آمی تریپتیلین: یک درمان موثر برای افسردگی و اضطراب

آمی تریپتیلین، یک داروی ضدافسردگی است که احتمال دارد تا‌‌کنون نام آن را شنیده باشید. این دارو که تنها با نسخه پزشک در دسترس است، عمدتا برای بهبود خلق‌و‌خو و درمان افسردگی استفاده می‌شود. البته آمی تریپتیلین کاربرد‌های مختلف دیگری مانند افزایش سطح انرژی، تسکین برخی از انواع دردها مانند درد نوروپاتیک، فیبرومیالژیا، میگرن و سردردهای تنشی، تسکین اضطراب و تنش و همچنین کمک به خواب بهتر نیز دارد. در این مقاله از مجله سلامت دکترساینا به معرفی جامع و کامل داروی آمی تریپتیلین می‌پردازیم؛ پس با ما همراه باشید.

آمی تریپیلین در یک نگاه

---

آمی تریپتیلین چطور عمل می‌کند؟

آمی‌تریپتیلین (Amitriptyline)، متعلق به دسته‌ای از داروها به نام ضد‌افسردگی‌های سه‌حلقه‌ای است. این دسته از داروها بر تعادل برخی از مواد شیمیایی طبیعی (انتقال‌دهنده‌های عصبی) در مغز مثل سروتونین تاثیر می‌گذارند و از این طریق به تنظیم خلق‌و‌خو کمک می‌کنند. 

---

کاربرد قرص آمی تریپتیلین

کاربرد‌های مختلف آمی تریپتیلین شامل موارد زیر است:

• درمان اضطراب و اختلالات اضطرابی
• درمان اختلال افسردگی اساسی و بهبود خلق‌و‌خو
• بهبود درد‌های عصبی از جمله کاهش نوروپاتی دردناک دیابتی 
• پیشگیری و بهبود میگرن و کاهش دفعات و طول مدت سردرد‌های تنشی مزمن 
• درمان شب‌ادراری در کودکان بالا‌تر از شش سال 
• بهبود اختلالات خواب 
• دردهای مفصلی مثل آرتریت
• کاهش درد و خستگی مرتبط با فیبرومیالژیا (یک بیماری مزمن عضلانی که با درد و خستگی همراه است.)
• درمان پارِستزی‌های دردناک (خواب رفتن، گزگز یا بی‌حسی) در بازوها و پاها در بیماری MS
• درمان سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• درمان درد شکم در کودکان مبتلا به اختلالات عملکردی دستگاه گوارش 
• کاهش شدت و طول دوره‌های سندرم استفراغ دوره‌ای (یک بیماری نادر و مزمن که فرد به‌صورت دوره‌ای درگیر حالت تهوع و استفراغ می‌شود.)
• کاهش درد و شدت فوریت مرتبط با التهاب مثانه (سندرم مثانه دردناک یا سیستیت بینابینی)

---

پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذاریم؟

نکات مهمی وجود دارند که بهتر است پیش از مصرف داروی آمی‌تریپتیلین، آن‌ها را با پزشک خود در میان بگذارید. این نکات عبارت است از: 

• آلرژی یا حساسیت به داروی آمی‌تریپتیلین یا سایر داروهای ضد‌افسردگی سه حلقه‌ای (مانند نورتریپتیلین) 
• سابقه کامل پزشکی خود به ویژه در موارد سابقه خونریزی، مشکلات تنفسی، مشکلات قلبی خاص، مشکلات کبدی، حمله قلبی، مشکلات ادراری، پرکاری تیروئید، سابقه گلوکوم، سابقه شخصی یا خانوادگی اختلالات خلقی و روانی (مانند اختلال دوقطبی)، سابقه خانوادگی خودکشی و تشنج 
• تمام دارو‌های مصرفی (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و دارو‌های گیاهی) 

---

نحوه مصرف آمی تریپتیلین

• آمی تریپتیلین‌ را همراه یا بدون غذا مصرف کنید.
• قرص‌ آمی تریپتیلین را به‌طور کامل همراه با یک لیوان آب ببلعید و از شکستن یا جویدن آن خودداری کنید. 
• آمی تریپتیلین را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید و پیش از مصرف، تمام دستورالعمل‌های درج‌شده در بروشور و روی داروی خود را مطالعه کنید.
• به‌هیچ‌وجه مصرف آمی تریپتیلین را به‌طور ناگهانی قطع نکنید، چراکه ممکن است با عوارض ناخوشایندی همراه باشد.

دوز مصرف

بسته به سن و نوع مشکل بیمار ممکن است روزانه بین یک تا چهار دوز در مجموع از ده میلی‌گرم تا ۷۵ میلی‌گرم خوراکی در روز برایشان تجویز شود.

دوز مصرفی هر دارویی را پزشک مشخص می‌کند. بنابراین، اگر دوز آمی تریپتیلین تجویز شده برای شما با داده‌های این مقاله تفاوت دارد، به‌هیچ‌وجه دور مصرفی خود را تغییر ندهید و طبق دستور پزشک عمل کنید.

حداکثر دوز مجاز مصرف

حداکثر دوز مصرف آمی تریپتیلین، ۱۵۰ میلی‌گرم در روز است؛ با اینحال مقدار آمی‌تریپتیلینی که می‌تواند منجر به اوردوز و عوارض ناشی از آن شود از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

طول دوره مصرف

طول دوره مصرف این دارو به تشخیص پزشک تعیین می‌شود؛ اما به‌طور‌کلی در درمان افسردگی، در عرض دو تا چهار هفته پس از مصرف، بهبودی نسبی حاصل خواهد شد؛ اما در برخی موارد ممکن است هشت تا دوازده هفته طول بکشد تا اثرات درمانی این دارو کامل احساس شود. برای دردهای عصبی (نوروپاتیک)، معمولاً از دوزهای پایین‌تر آمی‌تریپتیلین استفاده می‌شود که ممکن است بروز اثرات آن تا شش هفته طول بکشد. 

هنگامی که بهبودی نسبی حاصل شد، نیاز است تا چند ماه دیگر به مصرف دارو ادامه دهید. اکثر پزشکان توصیه می‌کنند که پس از بهبود افسردگی، به مدت شش ماه تا یک سال، کماکان از این دارو استفاده کنید.

اگر یک دوز را فراموش کردم چه کار کنم؟

اگر به‌طور روزانه آمی تریپتیلین مصرف می‌کنید و یک دوز از آن را فراموش کردید، دوز فراموش شده را به محض یادآوری مصرف کنید. در‌صورتی‌که زمان مصرف نوبت بعدی نزدیک باشد، دوز فراموش شده را رها کرده و دارو را طبق برنامه روزانه خود مصرف کنید. به یاد داشته باشید، به‌هیچ‌وجه برای جبران نوبت فراموش‌شده، دو دوز از دارو را مصرف نکنید.

---

عوارض جانبی آمی تریپتیلین

مانند همه داروها، آمی تریپتیلین نیز می‌تواند در برخی افراد با برخی عوارض جانبی جزئی یا جدی همراه باشد. برخی از عوارض جانبی رایج آمی تریپتیلین عبارت است از:

• یبوست
• خشکی دهان
• احساس خواب‌آلودگی
• احساس خستگی و ضعف
• مشکل در ادرار کردن
• سردرد و سرگیجه
• تاری دید
• افزایش وزن
• اسپاسم عضلانی
• تشنج
• حساسیت به نور خورشید
• افزایش یا کاهش فشار خون

در صورت بروز هر‌یک از عوارض جانبی ذکرشده پس از مصرف آمی‌تریپتیلین، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• یبوست: مصرف بیشتر غذاهای پر‌فیبر مانند میوه و سبزیجات تازه و غلات، نوشیدن چند لیوان آب یا سایر نوشیدنی‌های غیر‌الکلی در طول روز و ورزش کردن  
• احساس سرگیجه: نوشیدن مقدار زیادی آب یا سایر نوشیدنی‌های غیر‌الکلی در طی روز
• خشکی دهان: مصرف آدامس یا شیرینی‌های بدون قند 
• احساس خواب‌آلودگی یا خستگی: مصرف آمی تریپتیلین در شب و کاهش مصرف الکل
• مشکل در ادرار کردن: حفظ آرامش هنگام ادرار کردن، پرهیز از تلاش زیاد برای ادرار کردن و اطلاع به پزشک در صورت ادامه مشکل
• سردرد: استراحت کافی در طول روز، مصرف مایعات زیاد، قطع مصرف الکل، مصرف دارو‌های مسکن مانند ایبوپروفن (در‌صورتی‌که سردرد بیش از یک هفته طول کشید یا شدید بود، حتماً با پزشک خود صحبت کنید.)
• حساس شدن به نور خورشید: در طول مصرف این دارو، زمان حضور خود در آفتاب را محدود کنید، از انجام سولار خودداری کنید، در بیرون از منزل از کرم ضد‌آفتاب استفاده کنید و اگر دچار آفتاب سوختگی یا قرمزی پوست شدید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

---

علائم و عوارض ناشی از اوردوز

به‌طور‌‌کلی مصرف بیش از دوز تجویز‌شده آمی‌تریپتیلین می‌تواند با علائم زیر همراه باشد:

• احساس آشفتگی 
• استفراغ
• لرزش غیر‌قابل کنترل
• ضربان قلب سریع و نامنظم
• تشنج 
• خواب‌آلودگی شدید
•  تنفس آهسته یا کم‌عمق

---

هشدارهای آمی تریپتیلین

این امکان وجود دارد که پس از مصرف یک داروی ضد‌افسردگی مانند آمی تریپتیلین برای اولین بار، افکار خودکشی داشته باشید. بنابراین، باید حداقل در دوازده هفته اول درمان، تحت نظر پزشک قرار بگیرید.

تداخلات دارویی

آمی‌تریپتیلین و برخی دارو‌ها ممکن است بر یکدیگر تاثیر بگذارند و احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش دهند. برخی از دارو‌هایی که با آمی‌‌تریپتیلین تداخل دارند عبارت است از:

• داروهای کنترل فشار خون بالا (مانند کلونیدین)
• دارو‌های مهار‌کننده مونوآمین اکسیداز (مانند لینزولید، متاکسالون، متیلن بلو، موکلوبماید، سلژیلین، ترانیل سیپرومین)
• داروهایی که می‌توانند بر حذف آمی‌تریپتیلین از بدن و در نتیجه بر نحوه عملکرد آن تاثیر بگذارند (مانند سایمتیدین)
• داروهای درمان ضربان قلب نامنظم (مانند کینیدین، پروپافنون و فلکائینید)
• داروهای ضد‌افسردگی (مانند پاروکستین، فلوکستین و فلووکسامین)
• دارو‌های ضد‌افسردگی (SSIR) (مانند سیتالوپرام، اسیتالوپرام، پاروکستین، سرترالین، ترازودون یا ویلازودون در پنج هفته گذشته)
•  دارو‌های حاوی مواد مخدر (مانند الکل، ماری جوانا، حشیش، مرفین، دی هیدروکدئین، بوپرنورفین، فنتانیل و اکسی کدون)
• دارو‌های ضد‌پلاکت (مانند کلوپیدوگرل)
• دارو‌های ضد‌التهاب غیر‌استروئیدی (مانند ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن)
• رقیق‌کننده‌های خون (مانند دابیگاتران و وارفارین)
• آنتی هیستامین‌ها (مانند سیتریزین و دیفن هیدرامین)
• داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، دیازپام و زولپیدم)
• دارو‌های شل‌کننده عضلانی و مسکن‌های اپیوئیدی (مانند کدئین)
• نورتریپتیلین (زیرا آمی‌تریپتیلین شباهت زیادی به نورتریپتیلین دارد.)
• برخی دارو‌های گیاهی (مانند خار مریم که یک داروی گیاهی برای افسردگی است.)

تداخلات غذایی

آمی تریپتیلین با هیچ ماده غذایی خاصی تداخل ندارد و در طول مصرف این دارو می‌توانید طبق برنامه غذایی همیشگی خود عمل کنید.

مصرف همراه با الکل

استفاده از نوشیدنی‌های الکلی در طول دوره مصرف آمی‌تریپتیلین، عوارض جانبی این دارو مانند خواب‌آلودگی را افزایش می‌دهد. بنابراین مصرف الکل هم‌زمان با مصرف آمی‌تریپتیلین توصیه نمی‌شود. درصورتی‌که به نوشیدنی‌های الکلی اعتیاد دارید و ترک آن برایتان مشکل است، بهتر است پیش از شروع به مصرف آمی‌تریپتیلین این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید. 

محدودیت سن

به‌طورکلی، مصرف آمی‌تریپتیلین برای افراد زیر هجده سال توصیه نمی‌شود؛  اما تجویز دوز پایین این دارو (آمی‌تریپتیلین ۱۰)، برای کاهش علائم افسردگی و مشکلات خلقی در افراد دوازده تا هجده سال بلامانع است. همچنین مصرف این دارو برای افراد ۶۵ سال به بالا نیز باید با احتیاط انجام شود.

بارداری و شیردهی‌

• بارداری: آمی‌تریپتیلین جزو داروهای گروه D است (مصرف آن‌ها در بارداری توصیه نمی‌شود.) آمی تریپتیلین هم مثل سایر داروهای این گروه در بارداری نباید استفاده شود. عوارض این دارو در بارداری شامل بروز ناهنجاری‌هایی در دست و پای جنین و تاخیر در رشد است. همچنین نوزادانی که مادران آن‌ها در طول دوره بارداری آمی‌تریپتیلین مصرف کرده‌اند، ممکن است با مشکلاتی چون مشکلات قلبی، تحریک‌پذیری و دیسترس تنفسی (نوعی بیماری ریوی) متولد شوند.
• شیردهی: مصرف آمی‌تریپتیلین نیز در دوره شیردهی توصیه نمی‌شود، چراکه این دارو به درون شیر مادر ترشح می‌شود و ممکن است عوارض جدی برای نوزاد به‌همراه داشته باشد.

---

موارد منع مصرف آمی تریپتیلین

موارد منع مصرف آمی‌تریپتیلین عبارت است از:

• ابتلا به بیماری‌های قلبی یا سابقه سکته قلبی
• سابقه تشنج
• ابتلا به دیابت نوع یک و دو
• ابتلا به پارکینسون
• سابقه ابتلا به بیماری‌های کبدی و کلیوی
• مشکلات تیروئیدی
• ابتلا به انسداد روده یا احتباس ادرار

پیشنهاد می‌کنیم، علاوه بر موارد گفته شده در این بخش، برای کسب اطلاعات بیشتر، قسمت هشدار‌ها را نیز مطالعه کنید.

---

آیا می‌توان قرص آمی تریپتیلین را با داروی دیگری جایگزین کرد؟

اگر در طول دوره مصرف آمی‌تریپتیلین (معمولاً تا شش هفته) علائم بیماری بهبود نیابد و با عوارض جدی و واکنش‌های آلرژیک همراه باشد، ممکن است پزشک آن را با داروهای زیر جایگزین کند: 

• آموکساپین
• کلومیپرامین
• دسیپرامین
• ماپروتیلین
• ایمی پرامین
• دوکسپین
• تریمیپرامین

---

نحوه نگهداری قرص آمی تریپتیلین

قرص آمی‌تریپتیلین را دور از دسترس کودکان، در جای خشک و خنک و دور از تابش نور مستقیم نگهداری کنید.

---

نکاتی درباره خرید آمی تریپتیلین

خرید آمی تریپتیلین در دوزها و اشکال دارویی متفاوت، تنها با نسخه پزشک امکان‌پذیر است و باید تحت نظر پزشک متخصص مصرف شود.

اشکال دارویی موجود

داروی آمی‌تریپتیلین در ایران، به یک شکل خوراکی (قرص) تولید می‌شود.

دوزهای موجود

قرص آمی‌تریپتیلین در دوزهای ۱۰، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ میلی‌گرم موجود است.

شرکت‌های تولیدکننده

برخی از شرکت‌های داروسازی تولید کننده آمی تریپتیلین در ایران عبارت است از:

•  شرکت داروسازی دارو‌پخش
• شرکت داروسازی پارس دارو
• شرکت داروسازی ایران دارو

نام‌های تجاری موجود در ایران

 آمی تریپتیلین اغلب با نام تجاری ساروتن در ایران شناخته می‌شود، اما اخیرا با نام‌های تجاری زیر نیز تولید می‌شود:

• الاویل 
• آمیلایت 
• تریپتومر

---

هنگام مصرف آمی تریپتیلین چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟

در طول دوره درمان با آمی‌تریپتیلین، در صورت مشاهده علائم زیر بهتر است از پزشک خود کمک بگیرید:

• مشکلات قلبی مانند آریتمی یا حمله قلبی
• افزایش یا کاهش قند خون
• تشنج
• تورم در زبان یا سایر نقاط صورت
• تاری دید
• خواب‌آلودگی شدید
• واکنش‌های آلرژیک
• ایجاد تغییرات در خلق‌و‌خو یا رفتار
• بروز هر‌گونه علائم جدید یا تشدید آن‌ها مانند تشدید افسردگی
• بروز تغییرات رفتاری غیرعادی (از جمله افکار و اقدامات احتمالی خودکشی)
• اقدامات تکانشی، بی‌قراری شدید، مشکلات خواب، تحریک‌پذیری و پرخاشگری
• بروز اضطراب یا حملات پانیک
•  نارسایی کبدی
•  سکته مغزی

---

کلام آخر دکترساینا

 آمی تریپتیلین یکی از داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای است که در درمان اختلالات افسردگی و همچنین درد‌های عصبی و سردرد‌ به کار برده می‌‌شود. این دارو را می‌توان یکی از دارو‌های رایج روانپزشکی معرفی کرد که تنها با ارائه نسخه قابل خرید است. در این مقاله از دکترساینا، تلاش کردیم تا داروی آمی‌تریپتیلین را از زوایای مختلفی مورد بررسی قرار دهیم و به اغلب سوالات مطرح شده پیرامون آن پاسخ دهیم.

---

سوالات متداول