیمی‌درمانی و پرتودرمانی

• خستگی
•  ریزش مو
• تغییرات پوستی (حساسیت، خارش، خشکی، قرمزی، ورم، تیرگی، بثورات پوستی، حساسیت به نور خورشید و سوختگی پوست)
• حالت تهوع، اسهال و استفراغ
• کاهش اشتها
• تغییر طعم و بوی غذاها
• مشکل در جویدن و بلع غذا
• کاهش تمرکز و ضعیف‌شدن حافظه
• درد و سوزش ادرار
• تکرر ادرار

از جمله عوارض بلندمدت احتمالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خشکی واژن و نارسایی زودرس تخمدان‌ها در زنان
• کاهش تعداد اسپرم‌ها در مردان
• آسیب‌دیدن جنین در صورت بارداری توسط اسپرم فردی که تحت درمان شیمی‌درمانی است. (برخی داروهای شیمی‌درمانی)
• آسیب‌دیدن رگ‌ها یا اعصاب نزدیک به آلت تناسلی مردان و اختلال در نعوظ
•  آسیب‌دیدن پروستات

عوارض روش تی سل

از جمله عوارض شایع این نوع درمان می‌توان به سندرم طوفان سیتوکین (CRS) و مشکلات مغزواعصاب اشاره کرد که باعث بروز علائم زیر می‌شوند:

• احساس ناخوشایند شبیه به آنفلوانزا
•  مشکلات تعادلی
• تشنج
• رعشه

عوارض روش ایمنی‌درمانی

حدود نیمی از افرادی که تحت این درمان قرار می‌گیرند دچار عوارض بعد از درمان می‌شوند که این عوارض در کمتر از ۵ درصد افراد شدید است. از جمله علائم آن می‌توان به:

• بثورات پوستی
• خستگی
• اسهال
• کاهش سطح هورمون تیروئید

عوارض روش درمان هدفمند

• اسهال
• افزایش آنزیم‌های کبدی
• بثورات پوستی
• افزایش خطر ابتلا به بیماری‌ها و حمله قلبی (در درمان درازمدت)

عوارض روش پیوند مغز استخوان

عوارض روش‌های مختلف پیوند مغز استخوان در افراد به وضعیت بیماری، سن و سابقه آن‌ها بستگی دارد. عوارض احتمالی عبارت‌اند از:

• پس‌زدن پیوند
• مشکلات تیروئید
•  نازایی
• ابتلا به انواع دیگر سرطان
•  آسیب‌دیدن ریه یا استخوان‌ها
• یائسگی زودرس

تاثیر سرطان خون بر زندگی فرد

سرطان خون روی سلامت جسمی و روانی بیمار اثر منفی دارد؛ برای طی‌کردن آسان‌تر روند درمان سرطان:

• هر روز غذای سالم بخورید: اگر به دلیل شیمی‌درمانی اشتهای خود را از دست داده‌اید، می‌توانید با متخصص تغذیه مشورت کنید تا مواد غذایی مناسب و مغذی را به شما پیشنهاد کند.
• به اندازه کافی استراحت کنید: خستگی بخشی طبیعی از روند درمان سرطان است؛ بنابراین هر زمان که احساس کردید بدنتان نیاز به استراحت دارد، به آن توجه کنید.
• از عفونت‌ها پیشگیری کنید: سیستم ایمنی بدن طی درمان سرطان ضعیف‌تر است و عفونت‌ها راحت‌تر وارد بدن می‌شوند. در این دوران از قرارگرفتن در موقعیت‌هایی که احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهند پرهیز کنید.
• ورزش کنید: ورزش هم روی سلامت جسمی و هم سلامت روانی اثر مثبت دارد. البته قبل از آن باید با پزشکتان مشورت کنید.
• به سلامت روانتان توجه کنید: سرطان خون و روند درمان آن می‌تواند روحیه شما را هم آسیب‌پذیرتر کند. اگر علائم افسردگی را بیشتر از دو هفته تجربه کردید و فعالیت‌های روزمره‌تان مختل شده است، با متخصص روانشناس مشورت کنید.

آیا پیشگیری از سرطان خون امکان‌پذیر است؟

همان‌طورکه گفتیم علت بروز سرطان خون تغییر دی‌ان‌ای است و علت اصلی این مشکل چندان مشخص نیست. به‌همین‌دلیل نمی‌توان به‌طور دقیق گفت که چطور باید از سرطان خون پیشگیری کرد. ازآنجاکه برخی عوامل مثل سیگار، مواد شیمیایی و اشعه می‌توانند ریسک ابتلا را افزایش دهند، با دوری از آن‌ها می‌توان احتمال سرطان خون را کمتر کرد.

همچنین افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، به اختلال‌های خونی مبتلا هستند یا ابتلا به سرطان در خانواده آن‌ها شایع است، بهتر است نسبت به علائم مشکوکی که تجربه می‌کنند حساس‌تر باشند و برای تشخیص سریع‌تر علت آن‌ها به پزشک مراجعه کنند. افرادی نیز که سابقه ابتلا به سرطان دارند باید چکاپ‌های روتین بعد از درمان خود را با جدیت پیگیری کنند.

با قطع مصرف سیگار، پرهیز از قرارگرفتن بیش از حد در معرض مواد شیمیایی و اشعه و سبک زندگی سالم می‌توان احتمال ابتلا به سرطان خون را کاهش داد. همچنین با انجام منظم چکاپ‌های سلامتی، با شناسایی به‌موقع این بیماری، شانس درمان را بالا می‌برید.

چه زمان از پزشک کمک بگیریم؟

علائم سرطان خون می‌توانند شبیه به علائم سایر بیماری‌ها باشند؛ به‌همین‌دلیل تا وقتی که به پزشک مراجعه نکرده باشید، نمی‌توان به‌طور دقیق گفت علائم ناشی از سرطان خون هستند یا یک بیماری دیگر. بنابراین اگر هرکدام از علائم سرطان را با شرایط زیر دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود.

• دائمی‌بودن علائم: یعنی علائم مکرر اتفاق می‌افتند یا اصلاً از بین نمی‌روند.
• بدون توجیه بودن علائم: تب، تعریق شبانه، استخوان‌درد یا کاهش وزن غیرعادی که هیچ علت خاصی نتوان برای آن پیدا کرد باید توسط پزشک بررسی شود.
• تغییرات جدید: هرگونه تغییر جدیدی در پوست (مثل ظاهرشدن دانه یا کبودی)، تغییر شدت خونریزی پریود، برآمدگی‌های زیر پوست در ناحیه گلو یا زیر بغل و علائمی ازاین‌قبیل را جدی بگیرید.

در طول درمان سرطان چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر در طول درمان سرطان دچار علائم زیر شدید باید به پزشک مراجعه کنید:

• تورم و قرمزی پوست
• سرفه
• ظاهرشدن بثورات سفید داخل دهان یا روی زبان
• درد لثه و دندان‌ها
• گلودرد
• گوش‌درد
• شکم‌درد
• سردرد، درد در سینوس‌ها و صورت
• بثورات پوستی
• اسهال
• بثورات اطراف مقعد
• کدرشدن ادرار
• درد و سوزش ادرار
• ترشح غیرطبیعی واژن یا خارش
• هرگونه تغییر غیرطبیعی دیگر در علائم

در طول درمان سرطان چه زمانی به اورژانس مراجعه کنیم؟

در صورت داشتن علائم زیر امکان دارد به عفونت مبتلا شده باشید و باید به اورژانس مراجعه کنید.

•  تب بالای ۳۸ درجه
• لرز
• درد قفسه سینه یا تنگی نفس
•  گیجی
• سردرد شدید همراه با گرفتگی گردن
• مشاهده خون در ادرار

کلام آخر دکترساینا

سرطان خون یا لوسمی نوعی از سرطان مغز استخوان است. مغز استخوان مسئول تولید سلول‌های خونی یعنی گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها است. در سرطان خون معمولاً بخشی از مغز استخوان که تولیدکننده‌ی گلبول‌های سفید است دچار مشکل می‌شود. در پی این اتفاق، تولید گلبول‌های سفید افزایش می‌یابد و فرد علائم سرطان خون را شامل کبودی پوست یا تنگی نفس تجربه می‌کند.

سؤالات متداول

همراهان مجله سلامت دکتر ساینا، شما عزیزان نیز می‌توانید سوالات خود را در رابطه با موضوع این مقاله در بخش نظرات بنویسید. متخصصان ما در تلاش هستند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ دهند.