یائسگی بخش جدایی‌ناپذیر زندگی هر زنی است. آیا با علائم یائسگی آشنا هستید؟ علی‌رغم طبیعی بودن این روند، نشانه های یائسگی گاهی بسیار آزاردهنده می‌شوند. همچنین تغییرات هورمونی این دوره منجر به برخی عوارض یائسگی می‌شود که سلامت فرد را به خطر می‌اندازد.
در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا قصد داریم شما را با علائم و عوارض ناشی از یائسگی آشنا کنیم. همچنین راهکارهایی را برای کاهش و درمان آن ارائه کنیم. پیش از هرچیز از شما دعوت می‌کنیم نظر دکتر طاهره محمودوند متخصص زنان، زایمان، نازایی و از پزشکان دکترساینا را در این باره مشاهده کنید.
فهرست آنچه می‌خوانید:
یائسگی چیست؟
یائسگی بخش طبیعی از روند زندگی یک خانم است و زمانی رخ می‌دهد که به‌مدت ۱۲ ماه متوالی (پشت سرهم) قاعدگی متوقف شده باشد. این دوره با پایان قدرت باروری همراه است. یائسگی معمولاً در سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی آغاز می‌شود؛ اما ممکن است سن یائسگی در افراد مختلف زودتر یا دیرتر هم اتفاق بیفتد.
علائم یائسگی معمولاً علائم ناخوشایندی همچون تعریق شبانه و گرگرفتگی است؛ این علائم اغلب نیازی به درمان ندارند.
علت یائسگی
یائسگی یک روند طبیعی است که با بالا رفتن سن و کاهش استروژن ظاهر می‌شود. تغییرات سطح هورمون‌های استروژن، پروژسترون، هورمون محرک فولیکول و تستوسترون بر عملکرد تخمدان اثر می‌گذارد.
یکی از بارزترین مشخصه‌های یائسگی کاهش و از دست دادن فولیکول‌های فعال تخمدان است. فولیکول‌ها محفظه‌هایی در تخمدان‌ها هستند که تخمک‌ها درونشان ساخته می‌شوند. فولیکول‌ها با رهاسازی تخمک‌ها در طی دوران باروری باعث قاعدگی و باروری می‌شوند. بی‌نظمی در سیکل قاعدگی و تغییرات پریود در اثر از دست دادن فولیکول‌ها از علائم شایع یائسگی است.
علائم یائسگی
شایع‌ترین علائم اولیه یائسگی عبارت‌اند از:
- گرگرفتگی یائسگی
- تعریق شبانه
- پریود نامنظم
- بی‌خوابی
- افزایش وزن
- اضطراب و افسردگی
- اختلال در حافظه و تمرکز
- کاهش میل جنسی
- خشکی واژن
- خشکی پوست
- سردرد
- سینه‌های حساس
- کاهش توده عضلانی
- پوکی استخوان (کاهش توده استخوان)
- کاهش یا ریزش مو
- عفونت ادراری
سن یائسگی
یائسگی اغلب با بی‌نظمی در سیکل قاعدگی آغاز می‌شود. قطع قاعدگی ممکن است به‌تدریج یا ناگهانی رخ دهد. یائسگی معمولاً بین سن ۴۵ تا ۵۵ سال است. اما در برخی زنان ممکن است یائسگی زودتر یا دیرتر شروع شود.
هیچ راه قطعی برای تخمین شروع سن یائسگی وجود ندارد؛ بااین‌حال بررسی سابقه‌ی خانوادگی یکی از روش‌های مهم تشخیص شروع یائسگی است.
عوارض یائسگی در زنان
در دوران یائسگی سطح هورمون استروژن کاهش می‌یابد و علاوه بر علائم یائسگی با مشکلات سلامتی همراه است. عوارض یائسگی عبارت‌اند از:
- پوکی استخوان
- بیماری قلبی
- اختلال در عملکرد روده و مثانه
- خطر ابتلا به آلزایمر
- چین‌وچروک پوست
- ضعف و اختلال در بینایی
- کاهش قدرت عضلانی
- آب مروارید
- خشکی واژن
- کاهش میل جنسی
- اختلال در رسیدن به ارگاسم
توجه داشته باشید که دوران یائسگی با پایان قدرت باروری همراه است و نیازی به استفاده از روش‌های کنترل بارداری نیست؛ اما همچنان برای پیشگیری از بیماری های مقاربتی رعایت بهداشت جنسی و برقراری رابطه جنسی به‌صورت محافظت‌شده ضروری است.
همچنین یائسگی می‌تواند خطر ابتلا به مشکلاتی مانند پوکی استخوان، بیماری‌های قلبی، آلزایمر، آب‌مروارید و … را افزایش دهد.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص زنان و زایمان کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص زنان ارتباط آنلاین با متخصص زنانتشخیص یائسگی
اولین گام در تشخیص یائسگی توجه به علائم و نشانه‌هاست. اگر دچار علایم یائسگی مانند گرگرفتگی، پریود نامنظم یا تعریق شبانه هستید حتماً از متخصص زنان مشاوره بگیرید.
اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها یکی از روش‌های تشخیص یائسگی است. با شروع یائسگی سطح استروژن کاهش و سطح هورمون محرک فولیکول افزایش می‌یابد. همچنین هورمون تیروئید و کم‌کاری مورد بررسی قرار می‌گیرد.
سایر آزمایش‌های موردنیاز تشخیص یائسگی عبارت‌اند از:
- سطح چربی خون
- بررسی عملکرد تیروئید
- بررسی عملکرد کبد و کلیه
- اندازه‌گیری سطح پروژسترون، تستوسترون، پرولاکتین، استرادیول، گنادوتروپین جفتی(HCG)
اگر علائم یائسگی را در خود مشاهده می‌کنید، با انجام آزمایش خون و اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها می‌توانید از علت علائم مطمئن شوید.
آیا احتمال بارداری بعد از یائسگی وجود دارد؟
یائسگی برابر است با پایان سال‌های باروری در زنان. زمانی که از آخرین قاعدگی ۱۲ ماه متوالی گذشته باشد یائسگی رخ داده است. قبل از یائسگی کامل فرد دچار پریودهای نامنظم می‌شود و ممکن است چند سیکل را از دست بدهد.
بااین‌حال در دوران پیش‌یائسگی همچنان امکان تخمک‌گذاری و بارداری وجود دارد. پس از یائسگی بارداری به‌طور طبیعی غیرممکن است و در صورت تمایل به بارداری باید از روش‌های کمک‌باروری استفاده نمود.
درمان یائسگی
یائسگی مرحله‌ای از زندگی بانوان است و نمی‌توان آن را متوقف کرد؛ اما می‌توان با برخی روش‌های درمانی جلوی عوارض و علائم ناخوشایند آن را گرفت. یائسگی نیازی به درمان ندارد؛ اما درصورتی‌که علائم یائسگی برای فرد آزاردهنده و غیرقابل‌تحمل باشد از برخی روش‌ها برای کاهش و تسکین علائم استفاده می‌شود.
- هورمون درمانی: استروژن‌درمانی مؤثرترین روش برای کاهش گرگرفتگی یائسگی است. پزشک پس از بررسی سابقه‌ی پزشکی و خانوادگی فرد استروژن تجویز می‌کند. حتماً در مورد مزایا و معایب استروژن‌درمانی از متخصص زنان کمک بگیرید.
- استروژن واژینال: استفاده از کرم واژینال یا حلقه‌ی حاوی استروژن برای رفع خشکی واژن مؤثر است. استروژن به‌آرامی جذب می‌شود و خشکی را برطرف می‌کند و درد حین رابطه جنسی را کاهش می‌دهد.
- داروهای ضدافسردگی با دوز کم: داروهای ضدافسردگی مانند مهارکننده‌های بازجذب سروتونین، در کاهش گرگرفتگی مؤثر هستند. این داروها در خانم‌هایی که نمی‌توانند از استروژن استفاده کنند انتخاب مناسبی‌اند.
- کلونیدین: این یک داروی فشارخون است که در برخی از زنان منجر به کاهش گرگرفتگی می‌شود.
- داروهای پیشگیری از پوکی استخوان: بسته به نیاز فرد ممکن است پزشک از داروهایی برای حفظ توده‌ی استخوانی استفاده کند. همچنین مصرف مکمل ویتامین D ضروری است.
کلام آخر دکترساینا
از یائسگی نمی‌توان اجتناب کرد؛ اما علائم یائسگی قابل‌کنترل هستند. برای کاهش این علائم و همچنین جلوگیری از عوارض یائسگی با دکتر زنان صحبت کنید. به یاد داشته باشید پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم می‌تواند عوارض یائسگی را تا حد مطلوبی کاهش دهد.
سؤالات متداول
ترشحات واژن برای مرطوب‌سازی محیط واژن و پیشگیری از عفونت ضروری‌اند. ممکن است خانم‌ها بعد از یائسگی کاهش ترشحات واژن را تجربه کنند. ترشحات سفید، بی‌رنگ و بدون بوی ناخوشایند از ویژگی‌های ترشحات طبیعی واژن است. ترشحات واژن با توجه به تغییرات هورمونی نیز تغییر می‌کند.
یائسگی پایان دوران باروری است؛ بااین‌حال احتمال بارداری در سال‌های پیش از یائسگی وجود دارد. پس از یائسگی کامل بارداری به روش طبیعی ممکن نیست و در صورت تمایل باید از روش‌های کمک باروری استفاده کنند.
پیشگیری از یائسگی ممکن نیست؛ اما می‌توان با کارهای ساده‌ی زیر زمان آن را به تعویق انداخت:
- مصرف غذای سرشار از ویتامین دی و کلسیم
- حفظ وزن در محدوده طبیعی
- ورزش منظم
- رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات
- نوشیدن آب کافی
همراهان مجله سلامت دکتر ساینا، شما عزیزان نیز می‌توانید سوالات خود را در رابطه با موضوع این مقاله در بخش نظرات بنویسید. متخصصان ما در تلاش هستند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ دهند.