زگیل تناسلی در مردان: حقایقی که هر مرد باید بداند!

زگیل تناسلی از شایع‌ترین عفونت‌های آمیزشی هم در مردان و هم در زنان است که از ویروسی با عنوان ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ناشی می‌شود. بااین‌حال، به‌دلیل ارتباط این ویروس با سرطان دهانه رحم، بیشتر اطلاعات موجود در منابع روی زنان متمرکز است و به همین دلیل، بسیاری از مردان آن‌طور که باید و شاید، درباره زگیل تناسلی آگاهی ندارند. در این مطلب، می‌خواهیم زگیل تناسلی در مردان و روش‌های انتقال آن را بررسی کنیم. علاوه بر آن، نگاهی به علل، علائم و روش‌های درمان این بیماری خواهیم داشت.

زگیل تناسلی مردانه چیست؟

زگیل تناسلی مردانه (Genital Wart) از رایج‌ترین عفونت‌های مقاربتی است که به‌صورت زائده یا برآمدگی‌هایی در ناحیه تناسلی، درون یا بیرون مقعد یا دهان و گلوی مردان ظاهر می‌شود. عامل ایجاد این زگیل ویروس HPV است و اغلب از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی انتقال می‌یابد. ماهیت زگیل تناسلی در مردان و زنان با هم یکسان است.

---

زگیل تناسلی مردان چه شکلی است؟

شکل زگیل تناسلی در مردان می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از زگیل‌ها تکی هستند و به‌صورت پراکنده از یکدیگر رشد می‌کنند اما برخی دیگر به‌صورت خوشه‌ای درکنار هم قرار دارند. سطح آن‌ها ممکن است صاف، برجسته یا شبیه گل‌کلم باشد. بعضی از انواع زگیل تناسلی در مردان ممکن است دارای سطح نرم و مرطوب و بعضی دیگر دارای سطح سفت باشند. از نظر رنگ هم زگیل‌ها با هم تفاوت دارند. برای مثال، ممکن است به‌رنگ پوست یا به‌رنگ گوشت (صورتی و قرمز)، سفید یا خاکستری باشند.

---

علائم زگیل تناسلی در مردان چیست؟

زگیل تناسلی در مردان ممکن است ۱ تا ۳ ماه بعد از آلودگی به ویروس HPV علائم نشان دهد. در بعضی از مردان حتی تا ۶ ماه بعد و در بعضی دیگر، هرگز علائم زگیل تناسلی ظاهر نخواهد شد.

علائم اولیه زگیل تناسلی در مردان شامل زائده‌های قابل‌رؤیت یا قابل‌لمس در ناحیه تناسلی است. برخی مردان ممکن است سوزش یا خارش خفیف یا دردی در ناحیه زگیل‌ها احساس کنند. بااین‌حال، بیشتر زگیل‌ها ناراحتی خاصی برای فرد ایجاد نمی‌کنند و فقط از نظر ظاهری ناخوشایند هستند.

این علائم اغلب در نواحی زیر بروز می‌کنند:

• روی کلاهک و ساقه آلت تناسلی؛
• روی کیسه بیضه؛
• درون و بیرون مقعد؛
• کشاله ران و روی خود ران؛
• زبان و سقف دهان.

گاهی ممکن است زگیل تناسلی با علائم دیگری از جمله ترشحات غیرطبیعی از آلت تناسلی یا سوزش، درد و خون‌ریزی خفیف هنگام ادرار کردن یا حین آمیزش جنسی همراه باشد.

نکته ۱: اگر همسرتان به زگیل تناسلی مبتلاست یا برخی از علائم آن را دارد، خودتان هم آلوده هستید حتی اگر علائم زگیل هنوز ظاهر نشده‌اند.

نکته ۲: اگر فرزندتان به زگیل تناسلی مبتلا شده است، باید خودتان هم معاینه شوید.

---

تشخیص زگیل تناسلی در مردان توسط پزشک

برای تشخیص زگیل تناسلی در مردان ابتدا پزشک سؤالاتی درباره کیفیت رابطه جنسی شما می‌پرسد:

• با چند شریک جنسی رابطه دارید؟ داشتن رابطه با بیش از یک نفر، خطر ابتلا به زگیل تناسلی را افزایش می‌دهد.
• آیا از کاندوم استفاده می‌کنید؟
• چند سال دارید؟ مردانی که در سنین نوجوانی رابطه جنسی را شروع می‌کنند احتمال بیشتری برای ابتلا به ویروس زگیل تناسلی دارند.
• آیا عفونت جدی (مانند ایدز) یا سرطان (مانند سرطان خون) دارید یا داروهایی مانند استروئیدها که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند مصرف می‌کنید؟
• آیا هیچ‌گونه ضایعه پوستی در ناحیه تناسلی خود مشاهده کرده‌اید؟
• ختنه‌شده هستید یا نه؟ مردانی که ختنه نشده‌اند بیشتر درمعرض ابتلا به ویروس زگیل تناسلی قرار می‌گیرند.
• سیگار می‌کشید؟ سیگار به‌دلیل اثرات سرکوب‌کننده موضعی و سیستمیک در سیستم ایمنی بدن می‌تواند یک عامل کمکی باشد.

بعد از آن، پزشک اندام تناسلی شما را به‌صورت چشمی بررسی می‌کند تا ببیند آیا نشانه‌های آشکاری از زگیل وجود دارد یا خیر. ممکن است برای شناسایی زگیل‌هایی که برجسته نیستند از محلول استووایت (Acetowhite) استفاده کند که کمی سوزش دارد. معاینه چشمی گاهی با خطا همراه است و ممکن است پوست طبیعی به‌اشتباه به‌عنوان زگیل در نظر گرفته شود.

هیچ آزمایش روتینی برای مردان به‌منظور تشخیص وجود سویه‌های پرخطر ویروس HPV که می‌توانند باعث سرطان شوند وجود ندارد. برخی پزشکان ممکن است تست پاپ مقعدی (anal Pap test) را برای مردان همجنس‌گرا و دوجنس‌گرا که درمعرض خطر سرطان مقعد ناشی از HPV هستند توصیه کند. در این تست، پزشک سلول‌های مقعد را جمع‌آوری می‌کند و به آزمایشگاه می‌فرستد تا هرگونه ناهنجاری احتمالی بررسی شود.

نکته ۱: حتی بدون رابطه جنسی مقعدی، احتمال ظاهرشدن زگیل در اطراف مقعد یا داخل آن وجود دارد.

نکته ۲: درصورتی‌که نتوان از روی ظاهر زگیل مطمئن شد که زگیل تناسلی است، ممکن است به بیوپسی (نمونه‌برداری) نیاز باشد.

---

علت زگیل تناسلی در مردان: چگونه منتقل می‌شود؟

علت زگیل تناسلی در مردان ویروس HPV است. بیش از ۱۰۰ گونه HPV وجود دارد اما فقط سویه‌های کم‌خطر آن سبب زگیل تناسلی می‌شوند. رایج‌ترین این سویه‌ها HPV 6 و HPV 11 هستند که ۹۰درصد زگیل‌های تناسلی را ایجاد می‌کنند. چند سویه نادر اما باز هم کم‌خطر هستند که ممکن است سبب ظاهرشدن زگیل تناسلی شوند.

زگیل تناسلی در مردان از طریق آمیزش جنسی واژینال، مقعدی، دهانی و تماس مستقیم پوست سالم با پوست آلوده به زگیل تناسلی، حتی بدون آمیزش جنسی، منتقل می‌شود. فرد آلوده به ویروس HPV، حتی اگر علائم قابل‌مشاهده‌ای نظیر زگیل تناسلی نداشته باشد، بازهم می‌تواند ویروس را منتقل کند.

احتمال ابتلا به ویروس HPV در افراد زیر بیشتر است:

• افرادی که سابقه آمیزش جنسی با افراد متعددی را دارند؛
• افراد ختنه‌نشده؛
• نوجوانان و جوانان؛
• افرادی دارای آسیب‌دیدگی پوست در ناحیه تناسلی.

علت زگیل تناسلی در پسر مجرد

رایج‌ترین روش انتقال ویروس زگیل تناسلی، برقراری رابطه جنسی است. بااین‌حال، برخلاف باور عمومی، زگیل تناسلی می‌تواند از روش‌هایی غیر از رابطه جنسی هم انتقال یابد. این ویروس می‌تواند تا یک هفته هم روی سطوح زنده بماند. بنابراین، حتی کودکان و پسران مجردی که هرگز رابطه جنسی برقرار نکرده‌اند هم ممکن است به زگیل تناسلی مبتلا شوند. برخی از راه‌های احتمالی انتقال ویروس HPV در پسران مجرد عبارت‌اند از:

• وقتی مادر مبتلا به زگیل تناسلی در هنگام زایمان آن را به نوزادش منتقل کرده باشد؛
• استفاده از پروب‌های سونوگرافی آلوده؛
• استفاده از حوله مشترک با والدین آلوده؛
• شنا در استخر درصورتی‌که فردی مبتلا هم در آن شنا کند؛
• دست‌دادن با فردی که آلوده به زگیل تناسلی است و ناحیه تناسلی خود را لمس کرده است؛
• استفاده از توالت‌فرنگی مشترک درصورتی‌که به‌درستی تمیز نشود.

---

درمان زگیل تناسلی مردان چه روش‌هایی دارد؟

درمان زگیل تناسلی در مردان قبل از بروز علائم امکان‌پذیر نیست. حتی برخی از پزشکان بیمار را از درمان زودهنگام آن منع می‌کنند زیرا زگیل تناسلی در بیشتر موارد خودبه‌خود از بین می‌رود. علاوه بر آن، ممکن است ظاهرشدن همه زگیل‌ها کمی زمان ببرد و بهتر است به‌یک‌باره انجام شود.

روش‌های متعددی برای درمان زگیل تناسلی در مردان وجود دارد که بسته به شکل، اندازه، محل بروز و تعداد زگیل می‌تواند متفاوت باشد. ممکن است برای درمان برخی زگیل‌ها به چند روش نیاز داشته باشید. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از:

• روش‌های درمان دارویی زگیل تناسلی شامل استفاده از کرم ایمی‌کیمود، پودوفیلین ۲۰٪، محلول پودوفیلوکس ۰٫۵٪ ، کرم ۵-فلورواوراسیل ۵٪، تری کلرواستیک اسید.
• برداشتن زگیل با روش جراحی؛
• روش کرایوتراپی یا سرمادرمانی برای منجمدکردن زگیل با نیتروژن مایع؛
• سوزاندن زگیل با روش کوتر الکتریکی؛
• لیزردرمانی زگیل تناسلی.

یک داروی ضدویروس آلفا اینترفرون (alpha-interferon) به‌صورت سیستمیک یا موضعی با تزریق مستقیم به زگیل وجود دارد که بسیار گران است و مطالعات تحقیقاتی درباره اثربخشی آن نتایج متفاوتی داشته‌اند.

نکته: هیچ درمانی برای خلاص‌شدن از ویروس HPV وجود ندارد؛ بنابراین برداشتن زگیل تناسلی بدین معنا نیست که احتمال انتقال ویروس از بین رفته است.

نکته ۲: پیگیری‌نکردن برای درمان زگیل تناسلی به‌معنای آن نیست که به سرطان تبدیل خواهد شد. حدود ۸۰درصد آن‌ها خودبه‌خود از بین می‌روند، برخی دیگر رشد می‌کنند، بعضی از آن‌ها تکثیر می‌شوند یا به همان شکل باقی می‌مانند.

نکته ۳: اگر ویروس HPV به یکی از اشکال رایج سرطان منجر شود، پزشک متخصص با ترکیبی از روش‌های جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی آن را درمان می‌کند.

---

زگیل تناسلی در مردان چه عوارضی دارد؟

وقتی درباره عوارض زگیل تناسلی در مردان صحبت می‌کنیم، باید این نکته مهم را یادآور شویم که این عوارض به نوع ویروس ایجادکننده زگیل تناسلی برمی‌گردند. درست است که فقط برخی از سویه‌های HPV سبب زگیل تناسلی می‌شوند (که همگی هم از نوع کم‌خطر هستند)، اما این بدان معنا نیست که اگر به زگیل تناسلی مبتلا هستید، امکان وجود سویه‌های خطرناک ویروس HPV در شما وجود ندارد بلکه ممکن است سویه‌های HPV 16 و HPV 18 که مرتبط با سرطان هستند در شما وجود داشته باشد و حتی آن را منتقل کنید، بدون اینکه از آن آگاه باشید.

برخی از عوارض ابتلا به ویروس HPV شامل موارد زیر است:

• تقریباً بیش از ۹۰درصد موارد سرطان مقعد، احتمال دارد ناشی از ویروس HPV باشد؛
• بیش از ۶۰درصد سرطان‌های آلت تناسلی با ویروس HPV آغاز می‌شوند؛
• حدود ۷۰درصد از افراد مبتلا به سرطان اوروفارنکس (حلق) که در پشت گلو، قاعده زبان و لوزه‌ها رخ می‌دهد، ممکن است ناشی از HPV باشد.

به‌طورکلی مردانی که فقط با زنان آمیزش جنسی برقرار می‌کنند، نسبت‌به سایر مردان کمتر در معرض عوارضی مانند ابتلا به سرطان مقعد مرتبط با ویروس HPV قرار می‌گیرند. علاوه بر آن، مردانی که مبتلا به سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) هستند یا به دلایل دیگری سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است، نسبت‌به دیگران بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان مقعد مرتبط با ویروس HPV هستند. درمان زگیل تناسلی در این مردان دشوارتر است.

نکته: اگر زگیل تناسلی دارید، از هرچیزی که آن را تحریک می‌کند دور بمانید. برای مثال، همیشه اندام تناسلی خود را تمیز و خشک نگه دارید. از صابون‌های معطر و روغن‌های حمام استفاده نکنید. اگر همسرتان از دئودورانت‌های واژینال استفاده می‌کند، به او بگویید که این‌ها تحریک‌کننده هستند.

---

پیشگیری از زگیل تناسلی در آقایان چگونه است؟

برای پیشگیری از زگیل تناسلی روش‌های متنوعی وجود دارد. یکی از ساده‌ترین روش‌ها، استفاده از کاندوم برای رابطه جنسی واژینال و مقعدی و دنتال دم (کاندوم دهانی) برای رابطه دهانی است. البته این روش‌ها فقط می‌توانند خطر ابتلا به ویروس HPV را کاهش دهند، یعنی محافظت کامل و ۱۰۰درصدی ایجاد نمی‌کنند. دلیلش این است که زگیل تناسلی می‌تواند در نواحی خاصی نیز ایجاد شود که کاندوم قادر به پوشش‌دهی آن‌ها نیست.

روش مهم‌تر برای پیشگیری، واکسن است. به‌طور کلی، سه واکسن مؤثر ساخته شده‌اند که می‌توانند به پیشگیری از ویروس HPV کمک کنند. هر سه آن‌ها از ابتلا به سویه‌های خطرناک ۱۶ و ۱۸ که قوی‌ترین ارتباط را با سرطان دارند جلوگیری می‌کنند. یکی از این سه واکسن می‌تواند با سویه‌های ۶ و ۱۱ که به زگیل تناسلی منجر می‌شوند مبارزه کند.

سازمان غذا و دارو (FDA) واکسن گارداسیل ۹ را برای افراد ۹ تا ۴۵ سال تأیید کرده است. مطالعات انجام‌شده تاکنون هیچ عارضه جدی‌ای را گزارش نکرده است، اگرچه بنا به گفته FDA ممکن است در محل تزریق درد، تورم، تغییر رنگ خفیف و نیز سردرد داشته باشید. 

در کشور ما هنوز برنامه‌ای برای واکسیناسیون همگانی با گارداسیل تدوین نشده است.

---

کلام آخر دکترساینا

در این مطلب، درباره زگیل تناسلی در مردان و عامل ایجادکننده آن یعنی ویروس HPV صحبت کردیم. از علائم آن گفتیم و دریافتیم که می‌تواند از طریق رابطه جنسی، اشیای آلوده و لوازم پزشکی غیراستریل منتقل شود. دیدیم که ویروس زگیل تناسلی می‌تواند حتی در کودکان و پسران مجرد که هرگز با کسی رابطه جنسی نداشته‌اند مشاهده شود. در آخر، با روش‌های مختلف درمان زگیل تناسلی در مردان آشنا شدیم و دیدیم که حتی با وجود درمان زگیل‌ها، عامل اصلی آن‌ها ریشه‌کن نمی‌شوند که این به‌نوبه خود، اهمیت واکسن گارداسیل را نشان می‌دهد. درصورتی‌که درباره زگیل تناسلی در مردان به اطلاعات بیشتری نیاز داشتید یا سؤالی دراین‌باره دارید، به‌راحتی می‌توانید در هر ساعت از شبانه‌روز با پزشکان و متخصصان دکترساینا به‌صورت آنلاین یا تلفنی صحبت کنید.

---

سؤالات متداول