افسردگی خندان: چگونه آن را تشخیص دهیم و درمان کنیم؟

افسردگی یک اختلال خلقی متداول است. بر اساس برآورد سازمان بهداشت جهانی، بیش از ۲۶۴ میلیون نفر از سنین مختلف در سراسر جهان درگیر افسردگی هستند. اصطلاح افسردگی خندان برای اشاره به فردی استفاده می‌شود که افسردگی خود را پشت لبخندش پنهان می‌کند. فرد مبتلا به افسردگی خندان در ظاهر شاد به نظر می‌رسد اما در واقعیت با احساسات درونی ناامیدی و غم دست و پنجه نرم می‌کند. 

از آنجایی که افراد مبتلا به افسردگی خندان می‌توانند به خوبی افسردگیشان را پنهان کنند، اغلب نمی‌توانند درمانی را که به شدت به آن نیاز دارند دریافت کنند. افرادی که با این نوع از افسردگی درمان نشده زندگی می‌کنند، در معرض خطر بالای آسیب زدن به خودشان و مرگ بر اثر خودکشی قرار دارند. با وجودی که تشخیص این نوع افسردگی کار راحتی نیست، اما از طریق دارودرمانی و روان‌درمانی قابل درمان است. 

در این مقاله افسردگی خندان را بیشتر می‌شناسیم و روش‌های تشخیص و درمان آن را بررسی می‌کنیم.

افسردگی خندان چیست؟

افسردگی خندان یک تشخیص رسمی روانپزشکی نیست؛ بلکه اصطلاحی است که متخصصین سلامت روان برای توصیف افرادی به کار می‌برند که به اختلال افسردگی مبتلا هستند؛ اما علائم خود را از دیگران پنهان می‌کنند. 

افرادی که به افسردگی خندان مبتلا هستند، می‌توانند اکثر فعالیت‌های روزمره‌شان را به خوبی انجام دهند؛ با این حال در خفا با یک اختلال خلقی جدی دست و پنجه نرم می‌کنند.

افسردگی با احساس غم یا ناراحتی‌ای که گهگاه تجربه می‌کنیم متفاوت است. غم در حالت نرمال معمولا دلیل مشخصی دارد و بعد از مدت کوتاهی رفع می‌شود؛ اما در افسردگی، غم تا مدت‌ها ادامه پیدا می‌کند و باعث می‌شود فرد احساس کند هیچ راه چاره‌ای برای احساس اندوه و ناامیدی‌اش وجود ندارد. افسردگی یک حالت جانکاه و مداوم است که می‌تواند به طور قابل‌توجهی روی عملکرد فرد تأثیر بگذارد.

به گزارش وبسایت psychcentral:

شاید فکر کنید که اگر کسی افسردگی داشته باشد، حتما می‌توانید علائم آن را تشخیص دهید؛ اما اینگونه نیست. اگر کسی به افسردگی خندان دچار شده باشد، ممکن است در ظاهر کاملا شاداب به نظر برسد اما در باطن با علائم افسردگی درگیر باشد. 

چرا این افراد زمان افسردگی لبخند می‌زنند؟

افراد ممکن است به دلایل مختلف سعی کنند که افسردگیشان را پنهان کنند؛ مثلا:

۱. خجالت

بعضی افراد فکر می‌کنند افسردگی یک نقص شخصیتی یا نشانه‌ای از ضعف است. چنین افرادی ممکن است درگیر این باور غلط باشند که باید افسردگی را از سرشان بیرون کنند و وقتی نمی‌توانند این کار را انجام دهند، فکر می‌کنند ایرادی دارند. در نتیجه افسردگی را مایه خجالت می‌دانند و فکر می‌کنند که باید به تنهایی از عهده آن برآیند.

۲. ترس از واکنش

بعضی افراد نگران این هستند که اگر افراد دیگر در زندگی شخصی یا حرفه‌ای آن‌ها از افسرده بودنشان باخبر شوند چه واکنشی نشان خواهند داد. برای مثال یک کمدین یا وکیل ممکن است نگران باشد که کارفرما یا مدیر به توانایی‌های شغلی او شک کرده و با او کار نکند؛ یا فرد ممکن است نگران این باشد که اگر بگوید افسرده است، شریک زندگی‌اش او را ترک کند. بنابراین چنین افرادی به جای این که خود را در خطر قضاوت شدن یا تنبیه شدن قرار دهند ترجیح می‌دهند افسردگی را پشت یک لبخند پنهان کنند.

۳. نگرانی در مورد ضعیف به نظر رسیدن

افرادی که به افسردگی خندان مبتلا هستند اغلب می‌ترسند که اگر افسردگی خود را نشان دهند، دیگران از آن‌ها سوءاستفاده کنند. نه تنها نگران این هستند که ضعیف و آسیب‌پذیر به نظر برسند، بلکه می‌ترسند دیگران از افسردگی آن‌ها علیه خودشان استفاده کنند. به همین دلیل ترجیح می‌دهند به جای اعتراف به این که به کمک نیاز دارند، در ظاهر قوی به نظر برسند.

۴. احساس گناه

چون افسردگی معمولا با احساس گناه همراه است، گاهی اوقات افراد احساس می‌کنند حق ندارند افسرده باشند. ممکن است فکر کنند که چون زندگی خوبی دارند نباید احساس ناراحتی کنند. همچنین ممکن است احساس کنند که کار اشتباهی انجام داده اند یا مقصر افسردگی خودشان هستند. در نتیجه احساس گناه به آن‌ها دست داده و گاهی اوقات حتی از افسرده بودنشان شرمنده می‌شوند؛ بنابراین آن را پشت یک لبخند پنهان نگه می‌دارند.

۵. دیدگاه‌های غیرواقعی از خوشبختی

شبکه‌های اجتماعی خوشبختی و شادی را به شیوه‌ای غیرواقعی به نمایش می‌گذارند. بسیاری از افراد در شبکه‌های اجتماعی گشت‌وگذار کرده و عکس‌هایی از لحظات شاد دیگران را می‌بینند. در نتیجه کم‌کم به این باور می‌رسند که تنها خودشان هستند که با مشکلات سلامت روان درگیرند. این افراد ممکن است بیشتر از همیشه احساس تنهایی کنند و در نتیجه ناراحتی‌هایشان را پنهان کنند.

۶. کمال گرایی

کمال‌گراها اغلب سعی می‌کنند بی‌نقص به‌ نظر برسند. یعنی سعی می‌کنند ناراحتی‌ها یا مشکلات خود را پنهان کنند. اعتراف به افسردگی به این معنی است که زندگی آن‌ها بی‌نقص نیست؛ بنابراین حاضر نیستند به افسردگی اعتراف کنند.

افراد به دلایل مختلفی افسردگی خود را پنهان می‌کنند:

• نگران‌ تصور دیگران در این هستند که دیگران چه فکری خواهند کرد.

• نمی‌خواهند باری روی دوش دیگران باشند.
• می‌ترسند شغلشان را از دست بدهند.
• فکر می‌کنند اگر وانمود به خوشحالی کنند، افسردگیشان از بین می‌رود.
• شاید متوجه نباشند که دچار افسردگی هستند.
• شاید نمی‌دانند چگونه کمک بگیرند.

نشانه‌ها و علائم افسردگی خندان

علی‌رغم لبخند ظاهری و وانمود به شاد بودن، همه افراد مبتلا به افسردگی خندان به علائم افسردگی دچارند. علائم افسردگی معمولا به صورت تدریجی در طول روزها و هفته‌ها ایجاد می‌شوند و از فردی به فرد دیگر متفاوت‌ است. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• خلق افسرده
• خستگی شدید، نداشتن انرژی
• زودرنجی زیاد یا نوسانات خلقی
• اضطراب یا نگران شدن زیاد
• افکار مکرر درباره مرگ یا خودکشی یا قصد خودکشی
• احساس بی‌ارزشی، گناه یا ناامیدی
• نشخوار فکری وسواسی یا افکار مزاحم
• از دست دادن علاقه نسبت به فعالیت‌های لذت‌بخش
• تغییر در اشتها یا وزن
• اجتناب از تعاملات یا رویدادهای اجتماعی
• مشکلات خواب

فردی که به افسردگی خندان مبتلا است، امکان دارد همه یا برخی از این علائم را داشته باشد؛ اما وقتی در جمع قرار می‌گیرد ممکن است اکثر این علائم یا همه آن‌ها را پنهان کند. از دید کسی که از بیرون نگاه می‌کند، فرد مبتلا به افسردگی خندان ممکن است اینطور به نظر برسد که:

• یک فرد فعال با عملکرد بالا است.
• فردی است که یک شغل ثابت، یک خانواده سالم و زندگی اجتماعی دارد.
• فردی سرزنده، خوشبین و در کل شاد به نظر می‌رسد.

یکی از علامت‌های متداول افسردگی، افت انرژی و دشواری در انجام کارهای روزانه حتی بیرون آمدن از تخت خواب است. در افسردگی خندان ممکن است سطح انرژی فرد تغییری نکند؛ به جز زمانی که فرد تنها است.

چه کسانی در معرض خطر هستند؟

عوامل زیر خطر افسردگی خندان را بیشتر می‌کنند:

۱. تغییرات بزرگ در زندگی

مثل سایر انواع افسردگی، افسردگی خندان نیز می‌تواند در پی یک موقعیت مثل شکست در یک رابطه یا از دست دادن شغل شروع شود. البته ممکن است افسردگی به عنوان یک حالت همیشگی وجود داشته باشد.

۲. قضاوت

در بعضی فرهنگ‌ها ممکن است افراد افسردگی را به شکل متفاوتی تجربه کنند یا با آن مقابله کنند، مثلا ممکن است علائم جسمی آن‌ها بیشتر از علائم هیجانیشان باشد. پژوهشگران باور دارند که این تفاوت‌ها ممکن است با تفکر معطوف به درون یا بیرون نیز مرتبط باشد. اگر تفکر معطوف به بیرون داشته باشید، ممکن است روی حالات هیجانی درونی خود تمرکز نکنید و در عوض علائم جسمی بیشتری داشته باشید.

در برخی فرهنگ‌ها یا خانواده‌ها،«انگ اجتماعی» نیز در بروز افسردگی خندان مؤثر است. مثلا ابراز هیجانات ممکن است به عنوان «دنبال توجه بودن»، ضعف یا تنبلی دیده شود.

اگر کسی به شما بگوید «بیخیالش باش» یا «به اندازه کافی برای خوب شدن تلاش نمی‌کنی»، احتمال اینکه در آینده این هیجانات را ابراز کنید کمتر است. 

این مشکل به ویژه در مردان زیر ذره‌بین مردانگی (این باور که مرد واقعی گریه نمی‌کند) وجود دارد. مردان بسیار کمتر از زنان برای مشکلات سلامت روان از متخصصین این حوزه کمک می‌گیرند. 

کسی که فکر می‌کند ممکن است برای داشتن علائم افسردگی مورد قضاوت قرار بگیرد، به احتمال بیشتری با ظاهرسازی این اختلال را از دیگران پنهان می‌کند.

۳. رسانه‌های اجتماعی

در عصری که حدود ۶۹ درصد از جمعیت ایالات متحده از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، احتمال اینکه در یک جهان موازی که در آن همه افراد زندگی‌های خوب و خوشی دارند غرق شویم زیاد است. اما واقعا زندگی همه تا این حد خوب و خوش است؟

بسیاری از افراد نمی‌خواهند یا نمی‌توانند از روزهای بدشان عکس بگذارند؛ در عوض فقط لحظات خوش را با دیگران به اشتراک می‌گذارند. این امر می‌تواند با ایجاد یک واقعیت دروغین، به افسردگی خندان دامن بزند.

۴. انتظارات

همه ما گاهی اوقات از خودمان به طور غیرواقع‌بینانه‌ای انتظار داریم که بهتر و قوی‌تر باشیم. ما تحت تأثیر انتظارات بیرونی از سوی همکاران، والدین، خواهر و برادر، فرزندان یا دوستان نیز قرار می‌گیریم.

چه این انتظارات غیرواقع‌بینانه از سمت خودمان باشد چه از سمت دیگران، احتمال تلاش برای پنهان کردن احساساتی که با این انتظارات همسو نیستند زیاد است. افرادی که کمال‌گرا هستند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند چرا که برای خودشان استانداردهای شدیدا بالایی را وضع می‌کنند.

تغییرات در روند زندگی و اتفاقات ناراحت‌کننده در کنار انتظارات غیرمنطقی از خود یا انتظار دیگران از شما می‌تواند زمینه‌ساز افسردگی شود. ترس از قضاوت دیگران و ترس از دست دادن موقعیت اجتماعی می‌تواند باعث شود شما افسردگی خود را پنهان کنید.

علل و عوامل خطر افسردگی با لبخند

افسردگی خندان همیشه دلیل مشخصی ندارد اما برخی موقعیت‌ها و عوامل می‌توانند باعث به وجود آمدن یک ذهنیت منفی شوند مثل:

• مشکلات مالی
• استرس شدید
• مرگ عزیزان
• تنهایی
• تغییرات بزرگ در زندگی

همچنین عوامل خطر زیر می‌توانند ریسک ابتلا به افسردگی خندان را افزایش دهند:

• ژنتیک
• اپی ژنتیک (عوامل بیرونی که باعث فعال شدن برخی ژن‌ها می‌شود.)
• سابقه بیماری روان‌پزشکی
• روان‌رنجورخویی (سرشت مضطرب)
• اضطراب بالا
• عزت نفس پایین
• مشکلات روان‌شناختی
• تروما (سانحه‌ای جدی که خطر مرگ یا آسیب شدید به همراه داشته باشد.)
• عوامل استرس‌آور در زندگی
• عوامل اجتماعی 

چه زمانی از متخصص کمک بگیریم؟

اگر دچار علائم افسردگی خندان هستید یا فکر می‌کنید ممکن است به آن مبتلا شده باشید باید به متخصص مراجعه کنید.

تشخیص افسردگی خندان

همانطور که اشاره شد افسردگی خندان یک تشخیص رسمی نیست. افرادی که علائم افسردگی را دارند ممکن است مبتلا به یکی از مشکلات سلامت روان مثل افسردگی دیس تایمی یا افسردگی ماژور تشخیص داده شوند.

پزشک برای تشخیص افسردگی خندان با پرسیدن سوالاتی برای درک بهتر علائم شروع می‌کند. همچنین پزشک ممکن است درباره رویدادهای اخیر که ممکن است منجر به افسردگی شده باشند سوالاتی بپرسد.

بسته به علائم، ممکن است هر یک از اختلالات زیر تشخیص داده شود:

• اختلال افسردگی ماژور (MDD)
• اختلال دوقطبی
• اختلال افسردگی ناشی از مواد یا دارو
• افسردگی ناشی از یک بیماری زمینه‌ای
• افسردگی فصلی
• اختلال افسردگی پایدار (PDD)

شناسایی و تشخیص افسردگی خندان کار راحتی نیست؛ چرا که افراد مبتلا به این مشکل، علائم افسردگی را به صورت بارز نشان نمی‌دهند.

روش‌های درمانی افسردگی خندان

افسردگی خندان مثل بقیه انواع افسردگی درمان می‌شود. درمان بسته به شدت علائم متفاوت است و اغلب ترکیبی از روش‌های مؤثر را دربرمی‌گیرد.

۱. دارودرمانی

انواع مختلفی از داروهایی که برای درمان انواع افسردگی مفیدند، برای درمان افسردگی خندان نیز به کار می‌روند؛ مثل:

• فلوکستین
• سیتالوپرام
• سرترالین
• پاروکستین
• و …

 معمولا چند هفته طول می‌کشد تا دارو اثر کند. فرد مبتلا باید تا کامل شدن اثر دارو تحت نظر پزشک باشد.

۲. روان‌درمانی

روان‌درمانی یک تکنیک درمانی است که روانشناسان برای کمک به افرادی که با مشکلات سلامت روان درگیر هستند از آن استفاده می‌کنند. در روان‌درمانی به فرد کمک می‌شود تا افکار و احساساتش را درک کند و بتواند روش‌های سالمی را برای مقابله با استرس‌ها و دشواری‌های زندگی یاد بگیرد.

چندین نوع روان‌درمانی برای درمان افسردگی کاربرد دارد، از جمله روان‌درمانی شناختی، روان‌درمانی روان‌پویشی، گروه‌درمانی، درمان بین‌فردی و خانواده‌درمانی.

۳. مدیریت استرس

استرس مزمن یا ناتوانی در مدیریت استرس در ابتلا به افسردگی نقش دارد. یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس و تمرین آن‌ها و تغییرات در سبک زندگی روش‌های مفیدی برای مدیریت علائم افسردگی هستند.

۴. تغذیه

خوردن غذاهای متنوع و مغذی از جمله میوه‌ها، سبزی‌های رنگی و چربی‌های سالم به بهبود علامت‌های افسردگی خندان کمک می‌کند.

۵. ورزش

ورزش نه تنها به پیشگیری از افسردگی کمک می‌کند بلکه علائم را در افرادی که به افسردگی دچارند کاهش می‌دهد. حتی اگر فرد افسرده انرژی کافی برای ورزش سنگین را نداشته باشد یک پیاده‌روی کوتاه و کمی فعالیت فیزیکی بهتر از بی‌تحرکی است. 

۶. نوردرمانی

یکی از روش‌های مؤثر برای درمان افسردگی فصلی و سایر انواع افسردگی نوردرمانی است. در این روش از یک باکس نور استفاده می‌شود که نور روز را برای شما بازسازی می‌کند. در روزهایی که نمی‌توانید بیرون از خانه و در زیر نور خورشید باشید یا روزهایی که آسمان ابری است، می‌توانید از این باکس‌ها استفاده کنید. 

۷. شوک درمانی

شوک درمانی یا درمان الکتروکانوالسیو یک روش درمانی ایمن و کنترل شده برای درمان انواع خاصی از افسردگی مقاوم به درمان است.

نکاتی برای مدیریت افسردگی خندان

• از برنامه درمانی که توسط متخصص سلامت روان برای شما طراحی شده است به دقت پیروی کنید. اگر برای شما دارو تجویز شده آن را طبق دستور پزشک مصرف کنید حتی اگر احساس می‌کنید که افسردگی شما بهتر شده است. در همه جلسات روان‌درمانی شرکت کنید.
• از مصرف الکل و مواد مخدر پرهیز کنید. شاید به نظر برسد که این مواد حال شما را بهتر می‌کند اما واقعیت این است که مصرف این مواد باعث می‌شود افسردگی سخت‌تر درمان شود.
• راه‌هایی را برای مدیریت استرس پیدا کنید مثل مدیتیشن و یوگا.
• زمان بیشتری را با خانواده و دوستان بگذرانید. کارهایی انجام دهید که ارتباط شما را با دیگران تقویت می‌کند.
• خودتان را بشناسید. به چیزهایی که به نظر می‌رسد علائم شما را بدتر می‌کنند دقت کنید و آن‌ها را به خاطر بسپارید و با درمانگر یا پزشک درباره آن‌ها صحبت کنید. 
• در روزهایی که حال خوبی ندارید تصمیمات مهم نگیرید.

خطر خودکشی در افسردگی خندان

همه افرادی که دچار افسردگی هستند ممکن است افکار خودکشی داشته باشند. اما در موارد افسردگی معمولی، فرد معمولا انرژی لازم برای اقدام به خودکشی را ندارد. با این وجود افرادی که به افسردگی خندان مبتلا هستند می‌توانند سطح انرژی خود را تا حد قابل‌توجهی بالا نگه دارند. به همین دلیل است که می‌توانند زندگیشان را به طور عادی پیش ببرند و اوضاع آن‌ها از بیرون خوب به نظر می‌رسد. چنین فردی انرژی لازم را دارد تا برای خودکشی برنامه‌ریزی کند و در نتیجه بیشتر از سایر مبتلایان به افسردگی در معرض خطر است.

در صورتی که دچار افکار خودکشی هستید باید حتما در این خصوص با متخصصین سلامت روان صحبت کنید. افکار خودکشی یکی از علائم افسردگی است و در صورتی که به موقع پیگیری نشود می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.

پیشگیری از افسردگی خندان

اکثر عواملی که باعث افسردگی می‌شوند تحت کنترل ما نیستند؛ مثل ژنتیک، تعادل شیمیایی مغز و عوامل محیطی. برای بسیاری از افراد، افسردگی بعد از یک تغییر بزرگ در زندگی یا یک سانحه جدی شروع می‌شود. افسردگی همچنین می‌تواند بعد از ابتلا به یک مشکل سلامتی دیگر مثل سرطان، دیابت یا پارکینسون شروع شود.

با این حال با رعایت برخی نکات می‌توانید شانس بروز افسردگی را کاهش دهید:

• ورزش منظم: روزانه زمانی را به فعالیت بدنی اختصاص دهید.
• رژیم مناسب: کمبود برخی ویتامین‌ها می‌تواند منجر به بروز علائم افسردگی شود. با تغذیه سالم، احتمال افسردگی را کاهش می‌دهید.
• خواب کافی: بین ۷ تا ۹ ساعت خواب شبانه داشته باشید.
• عدم مصرف الکل و مواد: مصرف الکل و مواد احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهد. 
• از استرس دوری کنید: استرس می‌تواند زمینه‌ساز افسردگی شود؛ تا حد امکان خود را در معرض استرس قرار ندهید یا راه‌های مقابله با استرس را یاد بگیرید.
• برنامه منظم داشته باشید:‌ سعی کنید زمان خواب و بیداری ثابتی داشته و برای فعالیت‌های روزانه خود برنامه مشخص داشته باشید.
• مدیتیشن را فراموش نکنید: مدیتیشن می‌تواند به شما کمک کند استرس را از خود دور کنید.

کلام آخر دکترساینا

افسردگی خندان یک تشخیص رسمی پزشکی نیست، بلکه وضعیتی دارد که فرد افسرده سعی دارد بیماری خود را پنهان کند. به خاطر داشته باشید که افسردگی خندان یک وضعیت جدی است و نیاز به مداخله و درمان دارد. 

در صورتی که فکر می‌کنید خودتان یا شخصی از اطرافیان به افسردگی خندان دچار شده است، بهترین کار کمک گرفتن از متخصصین سلامت روان یعنی روان‌شناس یا روان‌پزشک است.

سوالات متداول