پماد هیدروکورتیزون یکی از پرکاربردترین داروهای پوستی در پزشکی است. حتی ممکن است برایتان عجیب باشد که با شکایت‌های مختلفی نزد پزشک مراجعه می‌کنید؛ اما باز هم پماد هیدروکورتیزون را برایتان نسخه می‌کند! همین نشان می‌دهد که این پماد چقدر کاربردهای متنوعی دارد. در متن پیش رو قصد داریم شما را با پماد هیدروکورتیزون، کاربرد و نحوه مصرف آن آشنا کنیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
- پماد هیدروکورتیزون در یک نگاه
- پماد هیدروکورتیزون چطور عمل می‌کند؟
- کاربرد پماد هیدروکورتیزون
- پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذاریم؟
- نحوه مصرف پماد هیدروکورتیزون
- عوارض جانبی پماد هیدروکورتیزون
- هشدارهای پماد هیدروکورتیزون
- آیا می‌توان پماد هیدروکورتیزون را با داروی دیگری جایگزین کرد؟
- نحوه نگهداری پماد هیدروکورتیزون
- نکاتی درباره خرید پماد هیدروکورتیزون
- هنگام مصرف پماد هیدروکورتیزون چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
- کلام آخر دکترساینا
- سوالات متداول
پماد هیدروکورتیزون در یک نگاه
جدول اطلاعات دارویی پماد هیدروکورتیزون
| نام علمی | پماد هیدروکورتیزون (Hydrocortisone Ointment) |
| نام‌های تجاری | پماد هیدروکورتیزون، کورتینیل، کورتیسوب، بهکورت |
| شرکت سازنده | شرکت داروسازی عماد، شرکت داروسازی سبحان، شرکت داروسازی ناژو، شرکت داروسازی خوارزمی، شرکت داروسازی داروپخش |
| کاربرد | اگزما، ضایعات پوستی، خارش واژن، ادرار سوختگی اطفال |
| نحوه مصرف | یک لایه نازک از پماد را روی موضع ریخته و آن را پخش کنید. |
| حداکثر دوز مجاز | روزی ۲ بار و حداکثر ۴ هفته |
| عوارض جانبی |
- نازک شدن پوست - خارش، قرمزی و پوسته‌پوسته شدن |
| موارد منع مصرف | سابقه حساسیت قبلی به پماد هیدروکورتیزون یا سایر استروئیدها |
| هشدارهای مهم |
- عدم مصرف خوراکی - عدم استفاده بیش از ۴ هفته - عدم استفاده از دارو بر روی صورت، مگر با توصیه پزشک |
| بارداری و شیردهی |
- بارداری: درصورت تایید پزشک منعی ندارد. - شیردهی: درصورت تایید پزشک منعی ندارد. |
| وضعیت نسخه | معمولاً بدون نیاز به نسخه و با مشورت داروساز |
پماد هیدروکورتیزون چطور عمل می‌کند؟
پماد هیدروکورتیزون به دسته‌ای از داروها به نام استروئیدهای (یا کورتیکواستروئیدها) موضعی تعلق دارد. این گروه از داروها با کاهش سطح التهاب پوست، به بهبود علائمی نظیر خارش، قرمزی، تورم و ضایعات پوستی کمک می‌کنند.
کاربرد پماد هیدروکورتیزون
پماد هیدروکورتیزون در درمان طیف وسیعی از مشکلات پوستی کاربرد دارد؛ از جمله:
- نیش حشرات
- اگزما
- درماتیت تماسی (التهاب پوست)
- آلرژی
- ضایعات پوستی
- خارش واژن
- ادرار سوختگی اطفال
- ضایعات قارچی پوست
- پسوریازیس
پماد هیدروکورتیزون در همه این مشکلات با کاهش التهاب، قرمزی و خارش پوست به بهبود علائم کمک می‌کند.
پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذاریم؟
درصورتی‌که هر یک از شرایط زیر را دارید، پیش از مصرف پماد هیدروکورتیزون لازم است که پزشک را در جریان قرار دهید:
- مناطق وسیعی از سوختگی یا آسیب پوستی
- عفونت پوست
- استفاده از استروئیدهای خوراکی نظیر دگزامتازون یا پردنیزولون
- استفاده از استروئیدهای موضعی یا استنشاقی
- سابقه واکنش حساسیتی به هیدروکورتیزون یا سایر استروئیدها، غذاها، رنگ‌ها یا مواد نگهدارنده
نحوه مصرف پماد هیدروکورتیزون
- پیش از مصرف، دستورالعمل درون جعبه را به‌دقت مطالعه کنید. پماد هیدروکورتیزون به‌صورت موضعی تجویز می‌شود و هرگز نباید آن را بخورید.
- دست‌هایتان را پیش از استفاده بشویید.
- یک لایه نازک از پماد را بر روی ناحیه درگیر بزنید و به‌آرامی آن را پخش کنید.
- لازم نیست پوست را پانسمان کنید؛ مگر اینکه پزشک به شما گفته باشد.
طول دوره مصرف
اغلب لازم است که پماد هیدروکورتیزون را یک تا دو بار در روز به‌مدت یک الی دو هفته مصرف کنید. دارو را بدون مشورت پزشک، بیشتر از یک هفته استفاده نکنید. درصورتی‌که دارو را کمتر از چهار هفته مصرف کنید، کمتر احتمال دارد که دچار عارضه شوید.
عوارض جانبی پماد هیدروکورتیزون
از جمله عوارض احتمالی پماد هیدروکورتیزون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سوزش، تحریک، خارش، خشکی یا قرمزی در محل استفاده
- رشد غیرطبیعی مو
- برجستگی‌های کوچک قرمز روی پوست (فولیکولیت)
- نازک شدن یا تغییر رنگ پوست
- استرچ مارک (ترک پوستی)
فراموش نکنید که اگر پزشک این دارو را برایتان تجویز کرده قطعاً تشخیص داده است که فواید استفاده دارو از عوارض جانبی آن بیشتر است. بسیاری از افراد هیچ یک از عوارض نامبرده را تجربه نمی‌کنند. درصورتی‌که هر یک از علائم نامبرده بدتر یا ماندگار شد لازم است که پزشک یا داروساز را در جریان قرار دهید.
درصورتی‌که محل استفاده از دارو دچار خونریزی شد، به‌ویژه در ناحیه مقعد، بلافاصله پزشک را در جریان قرار دهید.
هشدارهای پماد هیدروکورتیزون
حین مصرف پماد هیدروکورتیزون لازم است که به موارد زیر دقت کنید:
- این دارو برای استفاده موضعی است؛ هرگز آن را نخورید.
- از استفاده پماد بر روی پوست سالم یا قسمت وسیعی از پوست خودداری کنید.
- درصورتی‌که پوستتان از قبل عفونت کرده است از پماد استفاده نکنید؛ هیدروکورتیزون ممکن است علائم عفونت را بدتر کند.
- هرگز پماد را وارد چشم نکنید؛ اگر پماد وارد چشم‌هایتان شد بلافاصله آن‌ها را با آب خنک بشویید.
- پماد را بیشتر یا طولانی‌تر از مقدار توصیه‌شده استفاده نکنید.
- درصورتی‌که سابقه حساسیت به دارو یا ترکیب‌های مشابه آن (نظیر پرنیزولون یا تریامسینولون) دارید پزشک یا داروساز را درمیان بگذارید.
- هرگز بدون توصیه پزشک از دارو برای صورتتان استفاده نکنید؛ در برخی موارد مثل زردزخم یا جوش ممکن است علائم بیماری تشدید شود.
- اگر از پماد هیدروکورتیزون برای مدت طولانی استفاده کرده‌اید، ممکن است پزشک از شما بخواهد که به‌تدریج مقدار مصرف دارو را کم کنید.
تداخلات دارویی
تداخل دارویی خاصی برای پماد هیدروکورتیزون گزارش نشده است. بااینحال، پیش از استفاده از دارو لازم است که پزشک یا داروساز را در جریان تمام داروهای مصرفی از جمله داروهای گیاهی قرار دهید.
تداخلات غذایی
تداخل غذایی خاصی برای پماد هیدروکورتیزون گزارش نشده است.
مصرف همراه با الکل
پماد هیدروکورتیزون محدودیت خاصی از نظر مصرف همزمان با الکل ندارد. بااینحال، دراین‌باره با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
محدودیت سن
پماد هیدروکورتیزون را در کودکان زیر ۱۰ سال تنها با توصیه پزشک مصرف کنید. بسیاری از پزشکان استفاده از پماد هیدروکورتیزون را در کودک زیر ۲ سال توصیه نمی‌کنند. بااینحال، این مسئله به تشخیص پزشک بستگی دارد.
بارداری و شیردهی
در دوره بارداری فقط در موارد ضروری می‌توانید از دارو استفاده کنید؛ ضمناً پیش از استفاده لازم است با پزشک مشورت کنید. از سویی، مشخص نیست که هیدروکورتیزون حین استفاده موضعی از مجاری شیر عبور می‌کند یا خیر؛ پیش از مصرف دارو در دوره شیردهی با پزشک مشورت کنید.
آیا می‌توان پماد هیدروکورتیزون را با داروی دیگری جایگزین کرد؟
بله؛ داروهای مختلفی در بازار هستند که برحسب کاربرد پماد هیدروکورتیزون می‌توانند جایگزین آن شوند؛ از جمله:
- دیگر کورتیکواستروئیدهای موضعی مثل پماد بتامتازون
- مهارکننده‌های کلسی‌نورین مثل پماد تاکرولیموس
- مرطوب‌کننده‌ها
- برخی روغن‌های گیاهی مثل روغن نارگیل
- داروهای آنتی‌هیستامین
- پماد سوختگی زینک‌اکساید در درمان راش پوشک (بثورات و دانه‌های پوستی قرمز نوزادان در محلی که در تماس با پوشک قرار می‌گیرد.)
پیش از انتخاب داروی مناسب لازم است با پزشک یا داروساز دراین‌باره مشورت کنید. آن‌ها براساس مشکل فعلی شما می‌توانند در انتخاب داروی مناسب شما را راهنمایی کنند.
نحوه نگهداری پماد هیدروکورتیزون
نکات زیر را در نگهداری از پماد هیدروکورتیزون به‌خاطر داشته باشید:
- دارو را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگه دارید.
- دارو را در دمای اتاق بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد نگهداری کنید و آن را در یخچال نگذارید.
- درصورتی‌که تاریخ انقضای دارو گذشت، آن را دور بیندازید.
نکاتی درباره خرید پماد هیدروکورتیزون
عموماً پماد هیدروکورتیزون را می‌توانید بدون نیاز به نسخه پزشک و با مشورت داروساز، از داروخانه‌ها تهیه کنید. نوع قوی‌تری از هیدروکورتیزون نیز به‌نام هیدروکورتیزون بوتیرات وجود دارد که تنها با نسخه پزشک به فروش می‌رسد.
دوزهای موجود
در ایران اغلب به‌صورت پماد ۱ درصد و ۱۵ گرمی به‌فروش می‌رسد.
شرکت‌های تولیدکننده
از جمله شرکت‌های تولیدکننده پماد هیدروکورتیزون در ایران می‌توان به شرکت داروسازی خوارزمی، بهوزان، عماد، ناژو و داروپخش اشاره کرد.
نام‌های تجاری موجود در ایران
در ایران اغلب با همان نام پماد هیدروکورتیزون شناخته می‌شود. از دیگر اسامی تجاری آن می‌توان به کورتینیل (داروسازی سینا)، بهکورت (داروسازی بهوزان) و کورتیسوب (داروسازی سبحان) اشاره کرد.
هنگام مصرف پماد هیدروکورتیزون چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
در صورت بروز هر یک از موارد زیر لازم است که بلافاصله از پزشک کمک بگیرید:
- بروز واکنش حساسیتی با علائمی نظیر خارش، کهیر، ضایعات پوستی، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
- سوزش، خارش و پوسته‌پوسته شدن محل دارو
- شکننده یا نازک شدن پوست (طوری‌که به‌راحتی کبود شود.)
- برجستگی‌های قرمز، کوچک و چرکی بر روی پوست اطراف فولیکول مو
- عفونت پوست (قرمزی، تورم، گرمی یا درد)
برای مشاهده لیست بهترین متخصص پوست و مو کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص پوست و مو ارتباط آنلاین با متخصص پوست و مودرصورتیکه این دارو را بیش‌از‌حد مصرف کرده و دچار علائمی نظیر غش کردن یا مشکلات تنفسی شده‌اید، لازم است بلافاصله با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید.
کلام آخر دکترساینا
پماد هیدروکورتیزون یکی از پرکاربردترین داروهای پوستی در پزشکی است. طیف وسیعی از مشکلات پوستی هستند که این پماد می‌تواند در درمان آن‌ها مفید باشد. بااینحال هرگز نباید دارو را بدون مشورت با پزشک یا داروساز استفاده کنید. همچنین به‌محض خاتمه درمان، پماد را کنار بگذارید و از طولانی کردن درمان خودداری کنید. درصورتی‌که حین مصرف دارو هرگونه علائم نگرا‌ن‌کننده‌ای داشتید همیشه می‌توانید با پزشک یا داروساز دراین‌زمینه مشورت کنید.
سوالات متداول
بله؛ پماد هیدروکورتیزون از جمله داروهای موضعی است که با کاهش التهاب و تورم جوش می‌تواند به درمان آن کمک کند. بااینحال، معمولاً بهتنهایی به درمان جوش کمک نمیکند و همراه با داروهای دیگر تجویز می‌شود.
بله؛ پماد هیدروکورتیزون ازجمله داروهایی است که با کاهش التهاب و حساسیت، به بهبود اگزما کمک می‌کند.
از پماد هیدروکورتیزون می‌توان برای بهبود تورم، خارش و درد ناشی از بواسیر استفاده کرد.
پماد هیدروکورتیزون نوعی استروئید موضعی است که با کاهش التهاب، به بهبود علائم پوستی نظیر خارش، قرمزی و تورم کمک می‌کند. پماد هیدروکورتیزون در درمان طیف وسیعی از بیماریهای پوستی نظیر اگزما و گزش حشرات کاربرد دارد.
پماد هیدروکورتیزون می‌تواند به بهبود التهاب و قرمزی پوست ناشی از قارچ پوستی کمک کند؛ اما معمولاً بهتنهایی تجویز نمیشود و در ترکیب با یک داروی ضدقارچ تجویز می‌شود.
در مواردی ممکن است پزشک این پماد را برای بهبود لک صورت تجویز کند؛ اما فراموش نکنید که استفاده از دارو در محل صورت تنها با توصیه پزشک باید انجام شود.
از پماد هیدروکورتیزون نباید برای سفیدی پوست استفاده کرد؛ استفاده طولانیمدت از این پماد می‌تواند باعث عوارض جانبی شود. درصورتی‌که هرگونه مشکلی با رنگ پوستتان دارید با پزشک مشورت کنید.
پماد هیدروکورتیزون به بهبود خارش و التهاب در ناحیه واژن کمک می‌کند. اما لازم است علت خارش و التهاب واژن مشخص شود و درمان اختصاصی برای آن صورت بگیرد. پماد نباید وارد واژن شود.