داروی دوکسپین (Doxepin)، یکی از داروهای ضد‌افسردگی سه‌حلقه‌ای است که عمدتا برای درمان اختلالات خلقی و روانی مانند افسردگی و اضطراب استفاده می‌شود؛ اما به بهبود مشکلات دیگری مثل اختلالات خواب و بی‌خوابی نیز کمک می‌کند. این دارو به اشکال مختلفی مثل قرص و کپسول در دسترس است. اگر دوکسپین جزء داروهای تجویزی پزشک برای شماست و علاقه دارید راجع به این دارو اطلاعات کسب کنید، در ادامه این مقاله از مجله سلامت دکترساینا همراه ما باشید.
فهرست آنچه می‌خوانید:
- دوکسپین در یک نگاه
- قرص دوکسپین چطور عمل می‌کند؟
- کاربرد دوکسپین
- پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذاریم؟
- نحوه مصرف قرص دوکسپین
- عوارض جانبی دوکسپین
- علائم و عوارض ناشی از اوردوز
- هشدارهای قرص دوکسپین
- آیا می‌توان قرص دوکسپین را با داروی دیگری جایگزین کرد؟
- نحوه نگهداری قرص دوکسپین
- نکاتی درباره خرید دوکسپین
- هنگام مصرف دوکسپین چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
- کلام آخر دکترساینا
- سوالات متداول
دوکسپین در یک نگاه
جدول اطلاعات دارویی دوکسپین
| نام علمی | دوکسپین (Doxepin) |
| نام‌های تجاری | آپو دوکسپین، دونئورین، رازو دوکسپین |
| شرکت سازنده | شرکت داروسازی دارو‌پخش، شرکت داروسازی رازک، شرکت داروسازی راموفارمین، شرکت داروسازی بهستان دارو، شرکت داروسازی رستا ایمن دارو |
| اشکال | قرص، کپسول |
| کاربرد | درمان افسردگی، اضطراب، بی‌خوابی |
| نحوه مصرف | طبق دستور پزشک، ترجیحا سه ساعت پس از صرف غذا همراه با یک لیوان آب |
| حداکثر دوز مجاز | ۳۰۰ میلی‌گرم در روز |
| عوارض جانبی | سرگیجه، خواب‌آلودگی، خشکی دهان |
| موارد منع مصرف | سابقه اختلالات روانپزشکی مانند دوقطبی، تشنج، مشکلات قلبی و عروقی، دیابت، پرکاری تیروئید |
| هشدارهای مهم | تشدید افسردگی، اضطراب، تغییرات رفتاری غیر‌عادی، بروز اختلالات خلقی مانند حملات پانیک، مشکلات خواب، تحریک‌پذیری، بی‌قراری و افکار یا تلاش برای خودکشی |
| بارداری و شیردهی |
- بارداری: تنها با تجویز پزشک - شیردهی: مجاز نیست. |
| وضعیت نسخه | نیاز به نسخه دارد. |
قرص دوکسپین چطور عمل می‌کند؟
دوکسپین با مکانیسم‌های مختلفی در مغز عمل کرده و به درمان افسردگی و اضطراب کمک می‌کند. این دارو با جلوگیری از بازجذب دو انتقال‌دهنده عصبی (نوراپی‌نفرین و سروتونین) به پایانه‌های عصبی، موجب افزایش غلظت این دو ماده در مغز می‌شود. همچنین دوکسپین با گیرنده‌های این دارو در مغز واکنش می‌دهد و از این دو طریق باعث بهبود خلقوخو می‌شود.
کاربرد دوکسپین
کاربردهای داروی دوکسپین عبارت است از:
- درمان اختلال افسردگی
- بهبود و درمان اختلال اضطراب
- بهبود خلقوخو
- افزایش سطح انرژی
- کاهش تنش و افکار نگران‌کننده
- بهبود اختلالات خواب به‌ویژه بی‌خوابی
- بهبود خارش ناشی از کهیر
- سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذاریم؟
پیش از مصرف دوکسپین، بهتر است پزشک خود را در جریان موارد زیر قرار دهید:
- حساسیت و آلرژی به دوکسپین یا دیگر داروهای ضد‌افسردگی سه‌حلقه‌ای (مانند نورتریپتیلین)
- مصرف هرگونه دارو با یا بدون نسخه، مکمل‌ها و حتی داروهای گیاهی
- ارائه اطلاعات کاملی از سابقه پزشکی خود به‌ویژه: سابقه خون‌ریزی، مشکلات تنفسی، مشکلات کبدی، سابقه حمله قلبی، پرکاری تیروئید و تشنج
- سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به اختلالات خلقی مانند اختلال دوقطبی، روان‌پریشی یا خودکشی
نحوه مصرف قرص دوکسپین
- داروی دوکسپین را تنها طبق دستور پزشک مصرف کنید و دوز آن را خود‌سرانه کاهش یا افزایش ندهید.
- پیش از مصرف، تمام دستورالعمل‌های درج‌شده روی بسته‌بندی دارو و بروشور آن را به دقت بخوانید.
- سعی کنید این دارو را ۳۰ دقیقه قبل از خواب مصرف کنید.
- دوکسپین را می‌توانید همراه یا بدون غذا مصرف کنید. اما بهتر است بین مصرف این دارو و غذا ۳ ساعت فاصله بیندازید؛ چراکه مصرف آن همراه با غذا باعث تاخیر در جذب آن می‌شود.
دوز مصرف
دوز مصرفی مناسب دارو را پزشک با توجه به نوع مشکل، شدت آن و شرایط بیمار تعیین می‌کند.
حداکثر دوز مجاز مصرف
- حداکثر دوز مجاز مصرف دوکسپین در بزرگسالان (۱۸ تا ۶۴ سال): ۳۰۰ میلی‌گرم در روز
- حداکثر دوز مجاز مصرف دوکسپین در کودکان ۱۲ الی ۱۸: ۳۰۰ میلی‌گرم در روز
- حداکثر دوز مجاز مصرف دوکسپین در کودکان زیر ۱۲ سال: مصرف دوکسپین در این سن مجاز نیست
طول دوره مصرف
طول دوره مصرف هر دارویی را پزشک با توجه به شدت بیماری و شرایط بیمار مشخص می‌کند. داروی دوکسپین نیز ممکن است به تشخیص پزشک، برای درمان کوتاه‌مدت یا طولانی‌مدت تجویز شود؛ اما طبق گفته پزشکان، این دارو را نباید بیش از ۸ هفته مصرف کنید. در این فاصله زمانی، حتما دارو را طبق برنامه روزانه خود مصرف کرده و آن را قطع نکنید؛ چراکه قطع ناگهانی آن ممکن است با عوارض جانبی مانند حالت تهوع، سردرد و خستگی همراه باشد.
اگر یک دوز را فراموش کردیم چه کار کنیم؟
اگر مصرف یک نوبت از داروی دوکسپین را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. در‌صورتی‌که زمان مصرف نوبت بعدی نزدیک است، دوز فراموش‌شده را رها کرده و دوز بعدی دارو را در ساعت مقرر خود مصرف کنید. به یاد داشته باشید، به‌هیچ‌وجه برای جبران دوز فراموش‌شده، دو دوز از دارو را یکجا مصرف نکنید.
عوارض جانبی دوکسپین
داروی دوکسپین نیز مانند هر داروی دیگری ممکن است با برخی عوارض جانبی احتمالی همراه باشد. برخی از این عوارض جانبی شامل موارد زیر است:
- خواب‌آلودگی
- سرگیجه
- خشکی دهان
- تاری دید
- یبوست یا مشکل در دفع مدفوع
- حالت تهوع یا استفراغ
- ناراحتی معده
- تغییر در حس چشایی
- افزایش وزن
- ریزش مو
علائم و عوارض ناشی از اوردوز
اگر فردی بیش‌از‌حد مجاز دوکسپین مصرف کرده باشد، ممکن است با عوارض و علائمی چون موارد زیر مواجه شود:
- کاهش هوشیاری
- مشکلات تنفسی
- خواب‌آلودگی شدید
- توهم
- ضربان قلب سریع و نامنظم
- تشنج
- فشار خون پایین
- حرکات غیر‌ارادی بدن
- سفتی عضلات
- گیجی و مشکل در تمرکز
- استفراغ
هشدارهای قرص دوکسپین
- در صورت تشدید افسردگی، اضطراب، تغییرات رفتاری غیر‌عادی، بروز اختلالات خلقی مانند حملات پانیک، مشکلات خواب، تحریک‌پذیری، بی‌قراری و افکار یا تلاش برای خودکشی حتما این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
- هنگام مصرف این دارو، از کار با ماشین‌آلات، رانندگی یا انجام کار‌هایی که به هوشیاری و دید واضح نیاز دارند بپرهیزید.
- اگر دیابت دارید، این دارو ممکن است کنترل سطح قند خون را دشوارتر کند. بنابراین در طول مصرف این دارو، سطح قند خون خود را به‌طور مرتب کنترل کنید و نتایج را به پزشک خود اطلاع دهید.
تداخلات دارویی
داروی دوکسپین می‌تواند با برخی از داروهای که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشد. نمونه‌هایی از داروهایی که می‌توانند با دوکسپین تداخل داشته باشند در زیر فهرست شده است.
- داروهای درمان مشکلات معده مانند: سایمتیدین
- داروهای مهارکننده مونوآمین اکسیداز (MAOIs) مانند: ایزوکاربوکسازید، سلژیلین، فنلزین و ترانیل سیپرومین
- داروهای ضد‌افسردگی مانند: بوپروپیون، دولوکستین، فلوکستین، فلووکسامین، پاروکستین و سرترالین
- داروهای ضد‌‌قارچ مانند: فلوکونازول، تربینافین و وریکونازول
- داروهای ضد‌آریتمی مانند: دروندارون و کینیدین
- داروهای ضد‌دیابت مانند: تولازامید
تداخلات غذایی
داروی دوکسپین با هیچ ماده غذایی خاصی تداخل ندارد. در طول مصرف این دارو، می‌توانید برنامه غذایی همیشگی خود را داشته باشید.
مصرف همراه با الکل
ازآنجاییکه دوکسپین می‌تواند باعث سرگیجه، خواب‌آلودگی یا تاری دید شود، بنابراین در طول دوره مصرف آن از نوشیدن الکل خودداری کنید؛ چراکه الکل احتمال تشدید این عوارض جانبی را افزایش می‌دهد.
محدودیت سن
- مصرف دوکسپین برای افراد زیر ۱۸ سال توصیه نمی‌شود، اما در برخی موارد ممکن است پزشک دوز پایین این دارو را برای افراد ۱۲ تا ۱۷ سال تجویز کند.
- در کودکان زیر ۱۲ سال نیز این دارو به‌هیج‌وجه نباید مصرف شود.
- مصرف این دارو در افراد بالای ۶۵ سال نیز باید طبق تجویز پزشک و با احتیاط باشد؛ چراکه افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو به‌ویژه خشکی دهان، سرگیجه، خواب‌آلودگی و گیجی آسیب‌پذیر‌تر باشند.
گروه‌های خاص یا پرخطر
برخی گروه‌های خاصی که مصرف دوکسپین برای آن‌ها خطرناک است عبارت است از:
- افراد با مشکلات تنفسی
- افراد با سابقه حساسیت‌های دارویی
- افراد با سابقه بیماری‌های کبدی و کلیوی
- افراد دارای پرکاری یا کم‌کاری تیروئید
- افراد با سابقه ابتلا به اختلال دوقطبی
- افراد با سابقه تشنج
- افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی
- افراد مبتلا به دیابت
بارداری و شیردهی
در دوران بارداری، دوکسپین باید با احتیاط و تحت‌نظر پزشک مصرف شود. نوزادانی که مادران آن‌ها در طول سه ماه آخر بارداری از دوکسپین استفاده کرده‌اند، به احتمال بیشتری علائم ناشی از ترک این دارو مانند مشکلات تغذیه‌ای، مشکلات تنفسی و تشنج را خواهند داشت. همچنین استفاده از این دارو در دوران شیردهی نیز توصیه نمی‌شود، چراکه ممکن است اثرات نامطلوبی بر روی کودک داشته باشد.
آیا می‌توان قرص دوکسپین را با داروی دیگری جایگزین کرد؟
در‌صورتی‌که علائم بیماری در طول یک دوره مصرف داروی دوکسپین کاهش نیابد یا با عوارض جانبی و واکنش‌های حساسیتی (آلرژیک) همراه باشد، می‌توان آن را با داروهای زیر جایگزین کرد:
- آمی‌تریپتیلین
- ایمی‌پرامین
- تریمی‌پرامین
- نورتریپتیلین
- کلومیپرامین
- پروتریپتیلین
- آموکساپین
- تریازولام
- دوکسیلامین
نحوه نگهداری قرص دوکسپین
داروی دوکسپین را به دور از دسترس کودکان، در جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
نکاتی درباره خرید دوکسپین
خرید داروی دوکسپین تنها با نسخه پزشک امکان‌پذیر است.
اشکال دارویی موجود
داروی دوکسپین در ایران، در دو شکل دارویی قرص و کپسول تولید شده و به بازار عرضه می‌شود.
دوزهای موجود
دوکسپین در ایران در دو دوز مختلف (۱۰ و ۲۵ میلی‌گرم) وجود دارد. در صورت نیاز به خرید مجدد این دارو، حتما به دوز تجویزشده از سوی پزشک دقت کنید.
شرکت‌های تولیدکننده
شرکت‌های داروسازی تولیدکننده دوکسپین در ایران عبارت است از:
- شرکت داروسازی دارو‌پخش
- شرکت داروسازی رازک
- شرکت داروسازی راموفارمین
- شرکت داروسازی بهستان دارو
- شرکت داروسازی رستا ایمن دارو
نام‌های تجاری موجود در ایران
دوکسپین در ایران با نام‌های تجاری متفاوتی در بازار وجود دارد. نام‌های تجاری مختلف این دارو از لحاظ ترکیبات تفاوتی با یکدیگر نداشته و همه آن‌ها اثربخشی یکسانی دارند:
- آپو دوکسپین
- دونئورین
- رازو دوکسپین
هنگام مصرف دوکسپین چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر به هنگام مصرف دوکسپین، بهتر است در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید:
- ضربان قلب نامنظم
- احساس آشفتگی
- گیجی یا خواب‌آلودگی شدید
- تشنج
- گشادی مردمک
- توهم
- سردرد شدید
- مشکل در تنفس
- تورم گلو یا زبان
- تاری دید
- کهیر و بثورات پوستی
کلام آخر دکترساینا
داروی دوکسپین (Doxepin)، یکی از داروهای ضد‌افسردگی سه‌حلقه‌ای است که در درجه اول برای درمان افسردگی، اختلالات اضطرابی و بی‌خوابی تجویز می‌شود. توجه داشته باشید که این دارو را تنها با تجویز پزشک مصرف کنید و در‌صورت مشاهده هرگونه عوارض دارویی حتما به پزشک خود اطلاع دهید. در این مقاله از مجله سلامت دکترساینا، تلاش کردیم تا به معرفی داروی دوکسپین بپردازیم و آن را از جهات مختلفی مانند عملکرد، کاربرد، عوارض، اشکال دارویی و … مورد بررسی قرار دهیم.
سوالات متداول
داروی دوکسپین ۱۰، کمترین دوز مصرفی این دارو است که در مرحله اول درمان برای کاهش نشانه‌‌های افسردگی و اضطراب تجویز می‌شود. دوز مصرفی دارو با صلاح‌دید پزشک افزایش می‌یابد.
کپسول دوکسپین برای درمان بیماری‌هایی مانند افسردگی، اضطراب، بی‌خوابی، سردرد و خارش‌های ناشی از کهیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دوکسپین تاثیر مستقیمی در درمان مشکلات معده ندارد؛ اما ازآنجاییکه این دارو یک آرام‌بخش است، ممکن است در درمان برخی بیماری‌های دستگاه گوارش به اعصاب مربوط است تجویز شود. به‌عنوان‌مثال، ممکن است پزشک برای افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) دوکسپین یا سایر آرام‌بخش‌ها را تجویز کند. چراکه اضطراب و مشکلات اعصاب باعث تشدید علائم این بیماری می‌شود.
بله، یکی از عوارض جانبی رایج داروی دوکسپین، افزایش وزن و چاقی است. البته ممکن است عوارض جانبی یک دارو (از جمله چاقی) در تمام مصرفکنندگان آن یکسان نباشد.
موارد زیادی از شکایت مصرفکنندگان مبنی بر ریزش مو پس از مصرف دوکسپین گزارش نشده است؛ اما با توجه بهاینکه ریزش مو یکی از عوارض جانبی داروهای ضد‌افسردگی سه‌حلقه‌ای است، احتمال اینکه دوکسپین نیز منجر به ریزش مو شود وجود دارد.