علت سوزش سر دل در بارداری چیست و چطور آن را درمان کنیم؟

سوزش سر دل احساس آزاردهنده‌ای است که در دوره بارداری ممکن است تجربه کنید؛ نگران نباشید! شما تنها کسی نیستید که این حس را تجربه می‌کند. بسیاری از زنان در دوره بارداری دچار سوزش سر دل و علائم دیگر نظیر احساس نفخ یا آروغ مکرر می‌شوند. روش‌های متنوعی، از تغییر سبک زندگی گرفته تا دارودرمانی، وجود دارد که به بهبود علائم کمک می‌کند. در این مقاله از مجله سلامت دکترساینا علاوه‌بر بررسی علت سوزش سر دل، راهکارهایی برای درمان از آن به شما ارائه می‌کنیم. 

علائم همراه با سوزش سر دل در بارداری

احساس درد و سوزش در قفسه سینه، همان چیزی است که عموما آن را به نام سوزش سر دل (Heartburn) می‌شناسیم. ممکن است حس کنید این درد تا بالا و در داخل گلویتان هم می‌آید. علاوه‌براین احتمال دارد که مزه ترش یا تلخی را در دهانتان احساس کنید. از دیگر علائمی که ممکن است همراه با سوزش سر دل در دوره بارداری تجربه کنید، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس نفخ یا سیری
• باد گلوی مکرر
• احساس ناخوشی
• حالت تهوع یا استفراغ

---

علت سوزش سر دل در بارداری

در ادامه شما را با دلایل مختلف سوزش سر دل در بارداری آشنا می‌کنیم.

۱. تغییرات هورمونی

در دوره بارداری بدن با تغییرات هورمونی متنوعی روبه‌رو می‌شود؛ این تغییرات همه اعضای بدن از جمله دستگاه گوارش را درگیر می‌کنند؛ در این دوره کل فرآیند هضم غذا آهسته‌تر شده و زمینه‌ساز علائمی نظیر نفخ و سوزش سر دل می‌شود. 

۲. شل شدن اسفنکتر مری

اسفنکترها عضلاتی حلقوی هستند که با انقباض و شل شدن، یک مجرا را می‌بندند یا باز می‌کنند. با بسته شدن اسفنکتر پایینی مری، اسید معده دیگر نمی‌تواند وارد مری شود؛ اما در دوره بارداری و به‌دنبال افزایش سطح هورمون پروژسترون، این اسفنکتر شل شده و اسید معده به‌درون مری برمی‌گردد. این مسئله در نهایت می‌تواند باعث سوزش سر دل شود. 

۳. بزرگ شدن رحم و جنین

هم‌زمان که جنین رشد می‌کند، رحم هم بزرگ‌تر می‌شود. بزرگ شدن رحم بر روی معده فشار می‌آورد و سبب می‌شود که اسید معده به بالا و درون مری برگردد. دقیقا به‌همین دلیل است که سوزش سر دل در ماه‌های پایانی بارداری شایع‌تر است؛ درست زمانی‌که رحم و جنین درون آن از همیشه بزرگ‌ترند!

---

چه‌عواملی احتمال ابتلا به سوزش سر دل را بیشتر می‌کند؟

در شرایط زیر بیشتر احتمال دارد که سوزش سر دل را تجربه کنید:

•  بعد از خوردن غذا
• حین دراز کشیدن
• حین خم شدن
• در صورت وجود سابقه ابتلا به رفلاکس معده از قبل 

---

روش‌هایی برای پیشگیری و مدیریت سوزش سر دل در بارداری

سوزش سر دل اگرچه آزاردهنده است، اما راه‌های مختلفی وجود دارد که با انجام آن‌ها می‌توانید علائم را کمتر کنید. اگر روش‌های خانگی موثر نبود می‌توانید با پزشک یا ماما درباره مصرف دارو مشورت کنید. 

درمان خانگی و تغییر سبک زندگی

درمان‌های خانگی جایگاه ویژه‌ای در مدیریت سوزش سر دل و علائم همراه آن دارند. با انجام برخی کارهای ساده اما مهم، می‌توانید احتمال بروز علائم را کاهش دهید. نکات زیر را فراموش نکنید:

• به‌جای خوردن سه وعده غذایی در یک روز، وعده‌های غذایی کوچک‌تر اما با تعداد بیشتر را انتخاب کنید. 
• آهسته غذا بخورید. 
• نوشیدنی را به‌جای همراه با غذا، بین وعده‌های غذایی مصرف کنید. 
• تا حد امکان از مصرف غذاهای چرب، تند یا سرخ‌شده پرهیز کنید. 
• مصرف مرکبات و آب‌میوه را محدود کنید. 
• مصرف کافئین را محدود کنید. 
• سیگار نکشید و الکل مصرف نکنید. (به‌جز سوزش سر دل، سیگار و الکل عوارض زیادی برای بارداری و جنین دارد.)
• حین غذا خوردن خم نشوید. 
• لباس‌های گشاد و راحت بپوشید.
• آخر شب (حداقل ۲-۳ ساعت پیش از خوابیدن) غذا نخورید. 
• بلافاصله بعد از غذا دراز نکشید. (حداقل ۳ ساعت بعد از غذا بنشینید.)
• حین خوابیدن، سرتان را کمی بالاتر قرار دهید یا عادت کنید که چند بالش را زیر شانه‌هایتان قرار دهید. 

دارودرمانی

سه دسته دارویی به درمان سوزش سردل بارداری کمک می‌کنند:

۱. آنتی‌اسید یا ضد اسیدها

داروهای ضد اسید در ایران اغلب با اسم شربت معده شناخته می‌شوند. این داروها عموماً بدون نسخه قابل‌ تهیه است؛ اما پیش از استفاده با پزشک یا ماما مشورت کنید. 

۲. داروهای مسدودکننده گیرنده‌های H2

گیرنده‌های هیستامین نوع دو (H2) روی سلول‌های پوشاننده معده قرار دارند. ترشح هیستامین باعث ترشح اسید در معده می‌شود. داروهای مسدودکننده گیرنده H2، فعالیت این گیرنده‌ها را مهار می‌کنند؛ در نتیجه اسید معده کمتر ترشح می‌شود و علائم بهبود می‌یابد. فاموتیدین و سایمتیدین به این دسته دارویی تعلق دارند و عموماً بدون نیاز به نسخه قابل‌ تهیه‌اند.

۳. مهارکننده‌های پمپ پروتئینی (PPIها)

پمپ‌های پروتونی در معده مسئول ترشح اسید معده هستند. داروهای این گروه، فعالیت این پمپ‌ها را به‌صورت موقتی متوقف می‌کنند. فرق مهمی که این دسته دارویی با موارد قبلی دارد این است که چند روز طول می‌کشد تا اثر کنند و بلافاصله اثر نمی‌کنند. از جمله داروهای این خانواده می‌توان به پنتوپرازول و امپرازول اشاره کرد که عموماً بدون نیاز به نسخه قابل‌تهیه‌اند. 

هیچ دارویی را در دوره بارداری بدون مشورت پزشک یا ماما مصرف نکنید. درصورتی‌که احساس می‌کنید برای بهبود سوزش سر دل به دارو نیاز دارید پزشک یا ماما را درجریان قرار دهید.

---

چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟

درصورتی‌که سوزش سر دل شدید یا دائمی بود و با درمان‌های خانگی یا داروهای بدون نسخه بهتر نشد، لازم است که با پزشک یا ماما مشورت کنید. توجه کنید که درد شکم زیر دنده‌ها گاهی علامتی از پره‌اکلامپسی است که وضعیتی اورژانسی در بارداری است و نیاز به رسیدگی فوری دارد. از دیگر علائم پره‌اکلامپسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فشار خون بالا
• تورم صورت، دست‌ها و پاها
• سردرد شدید
• مشکلات بینایی

---

کلام آخر دکترساینا

بسیاری از زنان در دوره بارداری دچار سوزش سر دل می‌شوند. تغییرات هورمونی و فشار ناشی از افزایش حجم رحم از جمله عواملی هستند که می‌تواند باعث این مسئله شوند. سوزش سردل اغلب باانجام برخی درمان‌های خانگی و داروهای بدون نسخه قابل‌درمان است. با‌این‌حال هر مسئله‌ای در بارداری شما را نگران کرد، از جمله سوزش سر دل، خوب است که با پزشک یا ماما مشورت کنید. 

---

سوالات متداول