خارش و التهاب پوست، هرچند مشکل خطرناکی نیست، اما می‌تواند زندگی را به کام شما تلخ کند. پماد کورتیکواستروئیدی کلوبتازول یکی از بهترین راه‌ها برای رفع التهاب پوستی شدید است؛ اما آیا همه و در هر شرایطی می‌توانند از این پماد استفاده کنند؟ در این مقاله از مجله سلامت دکترساینا به بررسی کاربردها، نحوه مصرف، عوارض و نکات مهم حین مصرف این پماد می‌پردازیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
- کلوبتازول در یک نگاه
- پماد کلوبتازول چطور عمل می‌کند؟
- کاربرد پماد کلوبتازول
- پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذاریم؟
- نحوه مصرف پماد کلوبتازول
- عوارض جانبی کلوبتازول
- علائم و عوارض ناشی از اوردوز
- هشدارهای کلوبتازول
- موارد منع مصرف کلوبتازول
- آیا می‌توان کلوبتازول را با داروی دیگری جایگزین کرد؟
- نحوه نگهداری پماد کلوبتازول
- نکاتی درباره خرید کلوبتازول
- هنگام مصرف کلوبتازول چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
- کلام آخر دکترساینا
- سوالات متداول
کلوبتازول در یک نگاه
جدول اطلاعات دارویی پماد کلوبتازول
| نام علمی | کلوبتازول (Clobetasol) |
| نام‌های تجاری | کلوبتازول، آفی‌کلوبت، کورتام، کلوکورت |
| شرکت سازنده | داروسازی خوارزمی، داروسازی بهوزان، داروسازی داروپخش، داروسازی ایران دارو، داروسازی ایران ناژو |
| اشکال | پماد، کرم، لوسیون |
| کاربرد | درمان خارش، برافروختگی و راش پوستی ناشی از اگزما، لوپوس، پسوریازیس و لیکن پلان |
| نحوه مصرف | قرار دادن لایه نازکی از پماد روی ناحیه مورد نظر از پوست |
| حداکثر دوز مجاز | ۵۰ گرم در هفته |
| عوارض جانبی | ترک پوستی، تیره یا روشن شدن رنگ پوست، آکنه، رشد ناگهانی یا بیش از حد مو در موضع، دانه‌های کوچک قرمز روی پوست، خستگی شدید یا غیرمعمول، کاهش وزن، سردرد، ورم قوزک پا یا خود پا، افزایش تشنگی یا پرادراری، مشکلات بینایی |
| موارد منع مصرف |
- داشتن سابقه حساسیت به کلوبتازول - داشتن زخم باز یا بریدگی روی پوست و یا عفونت پوستی - ابتلا به آکنه یا روزاسه |
| هشدارهای مهم |
- عدم استفاده از این پماد در اطراف دهان - خطر بلعیدن پماد - افزایش خطر ابتلا به آب مروارید و آب سیاه - خطر ایجاد اختلال در رشد کودکان و نوجوانان - عدم استفاده از این پماد برای پستان در مادران شیرده |
| بارداری و شیردهی |
- استفاده از این پماد در دوران بارداری فقط در صورت نیاز شدید و تجویز پزشک - مشورت با پزشک در مورد استفاده از کلوبتازول در دوران شیردهی |
پماد کلوبتازول چطور عمل می‌کند؟
کلوبتازول (Clobetasol) یا کلوبتازول پروپیونات با کاهش واکنش سیستم ایمنی بدن به کاهش التهاب کمک می‌کند. زمانی‌که بدن شما با یک عامل بیگانه و بیماری‌زا مواجه می‌شود، سیستم ایمنی دست به کار شده و باعث پاسخ التهاب می‌شود. گاهی سیستم ایمنی بدن شما واکنش بیشازحد نشان می‌دهد و باعث التهاب آزاردهنده، شامل ایجاد قرمزی و خارش می‌شود. کلوبتازول با کاهش پاسخ ایمنی، التهاب و علائم ناخوشایند آن را از بین می‌برد.
کاربرد پماد کلوبتازول
پماد کلوبتازول یک استروئید موضعی است که برای درمان ورم، برافروختگی و خارش پوستی ناشی از واکنش‌های آلرژیک استفاده می‌شود. از پماد کلوبتازول برای درمان بیماری‌های پوستی زیر استفاده می‌شود:
- انواع اگزما، از جمله درماتیت تماسی
- پسوریازیس
- لیکن پلان (نوعی بیماری پوستی خودایمنی که با ضایعات پوستی و خارش همراه است.)
- لوپوس (یک بیماری خودایمنی همراه با ضایعات پوستی و آسیب به ارگان‌های اصلی بدن)
- التهاب و خارش واژن
پماد کلوبتازول برای سفیدی صورت کاربرد دارد؟
خیر؛ پماد کلوبتازول نباید بدون تجویز پزشک برای سفیدی صورت استفاده شود؛ چون این پماد جزء کورتیکواستروئیدهای فوق‌العاده قوی است و مگر در موارد ضروری برای صورت مناسب نیست.
پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذاریم؟
در صورت داشتن هریک از شرایط زیر، موضوع را با پزشک خود در‌میان بگذارید:
- فشار خون پایین
- قند خون بالا (دیابت)
- مشکلات سیستم ایمنی
- آسیب‌دیدگی یا سوختگی سطح وسیعی از پوست
- ابتلا به هر نوع بیماری یا مشکل پوستی دیگر
- بیماری کبد
- عفونت پوستی
- قصد انجام عمل جراحی در آینده نزدیک
- حساسیت نسبت به کلوبتازول، کورتون‌ها، داروها، برخی مواد غذایی، رنگ‌ها یا نگهدارنده‌ها
نحوه مصرف پماد کلوبتازول
- دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.
- محل مورد نظر را تمیز و خشک کنید.
- یک لایه نازک از پماد را روی محل مورد نظر بمالید.
- پس از اتمام کار مجدد دست‌های خود را با آب و صابون بشویید، مگر اینکه محل تحت درمان، دست‌ها باشد.
در حین مصرف این دارو نکات زیر را رعایت کنید:
- از این دارو برای صورت، زیربغل و کشاله ران استفاده نکنید. (مگر با تجویز پزشک)
- اگر از این پماد برای نواحی اطراف چشم استفاده می‌کنید، مراقب باشید که پماد به داخل چشمتان نفوذ نکند. چون نفوذ این پماد به چشم موجب ابتلا به گلوکوم (آب سیاه) می‌شود. اگر این اتفاق افتاد، چشم‌هایتان را با آب بشویید.
- از ورود این پماد به بینی و دهان خود نیز جلوگیری کنید. اگر این اتفاق افتاد، بینی و دهانتان را با آب فراوان بشویید.
دوز مصرف
بسته به تجویز پزشک معمولا یک یا دو بار در روز به مدت یک هفته استفاده می‌شود. اگر دو بار در روز از این دارو استفاده می‌کنید، بین هر بار مصرف هشت تا دوازده ساعت فاصله بیندازید. بیش از ۵۰ گرم از این پماد را طی یک هفته استفاده نکنید. همچنین توصیه می‌شود این پماد بیش از دو هفته مصرف نشود؛ مگر اینکه پزشک برای شما تجویز کند.
اگر پماد کلوبتازول برای کودک زیر ۱۲ سال شما تجویز شده است، بیشتر از پنج روز برای او از این دارو استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک پس از این پنج روز او را معاینه کرده و مصرف طولانی‌تر را تجویز کند.
عوارض جانبی کلوبتازول
توجه داشته باشید اگر پزشک این دارو را برای شما تجویز کرده، تشخیص داده که فواید این دارو برای شما بیش از مضرات آن است. ابتدا که شروع به استفاده از این دارو می‌کنید، ممکن است دچار خارش، قرمزی، سوزش، خشکی و تیرکشیدن در ناحیه تحت درمان شوید؛ اما پس از چند روز بدنتان به دارو عادت می‌کند و این علائم از‌بین‌می‌رود. اگر هریک از این علائم ادامه پیدا کرد یا بدتر شد، پزشک خود را از موضوع مطلع کنید.
اگر هریک از علائم زیر را داشتید، بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید:
- ترک پوستی
- تیره‌تر یا روشن‌تر شدن رنگ پوست
- آکنه
- رشد ناگهانی یا بیشازحد مو در موضع
- دانه‌های کوچک قرمز روی پوست
جذب و ورود این دارو به خون به‌ندرت اتفاق می‌افتد؛ مگر در کودکان یا کسانی که به مدت طولانی یا برای ناحیه‌ای بسیار وسیع از این دارو استفاده می‌کنند. بنابراین در صورت مشاهده علائم این اتفاق فورا به پزشک خود اطلاع دهید؛ این علائم عبارت است از:
- خستگی شدید یا غیرمعمول
- کاهش وزن
- سردرد
- ورم قوزک پا یا خود پا
- افزایش تشنگی یا پر ادراری
- مشکلات بینایی
واکنش آلرژیک بسیار شدید نسبت به این دارو نادر است؛ اما اگر هریک از علائم زیر را داشتید، به اورژانس مراجعه کنید:
- بثورات (راش) پوستی
- خارش یا تورم (خصوصا در صورت، زبان و گلو)
- سرگیجه شدید
- سختی تنفس
کلوبتازول بسیار قوی‌تر از سایر کورتیکواستروئیدها (کورتون‌ها) مانند هیدروکورتیزون است و می‌تواند عوارضی داشته باشد. بنابراین این پماد را طبق توصیه پزشک مصرف کنید.
علائم و عوارض ناشی از اوردوز
اگر کسی در اثر مصرف پماد کلوبتازول دچار علائمی مانند بیهوشی یا سختی تنفس شد، با اورژانس تماس بگیرید.
هشدارهای کلوبتازول
- بلعیدن پماد کلوبتازول به بدن آسیب می‌رساند. از ورود این پماد به بینی و دهان خود نیز جلوگیری کنید. اگر این اتفاق افتاد، بینی و دهانتان را با آب فراوان بشویید.
- مصرف طولانی‌مدت این دارو خطر ابتلا به کاتاراکت (آب مروارید) و گلوکوم (آب سیاه) را افزایش می‌دهد. در این رابطه از پزشک خود سوال کنید.
- پماد کلوبتازول ممکن است بر روند رشد کودکان و نوجوانان تاثیر بگذارد. در نتیجه در صورت تجویز این دارو برای فرزند کودک یا نوجوانتان، پزشک باید در حین مصرف دارو، روند رشد او را زیر نظر بگیرد.
تداخلات دارویی
هنوز برای پماد کلوبتازول تداخل دارویی مشخص اثبات نشده است؛ اما توصیه می‌شود این پماد را همزمان با سایر پمادهای استروئیدی مثل پماد هیدروکورتیزون، پماد بتامتازون و تریامسینولون استفاده نکنید. همچنین داروهای مصرفی خود را با پزشکتان در میان بگذارید.
تداخلات با غذا و الکل
تداخل غذایی خاصی برای کلوبتازول دیده نشده است؛ همچنین مصرف این پماد همزمان با مصرف الکل منعی ندارد.
محدودیت سن
استفاده از این پماد برای کودکان زیر ۱۲ سال توصیه نمی‌شود؛ چراکه آثار و عملکردش در این سنین بررسی نشده است؛ اما ممکن است پزشک در موارد خاص این دارو را برای کودکان تجویز کند. در این صورت باید فرزند شما طی دوره درمان تحت نظر پزشک باشد.
بارداری و شیردهی
استفاده از پماد کلوبتازول در دوران بارداری فقط در صورت نیاز جدی به دارو مجاز است. در‌این‌باره با پزشک خود مشورت کنید. همچنین هنوز مشخص نیست که این دارو وارد شیر می‌شود یا نه و در این مورد باید با پزشک خود مشورت کنید.
موارد منع مصرف کلوبتازول
- داشتن زخم باز یا بریدگی روی پوست
- ابتلا به آکنه یا روزاسه
- بثورات (راش‌های) پوستی اطراف دهان
آیا می‌توان کلوبتازول را با داروی دیگری جایگزین کرد؟
در صورت بروز مشکل یا حساسیت، پزشک ممکن است کلوبتازول را با داروهای زیر جایگزین کند:
- بتامتازون دی‌پروپیونات ۰.۰۵%
- بتامتازون ۰.۱۲%
- فلوسینولون ۰.۰۲۵%
نحوه نگهداری پماد کلوبتازول
پماد کلوبتازول را در دمای خانه و در دمای ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد و دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگه‌دارید و آن را داخل یخچال نگذارید. درصورتی‌که تاریخ مصرف پماد گذشته است، آن را دور بریزید.
نکاتی درباره خرید کلوبتازول
پماد کلوبتازول در ایران به شکل پماد، کرم و لوسیون با غلظت ۰.۰۵% موجود است و تنها با نسخه پزشک به فروش می‌رسد.
شرکت‌های تولیدکننده
برخی شرکت‌های تولیدکننده دارو عبارت است از:
- داروسازی خوارزمی
- داروسازی بهوزان
- داروسازی داروپخش
- داروسازی ایران دارو
- داروسازی ایران ناژو
نام‌های تجاری موجود در ایران
- کلوبتازول
- آفی‌کلوبت
- کورتام
- کلوکورت
هنگام مصرف کلوبتازول چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
اگر مشکل پوستی شما بعد از دو تا چهار هفته یا برای کودکان زیر ۱۲ سال تا پنج روز بهتر نشد، با پزشک خود مشورت کنید.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص پوست و مو کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص پوست و مو ارتباط آنلاین با متخصص پوست و موکلام آخر دکترساینا
پماد کلوبتازول از سایر پمادهای کورتیکواستروئیدی قوی‌تر است؛ بنابراین هرگز این پماد را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید. به شایعات درباره تاثیر این پماد بر سفیدی پوست گوش ندهید و به‌هیچ‌عنوان بدون تجویز پزشک کلوبتازول را به صورت خود نزنید. عوارض این دارو را به خاطر داشته باشید و در صورت بروز عوارض ناخوشایند، پزشک خود را در جریان قرار دهید. اگر دسترسی به پزشک خود ندارید، می‌توانید در هر زمان و مکان از متخصصان پوست دکترساینا مشاوره آنلاین فوری دریافت کنید.
سوالات متداول
بله؛ اما این پماد بسیار قوی است و فقط با تجویز پزشک باید آن را مصرف کنید.
خیر. پماد کلوبتازول بسیار قوی است و جز با تجویز پزشک نباید از این دارو استفاده کنید.
کلوبتازول یک داروی ضدالتهاب است و باعث درمان عفونت قارچی نمی‌شود؛ اما پزشک ممکن است آن را برای کاهش علائم آزارنده مثل التهاب و خارش به مدت محدود تجویز کند.
کلوبتازول به صورت قطره موجود نیست؛ اما لوسیون کلوبتازول بنا به صلاحدید پزشک برای کاهش التهاب و خارش پوست تجویز می‌شود.